Aba mẹn da nabhi Germany ha khian Australia bhi ukpe 1949. Ọle da dọ guanọ iwẹnna bhi kọmpini ne lu ẹmhọn ukpa bi ene guanọ emhin ne ghanlẹn bhi otọ, bhiriọ, ọle da dia bhi obhi agbaẹbho ọkpa natiọle Victoria. Enin ọle ye ẹghe nin ọle rẹ re inẹn mẹn. A da ki biẹ mẹn bhi 1953.

Ọ bha sẹ bue gbe, inẹn mẹn da munhẹn deba Esali Jehova ha luẹ Baibo. Emhin nan ha man ọle le bhi Baibo, da deba emhin nin mẹn re egbe obhokhan lẹn. Ọkpakinọn, ẹmhọn oga soso bha ha yẹẹ aba mẹn. Ọle da wo ha fibhẹlo yẹ gbe ofẹn mhan bhi ẹkẹ, bhiriọ, inẹn mẹn da wo ha mun ofẹn ọlẹn. Ọrẹyiriọ, inẹn mẹn da sẹyẹ do ha luẹ Baibo. Ebi ọle luẹ manman ha yẹẹ ọle. Aba mẹn ha sibhi uwa re, ọle ki ha man mẹn bi obhio mẹn emhin nin ọle luẹle bhi Baibo. Ọle da taman mhan ebi ọne otọ nan ha rẹ kiẹn otọ ọfugbegbe yẹ bhi ẹghe odalo bi eghọnghọn nin mhan ha miẹn bhọ sade mhan re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo.—Psalm 37:10, 29; Isaiah 48:17.

Mẹn ki ha ribhi ikpe 18, mẹn da sibhi uwa re, ranmhude uwedẹ nin aba mẹn ki rẹ manman ha fibhẹlo. Arẹmiẹn mẹn rẹọbhi emhin nin inẹn mẹn ha man mẹn le bhi ẹkẹ Baibo, ọ bha ha ti mẹn bhọ, bhiriọ, mẹn bha ha lu rẹkhan ọlẹn. Akizẹbue, mẹn da dọ ha lu iwẹnna ẹlẹtrishan bhi kọmpini ne guanọ igiẹnbi bhi ẹkẹ otọ. Mẹn ki ribhi ikpe 20, mẹn da re okhuo. Ọ ki ribhi ikpe ea nin mhan bọ egbe, mhan da biẹ ọmọn-okhuo nọnsẹmhan nin ọhẹnhẹn. Mẹn da ki ha ria ẹmhọn ebe lu uhọnmhọn emhin nẹ bhi iẹnlẹn nọnsẹmhẹn. Mẹn lẹnmhin ghe Baibo dẹ sabọ rẹkpa azagba-uwa nọnsẹmhẹn, bhiriọ mẹn da munhẹn deba ọkpa bhi Esali Jehova ha luẹ Baibo. Ọkpakinọn, ẹmhọn Esali Jehova bha ha yẹẹ okhuo mẹn. Mẹn ki munhẹn ha yo ikolo oga, ọle da yọle nin mẹn zẹ ọkpa bhi ẹwẹ ene emhin nan veva—nin mẹn zobọ bhọ rẹ ha luẹ Baibo, la nin mẹn sibhi uwa re. Mẹn bha ki lẹn ebi mẹn ha lu yẹ. Bhiriọ mẹn da lu ebi ọle tale, mẹn da zobọ bhọ rẹ ha deba Esali Jehova ha luẹ Baibo. Akizẹbue, ọ da wo ba mẹn bhi egbe ghe mẹn bha sabọ lu emhin nin mẹn lẹnmhin ghe ọkhẹke nin mẹn lu.

Ẹdẹ ọkpa ki re, ọkpa bhi ẹbho nin mhan ko wẹnna da re ifoto ọsi ọria nọn banọn an man mẹn. Arẹmiẹn ọne ifoto wo na mẹn bhi ẹlo, ọ da wo re ofẹn ha mun mẹn. Akizẹbue, ọkhọ mẹn da ha gbe mẹn asan. Mẹn ki yere emhin nin mẹn luẹle bhi Baibo, mẹn da rẹọbhọ ghe Osẹnobulua dẹ re oya nin mẹn bhi ebi mẹn lu. Beji mẹn ki rẹ ha ghe ẹbho ne banọn an, ọkhọle mẹn bha yẹ ha gbe mẹn asan. Akizẹbue, mẹn bha yẹ ha re ẹlo sibhọre.

