1, 2. Ẹvẹ Ebaibol ọ New World Translation ọ rọ kpare odẹ Ọghẹnẹ kpehru?

 EVAỌ ohiohiẹ Edivẹ-Oka, ẹdẹ avọ 2 Akpegbivẹ, 1947 utu inievo jọ nọ a rọ ẹzi wholo nọ i bi ru iruo evaọ Ebẹtẹle obọ Brooklyn, New York, a mu okpiruo jọ họ, iruo efafa Ebaibol. Dede nọ iruo na e jọ okolo iruo ho, a dadamu ei ikpe 12. Uwhremu na, evaọ Ẹdoka, ẹdẹ avọ 13 Asa, 1960, a te ku iruo efafa na họ. Nọ emerae esa e vrẹ no, evaọ ẹdẹ avọ 18 Azeza, 1960, Brọda Nathan Knorr o te siobọno uko urere orọ New World Translation of the Holy Scriptures evaọ okokohọ ubrotọ nọ a ru evaọ Manchester, England. Eva e were ogbotu na gaga. Avọ evawere, oruẹme na ọ ta oware nọ o jọ ohwo kpobi eva inọ: ‘Nẹnẹ na ẹdẹ oghọghọ kẹ Isẹri Jihova nọ e rrọ akpọ na soso!’ Obọdẹ oware jọ nọ o mai ru Ebaibol na were ahwo họ, odẹ Ọghẹnẹ nọ o jariẹ romavia unuẹse buobu.

² Efefafa buobu a si odẹ Ọghẹnẹ no efafa Ebaibol rai. Rekọ idibo Jihova nọ a rọ ẹzi wholo na a zihe odẹ na fihọ ẹta riẹ evaọ Ebaibol na, a tẹ rọ ere raha omaa Setan nọ ọ gwọlọ ro voro odẹ Ọghẹnẹ no akpọ na. A jọ ẹme emuhọ New World Translation nọ a siobọno ẹdẹ yena ta nọ: “Oware jọ nọ u woma gaga evaọ efafa Ebaibol nana họ, odẹ Ọghẹnẹ nọ a zihe fihọ ẹta riẹ.” Evaọ uzẹme, odẹ na Jihova o romavia unuẹse nọ u bu vi idu ihrẹ (7,000) evaọ efafa New World Translation na. Ababọ avro, efafa ọkpokpọ nana ọ kpare odẹ Jihova Ọsẹ obọ odhiwu mai na kpehru.

3. (a) Eme inievo mai a vuhumu kpahe otofa odẹ Ọghẹnẹ? (b) Eme u fo nọ ma rẹ riẹ kpahe eme nọ e rrọ Ọnyano 3:13, 14 na? (Rri ẹkpẹti na “ Otofa Odẹ Ọghẹnẹ.”)

³ Evaọ oke ọsosuọ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na a je roro nọ otofa odẹ Ọghẹnẹ họ “Mẹ họ Omẹ.” (Ọny. 3:14) Fikiere, Uwou-Eroro amara Ọvo 1, 1926, o ta nọ: “Odẹ na Jihova u dhesẹ Ọnọ a ma ha, . . . Ọnọ o wo emuhọ gbe ekuhọ họ.” Rekọ, okenọ efefafa New World Translation a mu iruo rai họ, Jihova o fiobọhọ kẹ ae wo otoriẹ odẹ na inọ  orọnikọ u dhesẹ Ọnọ a ma ha ọvo ho, rekọ maero na odẹ na u dhesẹ Ọghẹnẹ nọ o re ru ẹjiroro riẹ gba. A tẹ te riẹ nọ otofa Jihova họ “O re Ru Zihe Ro.” Uzẹme, ọye o ru nọ ehrugbakpọ na gbe enọ e rrọ ae eva kpobi e rọ rrọ, yọ ọye o bi ru re oreva riẹ gbe ẹjiroro riẹ i rugba. Rekọ, fikieme u ro wuzou re a kpare odẹ Ọghẹnẹ kpehru, kọ ẹvẹ ma sae rọ kpare iẹe kpehru?

4, 5. (a)Nọ ma tẹ be lẹ se Ọghẹnẹ nọ “ru re odẹ ra o jọ fuafo,” yọ eme ma be yare na? (b) Ẹvẹ Ọghẹnẹ o ti ro ru odẹ riẹ fuafo, kọ oke vẹ?

