1-2. (a) Be ene gbẹloghe ha ta bhi ẹghe nọn bha yẹ ree gbe nian? (b) Inọnta nela mhan ha re ewanniẹn ọi?

JI A man yọle ghe ebi mhan mọn da khẹ sha sunu. Ene gbẹloghe tale ghe ele mun ọfure bi ugbega gbọ bhi ọne agbọn nan, ghe ọne agbọn nan wo kiẹn eje fure. Ele wo guanọ nin mhan rẹọbhọ ghe ele mhọn ọne ahu nan rẹ kpẹn oya rebhe ne ribhi ọne agbọn nan. Ọkpakinọn, ele bha lẹn ghe ahu nọnsele ida gbe emhin nọn de vade! Bezẹle? Ranmhude Baibo yọle: “Ugbekhuelo ki re ẹjẹje sunu ji ele, . . . uwedẹ iribhọ nin ele ha rẹ sabọ nẹ.”—1 Thess. 5:3.

² Inọnta kpataki eso ribhọ nin mhan ha re ewanniẹn ọi. Ele hi: Be ha sunu bhi ẹghe ekpokpo nọn khua? Be iJehova guanọ nin mhan rẹ lu emhin yẹ sade ọ munhẹn ha sunu? Be imhan ha rẹ muegbe ọbhi otọ yẹ nian, nin mhan da sabọ sun rẹkhan iJehova bhi ọne ẹghe nin?—Matt. 24:21.

3. Beji Revelation 17:5, 15-18 rẹman, be Osẹnobulua ha rẹ fuẹn iBabylon nọn Khua a yẹ?

³ Tie Revelation 17:5, 15-18. “Babylon nọn Khua” dẹ kẹ miẹn ugbekhuelo! Beji mhan ka ta, ahu ọsi ene gbẹloghe ida gbe ebe ha sunu bhi ọne ẹghe nan. Bezẹle? Ranmhude Osẹnobulua hi ọnọn ha re ọle bhi ọkhọle nọnsele nin ele lu beji ọle guanọ. Be bhọ Osẹnobulua guanọ? Ọle guanọ nan fuẹn oga ohoghe rebhe a, rẹ sẹbhi ene yọle iKristiẹn ele khin. Baibo taman mhan ghe elanmhẹn nọn mhọn ikhan igbe, ọle Osẹnobulua ha noo rẹ fuẹn oga ohoghe rebhe a. Osẹnobulua dẹ ne ebi ọle guanọ ọbhi ọkhọle ọsi ene ikhan igbe. United Nations ọne elanmhẹn nan mundia nan. Ene ikhan igbe da mundia nin  ugbẹloghe ọsi ọne agbọn nan ne re iyobọ nin United Nations. (Rev. 17:3, 11-13; 18:8) Ene gbẹloghe ha munhẹn ha fuẹn oga ohoghe a, mhan ki lẹn ghe ekpokpo nọn khua munhẹn. Ọne ẹghe nan ida lẹkhẹ nin ọria soso bhi ọne otọ agbọn nan rebhe.

4. (a) Emhin nela ene gbẹloghe ha sabọ yọle ọ zẹle nin ele ha da mun okhọn bu oga ohoghe? (b) Bhiriọ, be ẹbho ne ka ha ribhi ene oga ha ki lu yẹ?

⁴ Mhan bha lẹn emhin nin ene gbẹloghe ha yọle ọ zẹle nin ele ha da mun okhọn bu iBabylon nọn Khua. Ele sabọ rẹ yọle ghe ene oga ohoghe zẹle nin ele bha da sabọ mun ọfure vae bhi ọne agbọn nan, ghe ẹghe rebhe ele rẹ fiobọ ọbhi ilọnmhọn efinẹfi. La ele sabọ rẹ yọle ghe ene oga ohoghe manman koko ẹfe bi ua nin egbe ele. (Rev. 18:3, 7) Mhan dẹ sabọ yọle ghe, ẹghe nin ene gbẹloghe ha rẹ ha fuẹn oga ohoghe rebhe a, ọ iyi eria rebhe ne ga oga ohoghe ele ha fuẹn an. Ọ diabe ghe ene agbotu ọsi oga ohoghe ele ha fuẹn an. Ene agbotu ọsi oga ohoghe ha ki fuẹn an fo, ẹbho ne ka rẹ ha ribhi ene oga ki dọ daghe ghe, ene sun ele bhi ene oga imhọn ahu rẹ hinmhin ele. Bhiriọ, ene ẹbho ki nẹ sibhi ene oga re.

