1-3. (a) Ẹvẹ ahwo buobu a rri iruo rai? (b) Enọ vẹ ma te ta kpahe evaọ uzou nana?

WARIẸ akpọ na soso họ, ahwo a bi ru iruo gaga re a sae rẹrote omarai gbe uviuwou rai. Iruo nọ ahwo buobu a bi ru e were rai hi, yọ udu u re bru ejọ ẹsikpobi nọ a tẹ be wọ re a kpohọ iruo. Otẹrọnọ ere o rrọ kẹ owhẹ, eme whọ rẹ sai ru re iruo ra e hae kẹ owhẹ evawere? Ẹvẹ iruo ra e sae rọ were owhẹ?

² Jihova ọ vuẹ omai nọ: “Ohwo kpobi ọ rẹ re jẹ da jẹ re omaweromẹ iruo egaga riẹ kpobi. Onana yọ okẹ Ọghẹnẹ.” (Ọtausiuwoma Na 3:13) Jihova ọ ma omai evaọ oghẹrẹ nọ ma rẹ rọ gwọlọ ru iruo. Ọ gwọlọ nọ iruo nọ ma bi ru e were omai.​—Se Ọtausiuwoma Na 2:24; 5:18.

³ Kọ eme ma rẹ sai ru re iruo mai e hae were omai? Oghẹrẹ iruo vẹ Ileleikristi a re ru hu? Eme ma re ru re iruo mai e siọ oke egagọ mai ba ẹrehọ? Kọ iruo vẹ e mai wuzou nọ ma rẹ sai ru?

4, 5. Ẹvẹ Jihova o rri iruo?

⁴ Jihova o re ru iruo gaga. Obe Emuhọ 1:1 o ta nọ: “Evaọ emuhọ Ọghẹnẹ ọ ma idhiwu gbe otọakpọ  na.” Nọ Ọghẹnẹ ọ ma otọakpọ na gbe eware kpobi nọ e riẹe no, ọ ta nọ eware nọ ọ ma kpobi “i woma gaga.” (Emuhọ 1:31) Onana u dhesẹ nọ eware nọ Jihova ọ ma e were riẹ.​—1 Timoti 1:11.

⁵ Jihova ọ re siọ iruo ba eru hu. Jesu ọ ta nọ: “Ọsẹ mẹ o gbe bi ru iruo rite enẹna.” (Jọn 5:17) Dede nọ ma riẹ eware kpobi nọ Ọghẹnẹ o bi ru hu, ma riẹ ejọ. Ọ be salọ ahwo nọ a ti lele Jesu Kristi, Ọmọ riẹ su evaọ Uvie riẹ. (2 Ahwo Kọrint 5:17) Jihova ọ be thọ jẹ rẹrote ahwo-akpọ re. Fiki usi uwoma na nọ a be ta evaọ akpọ na soso, ahwo a bi wuhrẹ kpahe Jihova je bi wo ẹruore nọ a te rọ rria aparadase otọakpọ na bẹdẹ bẹdẹ.​—Jọn 6:44; Ahwo Rom 6:23.

6, 7. Eme u dhesẹ nọ Jesu o je ru iruo gaga?

⁶ Jesu o re ru iruo gaga re wọhọ Ọsẹ riẹ. Taure ọ tẹ te ziọ otọakpọ, Jesu ọ jọ “ọnọ o wo onaa iruo ziezi,” yọ o lele Ọsẹ riẹ ma eware kpobi nọ e rrọ odhiwu gbe otọakpọ na. (Itẹ 8:22-31; Ahwo Kọlọsi 1:15-17) Nọ Jesu ọ ziọ otọakpọ no, ọ ruabọhọ iruo. Okenọ ọ jọ uzoge, o wuhrẹ iruo ekapenta, yọ ẹsejọhọ ọ jẹ hae tehe iwou, ku egbara gbe eware efa. Jesu ọ riẹ iruo riẹ ziezi, te epanọ a je ro sei “ekapenta na.”​—Mak 6:3.

⁷ Dede na, iruo nọ Jesu ọ mae tẹrovi evaọ okenọ ọ ziọ otọakpọ họ usi uwoma ota gbe ahwo nọ o je wuhrẹ kpahe Jihova. Ikpe esa gbe ubro ọvo ọ rọ ta usi uwoma na, yọ ọ jẹ roma kẹ iruo na gaga no irioke rite aso. (Luk 21:37, 38; Jọn 3:2) Jesu ọ nya ugbothabọ evaọ idhere nọ ovu ọ dafia, be ta usi uwoma na kẹ ahwo kpobi.​—Luk 8:1.

8, 9. Fikieme eva e jẹ rọ were Jesu evaọ iruo riẹ?