⁴ Jihova ọ gwọlọ nọ a kpare odẹ riẹ kpehru. Evaọ uzẹme, oware nọ o mae riẹe oja họ re o ru odẹ riẹ fo, wọhọ epanọ ma rẹ ruẹ evaọ oware ọsosuọ nọ Jesu ọ jọ olẹ nọ o wuhrẹ ilele riẹ yare na, inọ: “Ru re odẹ ra o jọ fuafo.” (Mat. 6:9) Nọ ma tẹ be lẹ olẹ yena, eme ma be yare na?

⁵ Wọhọ epanọ ma jọ Uzou 1 obe nana wuhrẹ, ayare na “Ru re odẹ ra o jọ fuafo” yọ ovo jọ evaọ usu ayare esa nọ i kiekpahe ẹjiroro Jihova nọ Jesu ọ yare evaọ olẹ na. Ayare ivẹ nọ i kiọkọ họ: “Jọ Uvie ra o ze. Jọ a jọ otọakpọ na ru oreva ra wọhọ epanọ o rrọ obọ odhiwu.” (Mat. 6:10) Fikiere, epanọ ma rẹ lẹ nọ Jihova ọ rọ Uvie riẹ ze, je ru re a jọ otọakpọ na ru oreva riẹ na, ere ọvona ma rẹ lẹ re Jihova o ru odẹ riẹ fo. Koyehọ ma be yare Jihova re o si afuẹwẹ kpobi nọ o bi te odẹ riẹ anwọ okenọ a rọ wọso ẹe evaọ ọgbọ Idẹn na no. Kọ Jihova o ti yo olẹ yena? Ọ ta nọ: “Me ti ru odẹ ẹri ulogbo mẹ na wowoma, onọ a be raha eva udevie erẹwho na.” (Izik. 36:23; 38:23) Evaọ ẹmo Amagẹdọn, Jihova o ti si emuemu kpobi n’otọ, o ve ti ru odẹ riẹ fo evaọ udevie erẹwho na kpobi.

6. Ẹvẹ ma sai ro w’obọ evaọ erufuọ odẹ Ọghẹnẹ?

⁶ N’otọ avọ otọ ze, Jihova ọ be kuvẹ re idibo riẹ a w’obọ evaọ erufuọ odẹ riẹ. Uzẹme, ma sai gine ru odẹ Ọghẹnẹ fihọ ọrẹri hi, keme o rrọ ọrẹri no vẹre. Kọ ẹvẹ ma sai ro ru ei fo? Aizaya ọ ta nọ: “ỌNOWO ogba-ẹmo na ọye họ ọnọ ọ gae.” Yọ Jihova omariẹ ọ ta kpahe idibo riẹ nọ: ‘A reti ru odẹ mẹ Ọrẹri . . . , a ve ti dikihẹ avọ ọwhewhe gbe adhẹẹ rọ kẹ Ọghẹnẹ Izrẹl.’ (Aiz. 8:13; 29:23) Fikiere, nọ ma te bi rri odẹ Ọghẹnẹ wọhọ onọ o mai kpehru vi edẹ efa kpobi, be rọ adhẹẹ kẹ odẹ na, je bi fiobọhọ kẹ amọfa ru epọvo na, yọ ma bi ru odẹ Ọghẹnẹ fo. Maero na, ma re dhesẹ nọ ma wo adhẹẹ gbe ọwhewhe kẹ odẹ Ọghẹnẹ nọ ma tẹ rehọ Jihova nọ ọye họ Osu mai je bi yoẹme kẹe.—Itẹ 3:1; Evia. 4:11.

7, 8. (a) Fikieme o rọ rehọ oke taure a tẹ te rọ odẹ Ọghẹnẹ se idibo riẹ? (b) Eme ma be te ta kpahe?

⁷ Anwọ etoke ikpe 1870 ze, idibo Ọghẹnẹ erọ oke mai na a bi kere odẹ Ọghẹnẹ fihọ ebe rai. Wọhọ oriruo, a jọ emagazini ọ Zion’s Watch Tower orọ Aria 1879 gbe obe-ile na Songs of the Bride (Ile Ọmọtibobo Na) nọ a kere evaọ ukpe yena fodẹ Jihova. Ghele na, taure Jihova ọ tẹ te kuvẹ re a rọ odẹ riẹ se idibo riẹ, a re te kẹ uvẹ-ọghọ ulogbo yena tao. Ẹvẹ Jihova o ro fiobọhọ kẹ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na te kẹ onana?

