1. Eme Jesu ọ jẹ ruawa riẹ evaọ aso taure o te ti whu?

EVAỌ aso urere taure Jesu o te ti whu, ọ jẹ ruawa epanọ eware e te jọ kẹ ilele riẹ, keme ọ riẹ nọ ọ be te nyasiọ ae ba kẹle. Ọ ta kẹ ae nọ: “Wha wo obọ kugbe akpọ na ha.” (Jọn 15:19) Uwhremu na, ọ tẹ lẹ se Jihova fiki ilele riẹ, inọ: “A wo obọ kugbe akpọ na ha, nwane wọhọ epanọ me wo obọ kugbe akpọ na ha na.” (Jọn 17:15, 16) Eme họ otọ ẹme Jesu na?

2. Eme “akpọ” nọ Jesu ọ ta kpahe na o dhesẹ?

² “Akpọ na” nọ a fodẹ evaọ etenẹ na o dhesẹ ahwo nọ a riẹ Ọghẹnẹ hẹ, nọ Setan o bi su. (Jọn 14:30; Ahwo Ẹfisọs 2:2; Jemis 4:4; 1 Jọn 5:19) Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma “wo obọ kugbe akpọ na ha”? Evaọ uzoẹme nana, ma te ta kpahe idhere sa-sa nọ ma sai ro ru onana, eye họ: Ma rẹ jọ abọ esuo Uvie Ọghẹnẹ yọ ma re wo uvumọ obọ kugbe isuẹsu akpọ na ha. Ma rẹ whaha ẹzi akpọ na. Ẹgọ gbe osẹ mai ọ rẹ jọ kpatiẹ, yọ ubiẹro nọ ma re ro rri ugho o rẹ jọ owowa. Ma rẹ jẹ whẹ ẹgọ-ẹmo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ omai na họ oma.​—Rri Ẹme-Oruvẹ 16.

3. Ẹvẹ Jesu o rri isuẹsu oke riẹ?

³ Okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ, ọ ruẹ nọ ahwo a wo ebẹbẹ buobu, yọ eware e jọ gaga kẹ ae. Ọ jẹ ginẹ daezọ rai yọ ọ gwọlọ nọ o re fiobọhọ kẹ ae. Kọ o dhomahọ esuo-ohrowo je zihe ruọ osu evaọ oke yena? Ijo. Ọ ruẹ nọ oware nọ ahwo a ginẹ gwọlọ họ, egọmeti hayo Uvie Ọghẹnẹ. Jesu ọ te jọ Ovie Uvie yena, yọ Uvie nana ọ mae ta usi uwoma kpahe evaọ okenọ ọ jọ otọakpọ. (Daniẹl 7:13, 14; Luk 4:43; 17:20, 21) Jesu o dhomahọ isuẹsu akpọ na vievie he. Okenọ ọba Rom nọ a re se Pọntiọs Pailet ọ jẹ nọe enọ, Jesu ọ ta nọ: “Uvie mẹ u wo obọ kugbe akpọ nana ha.” (Jọn 18:36) Ilele riẹ a dhomahọ isuẹsu akpọ na gbe he. Obe nọ a re se On the Road to Civilization o ta nọ Ileleikristi ọsosuọ a “jẹ ọkwa esuo ọvuọvo rehọ họ.” Epọvo na Ileleikristi uzẹme a rrọ nẹnẹ re. Abọ Uvie Ọghẹnẹ ma rrọ, ma re dhomahọ isuẹsu akpọ na vievie he.​—Matiu 24:14.

4. Ẹvẹ Ileleikristi uzẹme a re ro dhesẹ nọ a rrọ abọ Uvie Ọghẹnẹ?

