UHỌNMHỌN-ỌTA NỌNZI 25
Mun Udu Nyan IJehova Sade Uwẹ Ribhi Ọnọghọ
“Ekpokpo nọn ribhi ọkhọle nọnsi okpea gbe ọle ahu sotọ.”—PROV. 12:25.
ILLO 30 Jehova Hi Osẹ Mẹn, Aba Mẹn, bi Ọmọẹ Mẹn
EBI MHAN DA LUẸ *
1. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan re ehọ ọbhi ọta nin Jesu tale?
ẸGHE nin Jesu rẹ ha tẹmhọn ẹghe ọkike, ọle da yọle: “Bha gbẹlokotọ bhi egbe bha nọnsẹn nin . . . ikpokpo-egbe ba ẹmhọn iẹnlẹn hẹi gbe bha ọkhọle sotọ.” (Luke 21:34) Ọkhẹke nin mhan re ehọ ọbhi ene ọta nan nin Jesu tale. Bezẹle? Ranmhude mhan yẹ miẹn oya kẹkẹ nin ẹbho rebhe miẹn bhi egbe ẹlẹnan.
2. Ọnọghọ nela ibhio mhan eso ku ẹlo da?
2 Ẹghe eso, ọnọghọ ne bunbun sabọ rẹ wo re osukpa bu mhan re. Bhi ọsi ijiẹmhin, obhio mhan natiọle John * da ha khọnmhọn emianmhẹn ọbe bhi ẹrere. Bhi ẹkẹ ọne oya nan, okhuo ọle da kpanọ zẹ ọle obọ arẹmiẹn ọ ki sẹbhi ikpe 19 nin ele bọ egbe. Sẹyẹ, imọn ikhuo eva nesọle da zobọ bhi oga nọnsi Jehova. Ọnọghọ ikẹ Bob bi Linda nin okhuo ọle miẹn. A da khu ele veva bhi isi iwẹnna. Bhiriọ, ele da sibhi uwa nin ele rẹ ha ye re, dọ ha nyẹnlẹn bhi uwa nọn dia khere. Rẹ deba enan, Linda da ha khọnmhọn emianmhẹn udu nọn ha sabọ gbe ọria a. Akizẹbue, emianmhẹn ọbhebhe da yẹ dọ deba ọle.
3. Be Philippians 4:6, 7 taman mhan rẹji Jehova?
3 Mhan dẹ sabọ mun udu nyan iJehova ghe, ọle lẹn ebi ọnọghọ nin mhan ye dia mhan yẹ bhi egbe. Ọle guanọ nin ọle rẹkpa mhan nin mhan da sabọ khọn ene ọnọghọ. (Tie Philippians 4:6, 7.) Baibo tẹmhọn ọnọghọ nin ene ga iJehova eso miẹn bhi ẹghe ẹdẹlẹ. Ọ da yẹ rẹman ebi Jehova rẹ rẹkpa ele khọn ene ọnọghọ yẹ. Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin eso ghe.
ỌRIA NỌN DIABE IMHAN ELIJAH HA KHIN
4. Ọnọghọ nela Elijah miẹn bhi egbe? Ọle be rẹọbhọ ghe Jehova ha re ọle bhi ikeke bhi ẹkẹ ene ọnọghọ?
4 Elijah wo miẹn ekpokpo bi ọnọghọ ẹghe nin ọle rẹ ha ga iJehova. Ahab, ọle Ojie nọn ha gbẹloghe ẹghenin. Ọle bha ha ga iJehova. Ọle da re okhuo nọn ga ẹbọ natiọle Baal. Jezebel elin ọsi ọne okhuo. Jezebel bi Ahab da re oga ọsi Baal gba otọ Izrẹl rebhe. Ele da yẹ gbono akhasẹ ne bunbun nesi Jehova a. Ele bha miẹn Elijah gbe a, ranmhude ọle nẹgbe. Elijah da yẹ miuhọnmhọn bhi ukhumhun nọn wo ha fi ẹghenin, ranmhude ọle mun udu tẹ iJehova. (1 Ki. 17:2-4, 14-16) Sẹyẹ, ọle da mun udu tẹ iJehova ẹghe nin ọle rẹ ha ne akhasẹ ọsi Baal bi ene ga iBaal suan. Ọle da taman ibhokhan Izrẹl nin ele ha ga iJehova. (1 Ki. 18:21-24, 36-38) Elijah wo miẹn emhin ne bunbun ne rẹman ọlẹn ghe, Jehova re ọle bhi ikeke bhi ẹkẹ ene ọnọghọ nin ọle ha ye.