⁸ Nọ ma te rri kpohọ etoke ikpe 1800 rite ubrobọ emuhọ 1900, ma rẹ ruẹ oghẹrẹ nọ Jihova o ro fiobọhọ kẹ idibo riẹ wo otoriẹ eware sa-sa nọ i wuzou kpahe odẹ riẹ. Joma ta kpahe esa jọ.

9, 10. (a) Fikieme Uwou-Eroro oke ọsosuọ e jẹ mae rọ ta kpahe Jesu? (b) Enwene vẹ ọ romavia no ukpe 1919 vrẹ, kọ eme o no rie ze? (Rri ẹkpẹti na, “ Oghẹrẹ nọ Uwou-Eroro Na O rọ Kpare Odẹ Ọghẹnẹ Kpehru.”)

⁹ Orọ ọsosuọ, idibo Jihova a tẹ te riẹ epanọ odẹ na u wuzou te. Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na a rri ọruẹrẹfihotọ ẹtanigbo na fihọ uwuhrẹ nọ o mai wuzou evaọ Ebaibol na. Oye o soriẹ nọ Uwou-Eroro na o jẹ mae rọ ta kpahe Jesu. Wọhọ oriruo, evaọ ukpe ọsosuọ nọ a ro mu emagazini na họ ekere, unuẹse nọ odẹ Jesu o romavia o rehọ akuakpe bu vi odẹ Jihova. Uwou-Eroro ọ Asa 15, 1976, o ta nọ, okenọ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na a muhọ obọ, a je rri Jesu kpehru vrẹta. Nọ oke o be nyaharo na, Jihova o te ti fiobọhọ kẹ ae jọ Ebaibol na ruẹ nọ odẹ Ọghẹnẹ u wuzou gaga. Kọ eme a ru nọ a vuhu onana mu no? Emagazini Uwou-Eroro ovona o ta re nọ, maero no umuọ ukpe 1919 vrẹ, “a te mu adhẹẹ họ ẹrọkẹ Jihova, Ọsẹ Mesaya na, vi epaọ anwẹdẹ kpobi.” Evaọ ukpe 1920 rite 1929, odẹ Ọghẹnẹ o romavia bu vi unuẹse idu ezeza gbe egba isoi (6,500) evaọ Uwou-Eroro Na!

¹⁰ Odẹ Jihova nọ inievo mai a muhọ eroruiruo zizie u dhesẹ nọ a wo adhẹẹ kẹ odẹ Ọghẹnẹ. A te mu odẹ Jihova họ ewhowho wọhọ epanọ Mosis o ru evaọ oke emọ Izrẹl. (Izie. 32:3; Ol. 34:3) Yọ wọhọ epanọ Jihova ọ ya eyaa riẹ evaọ Ebaibol na, o muẹrohọ adhẹẹ nọ ahwo nana a wo kẹ odẹ riẹ, kẹsena ọ tẹ ghale ae.—Ol. 119:132; Hib. 6:10.

11, 12. (a) Inwene vẹ e romavia evaọ ebe mai nọ ukpe 1919 o nwane vrẹ no? (b) Eme Jihova o fiobọhọ kẹ idibo riẹ tẹrovi, kọ fikieme?

¹¹ Orọ avọ ivẹ, Ileleikristi uzẹme a te ti wo otoriẹ uvevẹ orọ iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ rai. Nọ 1919 ọ nwane vrẹ no, inievo nọ a rọ ẹzi wholo nọ e jẹ kobaro evaọ iruo Uvie na a tẹ romatotọ kiẹ eruẹaruẹ Aizaya riwi. Kẹsena, eware nọ a je kere kpahe i te muhọ enwene. Ẹvẹ inwene yena e rọ jọ ‘emu ẹruoke’?—Mat. 24:45.

¹² Taure ukpe 1919 u te ti te, emagazini Uwou-Eroro Na o nwane ta ẹme kpahe eruẹaruẹ Aizaya na tere he, onọ o  ta nọ: “‘Whai họ isẹri mẹ,’ ere ỌNOWO na ọ tae, ‘gbe odibo mẹ nọ omẹ sanọ.’” (Se Aizaya 43:10-12.) Rekọ nọ ukpe 1919 o nwane vrẹ no, a te je fiẹgba họ oria Ebaibol yena evaọ ebe mai, be tuduhọ enọ a rọ ẹzi wholo na kpobi awọ re a w’obọ evaọ iruo nọ Jihova o mu họ ae obọ na, koyehọ re a se isẹri kpahe iẹe. Evaọ uzẹme, no umuo 1925 rite 1931 ọvo, a jọ eva uvitha Uwou-Eroro sa-sa nọ i bu te 57 ta kpahe obe Aizaya uzou avọ 43 na inọ eme yena i kie kpahe Ileleikristi uzẹme. O rrọ vevẹ inọ evaọ etoke ikpe yena, Jihova o je fiobọhọ kẹ idibo riẹ re a tẹrovi iruo nọ e mai wuzou na. Fikieme? Re a rọ ere “dawo ae sọ a te.” (1 Tim. 3:10) Re Jihova ọ tẹ kuvẹ nọ a rọ odẹ riẹ se Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na, a rẹ rọ ẹkwoma iruo rai dhesẹ via kẹ Jihova nọ a ginẹ rrọ isẹri riẹ.—Luk 24:47, 48.

