Azẹ o wuzou gaga. Ababọ azẹ, mai ọvuọvo ọ sae jọ uzuazọ họ. Nọ orọnọ Ọghẹnẹ ọ ma omai na, o wo udu nọ ọ rẹ rọ vuẹ omai oghẹrẹ nọ ma re ru azẹ. Eme ọ ta kpahe azẹ? Kọ ma sae re iẹe hayo sei fihọ oma? Ẹvẹ whọ sae rọ jẹ emamọ iroro evaọ ẹme nana?

1. Ẹvẹ Jihova o rri azẹ?

Jihova ọ ta kẹ ahwo nọ a jẹ gọe evaọ okenọ a ro kere Ebaibol na nọ: “Azẹ oghẹrẹ omama kpobi họ uzuazọ riẹ.” (Iruo-Izerẹ 17:14) Evaọ aro Jihova, azẹ o dikihẹ kẹ uzuazọ. Uzuazọ yọ okẹ oghaghae nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ omai, fikiere azẹ ọ rrọ ghaghae re.

2. Eme Ọghẹnẹ ọ ta nọ ma rẹ rọ azẹ ru hu?

Jihova o jie uzi kẹ ahwo nọ a jẹ gọe evaọ okenọ Jesu ọ re ziọ akpọ họ inọ a du re azẹ hẹ. (Se Emuhọ 9:4 gbe Iruo-Izerẹ 17:10.) Ọ tẹ jẹ wariẹ uzi nana evaọ okenọ utu ẹruorote na o rọ ta kẹ Ileleikristi nọ a “hai siomano . . . azẹ.”—Se Iruẹru Ikọ 15:28, 29.

Eme u dhesẹ re a siomano azẹ? Otẹrọnọ edọkita ọ vuẹ owhẹ nọ who siomano udi ogaga, whọ te dae he. Kọ whọ te re emu nọ a rọ udi ogaga kugbe there hayo sei fihọ omara? Ijo. Epọvo na re, Uzi Ọghẹnẹ nọ o ta nọ ma siomano azẹ na u dhesẹ nọ ma rẹ da azẹ hẹ, hayo re arao nọ a bru uriohọ họ họ. Yọ ma rẹ re emu ọvuọvo nọ a rọ azẹ kugbe there he.

Kọ ẹvẹ kpahe azẹ nọ a re ro siwi ohwo? Oghẹrẹ usiwo-imu jọ e wọso uzi Ọghẹnẹ gbiae. A rẹ jọ usiwo nana se azẹ ọsoso hayo ọvo jọ evaọ eware ene nọ i ru azẹ via na fihọ ohwo oma, eye họ red cells (egẹgẹ azẹ ọwawae), white cells (egẹgẹ azẹ ọfuafo), platelets (egẹgẹ azẹ nọ i re ru azẹ dhẹmu), gbe plasma (ame nọ ọ rẹ wọ azẹ dhẹ oma wariẹ). