ẸMHỌANTA NỌN RIBHI BAIBO FI IẸNLẸN ỌSI ERIA DENỌ

Be okpea ọkpa nọn na bhi Scotland vae dọ guanọ kere ghe, ọ lu uhọnmhọn emhin nẹ iwẹnna nin ọle ha lu? Be rẹkpa okpea ọkpa nọn na bhi Brazil vae rẹ rẹban iẹnlẹn esankan bi itaba-ẹlinmhin nin ọle rẹ ha sin? Be rẹkpa okpea ọkpa nọn na bhi Slovenia vae rẹ sabọ ha da anyọn ọbhi oleghe? Tie ebi ene ẹbho nan tale kẹkẹ.

“Iẹnlẹn nọnsẹmhẹn da wo diabe ebe mhẹn a.”—JOHN RICKETTS

UKPE NAN BIẸ ỌLE: 1958

AGBAẸBHO NỌN NA VAE: SCOTLAND, UK

OKHA NỌNSỌLE: ỌLE WO HA MHỌN IWẸNNA NỌN WO RE IGHO RE

EBI IẸNLẸN NỌNSẸMHẸN KA DIAYẸ: Azagba-uwa nọn manman fe mẹn da wanre. Ranmhude ọkpa bhi eyokhunlẹn ọsi Britain aba mẹn khin, ẹghe rebhe mhan rẹ wo ha diọbhi eji kẹkẹ dọ ha nyẹnlẹn. Ọ iyi Scotland ọkpa mhan da nyẹnlẹn, mhan yẹ wo nyẹnlẹn bhi England, Germany, Kenya, Malaysia, Ireland, bi Cyprus. Beji mẹn ribhi ikpe elẹnlẹn, ene biẹ mẹn da re mẹn bhi isiku bhi Scotland. Cambridge University, ọle mẹn da yo isiku fo.

Beji mẹn ribhi ikpe 20, mẹn da munhẹn ha do ẹki fuẹ nin mẹn mhanmhanlẹn rẹ re ikpe elẹnlẹn lu. Otọ South America mẹn da ka munhẹn ha lu ọne iwẹnna nan. Akizẹbue, mẹn da dio bhi otọ Africa bi Western Australia. Mẹn ki sẹbhi Australia, mẹn da munhẹn ha do ẹki nọnsẹmhẹn. Akizẹbue, mẹn da khiẹn ẹki nin mẹn rẹ ha do nin ọria ọbhebhe.

Igho nin mẹn miẹn bhi ọne ẹki nan da kpọnọ sẹbhọ ghe, mẹn da zobọ bhọ rẹ ha wẹnna beji mẹn ribhi ikpe 40. Mẹn da re ẹghe nọnsẹmẹn rẹ ha rẹnẹ diọbhi ije kẹkẹ. Igba eva mẹn hẹn mashin na bhi otọ Australia rẹbhe. Mẹn da yẹ rẹnẹ diọbbhi eji kẹkẹ bhi ọne agbọn nan rebhe. Iẹnlẹn nọnsẹmhẹn da wo diabe ebe mhẹn a.

EBI BAIBO RẸ FI IẸNLẸN NỌNSẸMHẸN DENỌ YẸ:Ọkuẹsẹ mẹn zobọ bhọ rẹ ha wẹnna, mẹn da rẹ ha guanọ uwedẹ nin mẹn ha rẹ dọ re ekhuẹnmhẹn ji Osẹnobulua, ranmhude iẹnlẹn nọn mhẹn a nin mẹn wo ha nyẹnlẹn. Mẹn da kie munhẹn ha yo otuẹ nin mẹn ka rẹ ha yo khẹ beji mẹn ribhi obhokhan. Ọkpakinọn, a bha manman ha man mhan emhin ne ribhi Baibo bhi ọne otuẹ. Akizẹbue, mẹn da dọ deba ekhẹn otuẹ ọsi Mormon ha luẹ Baibo. Ọkpakinọn, ebi ele man da wo re egbe lọ mẹn ranmhude, ọ iyi ebe ribhi Baibo ele ha man mẹn le.

Ẹdẹ-ọkpa Esali Jehova da dọ so obọ bhi odẹ nọnsẹmẹn. Osukpa mẹn rẹ wo lẹn ghe Baibo iman-emhin nọnsele nan vae. Eji ọkpa nin ele tie man mẹn bhi Baibo hi 1 Timothy 2:3, 4. Ọne ulọnlẹn nan da rẹman ghe iho nọnsi Osẹnobulua nọn “nin unan ẹbho rebhe miuhọnmhọn, yẹ dọ ha mhọn ilẹnmhin nọn gbale ọsi ẹmhọanta.” Ọ wo manman ti mẹn bhọ nin Esali Jehova rẹ gbotọle fanọn an ghe, ọkhẹke nin mhan luẹ ẹmhoạnta ne ribhi Baibo.

Ẹghe nin mẹn ki rẹ deba Esali Jehova ha luẹ Baibo, mẹn da dọ gene lẹn ẹmhọanta ne ribhi ẹkẹ Baibo. Bhi ọsi ijiẹmhin, mẹn da dọ luẹ ghe Jesu iyi Osẹnobulua, ọle dikẹ bhi Osẹnobulua tobọle. (John 14:28; 1 Corinthians 11:3) Ọne ẹmhọanta nin mẹn luẹle da wo manman ti mẹn bhọ. Ẹne ẹghe nin mẹn riia rẹ dọ ha luẹ emhin ne iribhi Baibo bhi otuẹ nekẹle da wo manman re ẹkẹ ha khọ mẹn.

Ọ bha sẹ bue gbe, mẹn da munhẹn ha yo ikolu oga ọsi Esali Jehova. Uwedẹ nọn gbale nin ele rẹ nyẹnlẹn bi nin ele rẹ lu emhin kugbe bii imọẹ, da wo manman ti mẹn bhọ. Oyẹẹ ọsaje nọn ribhi ẹwẹ ele da rẹkpa mẹn rẹ lẹn ghe mẹn miẹn oga ẹmhọanta.—John 13:35.

ELELE NIN MẸN SẸ MIẸN: Ẹghe nin mẹn ki rẹ mianmẹn fo, mẹn da miẹn okhuo ọkpa natiọle Diane. Ẹkẹ agbotu a da bẹẹ ọle wanre, sẹyẹ ọle wo mhọn ikpe esili ne bunbun ne wo manman yẹẹ mẹn. Ọ bha sẹ bue gbe, mhan da bọ egbe. Mẹn yi Jehova obulu nọn rẹ re okhuo nọn sẹnian nin mẹn, nọn wọ hoẹmhọn mẹn yẹ ha rẹkpa mẹn.

Mẹn bi okhuo mẹn da wo ha guanọ nin mhan dọ tẹmhọn Osẹnobulua bhi agbaẹbho ne ẹbho da gaunọ nin ele lẹn ẹmhọanta. Bhi ukpe 2010, mhan da diọbhi otọ Belize bhi Central America. Bhi enan nian, mhan wo tẹmhọn Osẹnobulua man ẹbho ne hoẹmhọn ọlẹn, ne yẹ ho nin ele luẹ ẹmhọanta.

Mẹn ki wo mhọn ọkhọle nọn lọre nian, nin mẹn rẹ dọ lẹn ẹmhọanta rẹji Osẹnobulua bi Ọta nọnsọle nin Baibo. Bhi iwẹnna oga ọsi ẹghe rebhe nin mẹn lu, mẹn sẹ wo miẹn ẹghọnghọn nọn nabhọre nin mẹn rẹ ha man ẹbho ne bunbun ẹmhọanta ne ribhi Baibo. Mẹn wo ha daghe ebi Baibo rẹ ha fi iẹnlẹn ọsi ẹbho ne bunbun denọ yẹ, beji ọ yẹ rẹ fi iẹnlẹn nọnsẹmhẹn dẹno, ebe mhẹn gbera ọnan iribhọ. Bhi ọkike ọle, mẹn da dọ miẹn uwedẹ nọn mhẹn nẹ nin mẹn re khuẹnmhẹn Osẹnobulua bhi iẹnlẹn nọn mhẹn an nin ọle re nin mẹn.

