1, 2. Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ ẹjiroro riẹ via kẹ ahwo-akpọ?

 EMAMỌ esẹgbini a re se emọ rai kugbe oma nọ a tẹ be jiroro oware nọ u kiekpahe uviuwou rai. Dede na, orọnikọ eware kpobi nọ e be via evaọ uwou na a rẹ vuẹ emọ na ha. Umutho eware nọ emọ na a rẹ sai wo otoriẹ rai ọvo a rẹ ta kẹ ae wọhọ epanọ ikpe rai i te.

² Epọvo na re, Jihova ọ be rọ ẹmẹrera dhesẹ ẹjiroro riẹ via kẹ ahwo-akpọ. Rekọ okenọ ọ ruẹ nọ u fo ọvo ọ be hai ro ru onana. Joma ta kpẹkpẹe kpahe oghẹrẹ nọ Jihova o ro rovie uzẹme na via no kpahe Uvie na anwọ ikpe buobu nọ i kpemu ze na.

3, 4. Kọ Jihova ọ ma ahwo-akpọ avọ iroro nọ a te nyathọ evaọ obaro? Ru ei vẹ

³ Uvie Mesaya na o jọ ẹjiroro Ọghẹnẹ no emuhọ ze he. Fikieme? Keme Jihova ọ ma ahwo-akpọ avọ iroro nọ a te nyathọ evaọ obaro ho re ọ rọ Uvie na kpọ eware vi, rekọ ọ ma rai avọ uvẹ nọ a rẹ rọ salọ sọ a ti yoẹme kẹe hayo a ti yo ho. Ọ vuẹ Adamu avọ Ivi ẹjiroro riẹ kẹ ahwo-akpọ, inọ: “Wha yẹ, wha vi, re wha vọ evaọ akpọ na re wha wo i.” (Emu. 1:28) Jihova ọ tẹ jẹ gwọlọ nọ a re koko izi riẹ. (Emu. 2:16, 17) Adamu avọ Ivi a hae sai yoẹme kẹ Ọghẹnẹ. O hae jọnọ te ai te emọ rai a yoẹme, o hae te gwọlọ nọ a rẹ rọ Uvie Mesaya na mu re ẹjiroro Ọghẹnẹ o te rugba ha. Enẹna yọ akpọ na ọ vọ avọ ahwo nọ a rrọ gbagba nọ a bi ru oreva Jihova.

⁴ Aghẹmeeyo Setan, Adamu, avọ Ivi u ru Jihova siọ ẹjiroro riẹ na ba ha inọ ahwo nọ a rrọ gbagba a te vọ akpọ na. Ukpoye, Jihova ọ tẹ jiroro edhere ọfa nọ o re ro ru ẹjiroro riẹ na gba. Ẹjiroro Jihova ọ wọhọ itreni hi nọ ọ rẹ dhẹ edhere ọvo, nọ oware jọ u te di edhere o gbe te obonọ ọ be dhẹ nya ha. Nọ Jihova ọ tẹ ta oware nọ ọ gwọlọ ru no, ohwo ọvo evaọ ehrugbakpọ na ọ rẹ sae whaha iẹe he. (Se Aizaya 55:11.) Otẹrọnọ oware jọ o  gwọlọ whaha ẹjiroro Jihova, ọ rẹ rọ edhere ọfa ru ẹjiroro na gba. a (Ọny. 3:14, 15) Nọ ọ tẹ ruẹ nọ u fo, ọ rẹ vuẹ idibo riẹ edhere ọkpokpọ nọ o bi ti ro ru ẹjiroro riẹ na gba.

5. Eme Jihova o ru kpahe ọwọsuọ nọ ọ romavia evaọ Idẹn?

⁵ Nọ Adamu avọ Ivi a ghẹmeeyo evaọ ọgbọ Idẹn, Jihova ọ tẹ jiroro nọ ọ rẹ rọ Uvie na mu. (Mat. 25:34) Evaọ oke yena nọ o rọ wọhọ nọ ohwo-akpọ o gbe wo ẹruore he na, Jihova o te muọ edhesẹ via edhere nọ o ti ro fiobọhọ kẹ ahwo-akpọ te ẹgbagba je si ebẹbẹ kpobi nọ Setan ọ wha ze n’otọ. (Emu. 3:14-19) Dede na, Jihova o rovie eware kpobi kpahe Uvie na via ẹsiẹvo ho.