⁴ Etota hayo ahwo ẹro egọmeti nọ a vi kpohọ orẹwho ofa a re dhomahọ esuo-ohrowo orẹwho nọ a kpohọ na ha. Epọvo na o rrọ kẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i wo ẹruore obọ odhiwu, enọ i ti lele Kristi su na. Pọl o kere se Ileleikristi nana nọ: “Mai yọ etota nọ i bi dikihẹ kẹ Kristi.” (2 Ahwo Kọrint 5:20) Ikpodhiwu nana i dikihẹ kẹ egọmeti Ọghẹnẹ. A re dhomahọ oware ovo nọ u wobọ kugbe egọmeti hayo isuẹsu akpọ nana ha. (Ahwo Filipai 3:20) Ukpoye, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a fiobọhọ kẹ ahwo  buobu riẹ kpahe egọmeti Ọghẹnẹ no. “Igodẹ efa” nọ i wo ẹruore nọ a te rria akpọ ọkpokpọ nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ na bẹdẹ bẹdẹ, a bi fiobọhọ kẹ ikpodhiwu na. Ae omarai a bi dhomahọ isuẹsu akpọ na gbe he. (Jọn 10:16; Matiu 25:31-40) Uzẹme riẹ họ, Oleleikristi uzẹme ọvuọvo o re wobọ kugbe isuẹsu akpọ nana ha.​—Se Aizaya 2:2-4.

5. Eme họ ẹjiroro jọ nọ Ileleikristi a gbe ro kpohọ ẹmo ho?

⁵ Ileleikristi uzẹme a rri ibe Ileleikristi rai kpobi inọ yọ ahwo uviuwou rai, yọ a rẹ jọ okugbe ọvo ghelọ orẹwho hayo oria nọ a no ze kẹhẹ. (1 Ahwo Kọrint 1:10) Ma te kpohọ ẹmo, koyehọ ahwo uviuwou obọmai nọ Jesu ọ ta nọ ma you ma be te họre na. (Jọn 13:34, 35; 1 Jọn 3:10-12) U te no ere no, Jesu  ọ ta kẹ ilele riẹ nọ a you ewegrẹ rai.​—Matiu 5:44; 26:52.

6. Ubiẹro vẹ Ileleikristi nọ e roma mudhe no a re ro rri egọmeti?

⁶ Dede nọ mai Ileleikristi ma re dhomahọ abọ ọvo evaọ isuẹsu akpọ na ha, ma rẹ daoma jọ emamọ ahwo. Wọhọ oriruo, ma re koko izi orẹwho mai, hwa osa-uzou, enana yọ idhere jọ nọ ma rẹ rọ rehọ adhẹẹ kẹ egọmeti. Rekọ ma rẹ daoma rọ “eware Ọghẹnẹ kẹ Ọghẹnẹ” ẹsikpobi. (Mak 12:17; Ahwo Rom 13:1-7; 1 Ahwo Kọrint 6:19, 20) “Eware Ọghẹnẹ” jọ nọ ma rẹ rọ kẹe họ uyoyou nọ ma re wo kẹe, ẹme riẹ nọ ma re yo, gbe ọye ọvo nọ ma rẹ gọ. O tẹ make rọnọ u re si uwhu kpe omai dede, ma re whu viukpenọ ma rẹ ghẹmeeyo kẹ Jihova.​—Luk 4:8; 10:27; se Iruẹru Ikọ 5:29; Ahwo Rom 14:8.

7, 8. Eme họ “ẹzi akpọ na,” kọ ẹvẹ ọ be rọ kpọ ahwo?

⁷ Ma gbẹ be kuvẹ re “ẹzi akpọ na” ọ kpọ omai hi u re dhesẹ nọ ma wobọ kugbe akpọ Setan he. Ẹzi yena họ iroro gbe uruemu nọ u no obọ Setan ze, yọ o be kpọ ahwo nọ a be gọ Jihova ha. Rekọ Ileleikristi a rẹ whaha uruemu nana. Wọhọ epanọ Pọl ọ ta, “orọnikọ ẹzi akpọ na a kẹ omai hi, rekọ ẹzi nọ o no obọ Ọghẹnẹ ze.”​—1 Ahwo Kọrint 2:12; Ahwo Ẹfisọs 2:2, 3; rri Ẹme-Oruvẹ 17.

