•  Ẹvẹ Isẹri Jihova a rẹ rọ riẹ ehaa nọ e rẹ were Ọghẹnẹ?

•  Nọ orọnọ Isẹri Jihova a re ru ehaa jọ họ na, kọ a gbe you ahwo uviuwou rai ghele?

•  Kọ Isẹri Jihova a rẹ ta kẹ amọfa re a siọ oghẹrẹ ehaa jọ ba eru?

 Taure Isẹri Jihova a tẹ te jiroro sọ a re ru ehaa jọ hayo a re ru hu, a rẹ kake kiẹ Ebaibol na riwi tao. U wo oghẹrẹ Ehaa jọ nọ e wọso iwuhrẹ Ebaibol na. Isẹri Jihova a re wobọ evaọ ehaa itieye na vievie he. Rọ kpahe ehaa efa, Osẹri Jihova kpobi ọ rẹ jiroro kẹ omariẹ sọ o re ru hayo o re ru hu, rekọ ọ rẹ daoma ruẹ nọ ọ “yọrọ obruoziẹ-iroro ọfuafo evaọ aro Ọghẹnẹ gbe ahwo.”​—Iruẹru Ikọ 24:16.

 Enọ nọ e rrọ obotọ na yọ enọ jọ nọ Osẹri Jihova kpobi ọ rẹ nọ omariẹ evaọ okenọ ọ tẹ be jiroro sọ o re ru ehaa jọ hayo o re ru hu. a

•   Kọ ehaa na i wobọ kugbe iwuhrẹ erue?

   Ebaibol na ọ ta nọ: “‘Wha no udevie rai no, jẹ hẹriẹ oma no ai,’ ere Jihova ọ ta, ‘yọ wha gbẹ rọ obọ te oware ugbegbe na ha.’”​—2 Ahwo Kọrint 6:15-17.

   Re Isẹri Jihova a sae hẹriẹ omarai no iwuhrẹ nọ i no Ebaibol ze he, a rẹ kẹnoma kẹ ehaa nọ i wobọ kugbe eware nọ ma be te ta kpahe na.

   Ehaa nọ i muhọ no obọ egedhọ ze hayo nọ i wobọ kugbe iwuhrẹ erue. Jesu ọ ta nọ: “Jihova Ọghẹnẹ ra o gba owhẹ họ nọ whọ rẹ gọ, yọ ọye ọvo o gba owhẹ họ nọ who re ru iruo ọrẹri kẹ.” (Matiu 4:10) Fikinọ Isẹri Jihova a bi ru lele ẹme Jesu nana, a re ru ehaa Kresimesi, Isita, hayo May Day he. Ehaa nana i wobọ kugbe egagọ emedhọ orọnikọ Jihova ha. U te no eyena no, Isẹri Jihova a re ru ehaa nọ ma be te fodẹ na ha.

  •  Ehaa Kwanzaa. A rehọ odẹ na Kwanzaa “no ẹme ahwo Swahili nana ze, matunda ya kwanza, onọ otofa riẹ o rrọ ‘ibi ọsosuọ,’ yọ [onana] u dhesẹ nọ ehaa nana i muhọ evaọ oke ehaa ivuẹvu ọsosuọ nọ a ru evaọ Africa.” (Encyclopedia of Black Studies) Dede nọ ahwo jọ a roro nọ ehaa Kwanzaa i wobọ kugbe egagọ họ, obe na Encyclopedia of African Religion o rehọ ehaa nana wawo oghẹrẹ ehaa nọ a re ru evaọ Africa evaọ oke ivuẹvu. Evaọ ehaa nana, a rẹ rọ ivuẹvu ọsosuọ “dhe idhe kẹ eghẹnẹ rai gbe esemọ ro dhesẹ edẹro,” yọ obe na o fibae nọ: “Eware itienana evona a re ru evaọ ehaa Kwanzaa, keme a rẹ kẹ eghẹnẹ na uyere rọkẹ epanọ a be rọ ghale ai.”

  •  Ehaa Mid-Autumn. A rẹ jọ ehaa nana rọ “ọghọ kẹ ovie-aye ọvẹre na.” (Holidays, Festivals, and Celebrations of the World Dictionary) Evaọ ehaa nana, “eyae na a re guzou kpotọ kẹ ovie-aye na.”​—Religions of the World​—A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices.