“Ele da wo re ẹkẹ-ẹjẹjẹ ne mẹn lu emhin.”—MAURÍCIO ARAÚJO

UKPE NAN BIẸ ỌLE: 1967

AGBAẸBHO NỌN NA VAE: BRAZIL

OKHA NỌNSỌLE: IẸNLẸN ESANKAN

EBI IẸNLẸN NỌNSẸMHẸN KA DIAYẸ: Agọ nọn bha manman taan ẹlọ a natiọle Avaré bhi otọ São Paulo mẹn da wanre. Ẹbho ne bha miẹn rẹ lu wo ha nyẹnlẹn bhi enin.

Inẹn mẹn hanmhan mẹn beji aba mẹn yu. Beji mẹn ribhi usẹn obhokhan ukpọn ọsi inẹn mẹn, ọle mẹn wo ha yo sade ọle sibhi uwa re. Khere-khere mẹn da munhẹn dọ ha lu emhin bii okhuo. Bhiriọ, ẹbho da dọ ha ghe mẹn bii okpea nọn ne okpea nowẹ. Ọ bha sẹ bue gbe, mẹn da munhẹn ha ne ikpea nowẹ, usẹn bi ene wanre.

Ọkuẹsẹ mẹn si ikpe 20, mẹn da munhẹn ha guanọ ikpea bi ikhuo nin mẹn ha ne nowẹ. Mẹn wo miẹn ele bhi eji bunbun bii otuẹ, eji da da da anyọn, bi eji da gbe ikhiẹn ọsasọn. Ọ ha sẹ ẹghe nin mhan rẹ lu iluemhin bhi ukpe, mẹn ki muegbe bii okhuo deba usun nekẹle ha gbe ikhiẹn nega. Ẹbho wo manman lẹn mẹn.

Eso bhi imọẹ mẹn nin mẹn ne ha mun obọ da ha yi, ikpea ne ko ne egbe nowẹ la ikhuo ne ko ne egbe nowẹ, ene ghoghẹ, bi ẹbho nin ikhunmhun ne imhẹn na noo ki gue ele egbe. Eso bhi ẹwẹ ele da ha sua mẹn bhọ nin mẹn sin itaba-ẹlinmhin, akizẹbue, itaba-ẹlinmhin nan sin da wo dọ gue mẹn egbe. Ẹgheso, mhan ki wo re asọn rebhe rẹ sin ọlẹn. Bhi ẹghe nekẹle, imẹn ọkpa wo re uri-ẹdẹ rebhe rẹ sin ọlẹn. Mẹn da wo lekua rẹ sẹbhọ ghe, ẹbho da ha riale ghe mẹn khọnmhọn emianmhẹn natiọle AIDS.

EBI BAIBO RẸ FI IẸNLẸN NỌNSẸMHẸN DENỌ YẸ: Bhi ọne ẹghe nan, mẹn da miẹn Esali Jehova. Ele da wo re ẹkẹ-ẹjẹjẹ ne mẹn lu emhin. Eji ọkpa nin ele tie man mẹn bhi Baibo hi Romans 10:13, enin yọle: “Ẹbho rebhe ne so tie elin nọnsi Jehova dẹ miuhọnmhọn.” Ọne ulọnlẹn nan da rẹkpa mẹn rẹ lẹn ghe, ọkhẹke nin mhan ha noo elin nọnsi Jehova. Bhi ẹghe ne bunbun nin mẹn rẹ sin itaba-ẹlinmhin fo bhi ọsasọn, mẹn ki tuje windo nọnsẹmẹn a, yẹ na bhi enin khuaẹloghe okhun, bhi ọne ẹghe nin, mẹn ki ha re eviẹ bhii Jehova nin ọle rẹkpa mẹn.

