ZẸ EMHIN NE HA RE ỌGẸN JI OSẸNOBULUA

“Ọnọn mhọn ẹwanlẹn ria eria nyan emhin rebhe.”—PROV. 14:15.

1, 2. (a) Be ọ khẹke nin mhan ha mhọn bhi ọkhọle, sade mhan ho nin mhan zẹ ebi mhan ha lu? (b) Inọnta nela mhan ha zilo nyan?

 UKPẸDẸ-UKPẸDẸ mhan rẹ zẹ emhin ne bunbun nin mhan ha lu. Eso bhi ẹwẹ ene emhin nin mhan zẹ rẹ lu dẹ sabọ fi iẹnlẹn nọnsẹmhan denọ. Bhi obọ nọnkẹle, eso bha manman lu uhọnmhọn emhin. Ọkpakinọn, ahamiẹn mhan ho nin mhan zẹ emhin nin mhan ha lu, emhin nọn ọkhẹke nin mhan ha mhọn bhi ọkhọle hi, nin mhan zẹ emhin ne ha re ọgẹn ji Osẹnobulua.—Tie 1 Corinthians 10:31.

² Ọ be nọghọ la lẹkhẹ nin uwẹ rẹ zẹ emhin nin uwẹ ha lu? Ahamiẹn mhan ho nin mhan deba Jehova ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn, ọkhẹke nin mhan lẹn ikikẹ nọn ribhi ẹwẹ emhin nọn mhẹn bi emhin nọn imhẹn, beji mhan ha da sabọ ha zẹ emhin nin mhan ha lu, ranmhude emhin nin mhan rẹọ i, ọ iyi ranmhude ebi ẹbho taman mhan nin mhan lu. (Rom. 12:1, 2; Heb. 5:14) Emhin ebhebhe nela zẹle nọn da khẹke nin mhan ha zẹ emhin ne mhẹn rẹ ha lu? Bezẹle nọn da nọghọ ẹgheso nin mhan rẹ zẹ emhin ne mhẹn rẹ lu? Be mhan ha rẹ sabọ ha zẹ emhin ne ha re ọgẹn ji Osẹnobulua yẹ?

Bezẹle Nọn Da Khẹke Nin Mhan Ha Zẹ Emhin Nin Mhan Ha Lu?

3. Emhin nela bha khẹke nin mhan re otọ nan rẹ rẹso uwedẹ nin mhan rẹ zẹ emhin nin mhan ha lu?

³ Ahamiẹn mhan si egbe re ikeke rẹ re obọ rẹkhan ẹmhọn ne ribhi Baibo, ẹbho nin mhan ko yo isiku la ẹbho nin mhan ko wẹnna dẹ sabọ ha riale ghe, mhan bha manman rẹọbhi ẹmhọn ne ribhi Baibo. Bhiriọ, ele ki ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe, ele dẹ sabọ si mhan ọbhọ rẹ ha lu emhin nin ele guanọ. Asabọmiẹn ele bha ohoghe, ele ra, la aki eku ele do, bhiriọ ele ki yẹ ha guanọ nin mhan ha lu emhin nin ele lu, la nin mhan ha gue nin ele bhi emhin ebe nin ele lu. (Ex. 23:2) Ọkpakinọn, ọria nọn guẹ zẹ emhin ne ha re ọgẹn ji Osẹnobulua ida ji ofẹn nọn mun ọle, re ọle lu emhin nọn bha diẹn mun ebi ọle rẹọ i bhi Baibo, sẹyẹ, ọle ida lu iriọ ranmhude ghe ọle ho nin ẹbho si ọle kẹ egbe.—Rom. 13:5

4. Bezẹle nin ẹbho ha da sabọ ha guanọ nin ele zẹ ebi mhan ha lu nin mhan?

⁴ Ọ iyi ọrebhe ne guanọ nin ele zẹ emhin nin mhan ha lu nin mhan guanọ nin ele si okhẹnan ji mhan. Imọẹ mhan eso ne gene guanọ nin ele rẹkpa mhan dẹ ha ho nin mhan lu rẹkhan ebi ele taman mhan. Mhan ha rẹ sibhi uwa re, ene biẹ mhan bi ediake nesẹmhan dẹ yẹ ha guanọ nin ele rẹkpa mhan zẹ emhin nin mhan ha lu, ranmhude ẹmhọn mhan rẹtẹ ele. Bhi ọsi ijiẹmhin, ji a man yọle ghe, ẹmhọn ebi mhan ha rẹ gbẹloghe egbe nọnsẹmhan nọn sade mhan khọnmhọn. Mhan lẹnmhin ghe, Baibo bha re obọ ọbhọ nan rẹ ha si aranlẹn ọbhi egbe. (Acts 15:28, 29) Ọrẹyiriọ, ọ bha tẹmhọn unan ikhunmhun ebhebhe nin mhan ha sabọ noo, ọdeọde ha tobole zẹ ebi ọle ho nan rẹ gbẹloghe ọle yẹ. a Bhi idia ne sẹnian, ene biẹ mhan bi ediake nesẹmhan sabọ rẹ ha guanọ nin ele zẹ nin mhan. Ọkpakinọn, rẹji ebi ọria ha lu yẹ bhi idia ne sẹnian, “ọdeọde dẹ mun ihẹ nọnsọle”. (Gal. 6:4, 5) Emhin nọn khẹke nin mhan manman mun kalo hi, nin mhan ha mhọn ọkhọle umueria nọn gbale bhi odalo Osẹnobulua, ọ iyi bhi odalo eria.—1 Tim. 1:5.

5. Be ha sabọ rẹkpa mhan nin mhan hẹi riia ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn an?

⁵ Mhan dẹ miẹn ọnọghọ ne bunbun sade mhan iguẹ zẹ ebi mhan ha lu. Jemisi nin odibo da yọle ghe, ọria nọn iguẹ rẹ zẹ ebi ọle ha lu diabe ọria nọn ha-yo-ha-re. (Jas. 1:8) Inian ọ diabe ọria nọn bha sabọ dia okọ nọnsọle nin efi mun yo mun re bhi okpẹdẹ, ranmhude ọnan, ọle ida sabọ diale diọbhi eji ọle khian. Iriọ yẹ nọn rẹji ọria nọn iguẹ zẹ ebi ọle ha lu, ebi ẹbho taman ọlẹn ọkpa ọle da ha lu, ọle ida sabọ tobọle zẹ emhin nin ọle ha lu. Ọria nọn dia inian ha riia ikolu nin ọle bi Jehova ko mhọn an fo, ọle ki ha mun gbe ẹbho ghe, ele zẹle nin ọnan da sunu ji ọle. (1 Tim. 1:19) Be mhan ha rẹ sabọ rẹban idia ne sẹnian yẹ? Ọkhẹke nin mhan ji urẹọbhọ nọnsẹmhan manman deziẹn nọnsẹn. (Tie Colossians 2:6, 7.) Nin ọnan rẹ sabọ sunu, ọkhẹke nin mhan ha zẹ emhin nin mhan ha lu bhi uwedẹ nọn ha rẹman ghe, mhan mhọn urẹọbhọ da ọta nọnsi Osẹnobulua nin Baibo. (2 Tim. 3:14-17) Be ha sabọ re ọle nọghọ mhan rẹ ha zẹ emhin nin mhan ha lu nọnsẹn?

Ebezẹle Nọn Da Nọghọ Nin Ọria Rẹ Zẹ Ebi Ọle Ha Lu

6. Ahamiẹn ofẹn mun mhan, be ọ ha rẹ sabọ rẹso mhan yẹ?

⁶ Ofẹn sabọ rẹ ha mun mhan. Mhan dẹ sabọ ha mun ofẹn ghe mhan ida zẹ nọnsẹn, ghe ebi mhan zẹle rẹ lu ida kiọnlẹn nin mhan, la ghe ẹbho dẹ ha ghe mhan bii ẹbho ne imhọn ẹwanlẹn. Iria-eria ne sẹnian bha dọbe. Ọria soso iribhọ nọn ho nin ọle zẹ emhin nọn imhẹn nọn ha si ẹkhọle ji ọle la re ọle nabhi ẹmhọn. Ọrẹyiriọ, ọyẹẹ nin mhọn da Jehova bi ọta nọnsọle dẹ sabọ rẹkpa mhan rẹ khọn ofẹn nọn mun mhan miotọ. Be ọnan ha rẹ sabọ sunu yẹ? Oyẹẹ nin mhan mhọn da Osẹnobulua dẹ rẹkpa mhan rẹ ha fẹ ọta nọnsọle ghe, bi ebe nesẹmhan kẹkẹ fo, ọkuẹsẹ mhan zẹ emhin nin mhan ha lu. Ahamiẹn mhan lu iriọ, mhan ida kẹ ha zẹ emhin ne imhẹn. Bezẹle nin mhan da ta iriọ? Ranmhude, Baibo dẹ sabọ re ẹwanlẹn nin ọria, yẹ re ilẹn-otọ-emhin nanlẹn.—Prov. 1:4.

7. Be imhan miẹn luẹ bhi ijiẹmhin esili ọsi David nin Ojie?

⁷ Ẹghe rebhe ọ ha be rẹ wo ha lẹkhẹ nin mhan rẹ ha zẹ emhin nọn mhẹn rẹ lu? Eye. Ranmhude, mhan rebhe wo dobọ. (Rom. 3:23) Bhi ọsi ijiẹmhin, ọria nọn mhọn ẹwanlẹn bi asun-rẹkhan David nin Ojie wo ha khin, ọrẹyiriọ, ọle da yẹ zẹ emhin ne imhẹn ẹgheso, nọn si oya ji ọle bi ẹbho ebhebhe. (2 Sam. 12:9-12) Ọkpakinọn, David bha ji idobọ nesọle re ọle ha riale ghe, ọle ida yẹ sabọ zẹ emhin nọn ha re ogẹn ji Jehova. (1 Ki. 15:4, 5) Bii David, ahamiẹn mhan mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe, Jehova dẹ rẹhunmhan idobọ nesẹmhan, ọ ki rẹkpa mhan rẹ ha zẹ emhin nin mhan ha lu nọnsẹn. Jehova dẹ wo ha rẹkpa ẹbho ne hoẹmhọnlẹn, ne yẹ hẹnmhọn nanlẹn.—Ps. 51:1-4, 7-10.

8. Be imhan miẹn luẹ bhi ebi Pọl nin odibo tale rẹji ibọdọ bi ire-okhuo?

⁸ Be ha sabọ rẹkpa mhan nin mhan hẹi ha kpokpo egbe gbe, sade mhan ho nin mhan zẹ ebi mhan ha lu? Ọle hi, sade mhan lẹn sẹbhọ ghe, mhan dẹ sabọ zẹ emhin ebhebhe nin mhan ha lu, aharẹmiẹn ọne mhan ka zẹ bha kiọnlẹn. Fẹ ebi Pọl nin odiborẹ talọ nyan ẹmhọn ibọdọ bi ireokhuo ye. Ẹlinmhin nọn khiale nọnsi Jehova da rẹkpa ọle rẹ gbẹn yọle: “Ahamiẹn ghe ọria riale ghe ọle bha yẹ sabọ mun egbe mhọn ranmhude ọle bha re okhuo, nan da miẹn ghe ọle wanre gbera ẹghe nin egbe rẹ mun usẹn, ghe ebi ọle ha lu yẹ, ji ọle lu emhin nin ọle guanọ; ọle bha lu olukhọ. Ji eria ne sẹriọ re okhuo. Sokpan, ahamiẹn ghe ọria tobọle mhanmhan ọlẹn bhi ọkhọle nọnsọle, nan da miẹn ghe ọ iyi ọria sua ọle bhọ, ọkpakinọn, ọle tobọle zẹ bhi ọkhọle nọnsọle ghe ọle ida bọ ọdọ la re okhuo, ọle dẹ lu nọnsẹn.” (1 Cor. 7:36-38) Arẹmiẹn Pọl yọle ghe emhin nọn mhẹn nọn sade ọria bha bọ ọdọ la re okhuo, ọle da yẹ yọle ghe, ọ bha dọbe sade ọria bọ ọdọ la re okhuo.

9. Ọ be khẹke nin mhan ha ria eria nyan ebi emhin nin mhan zẹ rẹ lu ha rẹ sabọ rẹso ẹbho yẹ? Gbotọle fanọn an.

⁹ Ahamiẹn mhan ho nin mhan zẹ emhin nin mhan ha lu, ọ be khẹke nin mhan ria-eria nyan ebi ọ ha rẹ rẹso ẹbho nekẹle yẹ? Ehe, ọ khẹke. Fẹ ebi Pọl rẹ talọ ọbhi ọne ẹmhọn nan yẹ, ẹghe nin ọle rẹ ha tẹmhọn ebale nọn diabe ebi a rẹ zẹ-izobo nin ẹbho ha le. Ọle da rẹman ghe, ọ ida ha yi emhin ebe sade ọria zẹ rẹ le bhi ọne ebale nin, sokpan, ọ dẹ ha yi emhin ebe sade ebi ọle zẹ rẹ lu dẹ dua ọria ọbhebhe oẹ. Bhiriọ, be bhọ Pọl ki rẹ lu emhin yẹ? Ọle da yọle “ahamiẹn ebale dẹ re obhio mẹn dua oẹ, imẹn iyẹ da le elanmhẹn ghẹdẹ, nin mẹn hẹi dọ re obhio mẹn dua oẹ.” (1 Cor. 8:4-13) Ọ yẹ khẹke nin mhan ha ria eria nyan ebi emhin nin mhan zẹ rẹ lu ha rẹ sabọ rẹso ẹbho ebhebhe yẹ. Bhi ọsi ẹmhọanta, emhin nọn khẹke nin mhan manman ha mhọn bhi ọkhọle hi, ebi emhin nin mhan zẹ rẹ lu ha rẹ sabọ rẹso ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn yẹ. (Tie Romans 14:1-4.) Adia kẹkẹ nela bhi Baibo ha sabọ rẹkpa mhan rẹ ha zẹ emhin bhi uwedẹ nọn ha re Osẹnobulua ha ghọnghọn?

Emhin Ehan Ne Ha Rẹkpa Mhan Rẹ Sabọ Ha Zẹ Nọnsẹn

10, 11. (a) Be mhan ha rẹ sabọ rẹban itẹn-egbe-mun yẹ bhi azagba-uwa? (b) Be ọkhẹke nin ene ewanlẹn ha mhọn bhi ọkhọle sade ele ho nin ele zẹ ebi a ha lu bhi agbotu?

¹⁰ Rẹban itẹn-egbe-mun. Ọkuẹse mhan zẹ rẹ lu emhin soso, ọkhẹke nin mhan ka nọọn egbe mhan yọle, ‘Imẹn ọ be khẹke nọn lu ọne emhin nan?’ Solomon nin Ojie da gben yọle: “Ẹkhọle a miẹn bhi itẹn-egbe-mun, Sokpan, ọria nọn mhọn idegbere, ọle mhọn ẹwanlẹn.”—Prov. 11:2.

¹¹ Enebiọmọn sabọ rẹ re otọ nin imọn nọnsele rẹ zẹ emhin nin ele ha lu, ọkpakinọn, ọ bha wo khẹke nin ene imọn wo tobele ha zẹ emhin nin ele ha lu, sade ele bha ka taman ene biẹ ele fo. (Col. 3:20) Ene amhẹn la inẹn dẹ sabọ zẹ emhin eso rẹ lu bhi azagba-uwa, ọkpakinọn, ọkhẹke nin ele ha yere ghe, ọdọ ele hi ebeanlẹn ele bhi azagba-uwa. (Prov. 1:8; 31:10-18; Eph. 5:23) Sẹyẹ, ọkhẹke nin ene ọdọ lẹn sẹbhọ ghe, Jesu hi ebeanlẹn ele. (1 Cor. 11:3) Ewanlẹn bhi agbotu hi ene zẹ ebi a ha rẹ re emhin khian yẹ bhi ẹkẹ agbotu. Ele ha lu ọnan, ele manman donmhegbe beji a ha da miẹn ghe, ele bha “re obọ gbera ene emhin nan gbẹnlẹn” bhi Baibo. (1 Cor. 4:6) Ele sẹyẹ wo re obọ rẹkhan adia nin ọguọmhandia nọn wanlan nan gbaẹkẹ ọle re nin ele. (Matt. 24:45-47) Ahamiẹn ghe mhan re idegbere zẹ emhin nin mhan ha lu sade a taman mhan nin mhan lu iriọ, mhan ki sabọ re egbe nẹ bhi ikpokpo egbe, sẹyẹ, mhan ida si ọbalọ ji ẹbho ne nẹga mhan.

12. (a) Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha gua-otọ emhin fẹghe? (b) Be ọria ha rẹ sabọ gua-otọ emhin fẹghe yẹ? Gbetọle fanon an.

¹² Gua-otọ ọne ẹmhọn fẹghe. Solomọn da gbẹn yọle, “Emhanmhan ọsi ene wẹnna nọnsẹn kiọnlẹn nin ele. Ọkpakinọn, eria ne tua, ele kiẹn ene obọ gbe.” (Prov. 21:5) Bhi ọsi ijiẹmhin, iwẹnna be ribhọ nin uwẹ ria ẹmhọnlẹn si uwẹ munhẹn ha lu? Hẹi wo re ẹjẹje munhẹn ha lu ọle ranmhude ebi emhin dia uwẹ yẹ bhi egbe. Ka re ẹghe bhi otọ rẹ gua-otọ ọne iwẹnna fẹghe, nọọn ẹbhọ ne lẹn ẹlo ọne iwẹnna ọta, uwẹ ha yẹ ria eria nyan adia kẹkẹ bhi Baibo ne zilo nyan ẹmhọn ọne iwẹnna. (Prov. 20:18) Uwẹ ha gua-otọ ọne iwẹnna fo, gbẹn emhin esili kẹkẹ ne ha sabọ nabhọre bhi ebe sade uwẹ zẹ rẹ lu ọne iwẹnna, uwẹ ha yẹ gbẹn emhin ne imhẹn ne ha sabọ nabhọre ọbhi ebe ọbhebhe. Ọkuẹsẹ uwẹ zẹ rẹ lu emhin nọn hi ki rẹ khin, “lolo eka nọn ha gbe.” (Luke 14:28) Ọ iyi eka igho nin uwẹ da miẹn bhi ebi uwẹ zẹ rẹ lu ọkpa ọkhẹke nin uwẹ ha ria ẹmhọnlẹn, ọkhẹke nin uwẹ yẹ ria eria nyan ebi ọ ha rẹ rẹso ikolu nin uwẹ bi Jehova ko mhọnlẹn yẹ. Ọ manman re ẹghe bi ahu nan rẹ sabọ gua otọ emhin fẹghe. Ọkpakinọn, uwẹ ha lu iriọ, ọ dẹ manman rẹkpa uwẹ, beji a ha da miẹn ghe, uwẹ bha dọ zẹ emhin nọn ha si ẹmhọn ji uwẹ la re uwẹ ha kpokpo egbe.

13. (a)Be James 1:5 ji mhan lẹn? (b) Ahamiẹn mhan bhii Jehova nin ọle re ẹwanlẹn nin mhan rẹ zẹ ebi mhan ha lu, be ọnan ha rẹ rekpa mhan yẹ?

