1, 2. (a) Bhi erọnmhọn nin ọle deba etuegbe nesọle nan kike, emhin nela Jesu tẹmhọnlẹn? (b) Bezẹle nin Jesu da manman ha tẹmhọn okugbe?

ẸMHỌN okugbe ọsi etuegbe nesọle, ọle Jesu wo ha mhọn bhi ọkhọle ẹghe nin ọle rẹ deba ele ha le ebale emuan nin ọle deba ele le kike. Ẹghe nin ọle rẹ deba ele ha nan erọnmhọn, ọle da sounu bhọ ghe, nin edibo rebhe nesọle kugbe, beji ọle bi Aba ọle rẹ kugbe. (Tie John 17:20, 21.) Okugbe nọnsele dẹ wo sabọ sọsali ọbhọ ghe, Jehova gene ji Jesu re bhi ọne otọ nan nin ọle dọ lu iho nọnsole. Ahoẹmhọn-egbe hi iyaman nan ha rẹ gene lẹn edibo nesi Jesu. Ọne ahoẹmhọn-egbe nan dẹ sabọ re ele ha mhọn okugbe.—John 13:34, 35.

² Jesu wo manman tẹmhọn okugbe, ranmhude ọle daghe ghe edibo nesọle bha kugbe. Ọnan wo zegbere ẹghe nin Jesu rẹ deba ele ha le ebale emuan ọkike nin ọle le. Beji ele ka rẹ ha gbugan khẹ, ele da ha gbugan ẹmhọn ọria nọn kokhun nẹ bhi ẹwẹ ele. (Luke 22:24-27; Mark 9:33, 34) Ẹghe ọbhebhe, James bi John da bu iJesu re, ele da dọ taman ọlẹn ghe nin ọle ne ele ọbhi obọ-era bi obọ-agobọ nọnsọle bhi Ejele nọnsọle.—Mark 10:35-40.

3. Emhin kẹkẹ nela si ọle nin edibo nesi Jesu bha da ha mhọn okugbe bhi ẹwẹ ele? Inọnta nela mhan ha wanniẹn bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

 ³ Ọiyi ugan ọsi ọnọn ha kokhun nẹ bhi ẹwẹ ele ọkpa zẹle nin okugbe bha da ha ribhi ẹwẹ edibo nesi Jesu. Ẹbho ne ha nyẹnlẹn ẹghenin bha ha mhọn oyẹẹ da egbe, ele da yẹ ha zọn egbe. Ọbha khẹke nin edibo nesi Jesu ji ene ikpẹ ne imhẹn nan rẹso ele. Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ wanniẹn ene inọnta ea nan: Be iJesu rẹ lu emhin yẹ ẹghe nin ẹbho rẹ ha zọn ọlẹn? Be bhọ ọle rẹ rẹkpa ene rẹkhan ọlẹn yẹ nin ele hẹi ha zọn ẹbho, bi nin ele kugbe? Be iman-emhin nesọle ha rẹ rẹkpa mhan yẹ nin okugbe nin mhan mhọnlẹn hẹi yulua?

4. Uwedẹ nela ẹbho rẹ ha zọn iJesu?

⁴ Ẹbho manman zọn iJesu ẹghe nin ọle rẹ ha ribhi ọne otọ nan. Ẹghe nin Philip rẹ taman iNathanael ghe ọle miẹn iMezaya, Nathanael da nọọn ọlẹn si emhin esili dẹ sabọ nanbhi Nazareth re? (John 1:46) Asabọ miẹn ghe Nathanael lẹn otọ akhasẹ nọn ribhi Micah 5:2. Ọrẹyiriọ, ọle da sẹyẹ ha ghe Nazareth bọsi agbaẹbho nọn bha sẹ emhin soso, ghe Mezaya ida sabọ nanbhi enin vae. Sẹyẹ, ibhokhan Judea ne ki hẹn usi da ha re ẹlo rẹ gbe iJesu a ranmhude Galilee ọle nan vae. (John 7:52) Ibhokhan Judea ne bunbun ki ha ghe ibhokhan Galilee bọsi eria ne bha sẹ emhin soso. Ibhokhan iJew nekẹle ki ha re unun ji Jesu yọle ghe obhokhan Samaria ọle khin. (John 8:48) Uwedẹ iẹnlẹn bi oga nọnsi ibhokhan Samaria wo dikẹ bhi ọsi ibhokhan iJew. Bhiriọ, ibhokhan Judea bi ibhokhan Galilee i manman mun ekpẹn nin ibhokhan Samaria, ele iyẹ ne ele mun obọ.—John 4:9.

