1, 2. Be bhọ obhio mhan nin Robert dọ kere ghe ọ kẹre bhi iẹnlẹn nọnsọle, bhiriọ, be bhọ ọle ki lu yẹ?

ROBERT bha sẹ sẹbhi ikpe uje ẹghe nin ọle rẹ gbegberuẹ bhi amẹn. Ọle rẹ gbegberuẹ bhi amẹn fo, ọle bha mun ẹmhọanta nin ọle ha luẹ mhọn nọnsẹn. Ọle da yọle: “Imhẹn ilu emhin ebe soso, ọkpakinọn, oga nọnsẹmhẹn da wo ha yi ọnan gheghe lu. Mhẹn da wo diabi ọria nọn ziẹnlẹn bhi oga ranmhude mhẹn yo ikolo oga ẹghe rebhe, yẹ lu iwẹnna ọkanefan ọsi ẹghe eso. Ọrẹyiriọ, emhin da yẹ kẹ re.”

² Ọle ki re okhuo fo ọle kue lẹn ọne emhin nọn kẹ ọle re. Ọle bi okhuo ọle da ko ha nọọn egbe ọta bhi ẹkẹ Baibo. Ọbha zẹwẹ ha nọghọ nin okhuo ọle rẹ ha wanniẹn ene ọle ha nọọn, ọkpakinọn, ọle bha sabọ ha wanniẹn ene okhuo ọle ha nọọn, bhiriọ, ẹkhọle da ha lo ọle. Robert da yọle: “Mhẹn da diabi ọria nọn bha lẹn emhin soso. Mhẹn da taman egbe mhẹn ghe, ‘Nin mhẹn rẹ sabọ gene ha mun ọkalo bhi ilọnmhọn oga bhi ọne uwa nan, ọkhẹke nin mhẹn situa.’” Robert da gene situa. Ọle da yọle: “Mhẹn da dọ manman situa ha luẹ iBaibo, bhiriọ, ọ da fẹkẹ dọ ha mun mhẹn ẹlo ko re. Mhẹn da dọ lẹn otọ iBaibo yẹ dọ sikẹ iJehova nọnsẹn.”

3. (a) Be bhọ mhan ha miẹn luẹ bhi okha ọsi Robert? (b) Inọnta nela mhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

³ Mhan dẹ wo miẹn emhin luẹ bhi okha nọnsi Robert. Asabọ miẹn mhan lẹn emhin eso bhi ẹkẹ Baibo, la mhan yẹ yo ikolo oga, ọkpakinọn, ọiyi ene emhin nan ọkpa da rẹman si mhan mun oga mhọn nọnsẹn. Asabọ yẹ miẹn ghe mhan bhọ wo wanrẹ bhi ẹkẹ oga.  Ọkpakinọn, mhan ha ki dọ fẹ egbe mhan ghe, mhan ki kere ghe ọkhẹke nin mhan yẹ situa bhi ije eso bhi oga. (Phil. 3:16) Ewanniẹn nin mhan ha re ọbhi inọnta ea bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, dẹ rẹkpa mhan rẹ ha lu re alo. Ene inọnta hi: (1) Be imhan ha rẹ lẹn yẹ si mhan mun oga mhọn nọnsẹn? (2) Be bhọ mhan ha rẹ kiẹn ọria nọn ziẹnlẹn bhi oga yẹ? (3) Elele nela mhan ha miẹn bhọ sade mhan ziẹnlẹn bhi oga?

4. Eria nela adia nọn ribhi Ephesians 4:23, 24 rẹtẹ?

⁴ Ẹghe nin mhan rẹ kiẹn Ọsali Jehova, mhan da wo fi iẹnlẹn nọnsẹmhan denọ. Mhan yẹ rẹ gbegberuẹ bhi amẹn fo, mhan da sẹyẹ wo ha fidenọ. Baibo taman mhan yọle: “ha lu ọsọgbọn bhi ọria nin uwẹ gene khin.” (Eph. 4:23, 24.) Ọkhẹke nin mhan rebhe sẹyẹ wo ha fidenọ ranmhude ọbha gba nin mhan fo. Ọ sẹyẹ wo khẹke nin ibhio mhan ne sẹ ga nanbhi ikpe ne bunbun dọnmhegbe nin ele hẹi de bhi oga.—Phil. 3:12, 13.

