1-2. (a) Beji Matthew 28:18-20 rẹman, iwẹnna kpataki nela iJesu mun nin agbotu ọsi Kristiẹn? (b) Inọnta nela mhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

ẸGHE nin Jesu rẹ riọ kpanọ bhi uu fo, ọle da taman edibo nesọle nin ele ko miẹn egbe bhi oke. Edibo nesi Jesu da wo ha ghọnghọn ẹghe nin ele rẹ sikoko bhi enin. (Matt. 28:16) Asabọmiẹn ọne ẹghe nan iJesu rẹ zegbere man edibo nesọle ne bun gbera itue 500. (1 Cor. 15:6) Bezẹle nin Jesu da taman edibo nesọle nin ele miẹn egbe bhi enin? Ranmhude, ọle guanọ nin ọle mun iwẹnna kpataki nin ele. Jesu da taman ele yọle: “Bha ha khian dọ re ẹbho bhi agbaẹbho rebhe kiẹn edibo.”—Tie Matthew 28:18-20.

² Ene edibo nan ne họn ebi Jesu ta deba agbotu ọsi Kristiẹn nan mun gbọ bhi ore nin ọhẹnhẹn. Iwẹnna kpataki ọsi ọne agbotu nin hi, nin ele re ẹbho kiẹn edibo nesi Jesu. * Ẹlẹnan nian, agbotu ọsi Kristiẹn ki wo manman bunbun. Nan rẹ re ẹbho kiẹn edibo nesi Jesu, ọle yẹ iwẹnna kpataki nọnsele. Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan inọnta enẹn. Ene inọnta hi: Bezẹle nọn da yi emhin kpataki nan rẹ re ẹbho kiẹn edibo nesi Jesu? Be a rẹ lu ọne iwẹnna nan yẹ? Kristiẹn rebhe ọ be khẹke ne deba bhi ọne iwẹnna nan? Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re iziẹngbe lu ọne iwẹnna nan?

3. Beji John 14:6 bi John 17:3 rẹman, bezẹle nọn da yi emhin kpataki nan rẹ dọ re ẹbho kiẹn edibo nesi Jesu?

³ Bezẹle nọn da yi emhin kpataki nan rẹ re ẹbho kiẹn edibo? Ranmhude, edibo nesi Jesu ọkpa la sabọ kiẹn imọẹ  iJehova. Sẹyẹ, ene rẹkhan iJesu Kristi nyẹnlẹn iẹnlẹn esili nian, ele yẹ mhọn ọne ikhuaẹloghe ghe, ele dẹ nyẹnlẹn bhi ighegheghe bhi ẹghe odalo. (Tie John 14:6; 17:3.) Ọnan rẹman ghe, iwẹnna kpataki Jesu mun nin mhan. Ọrẹyiriọ, ọ iyi ahu nọnsẹmhan mhan ha rẹ lu ọne iwẹnna nan. Paul nin odibo da tẹmhọn egbe ọle bi ẹbho eso nin ele ko ga yọle: “Ene deba Osẹnobulua wẹnna mhan khin.” (1 Cor. 3:9) Arẹmiẹn ghe ọ bha gba nin mhan fo, Jehova bi Jesu da sẹ yẹ mun ọne iwẹnna nan nin mhan. Ekpẹn nọn khua ọnan khin rẹji mhan!