5. Uwedẹ nela ẹbho rẹ zọn ene ha rẹkhan iJesu?

⁵ Ibhokhan iJew ne ha mun ọkalo bhi oga bha yẹ ha mun ekpẹn nin ene ha rẹkhan iJesu. Ene Pharisees da ha tie ele eria nan fi ele unun. (John 7:47-49) Ọria soso nọn bha yo isiku ọsi oga nin ele mun gbọ, la ne bha ha rẹkhan uhi nọnsele, ene Pharisees ki ha ghe ele bọsi eria ne bha sẹ emhin soso. (Acts 4:13, ftn.) Ẹbho da wo ha zọn iJesu bi edibo nesọle ranmhude, ene ẹbho da ha riale ghe agbaẹbho nin ele nan vae, oga bi ihe nin ele ye mhẹn nẹ. Ahamiẹn edibo nesi Jesu guanọ nin ele sabọ kugbe, ọbha khẹke nin ele ha re inian ria eria.

6. Ijiẹmhin nela rẹman ghe mhan dẹ sabọ ha zọn ẹbho?

⁶ Izọn-egbe wo kpọa bhi agbọn nin mhan da nyẹnlẹn ẹlẹnan. Asabọ miẹn ẹbho zọn mhan la mhan tobọmhan bhọ zọn ẹbho. Ọkanẹfan ọkpa bhi Australia da yọle: “Mẹn ha ria ẹmhọn oya nan re nin ibhokhan Australia ẹghe ẹdẹlẹ bi ẹlẹnan, ẹkẹ ebo ki wo manman ha khọ mẹn. Emhin ọbhebhe nọn zẹle nin mẹn da wo he ele hi oya nin mẹn tobọ mẹn yẹ wo miẹn bhi egbe.” Obhio mhan ọbhebhe bhi Canada da yọle: “Mẹn da ha riale ghe ẹbho ne zẹ urolo natiọle French, ele khua okhun nẹ.” Ranmhude ọnan, ẹmhọn ẹbho ne zẹ urolo ebo bha ha ti ọle bhọ hiehie.

7. Be iJesu lu nọn rẹman ghe ọle bha ha zọn ẹbho?

⁷ Beji ọ ha ye bhi ẹghe nin Jesu rẹ ha ribhi ọne otọ nan, ẹbho yẹ wo manman zọn egbe ẹlẹnan. Ọria ha ki ha mhọn ọne ọkhọle fo, ọnọghọmhin nin ọle rẹ fidenọ. Be iJesu rẹ khọn ọne ọkhọle nan yẹ? Ọhẹnhẹn, ọle bha ha zọn ọria soso. Ẹlo ọkpa ọle rẹ ha ghe ẹbho rebhe. Ọle tẹmhọn Osẹnobulua man ene fe bi ene bha fe, ekhẹn Pharisee bi Samaritan, rẹ sẹbhi ene miẹn igho uhọnmhọn bi ene lu khọlọ. Ọzeva, Jesu da re iman-emhin nesọle bi ijiẹmhin nesọle rẹ rẹkpa edibo nesọle lẹn ghe ọbha khẹke nin ele ha zọn ẹbho.

8. Emhin kpataki nela iJesu tale nọn ha sabọ rẹkpa mhan ha mhọn okugbe? Gbotọle fanọan.

⁸ Jesu da man ene rẹkhan ọlẹn emhin kpataki nọn ha sabọ re ele ha mhọn okugbe.  Jesus da taman ele ghe ibhio, ọle ele rebhe khin. (Tie Matthew 23:8, 9.) Uwedẹ ọkpa nin mhan rebhe rẹ yi ibhio hi, okpea ọkpa biẹ mhan rebhe, ọne okpea hi Adam. (Acts 17:26) Ọkpakinọn, ọiyi ọnin ọkpa zẹle. Jesu da taman edibo nesọle ghe ibhio, ọle ele rebhe khin ranmhude ele ghe iJehova bii Aba ele nọn ribhi okhun. (Matt. 12:50) Sẹyẹ, ele dọ ha ribhi ẹkẹ azagba-uwa nọnsi Osẹnobulua. Bhiriọ, oyẹẹ bi urẹọbhọ nin ele mhọnlẹn dọ ku ele kugbe. Ranmhude ọnan, bhi ebe kẹkẹ nin etuegbe nesi Jesu ha gbẹn, ele da ha tie ene ele ko ga ‘ibhio mhan nin ikpea bi ibhio mhan nin ikhuo.’—Rom. 1:13; 1 Pet. 2:17; 1 John 3:13.