¹³ Bhii Jehova nin ọle re ẹwanlẹn nin uwẹ. Ahamiẹn mhan bhii Jehova nin ọle rẹkpa mhan rẹ zẹ ebi mhan ha lu, ebi mhan zẹ rẹ lu ki re ọle ha ghọnghọn. Jemisi nin odibo da yọle: “Bhiriọ, ahamiẹn ọria soso bhi ẹwẹ bha guanọ nin ọle ha wanlan, ji ọle ha bhii Osẹnobulua, ranmhude, Osẹnobulua hi ọnọn tan obọ a re emhin nin ọrebhe, ọle igbe ọria okan. Bhiriọ, ọne ẹwanlẹn ki sẹ ọle obọ.” (Jas. 1:5) Ọ bha khẹke nin mhan ji ẹkhọle ha lo mhan rẹ bhii Jehova nin ọle rẹkpa mhan, ranmhude mhan rebhe guanọ urẹkpa bhi obọ Jehova, nin mhan da sabọ ha zẹ emhin nọn mhẹn rẹ lu. (Prov. 3:5, 6) Ẹbho ne riale ghe ele ha tobele zẹ emhin nin ele ha lu kẹ wo zẹ emhin ne imhẹn rẹ lu. Ahamiẹn mhan bhii Jehova nin ọle re ẹwanlẹn nin mhan rẹ zẹ ebi mhan ha lu, yẹ guanọ adia kẹkẹ bhi Baibo ne ha sabọ rẹkpa mhan, Jehova ki rẹkpa mhan rẹ lẹn ebezẹle nin mhan da guanọ nin mhan zẹ ebi mhan ho nin mhan lu.—Heb. 4:12; tie James 1:22-25.

14. Bezẹle nọn bha da khẹke nin mhan ha ria ẹghe a la si egbe re ikeke rẹ zẹ emhin nin mhan ha lu?

¹⁴ Zẹ emhin nin uwẹ ha lu. Hẹi wo re ẹjẹje zẹ emhin nin uwẹ ha lu fo uwẹ kuẹ bhii Jehova nin ọle re ẹwanlẹn nin uwẹ, la uwẹ kuẹ gua-otọle fẹghe. Ọria nọn mhọn ẹwanlẹn re ẹghe ọbhi otọ rẹ ria eria nyan emhin nin ọle lu. (Prov. 14:15) Ahamiẹn uwẹ lu ene emhin nan rebhe fo, hẹi riia ẹghe a rẹ lu emhin nin uwẹ zẹ nin uwẹ rẹ lu. Ẹgheso, ẹbho ki ha si egbe re ikeke rẹ lu emhin nin ele ho nin ele lu, aharẹmiẹn emhin soso iribhọ nọn re ele lu iriọ. (Prov. 22:13) Ọria da ha lu emhin nọn sẹnian, isẹhoa ọle wo ha re nin ẹbho rẹ zẹ emhin nin ọle ha lu nin ọle.

15, 16. Be ọria ha rẹ sabọ mun emhanmhan nọnsọle sẹ yẹ?

¹⁵ Dọnmhegbe mun ebi uwẹ zẹle rẹ lu sẹ. Ahamiẹn mhan bha dọnmhegbe rẹ mun ebi mhan mhanmhanlẹn rẹ lu sẹ, ẹghe mhan wo gheghe riia nin mhan rẹ mhanmhanlẹn. Solomon da gbẹn yọle “Emhin nọn ki rẹ ha khin nin uwẹ miẹn lu, re ahu nọnsẹ rebhe rẹ lu ọle.” (Eccl. 9:10) Ahamiẹn mhan guanọ nin ebi mhan zẹ rẹ lu kiọnlẹn nin mhan, ọkhẹke nin mhan lu eka nin mhan ha sabọ lu rẹ mun ọlẹn sẹ. Bhi ọsi ijiẹmhin, ji a man yọle ghe, ọria bhi agbotu ho nin ọle lu iwẹnna ọkanẹfan, ọle dẹ be sabọ mun ọlẹn sẹ? Ahamiẹn ghe, ọle noo ẹghe gbe rẹ khun igho la ọle noo ẹghe nọn rẹ khẹke nin ọle rẹ yo itẹmhọn Osẹnobulua rẹ dọ ha re egbe re ahoho, ọle ida sabọ mun ọlẹn sẹ.