5. Be iJehova tale ghe ọle dẹ lu bhi ẹghe ekpokpo nọn khua? Bezẹle nin ọle ha da lu iriọ?

⁵ Baibo bha taman mhan eka ẹghe nọn ha gbe nan ha rẹ fuẹn oga ohoghe a. Ọkpakinọn, Baibo taman mhan ghe obhi ẹghe khere ọ ha gbe. (Rev. 18:10, 21) Jehova tale ghe ọle dẹ hian sibhi ẹghe ọsi ekpokpo nọn khua re, bhiriọ ọ ki lẹkhẹ nin ene ribhi oga ẹmhọanta rẹ miuhọnmhọn. (Mark 13:19, 20) Be iJehova guanọ nin mhan lu yẹ rẹ na bhi ẹghe nin ekpokpo nọn khua ha rẹ munhẹn rẹ sẹbhi ẹghe nin okhọn Armageddon ha rẹ de?

6. Aharẹmiẹn ghe mhan sibhi oga ohoghe rebhe re, emhin ọbhebhe nela ọkhẹke nin mhan yẹ lu?

⁶ Beji mhan ka luẹ bhi uhọnmhọn-ọta nọn gbera, Jehova guanọ nin mhan sibhi oga ohoghe rebhe re. Ọ iyi ọnin ọkpa mhan ha wo lu. Ọ yẹ khẹke nin mhan mun oga ẹmhọanta mhọn nọnsẹn yẹ ha ga iJehova bhi uwedẹ nọn gbale. Ji mhan zilo nyan uwedẹ eva nin mhan ha rẹ sabọ lu ọnan.

7. (a)  Be imhan ha rẹ re obọ rẹkhan uhi nesi Jehova yẹ? (b) Be Hebrews 10:24, 25 rẹ rẹman yẹ ghe emhin kpataki nọn nin mhan rẹ ha sikoko bhi oga ẹlẹnan?

 ⁷ Ọhẹnhẹn, ọkhẹke nin mhan ha sun rẹkhan iJehova yẹ re obọ rẹkhan uhi nesọle. Mhan ida ha lu emhin bhi uwedẹ nin ọne agbọn nan rẹ lu emhin. Bhi ọsi ijiẹmhin, mhan ida re obọ ọbhi ilọnmhọn oghẹ soso, bọsi nin okpea bi okpea rẹ ko lọnmhọn egbe, la nin okhuo bi okhuo rẹ ko bọ egbe. (Matt. 19:4, 5; Rom. 1:26, 27) Ọzeva, mhan dẹ ha deba ibhio mhan bhi agbotu sikoko bhi oga. Mhan dẹ sabọ lu ọnan bhi ije kẹkẹ. Ọ sabọ ha yi bhi Kindọn Họọ, uwa ọsi obhio mhan, la bhi ẹkhokho. Ebe hi ki rẹ sunu, mhan ida fi ikeke gbe ikolo oga nesẹmhan. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọ dẹ khẹke nin mhan ha sikoko bhi oga “beji [mhan] rẹ ha daghe ghe ọne ukpẹdẹ sire.”—Tie Hebrews 10:24, 25.