Jehova da je ẹhi nin ọle dọ ziẹn Elijah (Fẹ uduọle 5 bi 6 ghe) *
5-6. Beji 1 Kings 19:1-4 rẹman, be emhin dia Elijah yẹ bhi egbe? Be iJehova rẹ rẹman Elijah ghe ọle hoẹmhọn ọlẹn?
5 Tie 1 Kings 19:1-4. Ọkpakinọn, ofẹn da ha mun Elijah ẹghe nin Jezebel rẹ yọle ọle dẹ gbe ọle a. Bhiriọ, ọle da nẹgbe ha khian iBeer-sheba. Egbe da manman lọ ọle rẹ sẹbhọ ghe, ọle da ha riale ghe ọle yu mhẹn ọle bhi egbe nẹ. Bezẹle nin ọle da ha ria eria nọn sẹ inian? Ranmhude, okpea nin egbe bha gba nan bii mhan ọle khin. (Jas. 5:17) Asabọmiẹn ọle wo ha kpokpo egbe ranmhude emhin rebhe ne ha sunu ji ọle. Ọnan zẹle nin egbe da lọ ọle. Sẹyẹ, asabọmiẹn ọle da ha riale ghe ilọnmhọn oga nin ọle lu wo de ihoho a, ranmhude ibhokhan Izrẹl bha fidenọ. Ọle da yẹ ha riale ghe, ọle ọkpa hi ọnọn ki kẹre bhi ene ga iJehova. (1 Ki. 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Ọ sabọ han mhan ilo ebezẹle nin emhin da wo re inian ha kpokpo Elijah bhi ọkhọle. Ọkpakinọn, ọ bha han iJehova ilo, ranmhude ọle lẹn ebi emhin dia Elijah bhi egbe yẹ.
6 Ẹghe nin Elijah rẹ taman iJehova ebe re ọle bhi ọkhọle, Jehova bha de vanhiẹn ọlẹn. Sokpan, Jehova da mun ọlẹn ziẹn. (1 Ki. 19:5-7) Akizẹbue, Jehova da re ahu nọnsọle man Elijah. Bhiriọ ọnan da rẹkpa Elijah dia iria-eria nọnsọle nọnsẹn. Jehova da ji ọle lẹn ghe, ene ga ọle bhi otọ Izrẹl sẹ yẹ bun sẹbhi 7,000. (1 Ki. 19:11-18) Jehova da lu emhin kẹkẹ rẹ rẹman Elijah ghe Ọle hoẹmhọnlẹn.
EBI JEHOVA HA RẸ RẸKPA MHAN YẸ
7. Be imhan miẹn luẹ bhi uwedẹ nin Jehova rẹ rẹkpa Elijah?
7 Ahamiẹn uwẹ ribhi ọbalọ, ọ dẹ ko uwẹ udu re rẹ lẹn ghe, Jehova lẹn ebi emhin dia uwẹ yẹ bhi egbe, beji ọle rẹ lẹn ebi emhin dia Elijah bhi egbe yẹ. Ọnan rẹ mhan lẹn ghe, Jehova lẹn ọnọghọ kẹkẹ nin mhan ye. Ọle lẹn ebi ahu nọnsẹmhan ha sabọ gbe, ebi mhan ria bhi ọkhọle, bi ebi emhin dia mhan yẹ bhi egbe. (Ps. 103:14; 139:3, 4) Ahamiẹn ghe mhan mun udu tẹ iJehova beji Elijah rẹ mun udu tẹ ọle, ọle ki rẹkpa mhan rẹ khọn ọnọghọ nọn hi ki rẹ ha khin nin mhan ye.—Ps. 55:22.
8. Be iJehova ha rẹ rẹkpa uwẹ rẹ khọn ọnọghọ nin uwẹ ye yẹ?
8 Ọnọghọ nin mhan ye dẹ sabọ rẹ mhan ha riale ghe, oya nọn lo mhan ida fo ghee. Iria-eria ne dia inian dẹ sabọ gbe mhan ahu sotọ. Ahamiẹn ọnan sunu ji uwẹ, yere ghe Jehova dẹ rẹkpa uwẹ rẹ khọn ene ọnọghọ. Be ọle ha rẹ rẹkpa uwẹ yẹ? Jehova guanọ nin uwẹ taman ọlẹn emhin rẹbhe ne kpokpo uwẹ bhi ọkhọle. Ọle dẹ họn eviẹ nọnsẹ, yẹ rẹkpa ẹ. (Ps. 5:3; 1 Pet. 5:7) Bhiriọ, ha taman iJehova bhi erọnmhọn emhin rebhe ne kpokpo uwẹ bhi ọkhọle. Arẹmiẹn ọle ida ne uwẹ talọ bhi uwedẹ nin ọle rẹ ne Elijah talọ, ọle dẹ noo iBaibo bi agbotu nọnsọle rẹ ne uwẹ talọ. Emhin nin uwẹ tie bhi Baibo dẹ sabọ ko uwẹ udu rẹ yẹ re ikhuaẹloghe nin uwẹ. Sẹyẹ, ene ibha ko ga dẹ yẹ sabọ re izebhudu nin uwẹ.—Rom. 15:4; Heb. 10:24, 25.
