Abọ 1

Kọ Egagọ Kpobi I Bi Wuhrẹ Uzẹme Na?

1. Evẹ họ egagọ jọ nọ ahwo a rrọ evaọ Africa?

ENWENỌ ohwo kpobi evaọ Africa ọ rọwo nnọ u wuzou re a gọ Ọghẹnẹ. Ghele na, a wo ọrọwokugbe evaọ oghẹrẹ nọ a rẹ rọ gọe he. Ejọ e rẹ gọ evaọ mosque, efa i re kpohọ ọzaa esẹ rai. Ghele na efa i ve kpohọ ichọche. Rekọ o gba ha re a roro nnọ egagọ esa ọvo e rrọ Africa. Evaọ udevie Muslim, izi gbe erọwọ sa-sa e riẹ. Egagọ anwae ẹwho i wo ohẹriẹ no oria ruọ oria. Evaọ udevie ichọche nọ i se oma rai Ileleikristi, a re du gbiku ohẹriẹ nọ o riẹ hẹ. U te no ichọche ilogbo nọ a riẹ na no, ichọche ẹkuẹko idu buobu e rrọ Africa.

Egagọ Mai I re w’Owọ no Uzẹme ze Hrọ

2. (a) Eme ma riẹ nọ o re dhesẹ egagọ nọ ohwo ọ rrọ? (b) Eme o re dhesẹ hẹ inọ egagọ mai e be were Ọghẹnẹ?

² Fikieme ahwo a jẹ rrọ egagọ nọ a rrọ na? Ahwo buobu a rẹ ruọ egagọ ọsẹ gbe oni rai. Eware nọ e via evaọ oke n’ukpemu e rẹ jẹ kpọ egagọ nọ ahwo a rẹ ro nẹnẹ. Obe na The Africans—A Triple Heritage o ta nọ: “Egagọ Islam e vaha ruọ ofẹ ẹkpẹlobọ-ọre Sahara na fiki ẹmo nọ erẹwho Islam a fi kparobọ, . . . Egagọ-Ileleikristi e vaha ruọ obọze-ọre Sahara na evaọ edhere ọvo na. Otẹrọnọ egagọ Islam e vaha ruọ ẹkpẹlobọ-ọre Sahara fiki ozọ  uwhu ọgbọdọ, ere ọvona Egagọ-Ileleikristi e vaha ruọ obọze-ọre Sahara fiki ozọ uwhu ugbeke.” Ghele na, ibuobu mai e rọwo nnọ egagọ mai e rẹ were Ọghẹnẹ. Rekọ egagọ e rẹ nwane jọ uzẹme he fikinọ esẹgbini mai e rrọ egagọ na hayo fikinọ ahwo jọ a rehọ ogaga gba ae họ esẹ anwae mai.

3-5. Didi ọtadhesẹ o re fiobọhọ k’omai ruẹ nọ orọnikọ egagọ kpobi i bi wuhrẹ uzẹme na ha?

³ Dede nọ egagọ kpobi e rẹ ta nọ a be kẹ obọdẹ ọkpọvio kpahe ẹgọ Ọghẹnẹ na, ẹjiroro rai e hẹrioma. A bi wuhrẹ eware buobu sa-sa kpahe ohwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ gbe oware nọ ọ gwọlọ mi omai. Roro kpahe onana: Dae rehọ iẹe nọ ekọmpene ologbo jọ ọ rehọ owhẹ iruo. Evaọ ẹdẹ ọsosuọ iruo na, who te yo nọ ọga-iruo na ọ rrọ ilivi. Fikiere whọ tẹ nọ iruiruo esa jọ oware nọ who re ru. Oruiruo ọsosuọ na ọ ta nọ ọga-iruo na ọ gwọlọ nọ who hwere otọ na. Ọrọ avivẹ ọ tẹ ta nọ whọ ralọ uwou na. Ọrọ avesa ọ ta k’owhẹ nọ whọ ghale ileta.

⁴ Kẹsena, whọ tẹ nọ iruiruo na kpahe ọga-iruo na. Ọrọ ọsosuọ ọ ta nọ ọga-iruo na ọ rọ thethei, ọ dina maha, yọ ọ rẹ dhuaro. Ọrọ avivẹ nnọ ọ rọ kpẹkpẹe, ọkpọkuọzae, yọ ọ rrọ wowou. Ọrọ avesa ọ ta k’owhẹ nọ ọga-iruo na ọ tubẹ rrọ ọzae dede he—ọga-iruo na aye. Ẹsejọhọ, who ti ku ei họ inọ iruiruo esa na kpobi a be ta uzẹme na ha. Whọ tẹ gwọlọ jọ iruo na tọ, who re ru ekiakiẹ jọ re whọ riẹ ohwo nọ ọga-iruo na ọ ghinẹ rrọ gbe oware nọ ọ gwọlọ nọ who ru.

⁵ Epọvo na o rrọ kpahe egagọ re. Fikinọ ọvuọ iroro sa-sa buobu e riẹ kpahe ohwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ gbe oware nọ ọ gwọlọ mi omai, u fo re u mu omai ẹro nnọ edhere egagọ mai ọ rọwo kugbe uzẹme na. Rekọ ẹvẹ ma sai ro wuhrẹ uzẹme na kpahe Ọghẹnẹ?

[Enọ Uwuhrẹ]