5. Inọnta nela mhan ha rẹ sabọ fẹ egbe mhan ghe?

⁵ Nin mhan rẹ sabọ mun oga mhọn nọnsẹn, ọkhẹke nin mhan ha fẹ egbe mhan ghe nọnsẹn. A ha rẹ miẹn mhan dọmanlẹn la mhan bha sẹ dọman, ọkhẹke nin mhan nọọn egbe mhan ene inọnta nan: ‘Mhẹn sẹ daghe ije soso nin mhẹn da fidenọ bhi iẹnlẹn nọnsẹmhẹn, nọn rẹman ghe mhẹn mun oga mhọn nọnsẹn? Mhẹn be re egbe khọkhọ iJesu nọnsẹn? Uwedẹ nin mhẹn rẹ ghe ikolo oga ne sẹmhan, bi uwedẹ nin mhẹn rẹ lu emhin bhi ene ikolo oga be rẹman ghe ọria nọn ziẹnlẹn bhi oga mhẹn khin? Ọta nin mhẹn ta be rẹman ghe ọsi Osenobulua mhẹn mun kalo bhi iẹnlẹn? Be bhọ uwedẹ nin mhẹn rẹ luẹ ẹmhọn Osẹnobulua, bi ikpọn nin mhẹn yọ rẹman rẹji ọria in mhẹn gene khin? A ha re adia nin mhẹn, mhẹn be miẹn ọlẹn ọbhi egbe? Mhẹn ha miẹn edọnmhẹn, be imhẹn lu yẹ? Mhẹn be dọnmhegbe nin mhẹn rẹ luẹ emhin ne dinmhin ne ribhi ẹkẹ iBaibo beji mhẹn ha da sabọ wanre bhi oga? (Eph. 4:13) Mhan a ha ria eria nyan ene inọnta nan, mhan ki sabọ lẹn eji mhan sẹ ziẹn sẹ bhi oga.

6. Uwedẹ ọbhebhe nela ha sabọ rẹkpa mhan rẹ lẹn si mhan mun oga mhọn nọnsẹn?

⁶ Ẹbho ne nẹga mhan dẹ yẹ sabọ rẹkpa mhan lẹn si mhan mun oga mhọn nọnsẹn. Paul nin odibo da rẹman ghe, eria ne khu ọbhi ọsi efun egbe ida sabọ lẹn ghe ele bha dia bhi ẹlo nọnsi Osẹnobulua. Ọkpakinọn, ọria nọn mun oga mhọn nọnsẹn lẹn adia nesi Osẹnobulua, bi uwedẹ ọbe ọsi ene khu ọbhi ọsi efun egbe. (1 Cor. 2:14-16; 3:1-3) Ewanlẹn ne ribhi agbotu ne ria eria beji Jesu rẹ ria eria dẹ sabọ lẹn si mhan munhẹn ha ria eria bhi uwedẹ efun. Ele ki yẹ dọnmhegbe nin ele rẹ rẹkpa mhan. Ele ha bu uwẹ re nin ele rẹkpa uwẹ, uwẹ dẹ miẹn ọne urẹkpa ọbhi egbe? Uwẹ ha miẹn urẹkpa nọnsele ọbhi egbe, ọnan ki rẹman ghe ọ tii uwẹ bhọ rẹ mun oga mhọn nọnsẹn.—Eccl. 7:5, 9.

7. Bezẹle nin mhan da rẹọbhọ ghe nanrẹ lẹn otọ iBaibo ọkpa bha sẹ nin mhan rẹ mun oga mhọn nọnsẹn?

⁷ Ha mhọn ọlẹn bhi okhọle ghe, a lẹn otọ emhin ne ribhi iBaibo ọkpa bha sẹ nanrẹ mun oga mhọn nọnsẹn. Solomon nọn ha yi ojie ẹghe ẹdẹle wo manman lẹn adia nesi Jehova. Ọta nin Solomon ta bhọ deba ọta nan gbẹn ọbhi Baibo. Ọkike ọle, Solomon da de sibhi oga re. (1 Ki. 4:29, 30; 11:4-6) Bhiriọ, rẹ deba ilẹnmhin Baibo nin mhan mhọnlẹn, be bhọ ọkhẹke nin mhan sẹyẹ lu? Ọkhẹke nin mhan dọnmhegbe wo ha lu rẹ alo bhi oga. (Col. 2:​6, 7) Be bhọ mhan ha rẹ sabọ lu ọnan yẹ?