9. Be ọmọẹ mhan ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ?
9 Jehova da re ọria mundia nọn ha sabọ rẹkpa Elijah ziẹngbe ọnọghọ nin ọle ha ye. Elin ọsi ọne ọria hi, Elisha. Jehova da taman Elijah nin ọle zẹ iwẹnna esọ obọ nin Elisha. Iriọ yẹ nọn rẹji mhan. Ahamiẹn ghe mhan taan ọkhọle man imọẹ mhan, ele ki sabọ rẹkpa mhan ziẹngbe ọnọghọ nin mhan ye. (2 Ki. 2:2; Prov. 17:17) Ahamiẹn uwẹ imhọn ọmọẹ nin uwẹ ha sabọ taan ọkhọle a man, nan erọnmhọn ji Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ miẹn ọria bhi agbotu nọn ha sabọ ha re izebhudu nin uwẹ.
10. Be ijiẹmhin ọsi Elijah rẹ re izebhudu nin mhan yẹ ghe mhan dẹ sabọ ziẹngbe ọnọghọ? Be ive ne ribhi Isaiah 40:28, 29 ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ?
10 Jehova da rẹkpa Elijah nin ọle da sabọ ziẹngbe ekpokpo, yẹ ga ọle sotọ. Ijiẹmhin nọnsi Elijah wo ziẹn mhan udu ghe, mhan dẹ sabọ khọn ọnọghọ nin mhan miẹn. Ẹghe eso, mhan sabọ rẹ miẹn ọnọghọ nọn ha gbe mhan ahu sotọ yẹ re egbe iẹnlẹn lọ mhan. Ọrẹyiriọ, ahamiẹn ghe mhan mun udu tẹ iJehova, ọle ki re ahu nin mhan rẹ sabọ ha ga ọle nọnsẹn.—Tie Isaiah 40:28, 29.
HANNAH, DAVID, BI “ASAPH” DA MUN UDU NYAN IJEHOVA
11-13. Uwedẹ nela ekpokpo rẹ rẹso itue ea bhi ẹwẹ ene ha ga Osẹnobulua bhi ẹghe ẹdẹlẹ?
11 Ẹbho ebhebhe bhi Baibo yẹ miẹn ọnọghọ. Ọkpa bhi ẹwẹ ele hi Hannah. Ọle da ha yi ọkpa bhi ikhuo eva nesi Elkanah. Peninnah hi elin oṣi ọzeva ọle. Ọkpakinọn, ẹghe nin Hannah bha sẹ rẹ miẹn ọmọn biẹ, ẹbho da wo ha zuọzuọ ọle, rẹ sẹbhi Peninnah nin ọzeva ọle. (1 Sam. 1:2, 6) Ọne ọnọghọ nan nin ọle ha ye da wo ba ọle bhi egbe sẹbhọ ghe, eviẹ-eviẹ ọle ki ha viẹ, ebale bha yẹ ha na ọle urulu.—1 Sam. 1:7, 10.
12 David nin Ojie yẹ miẹn ọnọghọ bhi iẹnlẹn. Ene emhin da wo re ọkhọle ha kpokpo ọle ẹgheso. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọkhọle wo ha gbe ọle asan ranhmude ifiobọdọn nesọle. (Ps. 40:12) Ọmọn nin ọle hoẹmhọnlẹn natiọle Absalom da sọtẹ da ọle. Bhi ọkike ọle, Absalom da yu. (2 Sam. 15:13, 14; 18:33) Sẹyẹ, ọkpa bhi imọẹ iDavid da mun ọlẹn khiẹn. (2 Sam. 16:23–17:2; Ps. 55:12-14) Emhin ne bunbun nin David gbẹn bhi ebe nọnsi Psalms rẹman ebi ahu rẹ fo ọle bhọ yẹ. Ọ yẹ rẹman ghe ọle wo manman mun udu tẹ iJehova.—Ps. 38:5-10; 94:17-19.