  •  Ehaa Nauruz (Nowruz). “Ehaa nana i muhọ no egagọ nọ a re se Zoroastrianism ze, yọ ẹdẹ nana họ ẹdẹ nọ ọ mai wuzou evaọ ukeledẹ Zoroastrian. . . . Maero na, wọhọ epanọ o rrọ uruemu egagọ Zoroastrian evaọ ẹdẹ Nowruz, a re dede Rapithwin nọ a re se Spirit of Noon rehọ avọ evawere je ru ehaa evaọ ọretuzou keme a roro nọ Spirit of Winter họ oware nọ o le Spirit of Noon nyai dhere evaọ ezi ekpahe.”​—United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.

  •  Ehaa Shab-e Yalda. Obe na Sufism in the Secret History of Persia o ta nọ ehaa nana nọ a re ru evaọ amara Akpegbivẹ na, o “wobọ kugbe egagọ Mithra” nọ ọ rrọ ọghẹnẹ elo. A tẹ jẹ ta nọ ehaa nana i wobọ kugbe egagọ eghẹnẹ ọre ahwo Rom gbe Griki. b

  •  Ehaa Thanksgiving. Wọhọ Kwanzaa, ehaa nana i muhọ no ehaa ivuẹvu nọ a jẹ hai ru evaọ oke anwae ze, nọ a jẹ hae rọ kẹ eghẹnẹ sa-sa ọghọ. Nọ oke o be nyaharo na, “Ileleikristi a te mu ehaa nana họ eru evaọ ichọche.”​—A Great and Godly Adventure​—The Pilgrims and the Myth of the First Thanksgiving.

   Ehaa nọ i muhọ no ogbẹrọwọ ze. Ebaibol na ọ ta nọ ahwo nọ a “be ruẹrẹ emẹjẹ họ kẹ ọghẹnẹ Emamuzo” a “rrọ udevie ahwo nọ a be siọ Jihova.” (Aizaya 65:11) Fikiere Isẹri Jihova a re ru ehaa nọ ma be te fodẹ na ha:

  •  Ehaa Ivan Kupala. Obe na The A to Z of Belarus o ta nọ: “Wọhọ epanọ ahwo buobu a rọwo, emama i re wo ẹgba emajiki nọ a te bi ru ehaa [Ivan Kupala] na, yọ ohwo ọ tẹ gudu je wou uzou, ọ rẹ sai wo ogaga yena jọ tobọ.” Ehaa nana yọ ehaa egedhọ, yọ evaọ oke ọsosuọ, a jẹ hai ru ei evaọ ezi uvo nọ okpẹdoke o re ro theri vi aso. Dede na, obe na Encyclopedia of Contemporary Russian Culture, o ta nọ “uwhremuna nọ egedhọ i kurẹriẹ ruọ egagọ Ileleikristi no, a te ti ku ehaa nana kugbe ehaa Ichọche [“ẹdẹ erezi” na ọrọ Jọn Ọhọahwo-Ame na].”

  •  Ehaa Ukpe Ọkpokpọ (Chinese New Year hayo Korean New Year). “Evaọ oke nana ẹgbukpe na, ahwo uviuwou, egbẹnyusu gbe imoni a rẹ daoma kpobi re a ruẹ nọ a wou uzou, rọ ọghọ kẹ eghẹnẹ gbe izi na, jẹ lẹ se ae re eware i woma kẹ ae evaọ ẹgbukpe na.” (Mooncakes and Hungry Ghosts​—Festivals of China) Epọvo na re, nọ ahwo Korea a te bi ru Ehaa Ukpe Ọkpokpọ rai, “a rẹ gọ esemọ, gọ iwẹ re a sae le izi igbegbe vrẹ, lẹ ẹro re a wou uzou evaọ Ukpe Ọkpokpọ na, jẹ gbẹva re a sae riẹ epanọ Ukpe Ọkpokpọ na o te jọ.”​—Encyclopedia of New Year’s Holidays Worldwide.