9, 10. (a) Bezẹle nọn bha da khẹke nin ibhokhan iJew ha re agbaẹbho nọnsele hio? (b) Be iJesu rẹ rẹman yẹ ghe ọbha gba nan rẹ re ẹlo gbe eria ne nanbhi agbaẹbho ọbhebhe vae? (Fẹ adudu nọn ribhi eji a da munhẹn ghe.)

⁹ Jesu ki tale fo ghe ọkhẹke nin mhan ha ghe egbe mhan bọsi ibhio, ọle da yẹ yọle ọkhẹke nin mhan ha de egbe re. (Tie Matthew 23:11, 12.) Beji mhan ka tẹmhọnlẹn, ẹghe nin etuegbe nesọle rẹ ha mhọn okpẹhio, ele bha ha mhọn okugbe. Ẹghe nin Jesu rẹ ha ribhi ọne otọ nan, ẹbho da wo ha hio ranmhude agbaẹbho nọnsele. Ibhokhan iJew ne bunbun da ha riale ghe ele mhẹn nẹ, ranmhude Abraham aba ele odede. Ọkpakinọn, John nọn ha gbe ẹbho ruẹ bhi amẹn da yọle: “Osẹnobulua dẹ sabọ nanbhi ene ido nan ne imọn nin Abraham.”—Luke 3:8.

¹⁰ Jesu da ji ẹbho ghe ọbha gba nin ọria rẹ ha mhọn okpẹhio ranmhude agbaẹbho nin ọle nan vae. Scribe ọkpa ki nọọn iJesu yọle ‘họla hi idiake nọnsẹmẹn,’ Jesu da re ijiẹmhin rẹ wanniẹn ọlẹn. Ọle da tẹmhọn ijiẹmhin ọsi obhokhan iSamaria nọn gbẹloghe obhokhan iJew nin oyi gbe bhi uwedẹ ẹghe nin ọle rẹ ha khian ẹbho. Arẹmiẹn ibhokhan iJew gbera bhi ọne uwedẹ, ele bha rẹkpa ọne okpea nan. Obhokhan iSamaria, ọle ọkpa sabọ tohan ọlẹn yẹ rẹkpa ọle. Jesu ki tale sotọ, ọle da taman ọne scribe nin ọle dọ ha regbe khọkhọ ọne obhokhan iSamaria. (Luke 10:25-37) Jesu da re ọnan rẹman ghe ibhokhan Jew dẹ sabọ luẹ ẹmhọn oyẹẹ ọsaje bhi obọ ibhokhan iSamaria.

11. Bezẹle nọn bha da khẹke nin edibo nesi Jesu ha zọn eriọbhe? Be iJesu rẹ rẹkpa ele yẹ nin ele da sabọ lu ọnan?

¹¹ Nin ele rẹ sabọ lu iwẹnna nin Jesu mun nin ele, ọkhẹke nin edibo nesi Jesu rẹban izọn-egbe bi okpẹhio nin ele mhọnlẹn. Ọle kuẹ ha khian okhun ẹlin, ọle da taman ele nin ele dọ tẹmhọn Osẹnobulua nanbhi Judea rebhe, Samaria rebhe rẹsẹbhi otọ agbọn rebhe. (Acts 1:8) Be iJesu rẹ mun ele egbe ọbhi otọ khẹ ọne udede ẹsọn nan yẹ? Ọle da rẹkpa ele daghe ikpẹ esili nin ẹbho ne nanbhi agbaẹbho ọbhebhe vae mhọn. Bhọsi ijiẹmhin, Jesu da wo khuẹnmhin ọyokhọnlẹn nọn nanbhi agbaẹbho ọbhebhe vae ranmhude urẹọbhọ nọnsọle. (Matt. 8:5-10) Bhi agbaẹbho nọnsọle nin Nazareth, Jesu da tẹmhọn ebi Jehova sẹ rẹ lu eriọbhe nọnsẹn yẹ, bọsi okhuo nọn iyẹ mhọn ọdọ nọn nanbhi Zarephath vae, bi okpea natiọle Naaman nọn nanbhi Syria vae nọn ha khọnmhọn emiamhẹn egbekẹn. (Luke 4:25-27) Sẹyẹ, Jesu da tẹmhọn Osẹnobulua man okhuo nọn nanbhi Samaria vae. Ọle da yẹ gbe ikpẹdẹ eva bhi agbaẹbho nọnsele ranmhude ene ẹbho guanọ nin ele họn uhọnmuje nin ọle mun re.—John 4:21-24, 40.