⁸ Ẹzi akpọ na ọ rẹ lẹliẹ ahwo wo uruemu oriobọ, omorro, gbe uzou-uveghe. U re ru ai roro nọ u du gwọlọ nọ a re koko izi Ọghẹnẹ hẹ. Setan ọ gwọlọ nọ ahwo a ru oware kpobi nọ u je rai, inọ a du roro kpahe oware nọ u re noi ze he. Ọ gwọlọ nọ ahwo a roro  nọ “isiuru uwo na gbe isiuru ibiaro na” họ eware nọ e mai wuzou evaọ uzuazọ. (1 Jọn 2:16; 1 Timoti 6:9, 10) Ẹdhọ ọ be daoma kpobi re ọ ruẹ nọ ọ viẹ idibo Jihova họ je ru ai wo ọkpọ iroro riẹ.​—Jọn 8:44; Iruẹru Ikọ 13:10; 1 Jọn 3:8.

9. Ẹvẹ ẹzi akpọ na ọ sae rọ daruọ omai oma?

⁹ Ẹzi akpọ na ọ rrọ oria kpobi wọhọ ofou nọ ma be wẹ na. Ma gbẹ daoma gaga whaha ẹzi yena ha, ma rẹ sai woi. (Se Itẹ 4:23.) Ẹzi nana ọ sae rọ edhere nọ ma re rri mu hu daruọ omai oma. Wọhọ oriruo, ma sae rọ ẹmẹrera wo iroro gbe uruemu ahwo nọ a be gọ Jihova ha. (Itẹ 13:20; 1 Ahwo Kọrint 15:33) Ma sae jẹ rọ ẹmẹrera wo ẹzi yena nọ ma te be hae lẹlẹ rri ifoto ẹbẹba, gaviezọ kẹ ahwo nọ a kie no ukoko no hayo wobọ evaọ erozaha nọ ahwo a rẹ jọ hrowo oma vrẹta.​—Rri Ẹme-Oruvẹ 18.

10. Ẹvẹ ma sae rọ whaha ẹzi akpọ na?

¹⁰ Kọ eme ma re ru nọ ẹzi akpọ na ọ gbẹ rọ kpọ omai hi? O gwọlọ nọ ma re si kẹle Jihova, re ma jẹ rọ areghẹ nọ o bi no obọ riẹ ze yeri uzuazọ. Ma rẹ jẹ lẹ kẹse kẹse re ọ kẹ omai ẹzi ọfuafo riẹ, ma vẹ jẹ hai wobọ ziezi evaọ egagọ riẹ. Jihova họ Ọnọ o wo ogaga kpobi evaọ ehrugbakpọ na. Ma wo imuẹro inọ ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ omai whaha ẹzi akpọ na.​—1 Jọn 4:4.

11. Oghẹrẹ osẹ vẹ ẹzi akpọ na o bi ru ahwo sẹ?

¹¹ Ma rẹ jẹ rọ osẹ mai dhesẹ nọ ma wobọ kugbe akpọ na ha. Ahwo buobu evaọ akpọ na a rẹ sẹ re amọfa a sai muẹrohọ ae, ru amọfa wo isiuru ọfariẹ, dhesẹ ẹzi ọwọsuọ nọ ọ rrọ udu rai via, hayo dhesẹ  oma nọ a wo igho gaga. Amọfa a rẹ daezọ oghẹrẹ nọ osẹ rai o rrọ họ. A rẹ sai ru omarai gbegbe hayo fariẹ fariẹ. Ma rẹ rọ aro kele ahwo sẹ oghẹrẹ osẹ utiona vievie he.

12, 13. Ehri-izi vẹ ma re roro kpahe nọ ma tẹ be jiroro osẹ nọ ma rẹ sẹ?