6. Eme Jihova ọ ya eyaa riẹ, kọ eme o dhesẹ via ha?

⁶ Jihova ọ jọ eruẹaruẹ ọsosuọ nọ a kere fihọ Ebaibol na ya eyaa inọ ‘ubi’ hayo ọmọ jọ ọ te pẹhẹ araomuomu na. (Se Emuhọ 3:15.) Rekọ evaọ oke yena, Jihova o dhesẹ oware ovuovo kpahe ubi yena gbe ubi araomuomu na ha. Ikpe idu ivẹ (2,000) nọ i lele i rie, Jihova o rovie oware ovo via kpahe onana ha. b

7. Fikieme Ọghẹnẹ ọ rọ salọ Abraham, kọ obọdẹ oware vẹ ma wuhrẹ no onana ze?

⁷ Uwhremu na, Jihova ọ tẹ salọ Abraham inọ uyẹ riẹ ọmọ nọ ọ ya eyaa riẹ na o ti no ze. Jihova ọ salọ Abraham fikinọ o ‘yo ẹme’ kẹe. (Emu. 22:18) Ma wuhrẹ obọdẹ oware jọ no onana ze, ahwo nọ a be dhozọ Jihova ọvo o re dhesẹ ẹjiroro riẹ via kẹ.—Se Olezi 25:14.

8, 9. Eme Jihova o dhesẹ via kẹ Abraham gbe Jekọp kpahe ọmọ nọ ọ ya eyaa riẹ na?

⁸ Nọ Jihova ọ jẹ rọ ẹkwoma ukọ-odhiwu ta ẹme kẹ Abraham, o dhesẹ oware jọ kẹe nọ o ri dhesẹ via ẹdẹvo ho kpahe ọmọ nọ ọ ya eyaa riẹ na, inọ ọmọ na ọ te jọ ohwo-akpọ. (Emu. 22:15-17; Jem. 2:23) Kọ ẹvẹ ohwo nana ọ te rọ pẹhẹ araomuomu na? Ono họ araomuomu na? Eware nọ Jihova o dhesẹ via uwhremu na e kuyo enọ nana.

⁹ Jihova ọ jiroro nọ ọmọ nọ ọ ya eyaa riẹ na o ti no uyẹ Jekọp nọ o fi ẹrọwọ họ Ọghẹnẹ ze, ọnọ ọ jọ ọmọ-oruọmọ Abraham. (Emu. 28:13-22) Jihova ọ tẹ jẹ rọ ẹkwoma Jekọp dhesẹ via nọ uviuwou Juda ọmọ Jekọp oye ọmọ nọ ọ ya eyaa riẹ na o ti no ze. Jekọp ọ ruẹaro nọ a te rọ “ọkpọ-uvie” kẹ ọmọ Juda, onọ u dhesẹ nọ o ti wo ogaga uvie, yọ “ẹme riẹ ahwo na kpobi a re ti yo.” (Emu. 49:1, 10) Jihova ọ rọ ẹme nana dhesẹ nọ ọmọ nọ ọ ya eyaa riẹ na ọ te jọ ovie.

10, 11. Fikieme Jihova o ro dhesẹ ẹjiroro riẹ via kẹ Devidi avọ Daniẹl?

¹⁰ Nọ oke Juda o vrẹ no, nọ enwenọ ikpe egba ezeza gbe udhuvẹ gbe ikpe (650) e jẹ ruọ emu no, Jihova o te dhesẹ eware efa kpahe ẹjiroro riẹ kẹ Devidi ovie na, ọnọ o no uyẹ Juda ze. Jihova o se Devidi “ohwo eva riẹ.” (1 Sam. 13:14;  17:12; Iruẹru 13:22) Fikinọ Devidi o wo ozodhẹ Ọghẹnẹ, Jihova ọ tẹ reọvọ kugbei, ọ tẹ ya eyaa kẹe nọ ọmọ jọ nọ o ti no uyẹ riẹ ze o ti su bẹdẹ bẹdẹ.—2 Sam. 7:8, 12-16.

¹¹ Nọ oware wọhọ ikpe egba isoi (500) e ruọ emu no, Jihova ọ tẹ rọ ẹkwoma Daniẹl ọruẹaro na dhesẹ uzedhe ukpe nọ Ọnọ A Wholo hayo Mesaya na ọ te rọ romavia. (Dan. 9:25) Jihova ọ ta nọ Daniẹl yọ ‘ohwo nọ o you gaga.’ Fikieme? Keme Daniẹl ọ be rọ orro kẹ Jihova jẹ be gọe ẹsikpobi.—Dan. 6:16; 9:22, 23.

