AGBAẸBHO natiọle Graz bhi Austria, ọle mẹn da wanre. Ẹghe nin mẹn rẹ ha yi ikpe ihinlọn, a da re mẹn ọbhi isikulu nan da luẹ ẹmhọn oga. Ọkpakinọn, bhi enin, ẹlo mẹn da sẹbhi ọkhọbhẹlo nin ekhẹn ifada bi ene reverend sister ha lu nin ele rẹ ha gboghẹ. Bhiriọ, ọbha sẹ si ukpe, inẹn mẹn da ji mẹn da sibhi ọne isikulu re.

Akizẹbue, a da re mẹn ọbhi boarding school. Asọn ọkpa, aba mẹn da dọ re mẹn sibhi isikulu re ranmhude ibomb nan ha fi diọ bhi ọne agbaẹbho ọsi Graz. Mhan da nẹ ha khian agbaẹbho natiọle Schladming. Mhan ki wo nanbhi akhuan nanrẹ fan ẹdẹ ra gbera fo bhi enin, ele da re ibomb rẹ dunmhun ọne akhuan an. Sẹyẹ, ẹdẹ ọkpa, ẹrople ne ha tin bhi egbegbe otọ da re osisi ha fi mẹn bi odede mẹn. Ẹghe nin ọne okhọn ki rẹ fo, ọ ki da khia bhi ẹlo ghe, otuẹ bi ene gbẹloghe wo hiẹ mhan.

Bhi ukpe 1950, ọkpa bhi Esali Jehova da munhẹn ha man inẹn mẹn iBaibo. Mẹn da wo ha ka ẹho nọnsẹn yẹ ha rẹkhan inẹn mẹn yo ikolo oga ẹgheso. Ẹghe nin inẹn mẹn ki rẹ rẹọbhọ ghe Esali Jehova ga oga ẹmhọanta, ọle da mianmẹn bhi ukpe 1952.

Bhi ọsi ọhẹnhẹn, mẹn da ha ghe ikolo ọsi agbotu bi ikolo ọsi ene dọmanlẹn, ranmhude ikhuo ne dọmanlẹn ọkpa wo vuọn ọlẹn. Akizẹbue, mhan da re ẹnẹ diọ bhi agbotu ọbhebhe, elasẹre wo bun bhi ọne agbotu, ọ izẹwẹ yi ikolo ọsi ene dọmanlẹn beji mẹn rẹ ha ria ọle le. Mhan ki fikie ha khian Graz, mẹn da ha yo ikolo rebhe. Ọbha sẹ bue gbe, mẹn da yẹ dọ rẹọbhọ ghe ẹmhọanta ene emhin nin mẹn luẹ khin. Mẹn da yẹ dọ lẹn ghe, Jehova, Osẹnobulua nọn ihiẹ ọria nọn. Ọle rẹkpa ene ga ọle a ha rẹ miẹn ele riale ghe ọria soso iribhọ nọn ha rẹkpa ele bhi ọnọghọ nin ele ye.​—⁠Ps. 3:​5, 6. 

Ọ da ha yẹẹ mẹn rẹ ha taman ẹbho ẹmhọanta nin mẹn luẹ. Mẹn da re ibhio mẹn munhẹn. Ibhio mẹn nin ikhuo enẹn ne diọn mẹn ki sibhi uwa re fo dọ ha lu iwẹnna ọman-ebe. Ọrẹyiriọ, mẹn da re ẹnẹ ji ele bhi eji ele ha ye kẹkẹ dọ ha taman ele  ghe ọkhẹke nin ele ha luẹ iBaibo. Ibhio mẹn rebhe da gene luẹ iBaibo yẹ kiẹn Esali Jehova.