 ⁸ Iruo Ọghẹnẹ nọ Jesu o je ru e jọ wọhọ emu kẹe. Iruo nana e jẹ hae kẹe ẹgba. U wo edẹ jọ nọ Jesu o ru iruo gaga te epanọ o gbe ro tube wo uvẹ nọ ọ rẹ rọ re emu hu. (Jọn 4:31-38) Ọ rehọ uvẹ kpobi nọ o wo wuhrẹ ahwo kpahe Ọsẹ riẹ. Oyejabọ nọ ọ sae rọ ta nọ: “Mẹ kẹ owhẹ oruaro no evaọ otọakpọ na, keme me ru iruo nọ whọ kẹ omẹ re no.”​—Jọn 17:4.

⁹ O rrọ vevẹ inọ Jihova avọ Jesu a re ru iruo gaga yọ eva e rẹ were ae nọ a te bi ru iruo. Ma gwọlọ “rọ aro kele Ọghẹnẹ,” yọ ma gwọlọ “lele ithihi [Jesu] kpekpekpe.” (Ahwo Ẹfisọs 5:1; 1 Pita 2:21) Oyejabọ nọ ma re ro kru obọ ga evaọ oware kpobi nọ ma bi ru na.

10, 11. Eme o rẹ sai fiobọhọ kẹ omai wo emamọ eriwo kpahe iruo mai?

¹⁰ Mai idibo Jihova ma re kru obọ ga re ma sae rẹrote omamai gbe uviuwou mai. Ma gwọlọ nọ eva e rẹ hae were omai evaọ iruo mai, rekọ onana o sae jọ bẹbẹ. Nọ o rrọ ere na, eme ma rẹ sai ru nọ iruo mai e gbẹ be were omai hi?

¹¹ Wo emamọ eriwo. Ẹsejọhọ ma te sai nwene oghẹrẹ iruo nọ ma bi ru hu hayo epanọ e be rehọ oke te, rekọ ma sai nwene eriwo mai. O rẹ sai fiobọhọ nọ ma tẹ riẹ oware nọ Jihova ọ gwọlọ mi omai. Wọhọ oriruo: Jihova ọ gwọlọ nọ ọzae ọ rẹrote uviuwou riẹ wọhọ epanọ ẹgba riẹ o te. Ebaibol na ọ ta dede inọ ohwo nọ ọ rẹrote uviuwou riẹ hẹ o “yoma vi ohwo nọ o wo ẹrọwọ họ.” (1 Timoti 5:8) Whọ tẹ  rrọ ọzae uwou-orọo, who re kru obọ ga re whọ sae rẹrote uviuwou ra. Te iruo nọ who bi ru e were owhẹ hayo e were owhẹ hẹ, riẹ nọ who bi ru eva were Jihova keme whọ be rẹrote uviuwou ra.

12. Erere vẹ o re te omai nọ ma tẹ be rọ eva mai kpobi ru iruo je bi kru obọ ga?

¹² Rọ eva ra kpobi ru iruo je kru obọ ga. Onana o sae lẹliẹ iruo ra were owhẹ. (Itẹ 12:24; 22:29) O rrọ ere keme u ti ru nọ ohwo nọ who bi ru iruo kẹ o ti ro fievahọ owhẹ. Iruiruo nọ e rẹ rọ eva rai kpobi ru iruo a rẹ were ọga iruo rai gaga keme ọ riẹ nọ a ti tho igho hayo eware riẹ hẹ, yọ a te rọ oke iruo na ru eware efa ha. (Ahwo Ẹfisọs 4:28) Mai wuzou na, Jihova ọ rẹ riẹ nọ ma tẹ be rọ eva mai kpobi ru iruo je bi kru obọ ga. Whọ sai wo “obruoziẹ-iroro ọfuafo” keme whọ riẹ nọ who bi ru eva were Jihova, Ọghẹnẹ nọ who you na.​—Ahwo Hibru 13:18; Ahwo Kọlọsi 3:22-24.

13. Eme ọfa o re noi ze nọ ma tẹ be rọ eva mai kpobi ru iruo?

¹³ Riẹ nọ uruemu ra evaọ obọ iruo o sae wha orro se Jihova. Onana yọ ẹjiroro ọfa nọ u fo nọ iruo mai e rẹ rọ were omai. (Taitọs 2:9, 10) Emamọ uruemu ra o sai ru nọ ibe oruiruo ra jọ ọ rẹ rọ gwọlọ wuhrẹ Ebaibol na.​—Se Itẹ 27:11; 1 Pita 2:12.

14-16. Eme ma re roro kpahe nọ ma tẹ be gwọlọ iruo?