4. Be imhan miẹn luẹ bhi ijiẹmhin ọsi Ivan bi Matilde?

⁴ Mhan dẹ sabọ miẹn eghọnghọn nọn khua bhi ọne iwẹnna nan. Ria ẹmhọn ijiẹmhin ọsi Ivan bi okhuo ọle nin Matilde. Colombia ele da nyẹnlẹn. Ele da tẹmhọn Osẹnobulua man usẹn-obhokhan ọkpa natiọle Davier. Davier da taman ele yọle: “Mẹn rẹ ha guanọ nin mẹn fidenọ bhi iẹnlẹn nọnsẹmhẹn, ọkpakinọn, mẹn ida sabọ.” Boxer iDavier ha khin. Ọle yẹ wo ha sin itaba-ẹlinmhin, da anyọn gbe egbe, yẹ ha deba ọmanmhẹn nọn iyi okhuo ọle nyẹnlẹn. Elin ọsi ọne ọmanmhẹn hi, Erika. Ivan da yọle: “Mhan da munhẹn ha rẹnẹ ji ọle bhi agbaẹbho nọnsọle nọn manman ree. Ikẹkẹ mhan hẹn rẹ yo enin. Ekhuọrọ wo manman vuọn ọne uwedẹ. Uriagogo ne bunbun mhan gbe bhi uwedẹ ọkuẹsẹ mhan sẹbhi isọle. Erika ki kere ghe Davier lu nọnsẹn bhi uwedẹ nin ọle rẹ lu emhin, ọle da yẹ ha deba mhan bhi ọne iluẹmhin Baibo.” Akizẹbue, Davier bha yẹ ha sin itaba-ẹlinmhin, ọle bha yẹ ha da anyọn gbe egbe, ọle bha yẹ ha lu iboxing. Davier bi Erika da yẹ dọ re egbe bhi uwedẹ nọn khẹke. Matilde da yọle: “Ẹghe nin Davier bi Erika rẹ mianmẹn bhi ukpe 2016, mhan da yere ọta nin Davier ha ta ẹghenin ghe, ‘mẹn rẹ ho nin mẹn fidenọ, ọkpakinọn, mẹn ida sabọ.’ Ọnan da wo re imhan ha ghọnghọn rẹsẹbhọ ghe mhan da ha viẹ.” Edandan iribhọ ghe, eghọnghọn nọn khua nabhọre sade mhan rẹkpa ọria dọ kiẹn odibo nọnsi Jesu.

5. Emhin ọhẹnhẹn nela mhan ha lu sade mhan ho nin mhan re ẹbho kiẹn edibo nesi Jesu?

⁵ Emhin ọhẹnhẹn nin mhan ha lu sade mhan ho nin mhan re ẹbho kiẹn edibo hi, mhan ki ka dọ guanọ ẹbho ne ho nin ele luẹ ẹmhọn iJehova. (Matt. 10:11) Ahamiẹn mhan tẹmhọn Osẹnobulua mhan ọrebhe beji Jesu lu, mhan ki rẹman ghe Esali Jehova mhan gene khin. Mhan ki yẹ rẹman ghe Kristiẹn ọsaje mhan khin.

6. Be ha rẹkpa mhan rẹ ha lu re alo bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua?

⁶ Ẹbho eso guanọ nin ele luẹ ẹmhọanta ne ribhi Baibo. Ọkpakinọn, ẹbho eso ribhọ ne ifi ehọ mhan bhọ bhi ọsi ọhẹnhẹn. Ọkhẹke nin mhan guano ebi mhan ha ta nọn ha ti ele bhọ. Nin mhan da sabọ ha lu re alo bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua, ọkhẹke nin mhan muegbe ọbhi otọ nọnsẹn. Mhan ki guanọ uhọnmhọn-ọta nọn ha ti ele bhọ, nin mhan ha deba ele zilo nyan. Mhan ki yẹ mhanmhan ebi mhan ha rẹ mun ọne uhọnmhọn-ọta hẹn yẹ.

7. Be uwẹ ha re sabọ munhẹn ha ne ọria zilo yẹ? Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha ka ọria ehọ yẹ mun ekpẹn nanlẹn?

