Ehe. Arẹmiẹn ghe iBaibo iyi ebe nin ekhẹn azemhinre gbẹnlẹn, ẹmhọn nọn tale rẹji azemhinre wo gba. Ji mhan fẹ ijiẹmhin eso ne rẹman ghe ẹmhọn nin Baibo tale diẹn mun ebi ekhẹn azemhinre tale. Ẹmhọn nin Baibo tale da wo gba arẹmiẹn ghe ọ dikẹ bhi emhin nin ẹbho ne bunbun rẹọ i bhi ẹghe ẹdẹlẹ.

•   Baibo da yọle ghe ọne agbọn nan mhọn umunhẹn. (Genesis 1:1) Bhi obọ nọnkẹle, ẹbho ne bunbun bhi ẹghe ẹdẹlẹ da rẹọbhọ ghe ọne agbọn nan imhọn umunhẹn, ghe ọle wo tobọle zegbere. Ibhokhan iBabylon da rẹọbhọ ghe obọ ọsi osẹ ne na bhi okpẹdẹ eva dagbare, ọle ọne agbọn nan na vae. Okha ebhebhe da yọle ghe udede ekẹn, ọle gbe, nin ọne agbọn nan da zegbere.

•   Baibo da yọle ghe uhi ribhọ ne dia emhin ne sunu bhi ọne agbọn nan. (Job 38:33; Jeremiah 33:25) Bhi obọ nọnkẹle, okha kẹkẹ nin ẹbho gbe bhi eje kẹkẹ bhi ọne agbọn nan da yọle ghe ẹbọ bi osẹ kẹkẹ ne to, ele re emhin khian bhi ọne agbọn nan.

•   Baibo yọle ghe ideghedeghe ọne otọ nan ye, a bha mun ọlẹn nyan emhin soso. (Job 26:7) Eria ne bunbun bhi ẹghe ẹdẹle da rẹọbhọ ghe ọne otọ dia para, sẹyẹ uke eguanlan la elanmhẹn bọsi ewọwọ la ewi, ọle a mun ọne otọ nan nyan.

•   Baibo rẹman ghe ọkpẹdẹ bi ije kẹkẹ nin amẹn ye, ọle amẹn da hẹ diọ bhi okhun, ọne amẹn ki gbo rọ vae bhi ọne otọ nan, yẹ nẹ diọ bhi ẹdẹ kẹkẹ. (Job 36:27, 28; Ecclesiastes 1:7; Isaiah 55:10; Amos 9:6) Ibhokhan iGreece bhi ẹghe ẹdẹlẹ da rẹọbhọ ghe amẹn nọn ribhi ẹkẹ otọ, ọle nẹ diọ bhi ẹdẹ. Ọne ohoghe nan ẹbho ne bunbun rẹọ i rẹ sẹbhi ikpe 300 ne gbera.

•   Baibo da rẹman ghe beji oke rẹ yo diọ bhi okhun, iriọ ọ yẹ rẹ sabọ de kẹ otọ. Odotọ amẹn, ọle ene oke rẹ ha ye. (Psalm 104:6, 8) Bhi obọ nọnkẹle, ẹbho ne bunbun bhi ẹghe ẹdẹlẹ da rẹọbhọ ghe ene osẹ man ene oke beji ene oke wo dia ẹlẹnan.

•   Uhi ne gbega ọria bhi emianmhẹn ribhi ẹkẹ iBaibo. Bhi uhi nin Osẹnobulua na bhi obọ Moses gbe nin ibhokhan Izrẹl, ọle da taman ele ebi ele ha rẹ ha kpe egbe yẹ sade ele re obọ so olinmhin, nin ele ha mun ọria nọn khọnmhọn sibhi eji ẹbho ye re, nin eria ebhebhe hẹi mun ọne emianmhẹn. Ọle da yẹ taman ele nin ele ha zẹ ekẹn gue isọn. (Leviticus 11:28; 13:1-5; Deuteronomy 23:13) Bhi obọ nọnkẹle, ibhokhan Egypt da ha re isọn rẹ gbo itẹ. Ele da rẹọbhọ ghe ikhunmhun nọn.