¹⁴ Ebaibol na ọ fodẹ oghẹrẹ iruo nọ Oleleikristi o re ru gbe enọ o re ru hu hu. Rekọ ma rẹ jariẹ ruẹ ehri-izi nọ e rẹ sai fiobọhọ kẹ omai salọ oghẹrẹ iruo nọ ma re ru. (Itẹ 2:6) Nọ ma be kiẹ ehri-izi  Ebaibol riwi na, ma sae nọ omamai enọ nọ e rrọ obotọ na.

¹⁵ Kọ iruo nana e te lẹliẹ omẹ ru oware nọ Jihova ọ ta nọ o thọ? Ma jọ Ebaibol na wuhrẹ kpahe eware nọ Jihova o mukpahe, wọhọ uji-utho gbe ọrue-oguo. (Ọnyano 20:4; Iruẹru Ikọ 15:29; Ahwo Ẹfisọs 4:28; Eviavia 21:8) Fikiere ma rẹ whaha iruo kpobi nọ e rẹ sae lẹliẹ omai ru eware nana.​—Se 1 Jọn 5:3.

 ¹⁶ Kọ a be jọ iruo nana ru oware jọ nọ Jihova o mukpahe? Wọhọ oriruo, eme who re ru nọ a tẹ kẹ owhẹ iruo nọ who re ro dede ahwo rehọ evaọ ẹsipito nọ a rẹ jọ kpare eva? O thọ họ re ohwo o ru iruo ọnọ o re dede ahwo rehọ. Rekọ whọ riẹ oghẹrẹ nọ Jihova o rri eva-ekparọ. Fikiere dede nọ whẹ họ ọnọ ọ be kpare eva ahwo na dẹẹ hẹ, kọ who roro nọ who wobọ evaọ eva-ekparọ na ha nọ whọ tẹ rọ eriwo Jihova rri rie?​—Ọnyano 21:22-24.

17. Eme ọ sai fiobọhọ kẹ omai jiroro nọ e rẹ were Ọghẹnẹ?

¹⁷ Ehri-izi Ebaibol e sai fiobọhọ kẹ omai jọ oghẹrẹ ahwo nọ a dhesẹ evaọ obe Ahwo Hibru 5:14 na, “enọ i wuhrẹ ẹgba orimuo rai no ẹkwoma iruo nọ a be rehọ iẹe ru, re a sai vuhu oware uwoma gbe uyoma.” Nọ omara nọ: ‘Mẹ tẹ rehọ iruo nana, kọ u ti ru ahwo jọ zoruẹ? Kọ iruo na e te gwọlọ nọ me re kpohọ orẹwho ofa siọ uviuwou mẹ ba? Kọ ẹvẹ o te jọ kẹ ahwo uviuwou mẹ?’

18. Fikieme o sae rọ jọ bẹbẹ re ma rọ egagọ Jihova karo?

¹⁸ O lọhọ tere he re ma rọ egagọ Jihova karo evaọ “oke obẹbẹ [nana] nọ o rẹ bẹ ẹria” na. (2 Timoti 3:1) O lọhọ họ re ohwo ọ ruẹ iruo. Yọ o gwọlọ nọ ma rẹ rẹrote uviuwou mai, rekọ ma riẹ nọ egagọ Jihova ma rẹ rọ karo. Ma rẹ kuvẹ hẹ re efe-ole ọ jọ oware nọ o mai wuzou kẹ omai. (1 Timoti 6:9, 10) Nọ o rrọ ere na, ẹvẹ ma sai ro “vuhu eware nọ e mae roja” nọ ma be daoma rẹrote uviuwou mai na?​—Ahwo Filipai 1:10.

19. Ẹvẹ eva nọ ma re fihọ Jihova o sai ro fiobọhọ kẹ omai wo eriwo nọ o fo kpahe iruo?

 ¹⁹ Fi eva ra kpobi họ Jihova. (Se Itẹ 3:5, 6.) Ma riẹ nọ Jihova ọ riẹ eware nọ ma gwọlọ dẹẹ, yọ ọ be ginẹ daezọ mai. (Olezi 37:25; 1 Pita 5:7) Ebaibol na ọ vuẹ omai nọ: “Jọ edhere uzuazọ rai o kare uyoyou ugho, jọ onọ wha wo o da owhai ẹro. Keme [Ọghẹnẹ] ọ ta nọ: ‘Mẹ te nyasiọ owhẹ ba vievie he, yọ me ti gbabọkẹ owhẹ vievie he.’” (Ahwo Hibru 13:5) Jihova ọ gwọlọ nọ ma ruawa vrẹta ha kpahe epanọ ma te rọ kuọ uviuwou mai. O dhesẹ via unuẹse buobu no inọ ọ rẹ sae rẹrote ẹgwọlọ idibo riẹ. (Matiu 6:25-32) Oghẹrẹ iruo nọ ma bi ru kpobi kẹhẹ, ma rẹ daoma wuhrẹ Ebaibol na ẹsikpobi, hae ta usi uwoma na, je kpohọ ewuhrẹ.​—Matiu 24:14; Ahwo Hibru 10:24, 25.