   Ehaa nọ i wobọ kugbe orọwọ na inọ ẹzi na o re whu hu. Ebaibol na ọ ta vevẹ nọ ẹzi na o re whu. (Izikiẹl 18:4) Fikiere Isẹri Jihova a re ru ehaa nọ ma be te fodẹ evaọ obotọ na ha keme enọ i re ru ehaa nana a rọwo nọ oware jọ o rrọ oma ohwo nọ o re whu hu:

  •  Ehaa All Souls’ Day (Ẹdẹ Iwhuowhu Na). Obe na New Catholic Encyclopedia o ta nọ a re ru ehaa evaọ ẹdẹ nana “rọ kareghẹhọ ahwo kpobi nọ a whu no.” Obe na o ta re nọ: “Evaọ etoke ikpe 500 C.E. rite 1500 C.E., ahwo buobu a rọwo nọ evaọ etoke ehaa na, izi ahwo nọ a rrọ pọgatri a sae rọ oma izi imuomu, erieda, gbe ikere romavia kẹ ahwo nọ a ru rai thọ evaọ oke nọ a jọ akpọ.”

  •  Ehaa Qingming (Ch’ing Ming) avọ Ehaa Hungry Ghost. A re ru ehaa ivẹ nana rọ kareghẹhọ esemọ. Obe na Celebrating Life Customs Around the World​—From Baby Showers to Funerals o ta nọ evaọ etoke ehaa Ch’ing Ming na, “ahwo a rẹ mahe emuore, idi, gbe igho re ohọo gbe uruame e siọ ahwo nọ a whu no ba ekpe, yọ ugho o gbẹ kare ae gbe he.” Obe na o ta re nọ “evaọ Amara Hungry Ghost na, maero kọ evaọ aso nọ ọvẹre o te ghelie no, [ahwo nọ a re ru ehaa na a rọwo nọ] okugbe o rẹ jọ udevie ahwo nọ a whu no avọ ahwo nọ a rrọ uzuazọ gaga vi aso ọfa kpobi; fikiere o roja re a ru oware kpobi nọ a sai ro ru eva were enọ i whu no gbe esemọ.”

  •  Ehaa Chuseok. Obe na The Korean Tradition of Religion, Society, and Ethics o ta nọ a rẹ jọ ehaa nana “rehọ emu gbe enwaene kẹ izi ahwo nọ a whu no.” Uruemu nana u dhesẹ nọ ahwo na “a rọwo nọ izi ahwo nọ a whu no e rẹ gbẹ jọ uzuazọ nọ ugboma na o te whu no.”

   Ehaa nọ i wobọ kugbe iruẹru imizi. Ebaibol na ọ ta nọ: “Ohwo kpobi nọ ọ rẹ gbẹva, ohwo kpobi nọ o re ru emajiki, ohwo kpobi nọ ọ rẹ gwọlọ oka oware nọ o te via, ọbo-ẹva, ohwo kpobi nọ ọ rẹ nua amọfa, ohwo kpobi nọ ọ rẹ nekpẹ mi ohwo nọ o re lele izi ta ẹme hayo ọgbẹva, hayo ohwo kpobi nọ ọ rẹ nekpẹ mi enọ i whu no . . . ọ rẹ tọtọ Jihova oma.” (Iziewariẹ 18:10-12) Re Isẹri Jihova a sae kẹnoma kẹ iruẹru imizi​—onọ u kugbe isi nọ a rẹ rọ gbẹva​—a re ru ehaa Halloween hayo enọ ma be te fodẹ na ha:

  •  Ehaa Sinhala avọ Tamil New Year. “Evaọ etoke ehaa nana . . . ahwo a re ru eware jọ nọ ahwo nọ a rẹ rọ isi rọ gbẹva a ta nọ ohwo o re ru evaọ uzedhe oke jọ re eware e sai woma kẹe.”​—Encyclopedia of Sri Lanka.

  •  Ehaa Songkran. Ahwo Asia a re ru ehaa nana. “Ẹme na Sanskrit a rehọ odẹ na no ze, . . . onọ otofa riẹ o rrọ ‘onya’ hayo ‘enwene,’ yọ [ehaa na] i re kpokahọ onya ọre na kpohọ oria nọ a re se zodiacal constellation of Aries.”​—Food, Feasts, and Faith​—An Encyclopedia of Food Culture in World Religions.