8. Be uhọnmhunje nin mhan wewe ha rẹ sabọ fidenọ yẹ bhi ẹghe odalo?

⁸ Asabọmiẹn uhọnmhunje nọnsẹmhan dẹ fidenọ sade ekpokpo nọn khua munhẹn. Ẹlẹnan nian, ẹmhọn Agbejele mhan wewe man ẹbho. Mhan yẹ dọnmhegbe nin mhan re ẹbho kiẹn edibo nesi Jesu. Ọkpakinọn, bhi ẹghe ekpokpo nọn khua, asabọmiẹn uhọnmhunje nọn kaka mhan da ha taman ẹbho. Baibo da re ọne uhọnmhunje rẹ khọkhọ esha. (Rev. 16:21) Asabọmiẹn mhan dẹ ha wewe ọle ghe ọne agbọn Esu nan sẹbhi ọkpẹnlẹn. Bhi ọsi ẹmhọanta, mhan dẹ mundia nin ọne ẹghe sẹ fo ọkuẹsẹ mhan lẹn uhọnmhunje nin mhan da ha wewe, bi ebi mhan ha rẹ ha wewe ọle yẹ. Si uwedẹ nin mhan rẹ tẹmhọn Osẹnobulua rẹ na bhi otọ ha vade mhan ha sẹyẹ ha noo, la si uwedẹ ọbhebhe nọn, mhan dẹ lẹnmhin sade ọne ẹghe sẹle. Ebi ọ hi ki rẹ diayẹ, asabọmiẹn Jehova dẹ re ọne isẹhoa nin mhan rẹ wewe ọta ibhohiẹn nọnsọle man ẹbho!—Ezek. 2:3-5.

9. Be ene gbẹloghe ha sabọ lu yẹ ranmhude uhọnmhunje nin mhan da wewe bhi ẹghe odalo? Emhin nela mhan rẹọ?

⁹ Asabọmiẹn uhọnmhunje nin mhan da ha wewe dẹ re ene gbẹloghe ha guanọ nin ele gbe mhan khuelo. Beji mhan rẹ mun udu tẹ iJehova ẹlẹnan nian, mhan dẹ yẹ mun udu tẹ ọle ẹghenin nin ọle rẹkpa mhan. Mhan manman rẹọbhọ ghe Jehova dẹ re ahu nin mhan rẹ mun iho nọnsọle sẹ.—Mic. 3:8.

10. Beji Luke 21:25-28 tale, be emhin ne ha sunu bhi ẹghe ekpokpo nọn khua ha dia ẹbho bhi egbe yẹ?

¹⁰ Tie Luke 21:25-28. Bhi ẹghe ekpokpo nọn khua, ọ dẹ han ẹbho ilo rẹ daghe ghe emhin nin ele mun udu tẹ munhẹn ha fuẹn an. Ele dẹ ha ha-yo ha-re ranmhude ofẹn mun ele si ele dẹ sabọ miuhọnmhọn bhi ọne ẹghe ọkakale nọn ha de vẹ eria. (Zeph. 1:14, 15) Ọne ẹghe nan dẹ sabọ yẹ kaka mun ẹbho nesi Jehova. Ranmhude mhan bha deba ibo ọsi ọne agbọn nan, mhan dẹ sabọ miẹn ọnọghọ eso. Asabọmiẹn ọ dẹ ha nọghọ mhan rẹ miẹn emhin eso nọn khẹke rẹ ha gbẹloghe egbe.

11. (a) Bezẹle nin agbaẹbho rebhe ha da denọ ẹlo da Esali Jehova? (b) Bezẹle nọn bha da khẹke nin mhan ha mun ofẹn ekpokpo nọn khua?