Urẹkpa nela ọkpa bhi ene gbẹn ebe nọnsi Psalms miẹn, nin ọle da sabọ kie munhẹn ha re eghọnghọn ga iJehova? (Fẹ uduọle 13 rẹ sẹbhi 15 ghe) *
13 Ọkpa bhi ẹbho ne gbẹn ebe ọsi Psalms, da ji iẹnlẹn ọsi ẹbho ne iga Jehova da ha sin ọle bhi ẹlo. Asabọmiẹn ulin-uwa ọsi Asaph, ọle ọ na vae. Uwa oga ọsi Jehova bhi Jerusalem ọle da ha ga. Ranmhude emhin ne wo ha kpokpo ọle bhi ọkhọle, ọle bha yẹ ha ghọnghọn. Sẹyẹ, emhin nin ọle mhọnlẹn bha yẹ khọn ọlẹn. Ọle da yẹ ha riale ghe, ẹsele nin ọle miẹn bhi obọ iJehova bha sẹ emhin soso.—Ps. 73:2-5, 7, 12-14, 16, 17, 21.
14-15. Be imhan miẹn luẹ bhi ene ijiẹmhin ea nan nin Baibo tẹmhọnlẹn?
14 Ene itue ea nan nin mhan tẹmhọnlẹn da wo mun udu tẹ iJehova nin ọle rẹkpa ele. Ele da wo taan ọkhọle man iJehova bhi erọnmhọn. Ele da taman iJehova ebezẹle nin ọnọghọ nin ele ye da kpokpo ele bhi ọkhọle. Ele bha zobọ bhọ rẹ ha yo eji a da ga iJehova.—1 Sam. 1:9, 10; Ps. 55:22; 73:17; 122:1.
15 Jehova da wo re ẹkẹ ẹjẹjẹ rẹ wanniẹn ele. Udu ọsi Hannah da lọre. (1 Sam. 1:18) David da gbẹn yọle: “Ọnọghọ nin ọnọn khiale miẹn wo bun, ọkpakinọn, Jehova miẹn ọlẹn fan bhi ene ọnọghọ rebhe.” (Ps. 34:19) Akizẹbue, Asaph da yọle ghe Jehova mun ọle obọ era mhọnlẹn, yẹ re oyẹẹ re adia nanlẹn. Ọle da yẹ yọle: “Bhi ọsẹmhẹn, nan rẹ ha sikẹ Jehova mhẹn mẹn bhi egbe. Mẹn dẹ re iJehova nin Ebeanlẹn mẹn Nọn Kokhun Nẹ lu ugue nọnsẹmhẹn.” (Ps. 73:23, 24, 28) Be imhan miẹn luẹ bhi ene ijiẹmhin nan? Ẹghe eso, mhan kuẹlo da ọnọghọ ne gbe mhan ahu sotọ. Ọkpakinọn, sade mhan nan erọnmhọn ji Jehova, sade mhan ria eria nyan ebi ọle sẹ rẹ rẹkpa ẹbho yẹ, bi sade mhan hẹnmhọn nanlẹn, mhan ki sabọ ziẹngbe ene ọnọghọ.—Ps. 143:1, 4-8.
MUN UDU NYAN IJEHOVA NIN UWẸ DA SABỌ ZIẸNGBE ỌNỌGHỌ
Bhi ọsi ọhẹnhẹn, obhio mhan nin okhuo ọkpa da ha si egbe sibhi ẹwẹ ẹbho re, ọkpakinọn, emhin da ha mhẹn ọbhọ nanlẹn ẹghe in ọle ki rẹ ha guanọ uwedẹ nin ọle ha rẹ rẹkpa ẹbho (Fẹ uduọle 16 bi 17 ghe)
16-17. (a) Bezẹle nọn bha da khẹke nin mhan ha si egbe sibhi ibo nọnsi Jehova bi ọsi ene ga ọle re? (b) Be ha sabọ rẹkpa mhan nin mhan da kie ziẹn nọnsẹn?