   Ehaa nọ emọ Izrẹl nọ e jọ otọ Uzi Mosis a jẹ hai ru, enọ idhe Jesu o si no otọ. Ebaibol na ọ ta nọ: “Kristi họ ekuhọ Uzi na.” (Ahwo Rom 10:4) Ileleikristi a gbe bi wo erere no ehri-izi nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma Mosis kẹ emọ Izrẹl na ze. Ghele na, a re ru ehaa nọ emọ Izrẹl a jẹ hai ru na ha, maero enọ e ta kpahe Mesaya na, nọ orọnọ Mesaya na ọ nyaze no na. Ebaibol na ọ ta nọ: “Eware yena yọ uwoho eware nọ e be tha, rekọ Kristi na họ uzedhe oware na.” (Ahwo Kọlọsi 2:17) Nọ orọnọ ehaa na i ru ẹjiroro rai gba no na, yọ enẹna ahwo a be jọ ehaa na ru eware nọ Ebaibol na o mukpahe, ehaa nọ ma be te fodẹ na e rrọ usu ehaa nọ Isẹri Jihova a re ru hu:

  •  Ehaa Hanukkah. A rẹ rọ ehaa nana kareghẹhọ okenọ a rọ wariẹ rọ etẹmpol nọ ọ jọ obọ Jerusalẹm na mudhe. Dede na, Ebaibol na ọ ta nọ Jesu o zihe ruọ Ozerẹ Okpehru ọrọ “uwou-udhu [hayo, etẹmpol] nọ o mae rro jẹ mae rrọ gbagba na, onọ a rọ abọ bọ họ, koyehọ, onọ o rrọ orọ otọakpọ na ha.” (Ahwo Hibru 9:11) Rọkẹ Ileleikristi, etẹmpol ẹwoho na ọye o nwene etẹmpol nọ ọ jọ obọ Jerusalẹm na.

  •  Ehaa Rosh Hashanah. A re ru ehaa nana evaọ ẹdẹ ọsosuọ ọrọ emuhọ ukpe okpokpọ ahwo Ju. Evaọ oke anwae, a rẹ jọ ehaa nana dheidhe obọdẹ kẹ Ọghẹnẹ. (Ikelakele 29:1-6) Rekọ idheidhe nana i gbe wiruo evaọ aro Ọghẹnẹ hẹ keme Jesu Kristi nọ ọ rrọ Mesaya na o “ru idheidhe gbe okẹ idhe serihọ” no.​—Daniẹl 9:26, 27.

•   Kọ a rẹ jọ ehaa na ru eware ọgwakugbe-egagọ?

   Ebaibol na ọ ta nọ: “Kọ eme ohwo nọ ọ rọwo avọ ọnọ ọ rọwo ho a wo kugbe? Kọ didi okugbe ọ rrọ udevie etẹmpol Ọghẹnẹ avọ emedhọ?”​—2 Ahwo Kọrint 6:15-17.

   Isẹri Jihova a rẹ rria dhedhẹ kugbe erivẹ rai jẹ rọ adhẹẹ kẹ ae keme a riẹ nọ ohwo kpobi o wo udu nọ ọ rẹ rọ rọwo oware nọ u je rie, rekọ ma rẹ whaha ehaa kpobi nọ a rẹ jọ gwa egagọ kugbe evaọ idhere nọ ma be te fodẹ na.

   Ehaa nọ a rẹ rọ kareghẹhọ ohwo jọ nọ ọ jọ egagọ jọ hayo enọ egagọ sa-sa e rẹ jọ kuomagbe. Okenọ Ọghẹnẹ o su ahwo riẹ ruọ ẹkwotọ jọ nọ ahwo a be jọ gọ eghẹnẹ efa, ọ ta nọ: “Whọ rẹ re ọvọ kugbe ae hayo eghẹnẹ rai vievie he. . . . Whọ tẹ gọ eghẹnẹ rai, u ti zihe ruọ agbefẹ kẹ owhẹ hrọ.” (Ọnyano 23:32, 33) Fikiere, Isẹri Jihova a re ru ehaa nọ ma be te ta ẹme kpahe na ha.