¹¹ Ọne ẹghe nan ha ki zẹ khian, ẹbho nan fuẹn oga nọnsele a ki ha khọ ẹkẹ ghe, Esali Jehova ọkpa sẹyẹ sabọ ga oga nọnsele. Ele dẹ wo dọ ha re ọne ikhọẹkẹ nan man, manman nọn bhi intanẹt. Esu bi ene ribhi ibo nọnsọle dẹ manman ha khọ ẹkẹ mhan ranmhude oga nọnsẹmhan ọkpa ki kẹre. Ọnan rẹman ghe ihọ nọnsele nan rẹ fuẹn oga rebhe a bhi ọne otọ nan bha munsẹ. Bhiriọ, agbaẹbho rebhe ki denọ ẹlo da mhan. Bhi ọne ẹghe nan, ele ki kiẹn Gog ọsi Magog * nin Baibo tẹmhọnlẹn.  Ele rebhe ki kugbe nin ele khọn ẹbho nesi Jehova. (Ezek. 38:2, 14-16) Mhan sabọ rẹ ha kpokpo egbe ranmhude ebe ha sunu bhi ẹghe ekpokpo nọn khua, ranmhude mhan bha lẹn ebi ene emhin ha rẹ sunu yẹ tee. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin mhan ha mhọn emhin ọkpa bhi ọkhọle, ghe, ọ bha khẹke nin mhan ha mun ofẹn ekpokpo nọn khua, ranmhude Jehova dẹ ha re adia nin mhan ne ha rẹkpa mhan miuhọnmhọn. (Ps. 34:19) Mhan dẹ sabọ kuegbe ọi yẹ ji ọkhọle nọnsẹmhan lọre ranmhude mhan lẹnmhin ghe umiẹnfan nọnsẹmhan sire. *

12. Be “ọguọmhandia nọn mhọn ẹwanlẹn nan gba ẹkẹ ọle” rẹ mun mhan egbe khẹ ebe de vade bhi ẹghe odalo yẹ?

¹² “Ọguọmhandia nọn mhọn ẹwanlẹn nan gba ẹkẹ ọle,” wo mun mhan egbe khẹ ẹghe ekpokpo nọn khua nin mhan da sabọ yẹ ha ga iJehova nọnsẹn bhi ọne ẹghe nin. (Matt. 24:45) Uwedẹ kẹkẹ ele sẹ rẹ lu ọnan. Uwedẹ ọkpa nin ele sẹ rẹ lu ọnan, ọle hi usikoko nọn nẹ nin mhan do bhi 2016 rẹ sẹbhi 2018. Ene usikoko nan rẹkpa mhan rẹ ha mhọn ikpẹ esili ne ha rẹkpa mhan rẹ muegbe khẹ ukpẹdẹ nọnsi Jehova nọn wo manman sire. Bha ji mhan zilo nyan ene ikpẹ nan khere.

13. Be imhan ha rẹ sabọ ziẹn asun-rẹkhan nin mhan mhọn da iJehova yẹ? Bezẹle nọn da khẹke nin mhan lu iriọ nian?

¹³ Asun-rẹkhan: Uhọnmhọn-ọta ọsi usikoko nọn nẹ nan do bhi ukpe 2016 hi, “Ha Sun Rẹkhan iJehova!” Ọne usikoko da rẹkpa mhan rẹ lẹn ghe, ahamiẹn mhan ziẹn ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn, mhan ki sabọ ha sun rẹkhan ọlẹn. Mhan da luẹ ghe mhan dẹ sabọ sikẹ iJehova sade mhan re ọkhọle rebhe nan erọnmhọn ji ọle, bi sade mhan gbẹlokotọ luẹ iBaibo. Mhan ha lu iriọ, mhan ki miẹn ahu rẹ sabọ khọn ọnọghọ nọn hi ki rẹ khin nin mhan miẹn. Beji ọne agbọn Esu nan rẹ bu ọkpẹnlẹn, mhan dẹ ha miẹn edọnmhọn ne kakale ne ha sabọ dọnmhẹn asun-rẹkhan nin mhan mhọn da iJehova bi Ejele nọnsọle. Asabọmiẹn ẹbho dẹ sẹyẹ ha zuọzuọ mhan. (2 Pet. 3:3, 4) Ebe manman zẹle nin ele da zuọzuọ mhan hi, ranmhude mhan bha deba ibo soso bhi ọne agbọn nan. Ọkhẹke nin mhan ziẹn asun-rẹkhan nin mhan mhọn nian, bhiriọ, mhan ki sabọ sun rẹkhan iJehova bhi ẹghe ekpokpo nọn khua.

14. (a) Be bhọ ufidenọ nin mhan ha miẹn rẹji ene ha sun agbotu bhi ẹghe odalo? (b) Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha mhọn asun-rẹkhan da ele bhi ọne ẹghe nin?