Ẹmhọn inẹn mẹn nọn wo ha loya ranmhude itaba-ẹlinmhin nin mẹn ha sin da wo ha kpokpo mẹn bhi ọkhọle. Ranmhude ọnan, mẹn da zẹ nin mẹn rẹ zobọ bhi itaba-ẹlinmhin nin mẹn ha sin. Ọ bha sẹ bue gbe, mẹn da ka nin Esali Jehova dọ ha luẹ mẹn Baibo. Ele da ji mẹn lẹn ghe Baibo nin mẹn luẹ dẹ sabọ rẹkpa mẹn rẹ zobọ bhi itaba-ẹlinmhin nin mẹn sin. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọ da gene rẹkpa mẹn.

Beji mẹn rẹ ha luẹ Baibo, mẹn da dọ kere ghe ọkhẹke nin mẹn fi uwedẹ nin mẹn rẹ nyẹnlẹn denọ. Ọ da wo manman ha nọghọ mẹn rẹ zobọ bhọ rẹ ha ne ikpea bii mẹn nowẹ, ranmhude ọ ki guẹ mẹn egbe. Emhin ọkpa nọn rẹkpa mẹn hi, nin mẹn rẹ diọbhi eji ọbhebhe dọ ha nyẹnlẹn. Mẹn da ze imọẹ nesẹmhẹn obọ, yẹ zobọ bhọ rẹ ha yo eji a da da anyọn bi eji a da gbe ikhiẹn.

Arẹmiẹn ọ bha lẹkhẹ nin mẹn rẹ fi ene emhin nan rebhe denọ, ọ da wo manman ti mẹn bhọ nin mẹn rẹ lẹn ghe, ẹmhọn mẹn wo rẹtẹ Jehova, sẹyẹ ọle lẹn ebi mẹn rẹ ha dọnmhegbe yẹ. (1 John 3:19, 20) Bhi ukpe 2002, mẹn da sabọ dọ zobọ bhi iẹnlẹn esankan rebhe nin mẹn rẹ ka ha nyẹnlẹn. Sẹyẹ bhi ọne ukpe nin, mẹn da mianmẹn yẹ kiẹn ọkpa bhi Esali Jehova.

ELELE NIN MẸN SẸ MIẸN: Uwedẹ nin mẹn rẹ wo fidenọ bhi iẹnlẹn da wo rẹso inẹn mẹn rẹ sẹbhọ ghe, ọle da munhẹn ha luẹ Baibo. Ọ reele nin inẹn mẹn mọn da khọnmhọn emianmhẹn strok. Ọrẹyiriọ, inẹn mẹn da sẹyẹ hoẹmhọn Jehova yẹ ha luẹ Baibo.

Ọ gbera ikpe elẹnlẹn nian nin mẹn mọn da lu iwẹnna oga ọsi ẹghe rebhe, bhi ọne ẹghe nan rebhe, mẹn da wo ha man ẹbho ẹmhọanta ne ribhi Baibo. Ẹgheso, mẹn ki wo ha khọn ọne ọkhọle nan rẹ lu emhin nọn bha gba. Ọkpakinọn, mẹn da ha mhọn ọne izebhudu ghe, ahamiẹn mẹn bha lu emhin ne egbe nọnsẹmẹn guanọ, emhin nin mẹn lu ki ha ti Jehova bhọ.

Mẹn ki wo nyẹn iẹnlẹn nọn mhẹn nian, nin mẹn rẹ dọ deba Jehova ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn yẹ nyẹnlẹn bhi uwedẹ nọn yẹẹ ọle. Ẹlẹnan nian, mẹn ki wo ghọnghọn bhi iẹnlẹn.