Ọ ki ribhi uzana eva nin mẹn deba agbotu ha tẹmhọn Osẹnobulua nanbhi uwa rẹ sẹbhi uwa, mẹn da miẹn okhuo ọkpa nọn wanre gbera ikpe 30. Mẹn da munhẹn ha man ọle iBaibo. Ọle da wo ha lu re alo, bhiriọ ọ da dọ mianmẹn. Akizẹbue, ọdọ ọle bi imọn eva nesọle da yẹ dọ mianmẹn. Ọne iman-emhin iBaibo nan da manman wo mun mẹn ziẹn bhi oga. Bezẹle nọn da ha yi riọ? Ranmhude ọria bha wo ne mẹn dotua man mẹn iBaibo. Ọkuẹsẹ mẹn dọ man ọne okhuo nan bi azagba-uwa nọnsọle iBaibo, mẹn ki ka manman muegbe nọnsẹn. Bhiriọ, mẹn ki ka man egbe mẹn emhin fo, ọkuẹsẹ mẹn dọ man ẹbho ebhebhe emhin. Ọnan da wo dọ rẹkpa mẹn lẹn otọ ẹmhọanta dinmhin. Bhi April 1954, mẹn da mianmẹn.

Bhi 1955, mẹn da yo usikoko nọn nẹ bhi Germany, France, bi England. Mẹn da miẹn Albert Schroeder bhi ẹghe nin mẹn rẹ sẹbhi London. Ọman-emhin ọle khin bhi Isikulu iGiliẹdi. Akizẹbue, ọle da dọ ha yi ọkpa bhi Otu Nọn Sun Oga. Ẹghe nin mẹn rẹ sẹbhi eji a da miẹn emhin ẹdẹlẹ nan ne ya nọn ribhi Britain, Schroeder da re ebe ẹdẹlẹ ọsi Baibo eso man mhan. A re urolo iHebrew rẹ gbẹn elin nọnsi Osẹnobulua bhi ene ebe. Ọle da re otọle man ebezẹle nin ọnan da yi emhin kpataki. Ọnan da wo gene re obọ so mẹn. Ọ da rẹ mẹn wo manman muegbe nin mẹn rẹ ha re ẹmhọanta nọn ribhi Baibo man.

Bhi January 1, 1956, mẹn da munhẹn ha lu ọkanẹfan ọsi ẹghe rebhe. Uki enẹn ki gbera fo, a da tie mẹn nin mẹn dọ ha lu iwẹnna ọsi ọkanẹfan kpataki bhi Austria. Ọne ẹghe nin, Esali Jehova soso bha ha ribhi agbaẹbho natiọle Mistelbach, bhi eji a je mẹn ha khian. Mẹn da dọ ha mhọn ọnọghọ eso. Mẹn bi ọria nin mhan ko ha lu ọne iwẹnna ọkanẹfan bhi enin, eria kẹkẹ mhan wo khin. Ikpe 19 mẹn ha khin; ọle da ha yi ikpe 25. Eje tan ẹlo a mẹn nan vae. Eje ọle da vae bha manman tan ẹlo a. Mẹn ikẹ nowẹ ọsasọn, bhiriọ, ọsewewiẹ, mẹn ikẹ riọ bhi owe. Ọkpakinọn, ọle kẹ nowẹ ọsasọn. Bhiriọ, ọle kẹ riọ kpanọ bhi owẹ. Mhan rẹ re inian dikẹ, mhan da ha re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo rẹ dia emhin nọnsẹn, bhiriọ mhan da sabọ kugbe ha lu ọne iwẹnna ọkanẹfan.

Bhi ọsi ẹmhọanta, mhan wo miẹn ọnọghọ ne kaka gbera ọnan. Mhan miẹn ekpokpo bhi egbe, ọkpakinọn, Osẹnobulua bha zẹ mhan obọ. (2 Cor. 4:​7-9) Ukpẹdẹ ọkpa, mhan ki ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi ughe ọkpa, ene ẹbho da taan awa ne manman kpọnọ nọnsele a. Ene awa da wo ha vẹ yẹ re unẹ bu mhan vade. Mhan da mun egbe obọ mhọnlẹn. Mẹn da nan erọnmhọn ji Jehova yọle, “Jehova huean, ene awa nan ha khu mhan le, ji mhan wo re osukpa yu!” Ene awa ki manman sikẹ mhan, ele da mundia, ele da ha fieghe ukpẹrunmhun, iriọ ele rẹ sibhi enin re. Mhan rẹọbhọ ghe Jehova miẹn mhan fan. Mhan da tẹmhọn Osẹnobulua nanbhi ije rebhe bhi ọne ughe, ọ da wo ti mhan bhọ ghe ene ẹbho wo miẹn mhan ọbhi egbe. Asabọ miẹn ọ han ele ilo ghe, ene awa bha kuan mhan, la mhan sẹyẹ sabọ ha tẹmhọn Osẹnobulua, arẹmiẹn emhin nọn re ofẹn mun nọn sẹ iriọ sunu ji mhan. Akizẹbue, eso bhi ẹwẹ ele da kiẹn Esali Jehova.