¹⁴ Bhi ẹghe ekpokpo nọn khua, ẹbho ọbhebhe a da ne ọbhọ ne ha sun ọne agbotu nan. Ekpokpo nọn khua ha ki zẹ khian, Osẹnobulua ki ne enanzẹle rebhe ne kẹre bhi ọne otọ nan ha khian okhun nin ele dọ deba iJesu khọn okhọn Armageddon. (Matt. 24:31; Rev. 2:26, 27) Ọnan rẹman ghe Otu Nọn Sun Oga ida yẹ ha ribhi ọne otọ nan. Ọrẹyiriọ, ene ga iJehova ne da nyẹnlẹn bhi ọne otọ nan ida zagha a. A dẹ hanọn ibhio mhan bhi ẹwẹ ele ne ọbhi ihe nin ele ha sun ọne agbotu nan. Mhan dẹ rẹman ghe mhan sun rẹkhan iJehova sade mhan re obọ rẹkhan adia nin ene ibhio mhan nan ha ne nin mhan. Ọnan ebe ha rẹkpa mhan miuhọnmhọn!

15. Be ha rẹkpa mhan ha mhọn iziẹngbe nọn ziẹnlẹn? Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha ziẹn ọlẹn nian?

¹⁵ Iziẹngbe: Uhọnmhọn-ọta ọsi usikoko nọn nẹ nan do bhi ukpe 2017 hi, “Hẹi Ji Egbe Lọ Uwẹ!” Ọne usikoko nan da wo rẹkpa mhan rẹ  ha mhọn ọne ahu rẹ ziẹngbe ọnọghọ nọn hi ki rẹ khin. Mhan da luẹ ghe, ọ iyi ẹghe nin emhin rẹ dia nọnsẹn a rẹ mhọn iziẹngbe. Mhan ha mun udu tẹ iJehova, ọle mhan ha da sabọ ha mhọn iziẹngbe. (Rom. 12:12) Bha hẹi yele a ọta nin Jesu tale nin ọle rẹ yọle: “Ọnọn mhọn iziẹngbe sẹbhi ọkpẹnlẹn dẹ miẹn uhọnmhọn.” (Matt. 24:13) Ọne ọta nan rẹman ghe ọkhẹke nin mhan ha mhọn iziẹngbe aharẹmiẹn mhan ribhi ọnọghọ. Ahamiẹn mhan sabọ ziẹngbe ọnọghọ ẹlẹnan nian, mhan ki sabọ ziẹngbe ọnọghọ nin mhan ha miẹn bhi ẹkẹ ekpokpo nọn khua.

16. Be ha rẹkpa mhan ha mhọn izebhudu? Be imhan ha rẹ sabọ ziẹn izubhudu nọnsẹmhan yẹ nian?

¹⁶ Izebhudu: Uhọnmhọn-ọta ọsi usikoko nọn nẹ nan do bhi ukpe 2018 hi, “Ha Mhọn Izebhudu!” Mhan da luẹ bhi ọne usikoko nan ghe, ọ iyi ahu nọnsẹmhan ha rẹ mhan ha mhọn izebhudu. Beji mhan ka tẹmhọnlẹn, mhan ha mun udu tẹ iJehova ọkpa mhan ha da sabọ ha mhọn iziẹngbe. Iriọ yẹ nọn rẹji izebhudu. Mhan ha mun udu tẹ iJehova ọkpa mhan ha da sabọ ha mhọn ọlẹn. Be ha rẹkpa mhan nin mhan da sabọ ha mun udu tẹ iJehova? Mhan ki ha tie iBaibo ẹdẹdẹ yẹ ria eria nyan ebi ọle rẹ miẹn ẹbho nesọle fan yẹ bhi ẹghe ẹdẹlẹ. (Ps. 68:20; 2 Pet. 2:9) Ọ dẹ manman khẹke nin mhan ha mhọn izebhudu yẹ mun udu tẹ iJehova gbera ọnikhẹ, sade ene agbaẹbho mun okhọn bu mhan bhi ẹghe odalo. (Ps. 112:7, 8; Heb. 13:6) Mhan ha sabọ mun udu tẹ iJehova nian, mhan ki sabọ ha mhọn izebhudu nin mhan rẹ ne iGog suan ẹghe nin ọle ha rẹ mun okhọn bu mhan. *