  •  Ehaa Loy Krathong. Ahwo Thailand a re ru ehaa nana, yọ evaọ etoke ehaa na, “ahwo na a rẹ rọ ebe zuo imidhe ikokodo, fi ekandoro gbe imire insẹnse fihọ ae, kẹsena a ve fi ae họ ekọ re ame o su ae vrẹ. A rọwo nọ ekọ na i re su uzou oyoma vrẹ. A rẹ rọ ehaa nana kareghẹhọ ithihi awọ ọrẹri nọ Buddha ọ nya seba.”—Encyclopedia of Buddhism

  •  Ehaa National Repentance Day. Obe-awhusi Papua New Guinea jọ nọ a re se The National o ta kpahe ẹme nọ ohwo egọmeti jọ ọ ta inọ, ahwo nọ a re ru ehaa nana yọ ahwo nọ “a rọwo iwuhrẹ Ileleikristi.” Ọ ta nọ ẹdẹ yena yọ ẹdẹ nọ “iwuhrẹ Ileleikristi i ro muhọ evaọ orẹwho na.”

  •  Ehaa Vesak. “Nọ ehaa nọ ọ mae rrọ ọrẹri kẹ ahwo egagọ Buddha, keme a rẹ rehọ iẹe kareghẹhọ eyẹ Buddha, epanọ o ro wo eriariẹ, gbe uwhu riẹ, hayo epanọ o ro kpobọ Nirvana.”—Holidays, Festivals, and Celebrations of the World Dictionary.

   Ehaa nọ ahwo a re ru evaọ egagọ rai rekọ nọ i no Ebaibol ze he. Jesu ọ ta kẹ isu egagọ oke riẹ nọ: “Wha rehọ uruemu rai nọ u no anwae ze rọ raha ẹme Ọghẹnẹ no.” Ọ tẹ jẹ ta nọ egagọ rai ufofe keme “ijaje ahwo a bi ro wuhrẹ.” (Matiu 15:6, 9) Fikinọ Isẹri Jihova a bi ru lele ẹme Jesu nana, a re ru ehaa buobu hu.

  •  Ehaa Epiphany (Three Kings’ Day, Timkat, hayo Los Reyes Magos). Ahwo nọ a re ru ehaa nana a re ru ei rọ kareghẹhọ iweze nọ enọ i re rri isi obehru rọ gbẹva na a weze bru Jesu hayo ame-ọhọ riẹ. Ehaa na u ru nọ “Ileleikristi a rọ jẹ ehaa nọ egedhọ a re ru evaọ oke okpakpọ rehọ wọhọ, enọ a jẹ hae rọ rehọ ọghọ kẹ eghẹnẹ ame nọ o bi su, ithẹ, gbe iyeri-ame.” (The Christmas Encyclopedia) Timkat yọ ehaa ọfa jọ nọ o wọhọ e riẹ, yọ “u muhọ no uruemu nọ u no anwae ze.”​—Encyclopedia of Society and Culture in the Ancient World.

  •  Ehaa Feast of the Assumption of the Virgin Mary. Ahwo nọ a re ru ehaa nana a rọwo nọ Meri oni Jesu o muvrẹ kpobọ odhiwu avọ oma iwo. Obe na Religion and Society​—Encyclopedia of Fundamentalism o ta nọ “Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a rọwo oware utioye he, yọ a jọ oria ovo evaọ Ikereakere na ta ẹme otiọye he.”

  •  Ehaa Feast of the Immaculate Conception. “Oria ovuọvo evaọ Ikereakere na u dhesẹ hẹ inọ Meri o zihe ruọ ohwo ọgbagba nọ o dieva Jesu họ no . . . [Onana] yọ uwuhrẹ nọ u no obọ ahwo ichọche ze.”​—New Catholic Encyclopedia.

  •  Ehaa Lent. Wọhọ epanọ New Catholic Encyclopedia o ta, a mu ehaa nana họ “evaọ ikpe-udhusoi avene,” bu vi ikpe egba ivẹ (200) nọ a kere Ebaibol na re no. Obe na o ta kpahe ẹdẹ ọsosuọ nọ a ro ru ehaa na inọ: “Evaọ ẹdẹ nọ a re se Ash Wednesday, izerẹ a rẹ rọ enwo ro si oka uruwhere fihọ aruezo ahwo nọ a rrọ ichọche rai. Onana o rẹ kareghẹhọ ae re a kurẹriẹ. Ukpe 1091 Ichọche Kathọlik a ro mu uruemu nana họ.”