Emhin ebhebhe yẹ sunu nọn manman re ofẹn mun mhan. Ẹdẹ ọkpa, ọnọn nyan uwa nin mhan ye ki da anyọn gbe egbe fo, ọle da vae bhi uwa ha yi ọle ghe ọle dẹ gbono mhan an, ghe mhan kpokpo ẹbho rebhe ne ribhi enin. Okhuo ọle rẹ ha  dọnmhegbe nin ọle rẹ mun ọlẹn mhọn, ọ bha sabọ. Bhi eji mhan ha ye bhi okhun bhi ọne uwa egedege, ọle mhan da ha họn emhin nọn ha sunu. Bhiriọ, mhan da jẹje mun aga nesẹmhan rẹ ke odẹ, ha koko ukpọn nesẹmhan fiọbhi ẹkẹ ẹkpa. Mhan ki tuje odẹ a, mhan da daghe ghe ọne okpea mun udede ọgha mhọnlẹn. Bhiriọ, mhan da ne ihẹ nesẹmhan, re unẹ nanbhi odẹ nọn ribhi ikeke uwa nanbhi ẹfan nọn ribhi ugbo bhi ikeke ọne uwa nẹgbe. Mhan bha yẹ kie vae bhi enin.

Mhan da dọ mun uwa bhi họtẹ ọkpa. Enin mhan ha ye rẹ nanbhi uki ne bunbun. Ọnan bhọ da re obọ kpa mhan bhi iwẹnna ọkanẹfan nọnsẹmhan. Be ọ rẹ yi iriọ yẹ? Ranmhude adesẹ ọne agbaẹbho ọne họtẹ ye, ẹbho eso nin mhan ne luẹ iBaibo da ha vae bhi ọne họtẹ dọ ha luẹ iBaibo. Ọbha sẹ bue gbe, ẹbho ne bun sẹbhi itue 15 da munhẹn ha yo ikolo ọsi iluẹmhin ọsi ebe Ọkhẹughe bi book study uzana-uzana bhi ọne uwa nin mhan mun bhi ọne ihọtẹ.

Mhan gbe ẹghe nọn gbera ukpe ọkpa bhi Mistelbach a kuẹ je mẹn sibhi enin re ha khian iFeldbach, bhi obọ ọsi otọ iGraz. Imẹn bi ọria ọbhebhe da ko ha lu iwẹnna ọkanẹfan bhi enin. Agbotu bhọ iribhi enin. Obhi ugha khere nọn ribhi okhun uwa igedege nan re ọran bọn mhan da ha nyẹnlẹn. Ulinlin ki ha nin uhio ne ribhi ẹwẹ ene oran fi nanbhi ẹkẹ uwa. Mhan da re ebe ha lan ene uhio. Omin ribhọ nin mhan da sa amẹn. Mhan rẹ ha ribhi ene ọnoghọ nan, mhan wo miẹn elele bhọ ọne iwẹnna. Ọ bha sẹ bue hiehie, ẹbho da munhẹn ha sikoko deba mhan ga. Akizẹbue, itue 30 bhi azagba-uwa ọkpa nin mhan ne luẹ iBaibo da kiẹn Esali Jehova.

Emhin ne dia inian ne sunu da manman re imẹn ha mhọn ọtibhọ da urẹkpa nin Jehova re nin ene khu bhi ẹmhọn Agbejele. Aharẹmiẹn eria ida sabọ rẹkpa mhan, Jehova dẹ rẹkpa mhan.​—⁠Ps. 121:​1-3.