13. Ẹvẹ Ebaibol na o ro dhesẹ oware nọ o mai wuzou?

¹³ Orọ avọ esa, idibo Jihova a te ti vuhumu epanọ u wuzou te re odẹ Ọghẹnẹ o jọ fuafo. Evaọ etoke ikpe 1920, a tẹ te riẹ nọ re odẹ Ọghẹnẹ o jọ fuafo họ oware nọ o mai wuzou. Ẹvẹ Ebaibol na o ro dhesẹ uzẹme yena via? Joma ta kpahe iriruo ivẹ jọ. Eme họ ugogo oware nọ o lẹliẹ Ọghẹnẹ siwi emọ Izrẹl no obọ ahwo Ijipti? Jihova ọ ta nọ: “Re a woro odẹ mẹ eva akpọ na kpobi.” (Ọny. 9:16) Kọ fikieme Jihova ọ jẹ hae rọ re ohrọ emọ Izrẹl oke kpobi nọ a ghẹmeeyo kẹe? Jihova ọ ta nọ: “Fiki odẹ mẹ [me] je ru ere, re a se odẹ mẹ ba ẹjẹfiẹ eva udevie erẹwho” na. (Izik. 20:8-10) Eme Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na a wuhrẹ no oria ikere nana gbe eria itieye na efa nọ e rrọ Ebaibol na ze?

14. (a) Eme idibo Ọghẹnẹ a vuhumu evaọ etoke ikpe 1920? (b) Eme otoriẹ okpokpọ nọ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na a wo o wọ rai ru kpahe usiuwoma ota na? (Rri ẹkpẹti na “ Obọdẹ Ẹjiroro nọ A rẹ rọ Ta Usiuwoma.”)

¹⁴ Evaọ ubrobọ ekuhọ etoke ikpe 1920, idibo Ọghẹnẹ a te ti wo otoriẹ eme Aizaya nọ o kere anwọ ikpe idu ivẹ gbe egba ihrẹ (2,700) nọ i kpemu. Aizaya ọ ta kpahe Jihova nọ: ‘Ere ọvona who ro su ahwo ra, whọ jẹ kẹ odẹ ra orro.’ (Aiz. 63:14) Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na a te ti vuhumu nọ oware nọ o mai wuzou họ erufuọ odẹ Ọghẹnẹ orọnikọ esiwo rai hi. (Aiz. 37:20; Izik. 38:23) Evaọ ukpe 1929, obe na Prophecy o ta eme evona, inọ: “Odẹ Jihova họ oware nọ o mai wuzou rọkẹ emama kpobi.” Otoriẹ okpokpọ nana u te ru idibo Ọghẹnẹ wo ọwhọ ziezi nọ a ro se isẹri kpahe Jihova jẹ rọ ere si afuẹwẹ no odẹ riẹ.

15. (a) Evaọ etoke ikpe 1930, otoriẹ vẹ idibo Ọghẹnẹ a wo ziezi? (b) Kọ oke eme u te?

¹⁵ Evaọ etoke ikpe 1930, inievo na a tẹ te riẹ epanọ odẹ Ọghẹnẹ u wuzou te, je wo otoriẹ iruo nọ Ọghẹnẹ o mu họ ae obọ na ziezi, gbe ẹme avro nọ ọ rrọ otọ kpahe esuo ehrugbakpọ na. Oke u te ti te re Jihova ọ kẹ idibo riẹ uvẹ-ọghọ nọ a rẹ rọ rehọ odẹ riẹ se ai. Re ma riẹ epanọ onana o rọ via, joma ta kpahe eware jọ nọ e via oke yena.

16. (a) Obọdẹ edhere vẹ Jihova ọ rọ kpare odẹ riẹ kpehru? (b) Amono a kake rọ odẹ Ọghẹnẹ se evaọ oke nọ u kpemu?