Bhi ẹkẹ ikpe 20, mẹn da wo ha khian sibhi uwedẹ ikhiale re nin inẹn mẹn rẹ man mẹn le. Emhin nin mẹn ghe da wo ha rẹso uwedẹ nin mẹn rẹ lu emhin. Ọta ọkhọ-bhi-unun mẹn ki wo ha ta, sẹyẹ, mẹn da wo ha re emhin esankan rẹ zọojiẹ. Inegbenowẹ nọn bha diẹn mun iho nọnsi Osẹnobulua mẹn ki wo ha re obọ ọi. Arẹmiẹn mẹn bi okhuo mẹn sẹyẹ nyẹnlẹn, mẹn da wo ha muno ikhuo. Mẹn ki ghe egbe mẹn bhi ughegbe ẹdẹ ọkpa, mẹn da taman egbe mẹn yọle, ‘Mẹn bha hoẹmhọn ẹn.’ Ẹmhọn egbe mẹn da wo khan mẹn ranmhude, mẹn bha iyẹ ha mun ekpẹn ọbhi egbe.

Mẹn bi okhuo mẹn da ko van egbe obọ, bhiriọ, iẹnlẹn nọnsẹmhẹn da wo zagha a. Mẹn da ki re ọkhọle nọnsẹmhẹn rebhe nan erọnmhọn ji Jehova. Arẹmiẹn ikpe ujie gbera, mẹn da kie munhẹn ha lue Baibo. Aba mẹn yu fo bhi ọne ẹghe nin, sẹyẹ inẹn mẹn da mianmẹn yẹ kiẹn ọkpa bhi Esali Jehova.

Uwedẹ nin mẹn rẹ ha nyẹnlẹn wo manman dikẹ bhi uwedẹ nọn khiale nin Baibo yọle nin mhan rẹ ha nyẹnlẹn. Sokpan, mhan da ki muegbe rẹ ha mhọn ọkhọle nọn fure nin Baibo ve ive ọle. Mẹn da muegbe rẹ zobọ bhọ rẹ ha ta ọta esankan, yẹ lọ uwedẹ nin mẹn rẹ ha re ohu lu emhin. Mẹn da yẹ muegbe rẹ zobọ bhọ rẹ ha gboghẹ, rẹ ha fi ono, rẹ ha da anyọn gbe egbe, yẹ ra bhi obọ ene imhan ko wẹnna.

Ene mhan ko wẹnna bha lẹn ebezẹle nin mẹn da guanọ nin mẹn fi iẹnlẹn nọnsẹmhẹn denọ. Bhi ẹkẹ ikpe ea, ele da si mẹn ọbhọ nin mẹn ha lu ebi mẹn ka lu khẹ. Ahamiẹn ghe mẹn ta ọta ẹbe la re ohu lu emhin bhi uwedẹ nin mẹn ka rẹ lu ọle khẹ, ele ki re eghọnghọn so yọle: “Ẹhẹn! Joe nin mhan lẹn khọnan!” Ọne ọta nin ba mẹn bhi egbe fo! Ọ ki re mẹn ha ria ọle ghe mẹn ida sabọ fidenọ.

Ifoto ọsi ẹbho ne banọn an nan printi bi ọne a rẹman bhi intanẹti wo kpọ a bhi isi iwẹnna nọnsẹmhẹn. Ene imhan ko wẹnna ki ha re kọmputa gha ifoto ne imhẹn, beji mẹn ka rẹ wo lu ọle khẹ. Arẹmiẹn mẹn guanọ nin mẹn zobọ bhi ọne emhin nan, ele da ki ha lu emhin kẹkẹ rẹ kie si mẹn ọbhọ. Mẹn da ki bu ọne man mẹn Baibo nọn rẹkpa. Bhiriọ, ọle da wo re iziẹngbe ka mẹn ehọ beji mẹn rẹ ha ta ebe ri mẹn bhi ọkhọle. Ọle da re ijeso man mẹn bhi Baibo nin mẹn ha noo rẹ khọn ọne emhin ẹbe nan nin mẹn guẹle. Ọle da yẹ yọle nin mẹn ha bhii Jehova bhi erọnmhọn nọn rẹkpa mẹn.—Psalm 119:37.