12. Eme Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Daniẹl nọ o ru, kọ fikieme?

¹² Dede nọ Jihova ọ rehọ eruẹaro wọhọ Daniẹl kere eware buobu fihọ otọ kpahe Mesaya nọ ọ ya eyaa riẹ na, Jihova o dhesẹ otofa eware nọ a kere na kẹ ae vevẹ evaọ oke yena ha. Wọhọ oriruo, nọ Daniẹl ọ ruẹ eruẹaruẹ kpahe eromuo Uvie Ọghẹnẹ no, Jihova ọ tẹ ta kẹe nọ jọ ọ ko eruẹaruẹ na dhere bọwo oke nọ Jihova omariẹ o fihọ. Nọ oke yena u te te, eriariẹ egbagba na “i veti vihọ.”—Dan. 12:4.

13. (a)Ono họ ọmọ nọ a ya eyaa riẹ na? (b) Ẹvẹ Jesu o ro ru eruẹaruẹ nọ e rrọ obe Emuhọ 3:15 na vẹ?

¹³ Jihova o dhesẹ vevẹ nọ Jesu họ ọmọ nọ ọ ya eyaa riẹ na, ohwo uyẹ Devidi nọ ọ te jọ Ovie. (Luk 1:30-33; 3:21, 22) Nọ Jesu o muọ iruo odibọgba riẹ họ, o tẹ wọhọ nọ elo ọ romavia nọ u ru ahwo-akpọ riẹ kpahe ẹjiroro Ọghẹnẹ ziezi. (Mat. 4:13-17) Wọhọ oriruo, Jesu o dhesẹ vevẹ ohwo nọ “oriọvọ” nọ a fodẹ evaọ obe Emuhọ 3:14, 15 na ọ rrọ nọ ọ ta nọ Ẹdhọ yọ “ojihẹ” gbe ‘ọsẹ erue.’ (Jọn 8:44) Evaọ eviavia nọ Jesu o dhesẹ kẹ Jọn, ọ ta vevẹ nọ “oriọvọ anwae na” họ “ọnọ a re se Ukumuomu gbe Setan na.” c (Se Eviavia 1:1; 12:9.) Evaọ eviavia evona, Jesu o dhesẹ epanọ ọyomariẹ nọ ọ rrọ Mesaya nọ a ya eyaa riẹ na o ti ro ru ẹme nọ Jihova ọ ta evaọ ọgbọ Idẹn na gba, ọ vẹ te raha Setan no riẹriẹriẹ.—Evia. 20:7-10.

14-16. Kọ ẹsikpobi ilele Jesu erọ ikpe-udhusoi ọsosuọ a je wo otoriẹ iwuhrẹ Jesu vevẹ? Ru ei vẹ.

¹⁴ Wọhọ epanọ ma ruẹ evaọ Uzou 1 ọrọ obe nana, Jesu o wuhrẹ eware buobu kpahe Uvie na. Ghele na, orọnikọ oware kpobi nọ ilele riẹ a gwọlọ riẹ ọ jẹ ta kẹ ae he. Makọ eware nọ ọ fa otọ rai dede, ikpe buobu e vrẹ taure Ileleikristi a te ti wo otoriẹ eware nọ Olori rai ọ ta na vevẹ. Joma ta kpahe ejọ rai.

¹⁵ Evaọ ukpe 33 C.E., Jesu o dhesẹ vevẹ nọ enọ i ti lele Ovie ọrọ Uvie Ọghẹnẹ su na, a te rehọ ae no otọakpọ na kpobọ odhiwu. Rekọ ilele riẹ a wo otoriẹ ẹme na okioke yena ha. (Dan. 7:18; Jọn 14:2-5) Evaọ ukpe ovo yena, Jesu ọ rọ ẹkwoma ọtadhesẹ ru ei vẹ nọ o te zihe kpobọ odhiwu  no, ikpe buobu e te vrẹ taure a tẹ te rọ Uvie na mu. (Mat. 25:14, 19; Luk 19:11, 12) Ilele na a wo otoriẹ obọdẹ ẹme nana ha, fikiere nọ Jesu ọ kparoma no uwhu ze no a tẹ nọe nọ: “Kọ who bi zihe uvie na ziọ Izrẹl evaọ oke nana?” Rekọ Jesu ọ gbẹ ta ẹme ọfa kẹ ae kpahe onana evaọ oke oyena ha. (Iruẹru 1:6, 7) Jesu o te je wuhrẹ ai nọ “igodẹ efa” e riẹ, nọ e te jọ usu “uthuru okakao” nọ i ti lele Ovie na su hu. (Jọn 10:16; Luk 12:32) Nọ a rọ Uvie na mu no evaọ 1914, nọ ikpe buobu e jẹ ruọ emu no, ẹsiẹ ilele Jesu a ro wo otoriẹ itu ivẹ yena vevẹ.