¹⁶ Aharẹmiẹn ghe emhin nọn mhẹn mhan zẹ nin mhan rẹ lu, ọ ilẹkhẹ egheso nan rẹ sabọ mun ọlẹn sẹ. Bezẹle? Ranmhude, “ọria ọbe re ọne agbọn nan khian.” (1 John 5:19) Ọ khẹke nin mhan ne “ene mun ugbẹloghe ọsi ọne agbọn ebiuki nan mhọn, ẹlinmhin ne imhẹn ne ribhi ije khua okhun kẹkẹ” dan. (Eph. 6:12) Pọl bi Judu nin edibo ka rẹman khẹ ghe, ọ ida lẹkhẹ nin ẹbho ne muegbe nin ele rẹ ga Jehova.—1 Tim. 6:12; Jude 3.

17. Be Jehova guanọ nin mhan ha lu rẹji emhin nin mhan zẹle rẹ lu?

¹⁷ Re ẹghe ọbhi otọ rẹ kie fẹ ebi uwẹ mhanmhanlẹn rẹ lu ghe, uwẹ ha fi ọle denọ sade ọkhẹke. Ọ iyi emhin rebhe nin mhan mhanmhanlẹn rẹ lu gene wo kiọnlẹn beji mhan rẹ mhanmhanlẹn, ‘ranmhude ebi a bha mhan-kọ i sunu ji mhan rebhe bhi ẹghe nan bha re ẹlo ọi.’ (Eccl. 9:11) Ọrẹyiriọ, emhanmhan eso ribhọ nin mhan ida sabọ fidenọ, aharẹmiẹn ghe mhan riale ghe, ọ ida lẹkhẹ nan rẹ mun ọlẹn sẹ. Ahamiẹn ọria re egbe guẹ nin Jehova la ọle bọ ọdọ la re okhuo, ọle ida sabọ fi ọne emhanmhan nan denọ. Osẹnobulua guanọ nin mhan mun ọlẹn sẹ. (Tie Psalm 15:1, 2, 4.) Ọ iyi emhin rebhe nin mhan zẹ rẹ lu manman lu uhọnmhọn emhin. Ọria nọn mhọn ẹwanlẹn re ẹghe ọbhi otọ rẹ kie fẹ emhanmhan nesọle ghe ẹghe rebhe. Ọle ha kere ghe emhin eso ribhọ nọn khẹke nin ọle fidenọ bhi emhanmhan nesole, ọle iji ẹhio re ọle miẹn ghe ọle bha lu irọ. (Prov. 16:18) Emhin nọn lu uhọnmhọn emhin nẹ nin ọle mhọn bhi ọkhọle hi, nin ọle rẹ ha nyẹnlẹn bhi uwedẹ nọn ha re Osẹnobulua ha ghọnghọn.

Rẹkpa Ẹbho Rẹ Zẹ Ebi Ele Ha Lu bhi Uwedẹ Nọn Ha Re Ogẹn Ji Osẹnobulua

18. Be ene biẹ imọn ha rẹ sabọ rẹkpa imọn nọnsele rẹ zẹ emhin nọn mhẹn rẹ lu yẹ?

¹⁸ Ọkhẹke nin ene biẹ imọn rẹkpa imọn nọnsele rẹ sabọ ha zẹ emhin bhi uwedẹ nọn ha re ọgẹn ji Jehova. Uwedẹ ọkpa kpataki nin ele ha rẹ sabọ rẹkpa imọn nọnsele hi, sade ele re ijiẹmhin esili man ele. (Luke 6:40) Ahamiẹn ghe ele sabọ, ele dẹ sabọ taman imọn nọnsele ebi ele rẹ zẹ rẹ lu emhin yẹ bhi ẹghe nọn gbera. Ele sabọ rẹ re otọ nin imọn nọnsele rẹ tobele zẹ ẹgheso, ele ha yẹ khuẹnmhẹn ele sade ebi ele zẹ rẹ lu kiọnlẹn nin ele. Ahakimiẹn ghe ọne ọmọn bha zẹ nọnsẹn kii? Asabọmiẹn ene biẹ ọle dẹ ha dọnmhegbe rẹ rẹkpa ọle bhi ọne ẹghe nan, ọkpakinọn, ọnan ida sabọ rẹkpa ene imọn rẹ zẹ emhin nọn mhẹn rẹ lu. Bhi ọsi ijiẹmhin, ji a man yọle ghe, ene biẹ ọmọn re otọ nin ọmọn nọnsele rẹ dọ lu ebe nan rẹ hẹn moto, sokpan, ahakimiẹn ghe ọne ọmọn dọ gbobọrauhi nan ne ọbhi uwedẹ nọn rẹkpa ẹbho rẹ ha hẹn moto, nan ki da hian ọlẹn igho kii? Ene biẹ ọle sabọ rẹ ha ọne osa. Okpakinọn, a ha re otọ nin ọne ọmọn nin rẹ tobọle haosa ọbhi ebi ọle lu, ọ dẹ rẹkpa ọle rẹ re ẹwanlẹn ha zẹ emhin nin ọle ha lu ẹdẹ ọbhebhe.—Rom. 13:4.