20. Eme ma re ru re ma sae tẹrovi eware nọ e mai wuzou?

²⁰ Jọ ubiẹro ra o tọvi oware ovo. (Se Matiu 6:22, 23.) Onana u dhesẹ nọ whọ rẹ kpairoro vrẹ eware jọ re whọ sae tẹrovi egagọ Jihova. Oware ugheghẹ o rrọ nọ ma tẹ kuvẹ re ugho, uzuazọ okpohwo gbe eware ekpokpọ nọ i kieze i wuzou vi usu mai kugbe Jihova. Kọ eme o ti fiobọhọ kẹ omai rọ oware nọ o mai wuzou karo? Ma rẹ daoma gaga re ma whaha osa-oriọ. Otẹrọnọ whọ reosa jọ, jiroro epanọ whọ rẹ rọ hwae zihe ẹmẹrera hayo hwae no ẹsiẹvo. Ma gbẹ yọroma ha, ekwakwa eyero-akpọ e sae rehọ oke gbe ẹgba mai te epanọ ma gbe ro wo uvẹ nọ ma rẹ rọ lẹ, wuhrẹ Ebaibol hayo kpohọ usi uwoma ota ha. Ukpenọ ma rẹ kuvẹ re awaọruọ eyero-akpọ  o lẹliẹ uzuazọ mai tahaku, u fo nọ “emuore gbe iwu” nọ ma wo e da omai ẹro. (1 Timoti 6:8) Uyero nọ ma rrọ kpobi kẹhẹ, ma rẹ daoma kiẹ uyero na riwi noke toke re ma sai wo oke viere evaọ egagọ Jihova.

21. Fikieme ma jẹ jiroro oware nọ ma rẹ rọ karo evaọ uzuazọ?

²¹ Rọ eware nọ e mai wuzou karo. O gwọlọ nọ ma rẹ rọ oke, ẹgba, gbe eyero mai ru eware nọ i wuzou. Ma gbẹ yọroma ha, eware nọ i wuzou tere he,  wọhọ isukulu gbe ugho e te rehọ oke mai kpobi no. Jesu ọ ta nọ: “Wha gbẹ hae kake gwọlọ Uvie na.” (Matiu 6:33) Iroro nọ ma be jẹ, uruemu mai, oware nọ ma bi ru kẹdẹ kẹdẹ, gbe utee mai i re dhesẹ oware nọ o mai wuzou kẹ omai evaọ uzuazọ.

22, 23. (a) Iruo vẹ e mai wuzou nọ Ileleikristi a re ru? (b) Eme o ti fiobọhọ kẹ omai wo evawere evaọ iruo mai?

²² Iruo nọ e mai wuzou kẹ omai họ, Jihova nọ ma rẹ gbodibo kẹ gbe usi uwoma na nọ ma rẹ ta kẹ amọfa. (Matiu 24:14; 28:19, 20) Wọhọ Jesu, ma gwọlọ dao ẹgba mai kpobi evaọ iruo nana. Ileleikristi jọ a kwa kpohọ ekwotọ nọ a jọ mae gwọlọ etausiuwoma no. Efa i bi wuhrẹ ẹvẹrẹ ọfa re a sae ta usi uwoma kẹ ahwo ẹvẹrẹ yena. Whọ sai lele Ileleikristi itienana ta ẹme jẹ nọ ae kpahe onana. A te vuẹ owhẹ nọ enẹna eva e be mae were ae vi epaọ anwẹdẹ.​—Se Itẹ 10:22.

²³ Nẹnẹ, mai otujọ ma be rehọ oke buobu ru iruo evaọ oria jọ hayo eria sa-sa re ma sae rẹrote uviuwou mai. Jihova ọ riẹ onana, yọ oware kpobi nọ ma bi ru re ma sae rẹrote uviuwou mai o be lẹliẹ eva were iẹe. Fikiere, makọ oghẹrẹ iruo nọ ma bi ru kẹhẹ, joma gbẹ hai kru obọ ga ziezi. Ma te ru ere, yọ ma be rọ aro kele Jihova avọ Jesu. Ofariẹ, joma kareghẹhọ nọ Jihova nọ ma rẹ gbodibo kẹ gbe usi uwoma Uvie Ọghẹnẹ nọ ma rẹ ta họ iruo nọ e mai wuzou kẹ omai. Ma ti wo evawere nọ ma te bi ru onana.