⁷ Bhi ọsi ijiẹmhin, uwẹ sabọ rẹ nọọn ọne ọria nin uwẹ kere bhi uwa yọle: “Mẹn guanọ nin mẹn nọọn uwẹ inọnta ọkpa rẹji emhin ebe ne sunu bhi ọne agbọn nan. Uwẹ be riale ghe, ugbẹloghe soso ribhọ nọn ha sabọ re ọkpẹnlẹn ọbhi ene emhin ebe nan rebhe?” Bhiriọ, uwẹ sabọ rẹ tie Daniel 2:44 man ọne ọria yẹ zilo nyan ọlẹn. La uwẹ sabọ rẹ nọọn ọlẹn yọle: “Be ha sabọ rẹkpa mhan rẹ bẹẹ imọn nesẹmhan wanre nin ele da sabọ ha lu nọnsẹn?” Bhiriọ,  uwẹ sabọ rẹ tie Deuteronomy 6:6, 7 man ọne ọria yẹ zilo nyan ọlẹn. Uhọnmhọn-ọta nọn hi ki rẹ khin nin uwẹ zẹ, ọkhẹke nin uwẹ ria ẹmhọn ene ẹbho nin uwẹ ha tale man. Ria elele nin ele ha miẹn bhọ sade ele luẹ ẹmhọanta ne ribhi Baibo. Ahamiẹn uwẹ ne ele zilo, dọnmhegbe nin uwẹ ka ele ehọ nọnsẹn beji ele ha rẹ ha tẹmhọn urẹọbhọ nọnsele. Uwẹ ha yẹ re ekpẹn ne ele lu emhin. Bhiriọ, uwẹ ki sabọ lẹn ebe re ele bhi ọkhọle. Ele ki yẹ muegbe rẹ re ehọ ọbhi ebi uwẹ ta.

8. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha fikie bu ẹbho ha man ele iBaibo?

⁸ Asabọmiẹn uwẹ dẹ re ẹghe ọbhi otọ rẹ re ẹnẹ ji ọria ekigba ne bunbun, ọkuẹsẹ ọle muegbe nin ọle rẹ luẹ iBaibo. Bezẹle? Ranmhude, asabọmiẹn ọle bha miẹn otọ, la ọle iribhi uwa ẹghe nin uwẹ rẹ re ẹnẹ ji ọle. Sẹyẹ, asabọmiẹn ọle kuẹ sabọ gba ẹkẹ uwẹ sẹbhọ ghe ọle ji uwẹ da ha man ọle iBaibo, uwẹ dẹ ka re ẹnẹ ji ọle igba ne bunbun. Yere ghe, nin ebi a kọle rẹ wanre nọnsẹn, ọ iyi osukpa a ha khakha amẹn ọbhọ. Iriọ yẹ nọn rẹji oyẹẹ nin ẹbho mhọn da iJehova bi Jesu Kristi. Ọne oyẹẹ nan dẹ sabọ ziẹn ọbhọ, sade mhan bu ene ẹbho nan igba ne bunbun dọ ne ele ha luẹ iBaibo.

9-10. Bezẹle nin mhan ha da sabọ yọle ghe, Kristiẹn rebhe hi ene mhọn obọ bhọ nan rẹ guanọ ene mhọn ọkhọ esili?

⁹ Kristiẹn rebhe ne tẹmhọn Osẹnobulua ko kuobọgbe rẹ guanọ ene mhọn ọkhọ esili. A dẹ sabọ re ijiẹmhin ọsi ebi a rẹ guanọ obhokhan nọn yulua rẹ khọkhọ ọne iwẹnna nan. Nin mhan tẹmhọn ebe gene sunu bhi agbaẹbho ọkpa. Bhi azagba-uwa ọkpa, ọmọn ikpe ea da yulua. Ebe sẹbhi itue 500 da kugbe ha guanọ ọlẹn. Ọ ki sẹbhi uriagogo 20 nin ọne ọmọn yulua, ọkpa bhi ene ha guanọ ọlẹn da miẹn ọlẹn bhi ugbo-ọka. Ọne ọria nọn miẹn ọlẹn bha ka nan gẹn ọlẹn ghe ọle miẹn ọne ọmọn.  Ọle da yọle: “Ọrebhe ne kuobọgbe ha guanọ ọlẹn zẹle nan da sabọ miẹn ọlẹn.”

