Abọ 24

Pọl O Kere se Ikoko Na

Ileta Pọl e kẹ ukoko Ileleikristi na ọbọga

UKOKO Ileleikristi nọ a ro mu obọ na u ti wo abọ ologbo evaọ orugba ẹjiroro Jihova. Rekọ o raha oke he re ọwọsuọ o te ti te Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na. Kọ a te yọrọ ẹgbakiete rai evaọ otọ ukpokpoma nọ u bi no obọ ewegrẹ te ai gbe ebẹbẹ nọ i bi no omoma rai ze? Ikereakere Griki Ileleikristi na u wo ileta 21 nọ e kẹ ithubro gbe uduotahawọ nọ a sai ro thihakọ.

Pọl o kere ikpegbene evaọ usu ileta nana—no obe Ahwo Rom rite obe Ahwo Hibru. Odẹ ahwo nọ a kere ileta na se a ro se ebe nana—o make rrọ omọvo hayo ahwo nọ i ru ukoko jọ via. Muẹrohọ eware jọ nọ Pọl o dhunu te evaọ ileta riẹ na.

Ohrẹ kpahe ẹfuọ uruemu gbe uruemu ezi. Ibruẹnwae, igberedha, gbe enọ e rẹ raha izi ilogbo efa a “rẹ sae reuku uvie Ọghẹnẹ hẹ.” (Ahwo Galesha 5:19-21; 1 Ahwo Kọrint 6:9-11) Enọ e be gọ Ọghẹnẹ a rẹ jọ okugbe ọvo makọ orẹwho nọ a no ze kpobi kẹhẹ. (Ahwo Rom 2:11; Ahwo Ẹfẹsọs 4:1-6) A rẹ rọ unevaze fi obọ họ kẹ ibe eg’Ọghẹnẹ nọ e rrọ uye. (2 Ahwo Kọrint 9:7) Pọl ọ ta nọ: “Wha he dhe ẹlẹlẹ.” Ẹhẹ, ọ ta udu họ eg’Ọghẹnẹ awọ inọ a horie eva rai kẹ Jihova evaọ olẹ. (1 Ahwo Tẹsalonika 5:17; 2 Ahwo Tẹsalonika 3:1; Ahwo Filipai 4:6, 7) O gwọlọ nọ ma rẹ rọ ẹrọwọ lẹ re Ọghẹnẹ ọ sae kuyo elẹ mai.—Ahwo Hibru 11:6.

Eme o re fi obọ họ kẹ iviuwou riẹ yeri? O gwọlọ nọ ezae i re you eyae rai wọhọ oma obọrai. Eyae a re wo adhẹẹ odidi kẹ ezae rai. Emọ a re yoẹme esẹgbini rai, keme oyena o rẹ were Ọghẹnẹ. O gwọlọ nọ esẹgbini a rẹ rehọ ehri-izi Ọghẹnẹ wuhrẹ jẹ kpọ emọ rai họ evaọ uyoyou.—Ahwo Ẹfẹsọs 5:22–6:4; Ahwo Kọlọsi 3:18-21.

O fi elo họ ẹjiroro Ọghẹnẹ. Eware buobu nọ e jọ Uzi Mosis na e jẹ kpọ emọ Izrẹl họ edhere bẹsenọ Kristi ọ rẹ tha. (Ahwo Galesha 3:24) Rekọ Uzi yena o gba Ileleikristi họ họ. Nọ o je kere se Ahwo Hibru—Ileleikristi nọ e jọ ahwo Ju—Pọl o dhesẹ otofa Uzi na vevẹ gbe epanọ ẹjiroro Ọghẹnẹ o ro rugba evaọ oma Kristi. Pọl o dhesẹ vevẹ inọ eware sa-sa evaọ Uzi yena yọ eruẹaruẹ nọ e riobọhọ eware nọ e te jọ obaro  via. Wọhọ oriruo, erao nọ a jẹ hai ro dheidhe na e riobọ kpohọ uwhu idheidhe Jesu, onọ u ti voro izieraha mai no bẹdẹ bẹdẹ. (Ahwo Hibru 10:1-4) Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma uwhu Jesu voro ọvọ Uzi na no, keme u gbe wiruo kẹ omai hi.—Ahwo Kọlọsi 2:13-17; Ahwo Hibru 8:13.