17. Bezẹle nọn bha da khẹke nin mhan ha mun ofẹn Armageddon? (Fẹ adudu nọn ribhi odalo ọne ebe nan ghe.)

¹⁷ Beji mhan ka ta bhi uhọnmhọn-ọta nọn gbera, ẹghe ọkike ọsi ọne agbọn nan, ọle ene bunbun bhi ẹwẹ mhan sẹ da nyẹnlẹn iẹnlẹn nọnsele rebhe. Sẹyẹ, mhan yẹ mhọn ikhuaẹloghe ghe mhan dẹ sabọ miuhọnmhọn bhi ẹghe ekpokpo nọn khua nọn vade. Armageddon iJehova ha rẹ re ọkpẹnlẹn ọbhi ọne agbọn Esu nan sẹsẹsẹ. Ọkpakinọn, ọ bha khẹke nin mhan ji ofẹn da ha mun mhan, ranmhude, okhọn  nọnsi Jehova nọn, ọ iyi ọsẹmhan. (Prov. 1:33; Ezek. 38:18-20; Zech. 14:3) Ẹghe nin Jehova rẹyi ha ki sẹ, Jesu ki mun okhọn bu eghian iJehova. Enanzẹle bi ene ẹhi ne khiale dẹ deba ọle bhi ọne okhọn nan. Ele ki deba iJesu mun okhọn bu Esu bi ọrebhe ne ribhi ibo nọnsọle.—Dan. 12:1; Rev. 6:2; 17:14.

18. (a) Ive nela Jehova ve nin mhan? (b) Be Revelation 7:9, 13-17 rẹ ziẹn ikhuaẹloghe nọnsẹ yẹ rẹji ẹghe odalo?

¹⁸ Jehova ve ive nin mhan yọle: “Emhin okhọn soso iribhọ nan lu ranmhude uwẹ nọn ha wẹnna hiehie.” (Isa. 54:17) Usun ẹbho ne mun oga nọnsi Jehova mhọn nọnsẹn dẹ miuhọnmhọn bhi ekpokpo nọn khua. Ele dẹ wo ha ga ọle rẹ ha khian. (Tie Revelation 7:9, 13-17.) Emhin kẹkẹ nin Baibo tale wo re izebhudu nin mhan ghe, mhan dẹ sabọ miuhọnmhọn bhi emhin ne de vade bhi ẹghe odalo. Mhan rẹọbhọ ghe Jehova gbega ẹbho nesọle. (Ps. 31:23) Ọrebhe ne hoẹmhọn iJehova, ne re ogẹn ji ọle dẹ wo ha ghọnghọn rẹ daghe ghe Jehova kpe elin nọnsọle khia.—Ezek. 38:23.

19. Be imhan khuaẹloghe bhi ẹghe odalo?

¹⁹ Riale ebi 2 Timothy 3:2-5 ha ta yẹ sade ẹbho ne da nyẹnlẹn bhi agbọn ọsọgbọn ọ tẹmhọnlẹn. (Fẹ ọne ẹkpẹti ghe nọn yọle “ Ebi Ẹbho Ha Dia Yẹ bhi Agbọn Ọsọgbọn.”) Inian obhio mhan nin George Gangas, * nọn ka ha yi ọkpa bhi Otu Nọn Sun Oga rẹ khọkhọ ọle: “Agbọn ọsọgbọn nin ọrebhe ha da ha yi ene ga iJehova dẹ mhẹn gbe! Ẹghe nọn bha ree gbe nian, mhan ki sẹbhi ẹkẹ ọne agbọn ọsọgbọn. Bha ki ha nyẹnlẹn bhi ighegheghe bii Jehova.” Ikhuaẹloghe nọn mhẹn an wo khọnan!