19. Emhin nela ọkhẹke nin mhan man ẹbho nin mhan man ele Baibo le? Be mhan ha rẹ sabọ lu ọnan yẹ?

¹⁹ Jesu taman ene rẹkhan ọlẹn nin ele ha man ẹbho emhin. (Matt. 28:20) Emhin ọkpa kpataki nin mhan ha sabọ man ebho nin mhan man ele Baibo le hi, ebi ele ha rẹ sabọ ha zẹ emhin nọn mhẹn rẹ lu yẹ. Nin mhan rẹ sabọ lu ọnan nọnsẹn, ọ bha khẹke nin mhan wo ha taman ele ebi ele ha rẹ ha lu emhin yẹ, sokpan, ọkhẹke nin mhan ha man ele ebi ele ha rẹ miẹn adia bhi Baibo yẹ nọn ha sabọ rẹkpa ele rẹ tobele ha zẹ emhin nin ele ha lu. Bhi ọsi ẹmhọanta, “ọdeọde ha tobọle ta ebi ọle khian yẹ man Osẹnobulua.” (Rom. 14:12) Bhiriọ, ọkhẹke nin mhan rebhe ha dọnmhegbe rẹ zẹ emhin bhi uwedẹ nọn ha re ogẹn ji Osẹnobulua.

[Ebi a gbẹn ọbhi otọle]

Be Uwẹ Ha Rẹ Wanniẹn Ọlẹn Yẹ?

• Bezẹle nọn da khẹke nin mhan luẹ ebi a rẹ zẹ emhin nan lu yẹ?

• Ahamiẹn ofẹn mun mhan, be ọ ha rẹ sabọ rẹso mhan yẹ? Be imhan ha rẹ sabọ rẹban ọlẹn yẹ?

• Emhin ehan nela mhan ha lu nọn ha rẹkpa mhan rẹ sabọ ha zẹ emhin bhi uwedẹ nọn ha re ogẹn ji Osẹnobulua?

[Inọnta ne ribhi iluẹmhin]

[Ẹkpẹti/Adudu]

Emhin Eso Ne Ha Sabọ Rẹkpa Mhan Rẹ Ha Zẹ Emhin Ne Mhẹn Rẹ Lu

1 Rẹban itẹn-egbe-mun

2 Gua-otọ ọne ẹmhọn fẹghe

3 Bhii Jehova nin ọle re ẹwanlẹn nin uwẹ

4 Zẹ emhin nin uwẹ ha lu

5 Dọnmhegbe mun ebi uwẹ zẹle rẹ lu sẹ

6 Re ẹghe ọbhi otọ rẹ kie fẹ ebi uwẹ mhanmhanlẹn rẹ lu ghe, uwẹ ha fi ọle denọ sade ọkhẹke

[Adudu]

Inian ọria nọn iguẹ zẹ emhin nọn ọle ha lu diabe ọria nọn bha sabọ dia okọ nọnsọle nin efi mun yo mun re bhi okpẹdẹ, ranmhude ọnan, ọle ida sabọ diale diọbhi eji ọle khian