¹² Nọ ma rrọ idibo Jihova na, o gwọlọ nọ ẹsikpobi osẹ mai o rẹ jọ fuafo, kpatiẹ, wowoma, je kiehọ oghẹrẹ oware nọ ma bi ru. Osẹ mai o rẹ jọ “owowa je dhesẹ nọ [ma] wo iroro nọ e gba,” onọ u re ru ahwo  riẹ nọ ma be ginẹ “gọ Ọghẹnẹ.”​—1 Timoti 2:9, 10; Jud 21.

¹³ Osẹ mai o rẹ sai ru nọ ahwo a rẹ rọ rehọ emamọ ubiẹro hayo ekpehre ubiẹro rri Jihova gbe idibo riẹ. Ma gwọlọ ru “eware kpobi rọ kẹ Ọghẹnẹ oruaro.” (1 Ahwo Kọrint 10:31) Ma te wo iroro owowa, ma rẹ rọ adhẹẹ kẹ eriwo gbe iroro amọfa. Fikiere nọ ma tẹ be salọ iwu hayo roro kpahe oghẹrẹ osẹ nọ ma gwọlọ sẹ, ajọ ma hae kareghẹhọ oghẹrẹ nọ amọfa a ti rri rie.​—1 Ahwo Kọrint 4:9; 2 Ahwo Kọrint 6:3, 4; 7:1.

14. Eme ma re roro kpahe nọ ma tẹ be salọ osẹ nọ ma rẹ wha kpohọ ewuhrẹ hayo usi uwoma ota?

¹⁴ Ẹvẹ osẹ mai o be hae jọ nọ ma te bi kpohọ ewuhrẹ hayo usi uwoma ota? Kọ ma be hae sẹ re amọfa a ruẹsi muẹrohọ omai? Kọ iwu mai e be hai ru oma vuọ amọfa? Kọ ma be hai roro nọ oghẹrẹ nọ ma sẹ kpobi u te ohwo ọvo ho, inọ yọ ẹme obọmai? (Ahwo Filipai 4:5; 1 Pita 5:6) Uzẹme riẹ họ, ma gwọlọ nọ osẹ mai o rẹ were ahwo, rekọ emamọ iruemu Oleleikristi nọ ma re wo họ oware nọ u re gine ru omai were amọfa. Iruemu nana Jihova ọ rẹ ruẹ nọ o te bi rri omai. Eye i re dhesẹ oghẹrẹ ohwo nọ ma rrọ evaọ obeva, koyehọ “ohwo odidi obọ udu na . . . , onọ o rrọ ghaghae gaga evaọ aro Ọghẹnẹ.”​—1 Pita 3:3, 4.

15. Fikieme Jihova ọ gbẹ rọ fodẹ izi jọ gbiae he kpahe ugogo osẹ nọ ma rẹ wha?

¹⁵ Jihova ọ fodẹ izi jọ gbiae kẹ omai hi, enọ i dhesẹ ugogo osẹ nọ ma rẹ wha gbe onọ ma rẹ wha ha. Ukpoye, ọ kẹ omai ehri-izi Ebaibol sa-sa nọ i re fiobọhọ kẹ omai jẹ emamọ iroro. (Ahwo Hibru 5:14) Ọ gwọlọ nọ uyoyou nọ ma wo kẹe gbe amọfa, u re  dhesẹ oma via evaọ iroro kpobi nọ ma be jẹ. (Se Mak 12:30, 31.) Evaọ akpọ na soso, idibo Jihova a rẹ sẹ oghẹrẹ osẹ sa-sa wọhọ epaọ osẹ ẹwho rai hayo osẹ nọ u si rai urru. Oghẹrẹ osẹ sa-sa nana u re gine siuru.

16. Ẹvẹ oghẹrẹ nọ akpọ na o rri ugho u ro wo ohẹriẹ no oware nọ Jesu o wuhrẹ? Enọ vẹ u fo nọ ma rẹ nọ omamai?