¹⁰ Inian ẹbho ne bunbun diabe ọne ọmọn nin nọn yulua. Ele iyẹ mhọn ebi ele khuaẹloghe, ele guanọ urẹkpa. (Eph. 2:12) Mhan rebhe ne bun gbera ẹbo elẹnlẹn, dọnmhegbe rẹ guanọ ene ẹbho nan. Aharẹmiẹn uwẹ bha sẹ miẹn ọria nin uwẹ ha man ọle iBaibo, hẹi kpokpo egbe. Ranmhude, asabọmiẹn ibhio mhan nin mhan ko ribhi agbotu ọkpa, miẹn ọria nọn guanọ nin ọle luẹ ẹmhọanta nọn ribhi Baibo. Ahamiẹn obhio mhan sabọ rẹkpa ọria dọ kiẹn odibọ nọnsi Jesu, ọrebhe ne deba guanọ ọlẹn dẹ ha ghọnghọn.

11. Aharẹmiẹn uwẹ isẹ mhọn ọria nin uwẹ man ọle iBaibo, uwedẹ ebhebhe nela uwẹ ha rẹ sabọ rẹkpa ẹbho kiẹn edibo?

¹¹ Aharẹmiẹn uwẹ isẹ mhọn ọria nin uwẹ man ọle iBaibo, uwedẹ ebhebhe ribhọ nin uwẹ ha rẹ sabọ rẹkpa ẹbho kiẹn edibo. Bhi ọsi ijiẹmhin, uwẹ dẹ sabọ ha gbe obokhian nin ene la vae dọ ha ga iJehova. Uwẹ dẹ yẹ sabọ ha si ele kẹ egbe. Bhiriọ, uwẹ ki rẹkpa ele daghe ghe, Kristiẹn ọsaje mhan khin ranmhude oyẹẹ nọn ribhi ẹwẹ mhan. (John 13:34, 35) Aharẹmiẹn ewanniẹn nin uwẹ re ọbhi inọnta bhi ikolo bha tan gbe, ọ dẹ sabọ rẹkpa ene la vae lẹn uwedẹ nọn khẹke nin ele ha rẹ ha re urẹọbhọ nọnsele man. Uwẹ dẹ yẹ sabọ deba ele yo itẹmhọn Osẹnobulua, nin uwẹ da sabọ man ele ebi a rẹ noo iBaibo rẹ ne ẹbho zilo yẹ. Uwẹ a ha lu iriọ, uwẹ ki ha rẹkpa ele rẹ re egbe khọkhọ iJesu.—Luke 10:25-28.

12. Ọ be khẹke nin mhan manman lẹn emhin fo mhan kuẹ sabọ rẹkpa ẹbho kiẹn edibo nesi Jesu? Gbotọle fanọan.

¹² Ọ bha khẹke nin mhan ha riale ghe, mhan dẹ manman lẹn emhin fo mhan kuẹ sabọ rẹkpa ẹbho nin ele dọ kiẹn edibo nesi Jesu. Bezẹle nin mhan da ta iriọ? Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin ọsi Faustina ghe, nọn nyẹnlẹn bhi Bolivia. Ẹghe nin ọle rẹ munhẹn ha ne Esali Jehova luẹ iBaibo, ọle isabọ tie ebe. Ejayenan nian, ọle ki sabọ tie ebe khere-khere. Ọle mianmẹn. Ọ yẹ ti ọle bhọ rẹ ha man ẹbho emhin. Itue isẹn ọle man ọle iBaibo uzana-uzana. Arẹmiẹn Faustina isabọ tie ebe sẹ bii ẹbho eso nin ọle man ele iBaibo, itue ehan bhi ẹwẹ ene ọle man ele iBaibo sẹ dọ mianmẹn.—Luke 10:21.