16 Emhin ọbhebhe nin mhan miẹn luẹ bhi ijiẹmhin ọsi ene ẹbho nan hi, ahamiẹn mhan ribhi ọnọghọ, ọ bha khẹke nin mhan ha si egbe sibhi ibo nọnsi Jehova bi ọsi ene ga ọle re. (Prov. 18:1) Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin ọsi okhuo ọkpa natiọle Nancy ghe. Emhin bha lẹkhẹ nanlẹn hiehie ẹghe nin ọdọ ọle rẹ kpanọ zẹ ọle obọ. Ọle da yọle: “Ikpẹdẹ eso ribhọ nin mẹn bha rẹ zẹwẹ guanọ nin mẹn daghe ọria soso, la ne ọria soso talọ. Ọkpakinọn, beji mẹn rẹ ha si egbe sibhi ẹwẹ ẹbho re, iriọ akhiẹ nọnsẹmhẹn yẹ rẹ wo ha khọ ọbhọ.” Emhin da fidenọ nin Nancy ẹghe nin ọle rẹ munhẹn ha guanọ uwedẹ nin ọle ha rẹ rẹkpa ẹbho ne yẹ ribhi ọnọghọ. Nancy da yọle: “Mẹn da wo ha ka ẹbho ehọ nọnsẹn sade ele tẹmhọn ọnọghọ nin ele ye man mẹn. Mẹn da dọ kere ghe, beji mẹn rẹ re ẹkẹ ẹjẹjẹ rẹ ne ele ha lu emhin, mẹn bha yẹ wo dotua ha kiẹ egbe.”
17 Ikolo oga nesẹmhan dẹ sabọ mun mhan ziẹn. Ranmhude, ikolo nesẹmhan deba uwedẹ kẹkẹ nin Jehova rẹ rẹkpa mhan, yẹ ko mhan udu re. (Ps. 86:17) Bhi ene ikolo, ọle noo ẹlinmhin nọn khiale nọnsọle, Baibo, bi ene imhan ko ga rẹ mun mhan ziẹn. Mhan miẹn isẹhoa re ha “re izebhudu nin egbe” bhi ikolo oga nesẹmhan. (Rom. 1:11, 12) Obhio mhan ọkpa natiọle Sophia da yọle: “Jehova bi ibhio mẹn bhi ẹkẹ agbotu, ele rẹkpa mẹn rẹ ha ziẹngbe. Emhin kpataki ikolo oga nesẹmhan wo khin rẹji mẹn. Mẹn dọ kere ghe, ahamiẹn mẹn manman zegbere lu iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua, bi iwẹnna kẹkẹ nan lu bhi ẹkẹ agbotu, ọ ki lẹkhẹ nin mẹn rẹ ha ziẹngbe ọnọghọ.”
18. Emhin nela Jehova rẹ nin mhan nin mhan da sabọ ziẹngbe ọnọghọ?
18 Ahamiẹn mhan ribhi ọnọghọ, ọkhẹke nin mhan yere ghe, arẹmiẹn Jehova dẹ ne ene ọnọghọ kie bhi ẹghe odalo, ọle dẹ rẹkpa mhan khọn ele ẹlẹnan nian. Ọle dẹ re ẹwanlẹn bi ahu nin mhan rẹ sabọ ziẹngbe ọnọghọ kẹkẹ nin mhan miẹn.—Phil. 2:13.
19. Be Romans 8:37-39 ha rẹ sabọ ko mhan udu re yẹ?
19 Tie Romans 8:37-39. Paul nin odibo tale ghe, emhin soso iribhọ nọn ha sabọ si mhan sibhi oyẹẹ nọnsi Osẹnobulua re. Be imhan ha rẹ sabọ rẹkpa ibhio mhan ne ribhi ọnọghọ yẹ? Bhi uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle bhi egbe, mhan dẹ zilo nyan ebi mhan ha rẹ sabọ re ẹkẹ ẹjẹjẹ ha rẹkpa ibhio mhan yẹ beji Jehova lu.
ILLO 44 Erọnmhọn ọsi Ene Ibhiogue
^ udu ọle 5 Ekpokpo ha bue gbe bhi egbe, ọ dẹ sabọ si ọbalọ kẹkẹ ji mhan. Be iJehova ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ bhi ẹkẹ ekpokpo? Mhan dẹ zilo nyan ebi Jehova rẹ rẹkpa Elijah yẹ nin ọle da sabọ khọn ekpokpo nin ọle ha ye. Ijiẹmhin ebhebhe nin mhan ha yẹ zilo nyan dẹ rẹkpa mhan lẹn ebi mhan ha rẹ miẹn urẹkpa nọnsi iJehova yẹ, sade mhan ribhi ẹkẹ kpokpo.
^ udu ọle 2 Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, elin ọbhebhe a mun hẹ ẹbho eso.
^ udu ọle 53 EBI A RẸMAN BHI FOTO: Ẹhi nọnsi Jehova da fẹkẹ riọ Elijah bhi owẹ yẹ re ebale bi amẹn nanlẹn.
^ udu ọle 55 EBI A RẸMAN BHI FOTO: Ọkpa bhi ene gbẹn ebe nọnsi Psalms, nọn na bhi ulin-uwa nọnsi Asaph vae, deba ibo ọle nin ibhokhan iLevite gbẹn ilo yẹ so ilo.