12, 13. (a) Be ọ dia etuegbe nesi Jesu bhi egbe yẹ ẹghe nin Jesu rẹ ha man okhuo nọn nanbhi Samaria vae emhin? (Fẹ adudu nọn ribhi eji a da munhẹn ghe.) (b) Be rẹman ghe James bi John bha sẹ lẹn otọ emhin nin Jesu dọnmhegbe rẹ man ele le?

¹² Ọbha ha yi emhin nọn lẹkhẹ nin etuegbe nesi Jesu rẹ rẹban izọn-egbe. Ọ da han ele ilo ghe Jesu da ha man okhuo nọn nanbhi Samaria vae emhin. (John 4:9, 27) Ene ha mun ọkalo bhi oga nọnsi ene iJew i gbo ne okhuo talọ bhi ogbakha, arẹbiẹn okhuo nọn nanbhi Samaria vae nin abọ ọle bha khia. Etuegbe nesọle rẹ ha si ọle nin ọle le ebale, ewanniẹn nin ọle re nin ele da rẹman ghe, ọne ẹmhọn  Osẹnobulua nin ọle ha ta, ọle wo ha re ọle bhi ọkhọle, ọiyi ohanmhẹn nọn ha gbe ọle. Uhọnmhunje nin Osẹnobulua ji ọle nin ọle dọ taman ọrebhe, rẹsẹbhi ọne okhuo nin ọle ha ne talọ, da wo diabi ebale rẹji ọle.—John 4:31-34.

¹³ James bi John bha sẹyẹ lẹn ebezẹle nin Jesu da lu ọnan. Ẹghe nin ele rẹ ha khian ẹbho, ele da ha guanọ eji ele ha da nowẹ bhi Samaria, ranmhude Samaria ele rẹkhan. Ibhokhan Samaria ne nyẹnlẹn bhi enin bha ka nin ele nowẹ bhi agbaẹbho nọnsele. Bhiriọ, James bi John da miẹn ohu. Ele da yọle nan tie eranlẹn vae bhi okhun rẹ tuẹ ọne agbaẹbho rebhe a. Jesu da wo manman dia ele. (Luke 9:51-56) Asabọ miẹn ghe James bi John ida miẹn ohu sade agbaẹbho nọnsele nin Galilee nọn. Izọn-egbe nọn ha re ele bhi ọkhọle zẹle ele re inian miẹn ohu. Akizebue, ibhokhan samaria nin ele dọ tẹmhọn Osẹnobulua man da wo miẹn ele ọbhi egbe. Asabọ miẹn ọnan da dọ re ẹkhọle ha lo iJohn ranmhude ọta nin ọle ka ta.—Acts 8:14, 25.

14. Be etuegbe nesi Jesu rẹ dia ẹmhọn nọn zegbere bhi ẹkẹ agbotu yẹ?

¹⁴ Ọbha sẹ bue gbe nan lu iluemhin ọsi pentecost fo bhi ukpe 33 C.E., ẹmhọn da zegbere bhi ẹkẹ agbotu ranmhude izọn-egbe nọn ha sunu. Ẹghe nan rẹ ha gha ebale nin ikhuo ne iyẹ mhọn ọdọ, a da ha re ẹlo gbe ikhuo ne zẹ urolo iGreek a. (Acts 6:1) Asabọ miẹn ghe urolo ikẹ nin ele zẹ si ọle nan da ha zọn ele. Etuegbe nesi Jesu da tuabe dia ọne ẹmhọn nan. Ele da ne ikpea ne ziẹnlẹn bhi oga ọbhọ, nin ele dọ ha mhọn obọ bhi ọne ebale nan ha gha. Ene ikpea rebhe nin ele zẹ, elin iGreek ele mhọn. Ọnan dẹ sabọ re ọle lẹkhẹ nin ene ikhuo nan ka ha re ẹlo gbe a rẹ miẹn ele ọbhi egbe.