8, 9. (a) Be bhọ ha sabọ re urẹọbhọ nọnsẹmhan deziẹn?(b) Bezẹle nin mhan da luẹ ẹmhọn Osẹnobulua yẹ ria eria nyan ọlẹn? (Fẹ adudu nọn ribhi eji a da munhẹn ghe.)

⁸ Paul da taman iKristiẹn bhi ore nin  ọhẹnhẹn ghe, nin ele ha lu re alo bhi oga. (Heb. 6:⁠1) Be imhan ha rẹ sabọ rẹkhan ọne adia nọnsi paul nan yẹ ẹlẹnan? Uwedẹ ọkpa hi, nin mhan luẹ ọne ebe nọnsẹmhan nọn yọle “Keep Yourselves in God’s Love.” Uwẹ ha tie ọne ebe nan sotọ, uwẹ ki dọ lẹn uwedẹ nin uwẹ ha rẹ sabọ re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo bhi iẹnlẹn nọnsuwẹ. Ahamiẹn uwẹ ka tie ọne ebe nan fo, uwẹ sabọ yẹ tie ebe nekele ne sẹmhan nin urẹọbhọ nọnsẹ da deziẹn. (Col. 1:23) Uwẹ be nan erọnmhọn, yẹ re ọkhọle ria eria nyan uwedẹ nin uwẹ ha rẹ re obọ rẹkhan emhin nin uwẹ luẹ bhi iẹnlẹn?

⁹ Ebezẹle nin mhan da luẹ ẹmhọn Osẹnobulua yẹ ria eria nyan emhin nin mhan luẹle hi, nin mhan da sabọ ha mhọn ọkhọle nanrẹ lu emhin nọn tii ọle bhọ. (Ps. 40:8; 119:97) Seyẹ, mhan ki ha dọnmhegbe nin mhan rẹ re obọ kie bhi emhin ne ha si mhan obọ re ikeke bhi uwedẹ oga.—Titus 2:11, 12.

10. Be bhọ elasẹre ha lu nin ele da deziẹn nọnsẹn bhi oga?

¹⁰ Ahamiẹn elasẹre uwẹ khin, uwẹ be mhọn emhanmhan soso bhi ẹkẹ oga? Obhio mhan ọkpa nọn ribhi Bethel ha yi usikoko ne sẹmhan, ọle ki deba ibhio mhan ne ha gbegberuẹ bhi amẹn zilo ọkuẹsẹ ọne usikoko munhẹn. Elasẹre hi ene bun nẹ bhi ẹwẹ ele. Ọne obhio mhan ki nọọn ele ẹmhamhan nela ele mhọn bhi oga. Ewanniẹn nin eso re nanlẹn da rẹman ghe ele wo mhanmhan emhin kẹkẹ nin ele ha lu bhi oga nọnsi Jehova—Ọsabọ rẹ ha yi; nanrẹ ha lu iwẹnna ọkanẹfan la nanrẹ dọ ha ga bhi eji a da guanọ urẹkpa bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Ẹghe eso, eso ida miẹn ewanniẹn re nanlẹn. Ọnan rẹman ghe ele bha sẹ riale bhi ọkhọle ghe ọkhẹke nin ele ha mhọn emhanmhan nin ele khu bhi ẹkẹ oga. Ọkhẹke nin ene elasẹre nọọn egbe ele: ‘Nin ene biẹ mhẹn ha ghọghọn gheghe zẹ nin mhẹn da deba lu iwẹnna oga? Mhẹn be sikẹ Osẹnobulua nọnsẹn nin mhẹn da deba ọle ha mhọn ikolu?’ Bhi ọsi ẹmhọanta, ọkhẹke nin mhan rebhe ha mhọn emhanmhan bhi oga. Bhirio, mhan ki sabọ mun oga nọnsi Jehova mhọn nọnsẹn.—Eccl. 12:1, 13.