Bhi 1958, a da ha muegbe nan rẹ lu usikoko nọn nẹ bhi Yankee Stadium bi Polo Grounds bhi New York City. Mẹn da ha guanọ nin mẹn yo. Bẹtẹ nọn ribhi Austria da nọọn mẹn si ọ dẹ yẹẹ mẹn rẹ yo Isikulu iGiliẹd nọnzi 32. Mẹn da jẹje yọle, “Ehe!” Be imẹn ha rẹ yọle eye rẹji ọne isẹhoa nan rebhe yẹ?

Ẹghe nin mhan rẹ ha ribhi ọne isikulu, mẹn da dotua sikẹ Martin Poetzinger. Ẹghe nin ọle rẹ ha ribhi eko ọsi ene iNazi, ọle da wo manman ziẹngbe oya ne kaka bhi enin. Akizẹbue, ọle da yẹ dọ kiẹn ọkpa bhi Otu Nọn Sun Oga. Ẹghe nin  mhan ribhi klass, Martin ki fẹkẹ talọ mẹn bhi ehọ yọle, “Erika, be a re ọnin ta bhi urolo iGerman?”

Bha adesẹ iluẹmhin bhi ọne isikulu, Nathan Knorr da taman mhan eji a ha je mhan diọ kẹkẹ. Paraguay, ọle a je mẹn ha khian. Ranmhude mẹn bha sẹ manman wanre gbe ẹghenin, ọ da khẹke nin aba mẹn re obọ bhọ fo, mẹn kuẹ sabọ nanbhi Paraguay. Aba mẹn ki re obọ ọbhọ, mẹn da nanbhi Paraguay bhi uki ọsi March bhi 1959. A da mun uwa nin mẹn bi ọkanẹfan ọbhebhe bhi uwa ọsi misiọnari bhi Asunción.

Ọ bha bue gbe, mẹn da miẹn okpea ọkpa natiọle Walter Bright, misiọnari nọn yo Isikulu Giliẹdi nọnzi 30. Akizẹbue, mhan da lọnmhọn egbe. Mhan da koko denọ ẹlo da ọkakale ọsi iẹnlẹn. Mhan ha miẹn ọnọghọ nọn manman kaka, mhan ki tie Isaiah 41:10: nọn yọle “Hẹi ji ofẹn mun uwẹ, ranmhude imẹn nin uwẹ dia. Hẹi kpokpo egbe, ranmhude imẹn hi Osẹnobulua nọnsẹ. Imẹn dẹ re ahu nin uwẹ.” Ọnan ki mun mhan udu ziẹn. Mhan da dọ lẹn ghe, ahamiẹn mhan wo ha hẹnmhọn nin Osẹnobulua yẹ mun Agbejele nọnsọle kalo bhi iẹnlẹn, Ọle ida mun mhan fia.

Akizẹbue, a da je mhan ha khian egbegbe otọ ọsi Brazil. Bhi enin, ene mun ọkalo bhi otuẹ da taman ene usẹn ibhokhan nin ele ha fi udo ọbhi uwa ọsi ene misiọnari. Egbe bhọ bha ka gba nin ọne uwa khẹ. Walter da munhẹn ha man ọwanlẹn ọsi ene unakpa iBaibo. Ọne ọwanlẹn ọsi ene unakpa da je unakpa eso nin ele dọ ha mundia sikẹ uwa nọnsẹmhan bhi uzana ọkpa. Ene rẹ ha kpokpo mhan da zẹ mhan obọ. Ọbha bue gbe, a da ne mhan diọ bhi uwa nọn mhẹn. A fan-ra ughu-otọ ọsi Brazil fo a kuẹ sẹbhi ọne uwa. Emhin nọn mhẹn ọnan sẹyẹ wo ha khin, ranmhude, mhan ki da sabọ ha do ikolo bhi Paraguay bi Brazil. Ẹghe nin mhan rẹ ha sibhi enin re, agbotu eva ne bha kpọnọ gbe ki munhẹn fo bhi enin.