 Eye. Mhan ha fẹ Baibo ghe nọnsẹn, mhan ki kere ghe emhin rebhe nọn tale wo gba. Ji mhan zilo nyan emhin eso nin ẹbho riale ghe Baibo tale, nọn re ele rẹọbhọ ghe ebi Baibo tale bha gba.

 Ohoghe: Baibo yọle ghe ikpẹdẹ ehan khọnkhan ne ribhi uzana, ọle Osẹnobulua rẹ man ọne agbọn.

 Ẹmhọanta: Baibo bha taman mhan ọne ẹghe tee nin Osẹnobulua rẹ man ọne agbọn nan. (Genesis 1:1) Sẹyẹ, uri-ẹghe nọn tanlẹn, ọle ene ukpẹdẹ kẹkẹ mundia nan. Baibo bha taman mhan ebi ene uri-ẹghe tan sẹ yẹ. Baibo bhọ da tie ọne ẹghe rebhe nin Osẹnobulua rẹ man otọ bi okhun “ọne ukpẹdẹ.”—Genesis 2:4.

 Ohoghe: Baibo yọle ghe eran bi iri Osẹnobulua ka man, ọkuẹsẹ ọle man ovuẹnlẹn. Be ene eran ki rẹ ha miẹn ẹfua yẹ nọn rẹkpa ele rẹ ha wanre?—Genesis 1:11, 16.

 Ẹmhọanta: Ẹghe nin Osẹnobulua rẹ man okhun nan tẹmhọn ọlẹn bhi Genesis 1:1, ọle Osẹnobulua rẹ man ovuẹnlẹn bi ene ahiẹnhiẹn nekẹle, ọkuẹsẹ ọle man eran bi iri. Bhi ọne “ukpẹdẹ ọhẹnhẹn” la uri-ẹghe nin Osẹnobulua rẹ man emhin, ọle ẹfua munhẹn ha na bhi okhun bhaa sẹbhi ọne otọ nan. Ọne ẹfua nan da fẹkẹ ha re ba egbe. Ẹghe nọn ki rẹ sẹbhi “ukpẹdẹ nin ọzea” la uri-ẹghe nin ọzea, ọne ẹfua nan da bhaa sẹ, nin eran bi iri rẹ ha wanre. (Genesis 1:3-5, 12, 13) Akizẹbue, Osẹnobulua da lu ọle nan da sabọ na bhi otọ ha daghe ovuẹn bhi okhun.—Genesis 1:16

 Ohoghe: Baibo yọle ghe ovuẹn, ọle gbe nẹga ọne otọ nan.

 Ẹmhọanta: Ecclesiastes 1:5 da yọle: “Oẹnlẹn hẹnre, ọ yẹ defia; Ọ ki gbo jẹje fikie diọ bhi eji ọ ha da gbo hẹnre.” Ọne Baibo nan bha rẹman ghe ovuẹn gene gbe nẹga otọ. Sokpan, ebi emhin diayẹ bhi ẹlo ọsi ọria nọn na bhi otọ ghe ebi ovuẹn rẹ hẹnre yẹ defia yẹ, ọle ọne iBaibo ha tẹmhọn ọlẹn. Rẹ sẹbhi ẹlẹnan, ọria sabọ yọle “oẹnlẹn rie,” arẹmiẹn ghe ọle lẹnmhin ghe oẹnlẹn ikhian.

 Ohoghe: Baibo yọle ghe ọne otọ nan dia para.

 Ẹmhọanta: Baibo ha yọle “eji ọne otọ nan sẹle,” “eje ree nẹ bhi ọne otọ nan” a re ọle ta. Ọnan bha rẹman ghe ọne otọ nan dia para, la ọ mhọn eji ọ sele. (Acts 1:8) Sẹyẹ, Baibo ha yọle ‘obọ enẹn ọsi ọne otọ nan,’ ọne uke otọ nan rebhe a tẹmhọn ọlẹn.—Isaiah 11:12; Luke 13:29.