13. Aharẹmiẹn mhan mhọn emhin ne bunbun nin mhan lu bhi obọ, elele nela mhan ha miẹn sade mhan sẹ yẹ dọnmhegbe rẹ man ẹbho iBaibo?

¹³ Ibhio mhan ne bunbun wo mhọn ẹsọn ne bun bhi obọ. Ọrẹyiriọ, ele sẹ yẹ re ẹghe ọbhi otọ re man ẹbho iBaibo. Ọnan manman re ele ghọnghọn. Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin ọsi obhio mhan nin okhuo natiọle Melanie ghe. Alaska ọle da nyẹnlẹn. Ọle mhọn ọmọn-okhuo nọn ribhi ikpe elẹnlẹn nin ọle ọkpa gbẹloghe, ranmhude ọle imhọn ọdọ. Ọle yẹ mhọn eji ọle da wẹnna. Sẹyẹ, ọle hi ọnọn ha gbẹloghe aba ọle nọn khọnmhọn emianmhẹn icancer. Ọle ọkpa Ọsali Jehova bhi agbaẹbho  nin ọle da nyẹnlẹn. Ranmhude ọle guanọ nin ọle miẹn ọria nin ọle ha man ọle iBaibo, ọle da nan erọnmhọn ji Jehova ghe, nọn rẹkpa ọle dagbare dọ tẹmhọn ọlẹn arẹmiẹn ulinlin manman fi bhi enin. Akizẹbue, ọle da miẹn okhuo ọkpa natiọle Sara tẹmhọn Osẹnobulua man. Sara da wo ha ghọnghọn ẹghe nin ọle dọ rẹ lẹn ghe Osẹnobulua mhọn elin. Bhiriọ, ọle da munhẹn ha luẹ iBaibo. Melanie da yọle: “Ọsemuan ẹdẹ iFriday, egbe ki wo manman lọ mẹn. Ọrẹyiriọ, mẹn bi ọmọn nọnsẹmhẹn ki yẹ dagbare dọ man ẹbho iBaibo. Enan da wo ha re eghọnghọn ji mhan. Ọ ti mhan bhọ rẹ ha guanọ otọ ewanniẹn nin mhan ha re ọbhi inọnta nin Sara nọọn. Mhan da wo ha ghọnghọn rẹ daghe ghe ọle dọ kiẹn ọmọẹ iJehova.” Sara da re izebhudu khọn ekpokpo nin ọle miẹn, ọle da sibhi otuẹ nin ọle rẹ ha ye re, ọle da dọ mianmẹn.

14. (a) Be iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua rẹ diabe iwẹnna ọsi ene gbe ehẹn yẹ? (b) Be ọta nin Paul ta bhi 2 Timothy 4:1, 2 rẹ rẹso uwẹ yẹ?

¹⁴ Aharẹmiẹn uwẹ bha sẹ miẹn ọria nin uwẹ ha man ọle iBaibo, hẹi ji egbe lọ uwẹ. Sẹ yẹ dọnmhegbe ha guanọ ẹbho ne ho ne ga iJehova. Yere ghe Jesu re iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua rẹ khọkhọ iwẹnna ọsi ẹbho ne gbe ehẹn. Asabọmiẹn ẹghe nọn tanlẹn ẹbho ne gbe ehẹn rẹ guanọ ehẹn ọkuẹsẹ ele miẹn ehẹn gbe. Ẹgheso ele ki guanọ ehẹn sẹbhi ọsasọn ogiziẹn la ọsewewiẹ bhibhibhi. Ẹgheso, ele ki gua okọ na bhi eje manman ree, ọkuẹsẹ ele miẹn ehẹn gbe. (Luke 5:5) Iriọ yẹ nọn rẹji ene tẹmhọn Osẹnobulua. Eso re uriagogo nọn tanlẹn rẹ guanọ ẹbho bhi ije kẹkẹ bi bhi ẹghe kẹkẹ. Bezẹle? Ranmhude ele guanọ nin  ele sabọ miẹn ẹbho ne bunbun tẹmhọn Osẹnobulua man. Ẹbho ne re inian wẹnna kaka, sabọ miẹn ẹbho ne bunbun nin ẹmhọn Osẹnobulua yẹẹ. Uwẹ dẹ be sabọ zegbere tẹmhọn Osẹnobulua bhi ẹghe nin uwẹ lẹnmhin a rẹ manman ke ẹbho re bhi uwa, la bhi eji uwẹ lẹn ghe a da kẹ ke ẹbho re?—Tie 2 Timothy 4:1, 2.

15. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re iziẹngbe man ẹbho iBaibo?

¹⁵ Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha mhọn iziẹngbe sade mhan man ẹbho iBaibo? Emhin ọkpa nọn zẹle hi, ẹsọn nọnsẹmhan iwo gheghe yi nan rẹ rẹkpa ẹbho lẹn ẹmhọanta ne ribhi Baibo yẹ hoẹmhọn ene ẹmhọanta. Ọ yẹ khẹke nin mhan rẹkpa ele lẹn iJehova nọn nyan iBaibo, yẹ hoẹmhọn ọlẹn. Sẹyẹ, ọkhẹke nin mhan ha man ẹbho ebi Jesu guanọ bhi obọ edibo nesọle, bi ebi ọkhẹke nin Kristiẹn rẹ ha nyẹnlẹn iẹnlẹn nọnsele yẹ. Ọkhẹke nin mhan ha re iziẹngbe rẹkpa ele beji ele rẹ dọnmhegbe rẹ re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo. Eso wo sabọ re ẹjẹje fidenọ bhi uwedẹ nin ele rẹ ria eria bi uwedẹ nin ele rẹ lu emhin. Ọkpakinọn, eso re ẹghe nọn tanlẹn rẹ fidenọ.

16. Be uwẹ miẹn luẹ bhi ijiẹmhin ọsi Raul?

¹⁶ Ijiẹmhin ọsi misiọnari ọkpa nọn ribhi Peru da rẹman ghe, elele nabhọre sade mhan re iziẹngbe rẹ man ọria iBaibo. Ọle da yọle: “Ebe eva mẹn sẹ rẹ man otuọnkpa natiọle Raúl iBaibo. Ọkpakinọn, ọle sẹ yẹ mhọn eje bunbun bhi iẹnlẹn nin ọle bha sẹ da fidenọ. Ọnọghọ wo sẹ yẹ ribhi ibọdọ bi ireokhuo nọnsọle. Ihẹn-ihẹn ọkpa ọle wo khọ. Ranmhude uwedẹ ọbe nin ọle rẹ nyẹnlẹn, imọn nesọle imun ekpẹn nanlẹn. Ọle sẹ yẹ wo ha vae bhi ikolo ẹghe rebhe. Ranmhude ọnan, mẹn da sẹ yẹ wo ha re ẹnẹ ji ọle yẹ rẹkpa ọle bi azagba-uwa nọnsọle. Ọ ki gbera ikpe ea nin mẹn rẹ munhẹn ha man ọle iBaibo, ọle da mianmẹn.”

17. Be imhan ha zilo nyan bhi uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle egbe?

¹⁷ Jesu taman mhan ghe, nin mhan “dọ re ẹbho bhi agbaẹbho rebhe kiẹn edibo.” Nin mhan rẹ sabọ lu ọne iwẹnna nan, ọkhẹke nin mhan bu ẹbho dọ ne ele talọ. Ọ iyi uwedẹ ọkpa mhan bi ene ẹbho nan rẹ ria eria. Eso bhi ẹwẹ ele imhọn oga soso nin ele deba. Eso bhọ bha rẹọbhọ ghe Osẹnobulua ribhọ. Uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle bhi egbe dẹ rẹkpa mhan lẹn ebi mhan ha rẹ sabọ tẹmhọn Osẹnobulua man ene ẹbho nan yẹ.