¹⁶ Obọdẹ edhere jọ nọ Jihova ọ rọ kpare odẹ riẹ kpehru họ, ọ salọ ahwo nọ a rẹ rọ odẹ riẹ se evaọ otọakpọ. Evaọ ukpe 1513 B.C.E., Jihova ọ salọ orẹwho Izrẹl re a jọ idibo riẹ. (Aiz. 43:12) Rekọ a koko ọvọ nọ a re kugbe Ọghẹnẹ hẹ, fikiere evaọ 33 C.E., a te ku uvẹ-ọghọ yena fiẹ. Nọ oke yena o nwane vrẹ no, Jihova ọ tẹ “rẹriẹ ovao ku ahwo erẹwho na re ọ jọ udevie rai rehọ ahwo kẹ odẹ riẹ.” (Iruẹru 15:14) A te se ahwo nana “Izrẹl Ọghẹnẹ,” eyehọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i no erẹwho sa-sa ze.—Gal. 6:16.

17. Oware uyoma vẹ Setan o ru?

 ¹⁷ Oware wọhọ ukpe 44 C.E. a rọ kaki se ilele Jesu “Ileleikristi, yọ obọ Ọghẹnẹ onana u no ze.” (Iruẹru 11:26) Oke ọsosuọ, uvi Ileleikristi ọvo a jẹ rọ odẹ yena se. (1 Pita 4:16) Rekọ wọhọ epanọ ọtadhesẹ Jesu ọrọ eka avọ ikpoko na u dhesẹ, Setan o te ru nọ a be rọ rehọ odẹ yena se Ileleikristi erue kpobi re. Fikiere, evaọ ikpe buobu, o tẹ jọ bẹbẹ re a vuhu Ileleikristi uzẹme gbe erọ erue. Rekọ eware i muhọ enwene nọ “oke ivuẹvu na” u muhọ evaọ 1914. Fikieme? Keme oke yena ikọ-odhiwu a ro mu Ileleikristi uzẹme họ ẹhẹriẹ no erọ erue.—Mat. 13:30, 39-41.

18. Eme o ru inievo mai vuhumu nọ u fo re a wo odẹ okpokpọ?

¹⁸ Nọ a nwane rọ ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na mu no evaọ 1919, Jihova o te fiobọhọ kẹ idibo riẹ wo otoriẹ iruo nọ o mu họ ae obọ na. A tẹ ruẹ nọ iruo usiuwoma ota n’uwou ruọ uwou na u ru rai wo ohẹriẹ no Ileleikristi erue. Nọ a nwani vuhu onana mu no, a tẹ te riẹ nọ odẹ na “Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol” u fo rai tere he. Orọnikọ re a wuhrẹ Ebaibol ọvo họ ugogo iruo rai evaọ uzuazọ họ, rekọ re a se isẹri kpahe Ọghẹnẹ, jẹ kpare odẹ riẹ kpehru. Nọ o rrọ ere na, kọ odẹ vẹ u ti kiehọ iruo nọ a bi ru na? A ruẹ uyo onọ na evaọ ukpe 1931.

19, 20. (a) Evaọ okokohọ nọ a ru evaọ ukpe 1931, didi ọtamuo a ru nọ o kẹ evawere gaga? (b) Eme inievo na a ru nọ a whowho nọ ma wo odẹ okpokpọ no?

¹⁹ Evaọ amara Ahrẹ 1931, Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol nọ i bu te idu ikpegbisoi (15,000) a kpohọ okokohọ ubrotọ obọ Columbus, Ohio, U.S.A. Nọ iprogramo okokohọ na o te ae obọ, a tẹ jọ uke riẹ ruẹ ibieme ikpokpoko ivẹ jọ. U te je gbe ai unu oware nọ ibieme ivẹ yena i dikihẹ kẹ. A tẹ jẹ fodẹ eware sa-sa nọ a roro nọ i dikihẹ kẹ. Kẹsena evaọ Ẹdoka, edẹ 26 amara Ahrẹ, Brọda Joseph Rutherford o te whowho obọdẹ ọtamuo jọ, inọ: “No umuo inẹnẹ vrẹ, odẹ mai Isẹri Jihova, yọ ma gwọlọ nọ odẹ nana a re ro se omai.” Nọ ọ nwane ta ẹme na, ogbotu na ọ tẹ riẹ otofa ibieme ivẹ na, i dikihẹ kẹ odẹ na Isẹri Jihova nọ a rehọ no obe Aizaya 43:10 ze.