  •  Ehaa Meskel (hayo Maskal). Obe na, Encyclopedia of Society and Culture in the Medieval World o ta nọ ahwo Ethiopia a re ru ehaa nana rọ ghọghọ inọ “a ruẹ Uzedhe Uruwhere na no (uruwhere nọ a kare Jesu fihọ). Eme nọ a si usi wariẹ họ na yọ erai. Evaọ etoke ehaa na, a re koko erae họ je gbile wariẹ ae họ.” Rekọ Isẹri Jihova a rẹ rọ uruwhere ru oware ovo ho evaọ egagọ rai hi.

•   Kọ a bi ru ehaa na ro jiri ohwo-akpọ, ukoko, hayo oka orẹwho jọ?

   Ebaibol na ọ ta nọ: “Enẹ Jihova ọ ta: ‘Uye u te ohwo nọ o bi fievahọ ahwo-akpọ gheghe, nọ ọ be rẹroso ogaga ohwo-akpọ, nọ udu riẹ o be nyasiọ Jihova ba.’”​—Jerimaya 17:5.

   Dede nọ Isẹri Jihova a re dhesẹ edẹro kẹ erivẹ rai jẹ tubẹ lẹ roro ai dede, a re wobọ evaọ ehaa ọvuọvo nọ i kiekpahe eware nọ e rrọ obotọ na ha:

   Ehaa nọ a rẹ jọ rọ ọghọ kẹ osu hayo ohwo jọ nọ ọ viodẹ. Ebaibol na ọ ta nọ: “Re u woma kẹ owhai, wha gbẹ rẹroso ohwo-akpọ gheghe he, ọnọ ọ wọhọ ẹwẹ ighogho-inwe riẹ gheghe. Fikieme a re ro roro kpahe iẹe?” (Aizaya 2:22) Fikiere Isẹri Jihova a re ru ehaa ẹdẹ-eyẹ ovie hayo aye ovie he.

   Ehaa obiala. Isẹri Jihova a re ru ehaa Flag Day he. Fikieme? Keme Ebaibol na ọ ta nọ: “Wha kẹnoma kẹ emedhọ.” (1 Jọn 5:21) Ahwo jọ nẹnẹ a rri obiala wọhọ ẹmema nọ a be gọ họ, rekọ ogbiku jọ nọ a re se Carlton J. H. Hayes o kere nọ: “Oware nọ a rọ riẹ ahwo nọ a re se orẹwho rai gboja gaga họ, obiala nọ a rẹ rọ adhẹẹ kẹ wọhọ ẹsenọ a be gọe.”

   Ehaa nọ a re ru ro jiri erezi na. Eme ọ via evaọ okenọ ọzae jọ o guzou kpotọ kẹ Pita ukọ na? Ebaibol na ọ ta nọ: “Pita o te kru rie kpama, ta nọ: ‘Kpama; mẹ yọ ohwo-akpọ gheghe re.’” (Iruẹru Ikọ 10:25, 26) Nọ orọnọ Pita hayo ukọ ọfa jọ kpobi a rọwo nọ a gọ ai hi na, Isẹri Jihova a re wobọ evaọ ehaa nọ a re ru ro jiri enọ a se erezi hi, wọhọ enọ e rrọ obotọ na:

  •  Ehaa All Saints’ Day. Nọ “ehaa nọ a re ru ro jiri erezi na kpobi . . . A riẹ oria nọ ehaa nana i muhọ no ze dẹẹ hẹ.”—New Catholic Encyclopedia.

  •  Ehaa Fiesta of Our Lady of Guadalupe. A re ru ehaa nana rọ rehọ ọghọ kẹ “aye ọrẹri nọ ọ be thọ Mexico,” yọ ahwo jọ a roro nọ ọye họ Meri oni Jesu. Ahwo jọ a ta nọ ọ romavia kẹ oyogbe jọ evaọ ukpe 1531.​—The Greenwood Encyclopedia of Latino Literature.

  •  Ehaa Name Day. Obe na Celebrating Life Customs Around the World​—From Baby Showers to Funerals o ta nọ: “Ehaa name day họ ehaa nọ a re ru kẹ ohwo jọ nọ a rri fihọ ọrẹri nọ a rọ odẹ riẹ se ọmọ nọ a yẹ evaọ ẹdẹ nọ a rọ họ ọmọ na ame hayo fi ei họ ichọche na.” Obe na o ta re nọ “ahwo a re ru iruẹru egagọ rai gaga evaọ ẹdẹ yena.”