¹⁶ Jesu ọ hae vuẹ ilele riẹ eware buobu oke nọ ọ jọ otọakpọ, rekọ ọ riẹ nọ a te sai wo otoriẹ rai hi. (Jọn 16:12) Avro ọ riẹ hẹ, Jesu o dhesẹ eware buobu via kpahe Uvie na evaọ etoke ikpe-udhusoi ọsosuọ. Rekọ, orọnikọ oke oyena eriariẹ yena e rọ dafia ha.

17. What must we do to understand truths about the Kingdom, but what is also needed?

¹⁷ Jihova ọ ya eyaa kẹ Daniẹl inọ evaọ “oke urere” na, ahwo buobu a rẹ te “dhẹ kpemu-kpo-aro,” eriariẹ egbagba kpahe ẹjiroro Ọghẹnẹ e vẹ te da oria kpobi fia. (Dan. 12:4) Ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ eriariẹ yena ọ rẹ daoma gaga re ọ sai woi. Obe jọ o ta nọ ẹme Hibru nọ a fa “dhẹ kpemu-kpo-aro” na u dhesẹ epanọ ohwo ọ rẹ romatotọ se obe je wuhrẹ iẹe ziezi. Rekọ epanọ ma romatotọ se Ebaibol na te kẹhẹ, ma rẹ sai wo otoriẹ Uvie na vevẹ hẹ ajokpanọ Jihova o fiobọhọ kẹ omai.—Se Matiu 13:11.

18. Ẹvẹ idibo Jihova a ro dhesẹ via no inọ a wo ẹrọwọ gbe omaurokpotọ?

¹⁸ Wọhọ epanọ Jihova ọ rọ ẹmẹrera dhesẹ eware kpahe Uvie na ikpe buobu taure 1914 u te ti te na, epọvo na  o bi ru evaọ oke urere na re. Wọhọ epanọ Uzou avọ 4 gbe 5 erọ obe nana i ti dhesẹ na, anwọ ikpe nọ e vrẹ udhusoi nọ i kpemu, idibo Ọghẹnẹ a ru inwene unuẹse jọ no kpahe otoriẹ nọ a wo. Kọ oyena u dhesẹ nọ Jihova ọ rrọ kugbe ai hi? Ijo. Ọ be tha ae uke. Fikieme? Keme idibo Jihova nọ e be dhozọ riẹ a wo obọdẹ iruemu ivẹ jọ nọ e rẹ were iẹe gaga, ẹrọwọ gbe omaurokpotọ. (Hib. 11:6; Jem. 4:6) A wo ẹrọwọ nọ eyaa Ọghẹnẹ kpobi nọ e rrọ Ebaibol na i ti rugba. A dhesẹ omaurokpotọ nọ a rọwo inọ otoriẹ rai kpahe oghẹrẹ nọ eyaa Ọghẹnẹ i ti ro rugba o thọ. Omaurokpotọ yena u dhesẹ oma via evaọ Uwou-Eroro ọ Asa 1, 1925, nọ a jọ ta nọ: “Ma riẹ nọ Olori na ọ rẹ fa otọ ẹme nọ ọ ta, yọ ọ te fa otọ Ẹme riẹ kẹ ahwo riẹ evaọ oghẹrẹ nọ ọ gwọlọ gbe oke nọ o fihọ.”