²⁰ Nọ ogbotu na a yo ọtamuo na, a tẹ koyẹ jẹ tehe abọ oke lelehie, nọ u dhesẹ nọ odẹ na o were rai. Ahwo nọ a jẹ jọ erẹwho sa-sa gaviezọ kẹ ovuẹ nana evaọ iredio a yo ẹvohẹ gbe abọ-ọtehe nọ o jọ obọ Columbus na. Ernest Barber avọ aye riẹ Naomi nọ a jọ obọ Australia a ta nọ: “Nọ inievo nọ e rrọ obọ Melbourne a yo edo abọ-ọtehe nọ o rrọ obọ America, a tẹ kpama be tehe abọ re. Ẹdẹ ọnana ọ rẹ thọrọ omai ẹro vievie he!” a

21. Ẹvẹ odẹ okpokpọ na o rọ kẹ inievo na ajọwha kpahe usiuwoma ota na?

²¹ Odẹ Isẹri Jihova nọ a rehọ no Ikereakere na ze na, o kẹ idibo Ọghẹnẹ ẹgba nọ a jẹ rọ ta usiuwoma na.  Edward Grimes avọ aye riẹ Jessie nọ a jọ ekobaro evaọ America nọ a jọ okokohọ obọ Columbus evaọ ukpe 1931 na, a ta nọ: “Nọ ma no uwou, Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol ma jọ, nọ ma zihe ze kọ Isẹri Jihova. Obọnana, eva e be were omai nọ ma wo odẹ nọ u ti fiobọhọ kẹ omai kpare odẹ Ọghẹnẹ mai kpehru no.” Nọ inievo jọ a no okokohọ na te uwou no, a tẹ jẹ rọ obọdẹ edhere jọ ru onana. Nọ a te kpohọ usiuwoma, a rẹ rọ ekade nọ a printi ẹme nana fihọ kẹ ahwo, “Osẹri JIHOVA nọ ọ be ta usiuwoma Uvie JIHOVA Ọghẹnẹ mai.” Ẹhẹ, eva e were idibo Ọghẹnẹ nọ a rọ rehọ odẹ Jihova se ae, a tẹ jẹ gwọlọ nọ a rẹ jọ akpọ na soso whowho iruo igbunu riẹ.—Aiz. 12:4.

22. Eme o dhesẹ nọ idibo Jihova a wo ohẹriẹ no egagọ efa kpobi?

²² Ikpe buobu e vrẹ no anwẹnọ Jihova o ro fiobọhọ kẹ idibo riẹ wo odẹ nana nọ o hẹriẹ e rai no egagọ efa nọ i bi se omarai Ileleikristi na. Kọ no anwọ oke yena ze, Setan o ru nọ a gbe bi ro vuhu idibo Ọghẹnẹ mu vievie he? Kọ ọ sai ru nọ ahwo a gbẹ be rọ riẹ ohẹriẹ nọ o rrọ udevie mai gbe egagọ efa ha? Vievie! Ukpoye, ohẹriẹ nọ o rrọ udevie mai avọ egagọ erue u bi dhesẹ oma via enẹna vi epaọ anwẹdẹ kpobi. (Se Maeka 4:5; Malakae 3:18.) Evaọ uzẹme, a rọ odẹ Ọghẹnẹ riẹ omai te epanọ a re ro se ohwo kpobi nọ ọ be hae ta ẹme fodẹ odẹ na Osẹri Jihova. Egagọ erue sa-sa nọ e wọhọ igbehru nẹnẹ e rẹ sai ruru egagọ Jihova ha keme egagọ uzẹme o ‘kpehru vi igbehru kpobi.’ (Aiz. 2:2) Nẹnẹ, a kpare odẹ ofuafo Jihova gbe egagọ riẹ kpehru gaga no.

23. Wọhọ epanọ o rrọ Olezi 121:5, eme Jihova o bi ru kẹ omai nọ o be kẹ omai uduotahawọ gaga?

²³ O rrọ oware uduotahawọ gaga inọ Jihova ọ be thọ omai no ebẹbẹ kpobi nọ Setan ọ be wha se omai enẹna gbe enọ ọ te rọ ze evaọ obaro. (Ol. 121:5) Oyejabọ nọ ma rọ rọwokugbe ọso-ilezi na nọ o kere inọ: “O ghale orẹwho nọ [Jihova, NW] ọ rọ Ọghẹnẹ rai; ahwo nọ ọ sanọ re a jọ ereuku riẹ.”—Ol. 33:12.