Dọkitọ nesẹmhẹn taman mẹn ghe, mẹn ida sabọ biẹ. Ọle zẹle nọn da manman han mhan ilo bhi 1962 beji mhan kere ghe mẹn hanmhan. Bhiriọ, mhan da dọ ha nyẹnlẹn sikẹ azagba-uwa ọsi Walter bhi agbaẹbho natiọle Hollywood bhi Florida. Rẹ nin ikpe eso, imẹn bi Walter bha yẹ sabọ lu iwẹnna ọkanẹfan. Mhan da ha gbẹloghe azagba-uwa nọnsẹmhan. Ọrẹyiriọ, mhan da sẹyẹ wo ha mun ẹmhọn Agbejele kalo bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan.​—⁠Matt. 6:⁠33.

Ẹghe nin mhan rẹ sẹbhi Florida bhi November 1962, ọ da han mhan ilo rẹ kere ghe, ibhio mhan nin emhanekhui bi ibhio mhan nin ebo wa egbe a. Eji ene ebo da ga, ene emhanekhui i sẹbhọ. Eji ene emhanekhui da tẹmhọn Osẹnobulua, ene ebo i tẹmhọn Osẹnobulua bhọ, ranmhude ọne agbaẹbho yọle nin ele hẹi ha khian miẹn egbe. Ọkpakinọn, Jehovah izọn eria soso. Ọ bha sẹ bue gbe, a da lu emhanmhan nanrẹ ku emhanekhui bi ebo kugbe bhi ene agbotu kẹkẹ. Agbotu ne ki manman bunbun bhi enin ẹlẹnan nian rẹman ghe, ọne emhanmhan nan wo wẹnna.

Bhi 2015, emianmhẹn icancer ọsi arere da gbe iWalter. Uyumhin nọnsọle da wo gene ba mẹn bhi egbe. Ọdọ nọn manman mhẹn ọle wo ha khin rẹji mẹn. Ọle da yẹ ha yi okpea nọn hoẹmhọn iJehova, nọn yẹ rẹkpa ibhio mhan ne bunbun. Mẹn khuaẹloghe ọne ukpẹdẹ nan ha rẹ riọ ọle kpanọ bhi idin, nin mẹn ha rẹ kie miẹn ọlen, ẹghe nin egbe ha rẹ daan ọlẹn.​—⁠Acts 24:⁠15.

Ọ wo ti mẹn bhọ ghe mẹn sabọ lu iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua ọsi ẹghe rebhe gbera ikpe 40. Mhan wo miẹn eghọnghọn bi elele ne bunbun bhọ. Bhi ọsi ijiẹmhin, itue 136 nin mhan man ele iBaibo, ele re isira mẹn bi Walter mianmẹn. Ẹmhọanta nọn ghe mhan miẹn ọkakale ne bunbun, sokpan, mhan bha ji ele re mhan sibhi oga ọsi Osẹnobulua nọn igbọ hiẹ ọria re. Mhan da wo ha dọnmhegbe rẹ manman sikẹ Osẹnobulua. Mhan da mun udu nyan ọlẹn ghe, ọle dẹ re emhin rebhe khian nọnsẹn bhi uwedẹ nọnsọle, bi bhi ẹghe nin ọle riale ọkhẹke. Iriọ ọle gene lu!​—⁠2 Tim. 4:​16, 17.

Uyumhin ọsi Walter sẹyẹ ba mẹn bhi egbe rẹ sẹbhi ẹlẹnan. Ọkpakinọn, iwẹnna ọkanẹfan fẹkẹ rẹkpa mẹn rẹ ha ziẹngbe. Mẹn wo miẹn elele bhọ sade mẹn man ẹbho emhin. Mẹn bhọ tẹmhọn ariọkpanọ bhi idin man ele. Gene gene, Jehova bha sẹ hiẹ mẹn ghee. Beji ọle vele tee, ọ gene wo gbẹloghe mẹn, rẹkpa mẹn, yẹ gene re obera nọnsọle nọn khiale rẹ mun mẹn mhọnlẹn.​—⁠Isa. 41:⁠10.