19. Eme Jihova o fiobọhọ kẹ omai wo otoriẹ rai no enẹna, kọ fikieme?

¹⁹ Nọ a rọ Uvie na mu evaọ 1914, umutho eware jọ ọvo idibo Ọghẹnẹ a riẹ kpahe oghẹrẹ nọ eruẹaruẹ nọ i kiekpahe Uvie na i ti ro rugba. (1 Kọr. 13:9, 10, 12) Ọwhọ nọ ma bi ro rẹro orugba eruẹaruẹ Ọghẹnẹ u ru nọ ma ro roro eware jọ thọ evaọ oke nọ u kpemu. Anwọ ikpe buobu ze na, ma ruẹ nọ ẹme ọfa nọ Uwou-Eroro nọ ma fodẹ evaọ edhe-ẹme nọ ọ vrẹ na ọ ta ginọ uzẹme. O ta nọ: “O wọhọ nọ u ti woma re ma hae kareghẹhọ nọ, a sai wo otoriẹ eruẹaruẹ vevẹ hẹ ajokpanọ i re rugba no hayo i re muhọ erugba no.” Evaọ edẹ urere nana nọ ma rrọ na, eruẹaruẹ buobu kpahe Uvie na i rugba no yọ efa i bi rugba. Fikinọ mai idibo Ọghẹnẹ ma wo omaurokpotọ yọ o rẹ were omai re ma ru inwene nọ ma te wo otoriẹ okpokpọ, Jihova o bi fiobọhọ kẹ omai wo otoriẹ ẹjiroro riẹ vevẹ. Eriariẹ egbagba e dafia no.

20, 21. Ẹvẹ otoriẹ okpokpọ sa-sa nọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a wo o jarae oma?

²⁰ Nọ Jihova o te fiobọhọ kẹ omai wo otoriẹ nọ u wo ohẹriẹ no onọ ma wo vẹre, oware nọ o rrọ udu mai u re dhesẹ oma via. Kọ ma ti wo ẹrọwọ gbe omaurokpotọ nọ u ti ru omai jẹ inwene na rehọ? Ileleikristi nọ e rria evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ a rẹriẹ ovao dhe oware utioye. Wọhọ oriruo, dae rehọ iẹe nọ whẹ yọ ohwo Ju nọ ọ jọ Oleleikristi evaọ oke yena. Eva e be were owhẹ nọ whẹ yọ ohwo Ju, yọ who kru Uzi Mosis na gaga. Kẹsena ẹzi Ọghẹnẹ ọ tẹ wọ Pọl ukọ na kere ileta ze inọ u gbe fo nọ a re koko Uzi Mosis na ha gbe nnọ Jihova ọ siọ emotọ Izrẹl, o te bi koko amọfa họ nọ a se Izrẹl Ọghẹnẹ, yọ ahwo Ju gbe ahwo erẹwho efa a rrọ usu ahwo nana. (Rom 10:12; 11:17-24; Gal. 6:15, 16; Kọl. 2:13, 14) Kọ eme whọ hai ti ru?

²¹ Ileleikristi nọ i wo omaurokpotọ a jẹ eme Pọl na rehọ yọ Jihova ọ ghale rai. (Iruẹru 13:48) Amọfa a siọ inwene nana, a rọwo nọ a re nwene otoriẹ rai hi. (Gal. 5:7-12) A gbe nwene he, a ti ku uvẹ nọ a ti ro lele Kristi su kufiẹ.—2 Pita 2:1.

22. Ẹvẹ otoriẹ okpokpọ nọ ma wo kpahe ẹjiroro Ọghẹnẹ o rrọ owhẹ oma?

²² Anwọ oke jọ ze na, Jihova o fiobọhọ kẹ omai ru inwene sa-sa no evaọ otoriẹ mai kpahe Uvie na. Wọhọ oriruo, o fiobọhọ kẹ omai ruẹ vevẹ oke nọ a te rọ hẹriẹ enọ e te jọ otọ Uvie na no enọ e be kezọ usi Uvie na ha, wọhọ epanọ a rẹ hẹriẹ igodẹ no ewe na. O te je wuhrẹ omai oke nọ ahwo idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) na a te rọ gba, otofa ọtadhesẹ Jesu kpahe Uvie na, gbe oke nọ a te rọ rehọ enọ i kiọkọ evaọ usu enọ a rọ ẹzi wholo na kpohọ odhiwu. d Eme who re ru kpahe otoriẹ ekpokpọ itieye na? Kọ i ru ẹrọwọ ra ga? Kọ e be kẹ owhẹ imuẹro nọ Jihova o gbe bi wuhrẹ idibo riẹ nọ i wo omaurokpotọ? Eware efa nọ obe nana o te ta kpahe na i ti ru owhẹ fievahọ Jihova ziezi inọ ọ be ginẹ rọ ẹmẹrera dhesẹ ẹjiroro riẹ via kẹ idibo riẹ.