‘Ọdanyọn nin anyọn igbo mun mẹn ha khin.’—LUKAŠUC

UKPE NAN BIẸ ỌLE: 1975

AGBAẸBHO NỌN NA VAE: SLOVENIA

OKHA NỌNSỌLE: ỌLE DA WO MANMAN HA DA ANYỌN

EBI IẸNLẸN NỌNSẸMHẸN KA DIAYẸ: Bhi otọ Ljubljana bhi agbaẹbho ọsi Slovenia a da biẹ mẹn. Iẹnlẹn wo rẹ ha mhẹn nin mẹn, ọkuẹsẹ mẹn sẹ ikpe enẹn nin emhin rebhe da fidenọ. Bhi ọne ẹghe nan, aba mẹn da tobọle gbe egbe ọle a. Ene emhin nan rebhe ki sunu fo, inẹn mẹn ọkpa da wo ha wẹnna kaka rẹ gbẹloghe mẹn bi obhio mẹn nin okpea nin ọdiọn.

Beji mẹn ribhi ikpe 15, mẹn da dọ deba inẹn nọn biẹ inẹn mẹn ha nyẹnlẹn. Mẹn wo manman ha ghọnghọn rẹ deba ọle ha nyẹnlẹn, ranmhude imọẹ nesẹmhẹn ne bunbun yẹ nyẹnlẹn bhi agọ nin ọle da nyẹnlẹn. Bhi enan, mẹn da wo ha mhọn isẹhoa rẹ ha lu emhin ne ghọn mẹn. Mẹn ki ha ribhi ikpe 16, mẹn da munhẹn dọ ha deba ẹbho ne da anyọn ẹdẹ satọde bi sọnde. Mẹn da wo ji eto nọnsẹmẹn manman sọn, sẹyẹ mẹn da yo ukpọn zagha-zagha yẹ sin isika.

Arẹmiẹn mẹn wo noo ikhunmhun kẹkẹ, anyọn nan da yẹ wo yẹẹ mẹn nẹ. Ọ bha sẹ bue gbe, mẹn nọn ka rẹ ha re ukpu da anyọn khere-khere khẹ, ọgọ ne bunbun mẹn ki wo dọ ha da. Aharẹmiẹn mẹn da anyọn nọn bunbun, mẹn ilu emhin bii ọria nin anyọn mun. Ẹgheso, ohiẹnhiẹn nọnsẹmẹn nọn ya anyọn, ọle ẹbho rẹ lẹn ghe mẹn da anyọn. Ọrẹyiriọ, ẹbho bha lẹn ghe mẹn sẹ wo da ọgọ anyọn kẹkẹ ne bunbun. Anyọn bii beer, bi ọnọn manman mun natiọle vodka!

Igba ne bunbun nin mẹn bi imọẹ mẹn dọ da anyọn bhi eji a da gbe ikhiẹn, mẹn bhọ ọnọn mun ele diọbhi uwa, arẹmiẹn anyọn nin mẹn da re igbeva bun gbera ọnin ele da. Ẹdẹ-ọkpa ọmọẹ mẹn ọkpa da re urolo Slovenia tie mẹn elin nọn imhẹn, nọn mundia nin ọdanyọn nin anyọn igbo mun. Ọne ebi ọle tale nan da wo manman ba mẹn bhi egbe.

Mẹn da munhẹn dọ ha ria ẹmhọn iẹnlẹn nọnsẹmẹn. Sẹyẹ, mẹn da ghe egbe mẹn bii ọria nọn bha sẹ emhin soso. Ọ da wo dia mẹn ghe mẹn bha ha lu emhin kpataki bhi iẹnlẹn nọnsẹmẹn.