15. Be bhọ a rẹ rẹkpa iPeter yẹ nin ọle hẹi yẹ ha zọn ẹbho? (Fẹ adudu nọn ribhi eji a da munhẹn ghe.)

¹⁵ Bhi 36 C.E., edibo nesi Jesu da munhẹn ha tẹmhọn Osẹnobulua man ẹbho ne nanbhi agbaẹbho kẹkẹ vae. Ẹghe nin Osẹnobulua rẹ rẹkpa iPeter lẹn ghe ọbha khẹke nin Kristiẹn ha zọn ọria soso, Peter da dọ tẹmhọn Agbejele man Cornelius, nọn yi ọkpa bhi eyokhọnlẹn nọnsi Rome, arẹmiẹn ibhokhan iJew ọkpa ọle rẹ ha deba mun obọ khẹ. (Tie Acts 10:28, 34, 35.) Akizẹbue, Peter da deba ene iyi ibhokhan iJew ha mun obọ yẹ le ebale. Ikpe eso ki gbera, Peter bha yẹ ha deba ene iyi Jew le ebale ẹghe nin ọle rẹ ha ribhi Antioch. (Gal. 2:11-14) Bhiriọ, Paul da re adia nọn khẹke nin Peter. Peter da wo miẹn ọne adia ọbhi egbe. Ẹghe nin Peter ki rẹ gbẹn ebe ọhẹnhẹn nọnsọle ji ibhokhan iJew bi ene iyi Jew ne ribhi Asia Minor, ọle da tale ghe emhin kpataki nọn nin mhan rẹ hoẹmhọn ibhio mhan rebhe.—1 Pet. 1:1; 2:17.

16. Ẹghe ẹdẹlẹ, be bhọ ẹbho rẹ lẹn ibhokhan Kristiẹn?

¹⁶ Ọ wo khia bhi ẹlo ghe, ijiẹmhin nọnsi Jesu wo rẹkpa etuegbe nesọle rẹ hoẹmhọn ẹbho rebhe. (John 12:32; 1 Tim. 4:10) Arẹmiẹn ọbha lẹkhẹ nin ele, ele da yẹ dọnmhegbe nin ele dia uwedẹ nin ele rẹ ha ghe ẹbho. Bhi ore nin ọhẹnhẹn, ẹbho da gene dọ lẹn sẹbhọ ghe, Kristiẹn wo hoẹmhọn egbe ele. Bhi ore nọnzi eva, ọria nọn gbẹn ebe natiọle Tertullian da gbẹn ghe ẹbho ne iyi Kristiẹn ki ha yọle: “Ele wo hoẹmhọn ọdeọde bhi ẹwẹ ele . . . Ele bhọ muegbe rẹ yu nin egbe ele.” Ranmhude Kristiẹn bhi ore nin ọhẹnhẹn mun akpa ọsọgbọn yọ, ele da sabọ dọ ha re ẹlo ọkpa rẹ ghe ọrebhe.—Col. 3:10, 11.

17. Be imhan ha rẹ khọn ọkhọle nan rẹ zọn ẹbho yẹ? Re ijiẹmhin man.

¹⁷ Ẹlẹnan nian, asabọ miẹn ọ yẹ khẹke nin mhan dọnmhegbe rẹ re izọn-egbe sibhi ọkhọle nọnsẹ mhan re. Obhio mhan nin okhuo nọn ribhi France da tale ebi ọle rẹ dọnmhegbe yẹ, ọle da yọle: “Jehova man mẹn ebi oyẹẹ khin, bi ebi a re ọle ta nan rẹ ha re emhin sibhi obọ re rẹ rẹkpa ẹbho, ebi a re ọle ta nan rẹ hoẹmhọn ọria nọn irẹ khin. Ọkpakinọn, idọnmhegbe mẹn sẹyẹ ye nin mẹn hẹi ha zọn eria, ọ bha manman lẹkhẹ. Ọnan zẹle mẹn sẹyẹ wo nan erọnmhọn ọbhi ọne ẹmhọn.” Obhio mhan  ọbhebhe nin okhuo nọn ribhi Spain da yẹ yọle: “Ẹghe eso, ẹkẹ agbaẹbho ọkpa ki wo ha khọ mẹn. Mẹn wo dọnmegbe nin mẹn khọn ọne ọkhọle nan. Arẹmiẹn mẹn wo manman khọn ọlẹn miẹn otọ, ọkhẹke nin mẹn sẹyẹ wo ha khọn ọlẹn khian. Osẹnobulua obulu ghe, ẹkẹ agbotu nọnsọle ne kugbe bọsi ọkpa mẹn ye.” Bọsi ene ibhio mhan nan veva, ọkhẹke in mhan rebhe fẹ egbe mhan ghe nọnsẹn si mhan sẹyẹ mhọn ọne ọkhọle nan rẹ zọn ọria.