   Ehaa utu esuo-ohrowo. Ebaibol na ọ ta nọ: “O mai woma re ohwo ọ rehọ Jihova fihọ oria adhẹzọ riẹ” viukpenọ o re fievahọ “ahwo-akpọ.” (Olezi 118:8, 9) Nọ ahwo a te bi ru ehaa nọ a re se Youth Day hayo Women’s Day ro dhesẹ nọ a rrọ abọ esuo-ohrowo jọ, Isẹri Jihova a re kuomagbe ai hi. A te kuomagbe ai, u re dhesẹ nọ a fievahọ ahwo-akpọ inọ a sai ku ebẹbẹ akpọ na họ viukpọ Ọghẹnẹ. Fiki ẹjiroro ọvona, Isẹri Jihova a re ru ehaa Emancipation Day hayo efa nọ e wọhọ e riẹ gbe he. A fievahọ Uvie Ọghẹnẹ inọ oye ọvo ọ rẹ sai ku ẹbẹbẹ omagbẹre-ovioma gbe okienyẹ họ.​—Ahwo Rom 2:11; 8:21.

•   Kọ ehaa na i bi dhesẹ nọ orẹwho jọ o woma vi orẹwho ofa?

   Ebaibol na ọ ta nọ: “Ọghẹnẹ o wo ọriẹwẹ hẹ, rekọ evaọ orẹwho kpobi, ohwo nọ ọ be dhozọ riẹ je bi ru oware nọ u kiehọ ọ rẹ jẹe rehọ.”​—Iruẹru Ikọ 10:34, 35.

   Dede nọ orẹwho nọ Isẹri Jihova buobu a no ze o were rai, a rẹ kẹnoma kẹ ehaa orẹwho nọ i re dhesẹ nọ orẹwho jọ o woma vi ọdekọ evaọ eware nọ ma be te fodẹ na.

   Ehaa nọ a rẹ jọ rehọ adhẹẹ kẹ isoja. Jesu ọ tuduhọ ahwo awọ re a kpohọ ẹmo ho, ukpoye ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Wha gbẹ hai you ewegrẹ rai jẹ hae lẹ roro enọ i bi kpokpo owhai.” (Matiu 5:44) Fikiere, Isẹri Jihova a re ru ehaa nọ a rẹ jọ rehọ adhẹẹ kẹ isoja ha, gbe enọ ma be te fodẹ na:

  •  Ehaa Anzac Day. “Anzac o dikihẹ kẹ Australian and New Zealand Army Corps. Anzac Day ọ rọ ẹmẹrera zihe ruọ ẹdẹ nọ a be rọ kareghẹhọ ahwo nọ a kpe evaọ ẹmo no.”​—Historical Dictionary of Australia.

  •  Ehaa Veterans Day (Remembrance Day, Remembrance Sunday, hayo Memorial Day). A rẹ jọ ẹdẹ nana kareghẹhọ “isoja nọ e retaya no gbe enọ a kpe evaọ ẹmo nọ orẹwho na o fi.”​—Encyclopædia Britannica.

   Ehaa nọ a rẹ rọ kareghẹhọ ikuigbe orẹwho hayo ẹdẹ nọ a ro wo esuo obọrai. Jesu ọ ta kpahe ilele riẹ nọ: “A wo obọ kugbe akpọ na ha, nwane wọhọ epanọ me wo obọ kugbe akpọ na ha na.” (Jọn 17:16) Dede nọ o rẹ were Isẹri Jihova re a wuhrẹ kpahe ikuigbe orẹwho, a re wobọ evaọ ehaa wọhọ enọ ma be te fodẹ na ha:

  •  Ehaa Australia Day. Wọhọ epanọ obe na Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life o ta, a rẹ jọ ehaa nana kareghẹhọ “ẹdẹ nọ isoja England a rọ kpare obiala rai kpehru evaọ ukpe 1788 je whowho inọ Australia o zihe ruọ orẹwho nọ ọ rrọ otọ esuo rai no.”