EBI BAIBO RẸ FI IẸNLẸN NỌNSẸMHẸN DENỌ YẸ: Bhi ọne ẹghe nan, mẹn da dọ daghe ọle ghe ọria ọkpa nin mhan ko yo isiku ki wo fidenọ, emhin nọn mhẹn ọle ki wo ha lu. Ranmhude mẹn ho nin mẹn lẹn ebe rẹkpa ọle fidenọ, mẹn da tie ọle vae bhi eji a da wọn iti bi kọfi nin mhan ko talọ. Beji mhan ki ha talọ, ọle da taman mẹn ghe ọle munhẹn deba Esali Jehova ha luẹ Baibo. Ọle da ta emhin eso man mẹn nin ọle ha luẹ. Ọkpakinọn, mẹn bha lẹn ene emhin nan soso khẹ, ranmhude mẹn bha sẹ ka yo otuẹ khẹ la tie Baibo. Mẹn da dọ munhẹn ha yo ikolo oga ọsi Esali Jehova, yẹ deba ele ha luẹ Baibo.

Bhi Baibo, mẹn da luẹ emhin ne bunbun ne rẹ mẹn ha guanọ nin mẹn fi iẹnlẹn nọnsẹmẹn denọ. Bhi ọsi ijiẹmhin, mẹn da dọ luẹ kere ghe ẹghe nin Baibo tiọle “ẹghe ọkike” ọle mhan da nyẹnlẹn. (2 Timothy 3:1-5) Mẹn da yẹ luẹ ghe bhi ẹghe nọn bha yẹ ree gbe, Osẹnobulua dẹ ne ẹbho ne imhẹn sibhi ọne otọ nan re, ọle ki yẹ re ọne isẹhoa nin ẹbho ne lu emhin ne mhẹn rẹ nyẹnlẹn bhi ọne otọ nan bhi ighegheghe. (Psalm 37:29) Ọnan da wo re ọle ha ghọn mẹn rẹ fi iẹnlẹn nọnsẹmẹn denọ beji mẹn ha da sabọ ha yi ọkpa bhi ene ẹbho nan ne ha nyẹnlẹn bhi ọne otọ nan.

Mẹn da dọ ha taman imọẹ mẹn ẹmhọanta ne ribhi Baibo nin mẹn ha luẹ. Eso da ha jẹ mẹn, uwedẹ nin ele rẹ ha jẹ mẹn da wo manman rẹkpa mẹn. Uwedẹ nin ele rẹ lu emhin da rẹkpa mẹn rẹ lẹn ghe ele iyi imọẹ ọsaje. Mẹn da dọ lẹn ghe nin mẹn rẹ deba ele ha mun obọ bhọ zẹle nin mẹn da manman ha da anyọn. Uzana-uzana, ele ki wo ha muegbe khẹ ẹdẹ satọde bi sọnde nin ele ha rẹ kie dọ da anyọn gbe egbe.

Mẹn da ze imọẹ nesẹmhẹn obọ dọ deba Esali Jehova ha lu ọmọẹ. Ẹwẹ Esali Jehova nin mẹn ha yẹ da wo manman rẹkpa mẹn, ranmhude ele hoẹmhọn Jehova yẹ guanọ nin ele lu emhin ne yẹẹ ọle. Khere-khere, mẹn da sabọ dọ rẹban anyọn nin mẹn ha da gbe.

ELELE NIN MẸN SẸ MIẸN: Mẹn yi Jehova obulu ghe mẹn sabọ zobọ bhi anyọn nan da gbe. Mẹn bha lẹn ebi iẹnlẹn nọnsẹmẹn ha rẹ diayẹ nian, sade mẹn bha zobọ bhi anyọn nan da. Bhi ọsi ẹmhọanta, iẹnlẹn nọnsẹmẹn ki wo mhẹn a nian.

Ikpe ihinlọn gbera nian nin mẹn mọn da ga bhi Bẹtẹ ọsi Esali Jehova nọn ribhi Slovenia. Nin mẹn rẹ dọ lẹn Jehova dọ ha ga le, mẹn ki wo mhọn eghọnghọn bhi iẹnlẹn nian.