¹⁶ Setan ọ gwọlọ nọ ahwo a roro nọ ugho gbe ekwakwa efe i re ru ohwo wo evawere, rekọ idibo Jihova a riẹ nọ onana yọ ọrue. Ma fievahọ ẹme Jesu nọ ọ ta nọ: “Ohwo ọ tẹ maki wo eware buobu, eware  na e rẹ kẹe uzuazọ họ.” (Luk 12:15) Ugho o rẹ sae kẹ omai uvi evawere he. O rẹ sai ru omai wo uvi egbẹnyusu hu, ru udu te omai otọ họ, hayo ru omai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ hẹ. Uzẹme na họ, ma gwọlọ eware jọ nọ ma re ro yeri akpọ, yọ ma gwọlọ wo evawere evaọ uzuazọ. Rekọ Jesu o wuhrẹ omai nọ ma te mu usu okpekpe kugbe Ọghẹnẹ jẹ rọ egagọ riẹ karo evaọ uzuazọ, ẹsiẹe ma re ro wo evawere. (Matiu 5:3; 6:22, oruvẹ-obotọ) Nọ omara nọ: ‘Kọ me wo oghẹrẹ ubiẹro nọ akpọ na o bi ro rri ugho? Kọ ugho ọvo mẹ be hẹ mai roro kpahe hayo ta ẹme kpahe?’​—Luk 6:45; 21:34-36; 2 Jọn 6.

17. Whọ tẹ whaha oghẹrẹ ubiẹro nọ akpọ na o bi ro rri ugho, ẹvẹ u ti ro ru uzuazọ ra woma?

¹⁷ Ma tẹ tẹrovi egagọ Jihova jẹ whaha oghẹrẹ ubiẹro nọ akpọ na o bi ro rri ugho, ma ti yeri emamọ uzuazọ. (Matiu 11:29, 30) Ma ti wo edẹro, yọ udu u ti te omai otọ. (Matiu 6:31, 32; Ahwo Rom 15:13) Ma te ruawa ga hrọ kpahe ekwakwa eyero akpọ họ. (Se 1 Timoti 6:9, 10.) Ma te hai ru ọghọ, onọ u ti ru omai wo evawere. (Iruẹru Ikọ 20:35) Ma te hai wo uvẹ jọ kugbe ahwo uviuwou gbe egbẹnyusu mai. Yọ ma te hae wezẹ ziezi re.​—Ọtausiuwoma Na 5:12.

18. Eme Setan ọ be gwọlọ ru omai?

¹⁸ Setan ọ be gwọlọ raha usu mai kugbe Jihova, fikiere o gwọlọ nọ ma rẹ daoma gaga re ma sae sẹro usu na. Ma wo ohọre kugbe “izi imuomu” na. (Ahwo Ẹfisọs 6:12) Setan avọ idhivẹri riẹ a gwọlọ nọ ma wo evawere hayo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ hẹ. (1 Pita 5:8) Izi  imuomu yena nọ ogaga o rrọ obọ na a be họre omai, rekọ Jihova o ti fiobọhọ kẹ omai fi ai kparobọ!

19. Eme obe Ahwo Ẹfisọs 6:14-18 o ta kpahe “ẹgọ-ẹmo” nọ Oleleikristi o re fihọ oma?

¹⁹ Evaọ oke anwae, isoja e jẹ hai ku ẹgọ-ẹmo họ rọ thọ omarai nọ a te kpohọ ẹmo-ofio. Epọvo na re, o gwọlọ nọ ma re fi “ẹgọ-ẹmo” nọ Jihova ọ kẹ omai na họ oma. (Ahwo Ẹfisọs 6:13) Ẹgọ-ẹmo na ọ te thọ omai. A jọ obe Ahwo Ẹfisọs 6:14-18 ta kpahe ẹgọ-ẹmo na, inọ: “Wha dikihẹ ga avọ umueku uzẹme na nọ wha rọ gba eku rai wariẹ, avọ ẹgọ-igbama ẹrẹreokie nọ wha kuhọ, gbe awọ rai nọ wha rẹ ruẹrẹ kpahe re wha whowho usi uwoma udhedhẹ na. U te no enana kpobi no, wha tọlọ ojese ologbo ẹrọwọ na, onọ wha sai ro furie ese kpobi nọ e be ware erae nọ omuomu na ọ be sa. Ofariẹ, wha rọ etu-ọgaga esiwo na tu, re wha je kru ọgbọdọ ẹzi na, koyehọ, ẹme Ọghẹnẹ, wha hae jọ evaọ uyero kpobi lẹ oghẹrẹ olẹ kpobi gbe oghẹrẹ olẹ ayare-ọgaga kpobi evaọ ẹzi.”