  •  Ehaa Guy Fawkes Day. “Evaọ ẹdẹ nana, ọzae jọ nọ a re se Guy Fawkes gbe ahwo Catholic efa nọ a jọ abọ riẹ a jẹ te sa ebọmbo ro kpe ovie [England] nọ a re se King James I gbe isu orẹwho na no evaọ ukpe 1605, rekọ a sai ru ei hi. Fikiere ahwo orẹwho na soso a re ru ehaa jẹ kareghẹhọ ẹdẹ na.”​—A Dictionary of English Folklore.

  •  Ehaa Independence Day. Evaọ erẹwho buobu, “ẹdẹ nana ahwo a re ru ehaa rọ kareghẹhọ ẹdẹ nọ orẹwho na o ro wo esuo obọriẹ.”​—Merriam-Webster’s Unabridged Dictionary.

•   Kọ a rẹ jọ ehaa na ru iruemu nọ i fo ho hayo gbe-ọfariẹ?

   Ebaibol na ọ ta nọ: “Oke nọ o vrẹ no nọ wha je ro ru oreva erẹwho na u te, okenọ wha je zue evaọ iruemu nọ i fo ho nọ a re ru ababọ omovuọ, wo isiuru egaga kẹ oware uyoma, jẹ da idi vrẹta, ru ehaa nọ a rẹ jọ ru eware odode, ehaa idieda, gbe edhọgọ etọtọ.”​—1 Pita 4:3.

   Isẹri Jihova a re ru lele ẹme Ebaibol yena, fikiere a rẹ kẹnoma kẹ ehaa nọ a rẹ jọ da idi vrẹ oma hayo ru eware efa nọ i fo ho. Isẹri Jihova a re kuomagbe egbẹnyusu rai were eva jẹ da udi, rekọ a rẹ da vrẹ oma ha. A rẹ daoma ru lele ohrẹ Ebaibol na, inọ: “Te wha be re hayo wha be da hayo wha bi ru oware ofa jọ kpobi, wha ru eware kpobi rọ kẹ Ọghẹnẹ oruaro.”​—1 Ahwo Kọrint 10:31.

   Fikiere, Isẹri Jihova a re wobọ vievie he evaọ ehaa nọ a rẹ jọ gbile evaọ edhere hayo ehaa itieye na efa nọ a rẹ jọ ru eware nọ Ọghẹnẹ o mukpahe. Ehaa ahwo Ju nọ a re se Purim na ọ rrọ usu ehaa nana. Ahwo Ju a re ru ehaa nana rọ kareghẹhọ epanọ Ọghẹnẹ o ro siwi ai no obọ ewegrẹ rai evaọ oke Heman evaọ etoke ikpe-udhusoi avọ isoi B.C.E. Obe na Essential Judaism o ta nọ: “A rẹ sae rọ ehaa ahwo Ju nana dhesẹ ehaa nọ a re se Mardi Gras hayo Carnival, keme evaọ etoke ehaa na, ezae i re ku iwu eyae họ, ahwo a re ru ozighi, da idi vrẹ oma, je ru edo gaga.”

 Ee. Ebaibol na o wuhrẹ nọ ohwo kpobi o re you ahwo uviuwou riẹ jẹ rọ adhẹẹ kẹ ae ghelọ egagọ nọ a rrọ kẹhẹ. (1 Pita 3:1, 2, 7) Ghele na, nọ ohwo o te kurẹriẹ ruọ Osẹri Jihova no jẹ ta nọ o gbe bi ru ehaa jọ họ, o sae kẹ imoni riẹ jọ uye, hayo dha ae eva. Fikiere, Isẹri Jihova buobu a rẹ daoma dhesẹ kẹ imoni rai inọ a you rai, jẹ romatotọ vuẹ ae oware nọ a rọ jiroro nọ a gbe bi ru oghẹrẹ ehaa jọ họ. Yọ a rẹ daoma weze bru imoni rai evaọ oke ofa gheghe.

 Ijo. A riẹ nọ ohwo kpobi ọ rẹ jiroro oware nọ ọ gwọlọ ru kẹ omariẹ. (Joshua 24:15) Isẹri Jihova a rẹ rọ “ọghọ kẹ oghẹrẹ ahwo kpobi” ghelọ egagọ nọ a rrọ hayo eware nọ a rọwo kẹhẹ.​—1 Pita 2:17.