Ọkpọvio kpahe iruẹru ukoko. Ezae nọ e gwọlọ uvẹ-iruo evaọ ukoko na a re wo uruemu ezi, a vẹ jẹ nyate itee abọ-ẹzi nọ a jọ Ebaibol na fodẹ. (1 Timoti 3:1-10, 12, 13; Taitọs 1:5-9) Enọ e rẹ gọ Jihova Ọghẹnẹ a re kuomagbe ibe eg’Ọghẹnẹ rai ẹsikpobi re a ta udu họ ohwohwo awọ. (Ahwo Hibru 10:24, 25) A rẹ jọ omakugbe egagọ nana wuhrẹ jẹ bọ ohwohwo ga.—1 Ahwo Kọrint 14:26, 31.

Okenọ o kere ileta avivẹ riẹ se Timoti, yọ a wariẹ zihe Pọl kpohọ Rom no je fi ei họ uwou-odi be hẹrẹ ẹdhoguo. Umutho ahwo jọ ọvo nọ i wo udu a fi uzuazọ rai họ ọza weze bru ei. Pọl ọ riẹ inọ oke uwhu riẹ o kẹle no. Ọ ta nọ: “Mẹ họre uvi ohọre na no, mẹ dhẹ ogbohrẹ na no, mẹ yọrọ orọwọ na no.” (2 Timoti 4:7) O wọhọ nọ a kpe Pọl fiki ẹrọwọ riẹ omoke kakao nọ u lele i rie. Rekọ ileta nọ o kere e gbẹ be kpọ eg’Ọghẹnẹ uzẹme rite inẹnẹ na.

—Wọhọ epanọ o rrọ obe Ahwo Rom; Ahwo Kọrint Ọsosuọ gbe ọrọ Avivẹ; Ahwo Galesha; Ahwo Ẹfẹsọs; Ahwo Filipai; Ahwo Kọlọsi; Ahwo Tẹsalonika Ọsosuọ gbe ọrọ Avivẹ; Timoti Ọsosuọ gbe ọrọ Avivẹ; Taitọs; Filimọn; Ahwo Hibru.

◼ Didi ohrẹ kpahe uruemu ezi Pọl ọ kẹ evaọ ileta riẹ?

◼ Ẹvẹ Pọl o ro fi elo họ orugba ẹjiroro Ọghẹnẹ evaọ oma Kristi?

◼ Didi ọkpọvio Pọl ọ kẹ kpahe epanọ a rẹ rọ ruẹrẹ iruẹru ukoko họ ziezi?

[Etehe nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 28]

ONO HỌ UBI NỌ A YA EYAA RIẸ NA?

Nọ Adamu avọ Ivi a raha uzi no, Ọghẹnẹ ọ ta ẹme ẹwoho jọ kẹ oriọvọ na, inọ: “Me re ti fi egrẹ họ udevie ra avọ aye na, gbe udevie [ubi] ra avọ [ubi] riẹ. Ọ rẹ te nwa owhẹ uzou, whọ vẹ te royẹe ithihrawọ.” (Emuhọ 3:15) Ebaibol i dhesẹ nọ Ẹdhọ họ “oriọvọ anwae na.” (Eviavia 12:9) Evuhumuo Osiwi hayo Ubi nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ na yọ oware udidi nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹmẹrera rovie via evaọ Ebaibol na ikpe buobu.

Oware wọhọ ikpe idu ivẹ nọ Adamu avọ Ivi a raha uzi no, Jihova ọ ta inọ Ubi nọ ọ ya eyaa riẹ na u re ti no uyẹ Abraham ze. (Emuhọ 22:17, 18) Ikpe buobu nọ i lele i rie, Pọl ukọ na o te ru ei vẹ inọ Jesu Kristi, nọ ọ rrọ Mesaya na họ abọ ọsosuọ Ubi na. (Ahwo Galesha 3:16) Wọhọ epanọ Emuhọ 3:15 o ginẹ ta, a rowo Jesu “ithihrawọ” evaọ edhere ẹwoho okenọ a kpei. Rekọ Ọghẹnẹ ọ kpare Jesu no uwhu ze, jẹ kẹe uzuazọ “eva ẹzi.”—1 Pita 3:18.