18, 19. (a) Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha miẹn ẹbhọ rebhe ọbhegbe? (b) Uwedẹ nela mhan ha rẹ rẹman ghe mhan miẹn ẹbho ọbhegbe?

¹⁸ Ọkhẹke nin mhan yere ghe, ẹghe ka ha ribhọ nin mhan soso bha rẹ sikẹ Osẹnobulua. Ẹghenin, mhan da diabi eriọbhe rẹji ọle. (Eph. 2:12) Ọrẹyiriọ, Jehova da re oyẹẹ rẹ si mhan kẹ egbe. (Hos. 11:4; John 6:44) Jesu da yẹ miẹn mhan ọbhi egbe. Ọle da re isẹhoa nin mhan, beji mhan ha da sabọ ha yi ọkpa bhi azagba nọnsi Jehova. (Tie Romans 15:7.) Ranmhude Jesu miẹn mhan ọbhi egbe arẹmiẹn ọbha gba nin mhan fo, ọbha khẹke nin mhan ha zọn ọria soso.

¹⁹ Ranmhude ẹghe nin ọne agbọn nan ha rẹ kpẹn wo manman sire, iwa-egbea, izọn-egbe, bi ohu dẹ wo manman ha khọ ọbhọ. (Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:13) Ranmhude Jehova mhan ga, ẹwanlẹn nọn nanbhi obọ iJehova vae, ọle mhan guanọ. Ranmhude, ọnan ha rẹkpa mhan rẹ rẹban izọn-egbe. Sẹyẹ, ọ dẹ rẹkpa mhan rẹ tuẹn ọfure nọnsẹ mhan okhun. (Jas. 3:17, 18) Emhin eghọnghọn wo nọn sade mhan deba ẹbho ne nanbhi agbaẹbho kẹkẹ vae ha mun obọ, sade mhan miẹn uwedẹ iẹnlẹn nọnsele ọbhi egbe bi sade mhan dọnmhegbe rẹ luẹ urolo nọnsele. Mhan ha lu ọnan, ọfure bi ibhohiẹn nọn gbale ki kpọa bọsi amẹn nọn ribhi okpẹdẹ.—Isa. 48:17, 18.

20. Ahamiẹn oyẹẹ gba ọkhọle mhan, be ọnan ha rẹkpa mhan rẹ lu?

²⁰ Ẹghe nin obhio mhan nin okhuo nọn ribhi Australia nin mhan ka tẹmhọnlẹn ki rẹ dọ luẹ iBaibo, ihegbe bi izọn-egbe bha yẹ ha re ọle bhi ọkhọle. Oyẹẹ nin ọle ki ha mhọnlẹn da fi uwedẹ iẹnlẹn nọnsọle denọ. Ọne obhio mhan nọn zẹ urolo iFrench nọn nanbhi Canada vae da tale ghe, ẹbho zọn ibo ele ranmhude ele bha lẹn ene ibo ele nan nọnsẹn. Ọle da dọ lẹn sẹbhọ ghe, ọiyi eji ada biẹ ọria ha rẹman ikpẹ nin ọne ọria ha mhọnlẹn. Obhio mhan nọn zẹ urolo ebo ọle ki dọ re bhi okhuo. Uwedẹ nin ene eria nan rẹ fi egbe denegbe rẹman ghe oyẹẹ nin Kristiẹn rẹman dẹ sabọ khọn izọn-egbe miẹn otọ. Ọne oyẹẹ nan sabọ wo gene ku mhan gbe bii ọkpa.—Col. 3:14.