11. (a) Be ọkhẹke nin mhan lu sade mhan guanọ nin mhan wanre bhi uwedẹ oga? (b) Ijiẹmhin nela mhan ha re egbe khọkhọ?

¹¹ Mhan ha daghe ije soso nọn da kẹ mhan re, mhan ki dọnmhegbe rẹ hẹnhẹn ọlẹn nin mhan da sabọ lu re alo bhi oga. Emhin kpataki nọn nin mhan rẹ mun oga mhọn nọnsẹn. Bhọsi ẹmhọanta, ọnan da rẹkpa mhan miẹn iẹnlẹn ọsi ighegheghe. (Rom. 8:6-8) Ọkpakinọn, ọria nin emhin rebhe gba nan iribhọ a ha rẹmiẹn mhan mun oga mhọn nọnsẹn. Ẹlinmhin nọn khiale nọnsi Jehova, ọle rẹkpa mhan rẹ lu re alo. Ọrẹyiriọ, ọ yẹ khẹke nin mhan tobọmhan yẹ ha dọnmhegbe. Bhi ikpe eso ne gbera, John Barr nọn ha yi ọkpa bhi Otu Nọn Sun Oga da talọ nyan ọta nọn ribhi Luke 13:24. Ọ da yọle: “Ranmhude ene bunbun bha manman dọnmhegbe, ọle zẹle nin ele ida sabọ wanre bhi uwedẹ oga.” Ọkhẹke nin mhan diabe iJacob, nọn nin ẹhi daan rẹ sẹbhi ẹghe nin ọle rẹ miẹn erọnmhọn nin ọle guanọ. (Gen. 32:26-28) Arẹmiẹn ghe a sabọ sọnyẹnmhẹn bhi Baibo nan tie, ọ bha khẹke nin mhan ha ghe ọle bọsi ebe nan gheghe tie sade a re egbe re ahoho. Ọkhẹke nin mhan gbẹlokotọ rẹ guanọ emhin oriọn ne ghanlẹn ne ha sabọ rẹkpa mhan.

12, 13. (a) Be ha rẹkpa mhan rẹ lu rẹkhan adia nọn ribhi Romans 15:5? (b) Be ijẹmhin nọnsi Peter bi adia nọnsọle ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ? (c) Be uwẹ ha lu nin uwẹ rẹ sabọ wanre bhi uwedẹ oga? (Fẹ ọne ẹkpẹti ghe nọn yọle: “ Ebe Ha Rẹkpa Uwẹ Rẹ Sabọ Wanre Bhi Uwedẹ Oga.”)

¹² Beji mhan ha rẹ ha dọnmhegbe nin mhan rẹ wanre bhi uwedẹ oga, iriọ ẹlinmhin nọn khiale ha rẹ re ahu nin mhan rẹ fi ọkhọle mhan denọ. Beji elinmhin nọn khiale ha rẹ ha rẹkpa mhan, iriọ mhan ha fẹkẹ rẹ munhẹn ha ria eria bọsi Jesu.(Rom. 15:⁠5) Ọ ki yẹ rẹkpa mhan rẹ ne obọ sibhi emhin ne yẹẹ efun re. Mhan ki dọ ha mhọn ikpẹ ne yẹẹ Osẹnobulua. (Gal. 5:16, 22, 23) Ahamiẹn ọkhọle mhan sua mhan diọ bhi emhin ne yẹẹ efun, la ọ guanọ  nin mhan do ha khu afe, mhan ida lu rẹkhan ọlẹn. Ha bhii Jehova nọn re ẹlinmhin nọn khiale nin uwẹ. Jehova dẹ rẹkpa uwẹ rẹ ha ria emhọn emhin ne mhẹn. (Luke 11:13) Ye ijẹmhin nọnsi Peter re. Eka igba ne bunbun, ọle bha lu emhin bọsi ọria nọn wanre bhi oga. (Matt. 16:22, 23; Luke 22:34, 54-62; Gal. 2:11-14) Ọkpakinọn, ọle bha ji egbe lọ ọle. Jehova da rẹkpa ọle. Khere khere iPeter rẹ fẹkẹ sabọ luẹ nin ọle rẹ ha ria eria bọsi Jesu. Mhan dẹ yẹ sabọ lu iriọ.