Ọghẹnẹ o te je ru ọruẹrẹfihotọ nọ ahwo-akpọ nọ a bu te idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) a ti ro ru abọ avivẹ ubi na via. (Ahwo Galesha 3:29; Eviavia 14:1) A rẹ kpare enana kpohọ odhiwu evaọ ugboma ẹzi wọhọ ibe ereuku kugbe Kristi evaọ Uvie riẹ.—Ahwo Rom 8:16, 17.

Wọhọ Ovie ologbo evaọ obọ odhiwu, kẹle na Jesu ọ te raha enọ e rrọ ubi Ẹdhọ—idhivẹri na gbe ahwo kpobi nọ e rrọ abọ Setan. (Jọn 8:44; Ahwo Ẹfẹsọs 6:12) Esuo Jesu o te wha udhedhẹ gbe oghọghọ se ahwo kpobi nọ e rọ oma kpotọ kẹ Ọghẹnẹ. Ukuhọ riẹ, ọ vẹ te pẹhẹ “uzou” oriọvọ na, rọ ere si ei no uzuazọ riẹriẹriẹ.—Ahwo Hibru 2:14.

Omaa-iruo nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]

Emuhọ

Ọnyano

Iruo-Izerẹ

Ikelakele

Iziewariẹ

Joshua

Ibruoziẹ

Rut

Zefanaya

Hagai

Zekaraya

Malakae

Matiu

Mak

Luk

Jọn

Iruẹru Ikọ Na

Ahwo Rom ●

1 Ahwo Kọrint ●

2 Ahwo Kọrint ●

Ahwo Galesha ●

Ahwo Ẹfẹsọs ●

Ahwo Filipai ●

Ahwo Kọlọsi ●

1 Ahwo Tẹsalonika ●

2 Ahwo Tẹsalonika ●

1 Timoti ●

2 Timoti ●

Taitọs ●

Filimọn ●

Ahwo Hibru ●

Jemis

1 Pita

2 Pita

1 Jọn

2 Jọn

3 Jọn

Jud

Eviavia

[Omaa-iruo nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 28]

Joẹl

Emọs

Obedaya

Jona

Maeka

Nahum

Habakuk

Zefanaya

Hagai

Zekaraya

Malakae

Matiu

Mak

Luk

Jọn

Iruẹru Ikọ Na

● Ahwo Rom

● 1 Ahwo Kọrint

● 2 Ahwo Kọrint

● Ahwo Galesha

● Ahwo Ẹfẹsọs

● Ahwo Filipai

● Ahwo Kọlọsi

● 1 Ahwo Tẹsalonika

● 2 Ahwo Tẹsalonika

● 1 Timoti

● 2 Timoti

● Taitọs

● Filimọn

● Ahwo Hibru

Jemis

1 Pita

2 Pita

1 Jọn

2 Jọn

3 Jọn

Jud

Eviavia

[Udhesẹ-oria nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]

Ileta nọ Pọl O Kere

● Eria nọ Pọl o jo kere ileta riẹ

(?) Oria nọ o jo kere ọnana u mu omai ẹro ho

Oware Wọhọ 50-65 C.E.

ITALI

● ROM

Ahwo Ẹfẹsọs

Ahwo Kọlọsi

Filimọn

Ahwo Filipai

Ahwo Hibru

2 Timoti

Sicily

MASIDONIA

2 Ahwo Kọrint

1 Timoti

Taitọs (?)

Filipai

Tẹsalonika

GRISI

● KỌRINT

1 Ahwo Tẹsalonika

2 Ahwo Tẹsalonika

Ahwo Rom

Kriti

● ẸFẸSỌS

1 Ahwo Kọrint

Kọlọsi

GALESHA

● ANTIỌK

Ahwo Galesha (?)

Saiprọs

Jerusalẹm

IJIPTI

ABADE Ọ MEDITERENIA