Ẹdẹ ọkpa ki re, mẹn da tie ene mhan ko wẹnna koko. Ele ki sikoko, mẹn da taman ele nin ele re ọgọ anyọn nin ikpea eva ne ribhi ẹwẹ ele ne ka rẹ ha da anyọn gbe egbe khẹ. Ene ẹbho da ki so yọle: “Eye, hẹi lu emhin nọn dia iriọ! Ene ikpea dọnmhegbe nin ele re zobọ bhọ rẹ ha da anyọn!” Bhiriọ, mẹn da ki yọle: “Ẹhẹn, iriọ mẹn yẹ dia.” Rẹ na ọne ukpẹdẹ nin rẹ ha khian, ene ikpea da ki daghe ọle ghe, mẹn wo dọnmhegbe rẹ zobọ bhọ rẹ ha ghe ene banọn an. Bhiriọ, ele bha yẹ ha si mẹn ọbhọ rẹ ha lu ebi mẹn ka lu khẹ.

Akizẹbue, Jehova da rẹkpa mẹn rẹ zobọ bhọ rẹ ha ghe ifoto ọsi ẹbho ne banọn an sẹsẹsẹ. Bhi 1999, mẹn da mianmẹn yẹ kiẹn ọkpa bhi Esali Jehova. Ọ wo ti mẹn bhọ ghe, Jehova kie re ọne isẹhoa nin mẹn rẹ ha nyẹnlẹn iẹnlẹn esili yẹ ghọnghọn bhi iẹnlẹn.

Mẹn da ki dọ daghe ọle ebezẹle nin Jehova da he emhin nọn ka rẹ wo ha yẹẹ mẹn rẹ ha lu bhi ẹkẹ ikpe ne bunbun. Ranmhude Aba nọn mhọn oyẹẹ ọle khin, ọle da guanọ nin ọle gbega mẹn bhi okhẹnan nan miẹn bhọ sade a ghe ifoto ọsi ẹbho ne banọn an. Ẹmhọanta Proverbs 3:5, 6 tale! Enin yọle: “Re ọkhọ nọnsẹ rebhe mun udu nyan iJehova. Hẹi re udu tẹ ilẹn-otọ-emhin nọnsẹ. Guanọ adia nọnsi Jehova bhi ebi uwẹ lu rebhe, ọle ki dia uwedẹ nọnsẹ mundia nọnsẹn.” Ọ iyi ugbega ọkpa mhan miẹn bhọ sade mhan re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo, ọ yẹ re iẹnlẹn kiọnlẹn nin mhan.—Psalm 1:1-3.

Ẹmhọn egbe mẹn da rẹ wo khan mẹn bhi ẹghe nọn gbera, sokpan bhi ejayẹnan nian, mẹn ki wo mun ekpẹn ọbhi egbe yẹ mhọn ọkhọle nọn fure. Iẹnlẹn nọn khiale mẹn ki nyẹnlẹn. Sẹyẹ mẹn lẹnmhin ghe Jehova rẹhunmhan olukhọ nesẹmhẹn, ọle yẹ wo rẹkpa mẹn. Bhi ukpe 2000, mẹn da re okhuo mẹn natiọle Karolin. Okhuo nọn mhọn-ose ọle khin. Ọle hoẹmhọn Jehova beji mẹn yẹ rẹ hoẹmhọn Ọlẹn. Mhan wo nyẹnlẹn bhi ọfure. Ekpẹn nọn khua nọn rẹji mhan ghe, mhan deba agbotu ọsi Kristiẹn bhi otọ agbọn rebhe ne khiale, ne yẹ re oyẹẹ man egbe.