¹³ Ọkizẹbue, Peter bhọ da yẹ sounun bhi emhin kpataki eso nin mhan ha da situa. (Tie 2 Peter 1:5-8.) Mhan ha dọnmhegbe nin mhan rẹ ha mhọn imun-egbe bhi ibẹẹ, iziẹngbe, ẹkẹ-ẹjẹjẹ bi ikpẹ ne dia iriọ, mhan ki sabọ ha wanre bhi uwedẹ oga, bọsi eria ne khu ọbhi emhin oriọn. Ẹdẹdẹ, ha nọọn egbe ẹ, ‘Ikpẹ nela mhẹn ha dọnmhegbe rẹ ha mhọn ẹlẹnan, nọn ha rẹkpa mhẹn rẹ ha wanre bhi uwedẹ oga?’

14. Be imhan ha rẹ re uwedẹ iẹnlẹn nọnsẹmhan rẹ rẹman yẹ ghe mhan mun oga mhọn nọnsẹn?

¹⁴ Mhan da ha ria eria bọsi Jesu, a dẹ daghe ọle bhi uwedẹ nin mhan rẹ talọ, uwedẹ nin mhan rẹ lu emhin bhi isi iwẹnna la isiku, bi ebi mhan zẹ rẹ lu ukpẹdẹ-ukpẹdẹ. Uwedẹ nin mhan rẹ lu emhin ha rẹman si mhan rẹkhan ijẹmhin nọnsi Jesu. Mhan i guanọ nin emhin soso de idobolo ọbhi ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn. Bhiriọ, ranmhude ijẹmhin nọnsi Jesu nin mhan rẹkhan, mhan wo dọnmhegbe nin mhan rẹ khọn edọnmhẹn nin mhan miẹn. Mhan a ha mhọn emhin nin mhan ho nin mhan lu, mhan ki ka nọọn egbe mhan ene inọnta nan: ‘Adia nela bhi Baibo ha sabọ rẹkpa mhẹn bhi ọne emhanmhan nan? Sade Jesu nọn, be bhọ ọle ha lu yẹ? Emhanmhan nela ha tii iJehova bhọ?’ Inian ọkhẹke nin mhan rẹ wo ha nọọn egbe mhan ọta ọkuẹsẹ mhan lu emhin nin mhan ho nin mhan lu. Bhiriọ, bha ji mhan fẹ ijẹmhin eso ghe. Bhi ene ijẹmhin kẹkẹ nin mhan ha zilo nyan, mhan ki guanọ adia bhi ẹkẹ Baibo nọn ha sabọ rẹkpa mhan lẹn emhanmhan nọn mhẹn nẹ.

15, 16. Mhan a ha ria eria bọsi Jesu, be ọnan ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ sade mhan (a)  zẹ amhẹn la ọdọ? (b) zẹ ikolu?

¹⁵ Sade mhan ho nin mhan zẹ amhẹn la ọdọ. Adia nọn ha sabọ rẹkpa mhan ribhi 2 Corinthians 6:14, 15. (Tie ọle.) Ọta nin Paul ta bhi enin rẹman ghe, ọria nọn ziẹnlẹn bhi oga ida sabọ deba ọria nọn khu ọbhi ilọnmhọn efun egbe mun obọ. Be ọne adia nan ha rẹ rẹkpa mhan yẹ sade mhan ho nin mhan zẹ amhẹn la ọdọ?

¹⁶ Ikolu ne sẹmhan. Fẹ ijẹmhin nọn ribhi 1 Corinthians 15:33 ghe. (Tie ọle.) Ọria nọn ga iJehova ida ha deba eria ne ha si ọle obọ re ikeke bhi oga mun obọ. Inọnta eso dẹ sabọ rẹkpa uwẹ rẹ re obọ rẹkhan ọne adia nan bhi Baibo. Inọnta bọsi, be ọne adia nan ha rẹ sabọ rẹkpa mhẹn yẹ sade mhẹn noo isocial network? Be ọne adia nan ha rẹ rẹkpa mhẹn yẹ sade a tie mhẹn nin mhẹn dọ deba eria nin mhẹn bha lẹn fi game bhi intanẹt?