20. Eme o gbahọ nọ ma re ru re “ẹgọ-ẹmo” na ọ sae thọ omai?

²⁰ Abọ jọ ẹgọ-ẹmo na ọ tẹ thọrọ osoja ẹro, u re ru nọ abọ oma riẹ yena u re ro kpefihọ, yọ etẹe ọwegrẹ ọ rẹ rọ nwae oma. Ma tẹ gwọlọ nọ “ẹgọ-ẹmo” mai ọ thọ omai, abọ riẹ ọvuọvo ọ rẹ thọrọ omai ẹro ho. O gwọlọ nọ ma re fi omariẹ kpobi họ noke toke je muẹrohọ iẹe ziezi. Bẹsenọ Ọghẹnẹ ọ te raha akpọ na gbe Setan avọ idhivẹri riẹ no, ma te ruabọhọ ohọre na. (Eviavia 12:17; 20:1-3) Fikiere, otẹrọnọ ma be daoma whaha ekpehre uruemu jọ, ajọ oma o rrọ omai hi.​—1 Ahwo Kọrint 9:27.

21. Ẹvẹ ma sai ro fi Setan kparobọ?

 ²¹ Ma ga te Ẹdhọ họ. Rekọ avọ obufihọ Jihova, ma rẹ sai fi ei kparobọ! Re ma sai kru ẹrọwọ mai, o gwọlọ nọ ma rẹ lẹ se Jihova, wuhrẹ Ebaibol na, jẹ hae jọ kugbe ibe Ileleikristi mai. (Ahwo Hibru 10:24, 25) Eware nana i ti fiobọhọ kẹ omai talamu usu mai kugbe Ọghẹnẹ, je ru nọ ma sae rọ vuẹ amọfa eware nọ ma rọwo evaọ oke kpobi.

22, 23. (a) Ẹvẹ ma sae rọ ruẹrẹ oma kpahe re ma vuẹ amọfa eware nọ ma rọwo? (b) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?

²² O gwọlọ nọ ma rẹ ruẹrẹ oma kpahe re ma hae vuẹ amọfa eware nọ ma rọwo ẹsikpobi. (Jọn 15:19) Oghẹrẹ nọ Isẹri Jihova a re rri eware jọ u wo ohẹriẹ gaga no oghẹrẹ nọ amọfa a re rri rai. Nọ omara nọ: ‘Kọ mẹ ginẹ riẹ oware nọ o soriẹ nọ ma ro wo eriwo nana? Kọ u mu omẹ ẹro nọ oware nọ Ebaibol gbe Utu Ẹruorote na o ta na o ginẹ gba? Kọ oma o be were omẹ inọ mẹ yọ Osẹri Jihova? (Olezi 34:2; Matiu 10:32, 33) Kọ mẹ sae vuẹ amọfa eware nọ mẹ rọwo vevẹ?’​—Matiu 24:45; Jọn 17:17; se 1 Pita 3:15.

²³ Evaọ iyero buobu, oware nọ ma re ru ro dhesẹ nọ ma wobọ kugbe akpọ na ha o rẹ jọ vevẹ. Rekọ evaọ iyero jọ, o rẹ nwani vẹ tere he. Setan ọ rẹ gwọlọ rọ idhere buobu gele omai kie. Edhere jọ nọ o bi ro ru onana họ, ifimu gbe eware ẹkeriotọ omawere. Ẹvẹ ma sae rọ salọ eware nana avọ areghẹ? Ma te ta kpahe onana evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na.