17-19. Mhan a ha re ẹlo ọriọn ghe emhin, be ọnan ha rẹ sabọ rẹkpa mhan (a) rẹ rẹban ilọnmhọn nei mhẹn yẹ? (b) rẹ ha mhọn emhanmhan bhi oga yẹ? (c)  rẹ ha khu ọbhi ọfure yẹ sade mhan bi ọria ko miẹn ẹmhọn?

¹⁷ Ilọnmhọn ne ha sabọ si mhan obọ re ikeke  bhi oga. Adia kpataki ribhi ọta nin Paul tale bhi Hebrews 6:1. (Tie ọle.) Ilọnmhọn nei mhẹn nela Paul yọle nin mhan rẹban? Ilọnmhọn ne bha kiẹn ọlẹn, ne ha sabọ si mhan obọ re ikeke bhi oga ọle ha tẹmhọn ọlẹn. Ọne adia nan dẹ sabọ rẹkpa mhan wanniẹn ene inọnta nan: Ọne ilọnmhọn nan be deba ilọnmhọn efun egbe? Ọ dẹ ha mhẹn sade mhẹn ne obọ bhi ọne ẹki nan? Bezẹle nọn da khẹke nin mhẹn hẹi deba usun soso ne situa nin ele rẹ fi emhin denọ bhi ọne agbọn nan?

¹⁸ Emhanmhan nin uwẹ mhọn bhi oga. Ọta nin Jesu tale ẹghe nin ọle rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi ukoke rẹman ghe ọkhẹke nin mhan ha mhọn emhamhan bhi ẹkẹ oga. (Matt. 6:33) Ẹmhọn Agbejele, ọle ọria nọn ziẹnlẹn bhi oga mun kalo bhi iẹnlẹn. Ọne adia nan dẹ sabọ rẹkpa mhan wanniẹn ene inọnta nan: Nin mhẹn be ha khian isikulu nọn khua? Iwẹnna nọn irẹ wo khin mhẹn ha miẹn ọbhi egbe?

¹⁹ Uwẹ bi ọria ha ko miẹn ẹmhọn. Be adia nin Paul gbẹn ji agbotu nọn ribhi Rome ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ sade mhan bi ọria ko miẹn ẹmhọn? (Rom. 12:18) Ranmhude ijẹmhin nọnsi Jesu nin mhan rẹkhan, mhan dọnmhegbe rẹ deba ẹbho rebhe ha nyẹnlẹn bhi ọfure. Bhiriọ, mhan bi ọria ha ko miẹn ẹmhọn, ọ be nọghọ mhan rẹ ka ọle ehọ? Ọria nọn khu ọbhi ọfure mhan be khin?—Jas. 3:18.

20. Bezẹle nọn da yẹẹ uwẹ rẹ situa nin uwẹ da ziẹn bhi oga?

²⁰ Ene ijẹmhin nan rẹman ebi adia ne ribhi Baibo ha rẹ sabọ rẹkpa mhan ha mhanmhan emhanmhan yẹ bhi uwedẹ nọn ha rẹman ghe mhan mudian nọnsẹn bhi oga. Mhan ha ziẹn nọnsẹn bhi oga, mhan ki miẹn eghọnghọn bi ọkhọnlẹn bhi iẹnlẹn. Robert nin mhan ka tẹmhọnlẹn bhi eji mhan da munhẹn da yọle: “Beji mhẹn ki rẹ gene dọ deba iJehova ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn, mhẹn da sabọ dọ ha yi ọdọ bi aba nọn mhẹn. Emhin nin mhẹn mhọnlẹn da khọn mhẹn, sẹyẹ, mhẹn da ha ghọnghọn.” Ọnan dẹ yẹ sunun ji mhan sade mhan khu ọbhọ nin mhan rẹ ziẹn bhi oga. Mhan ha mun oga mhọn nọnsẹn, mhan ki ha mhọn eghọnghọn bhi iẹnlẹn nian, bhi ẹghe odalo, mhan ki miẹn aribhọ ọsi ighegheghe.—1 Tim. 6:19.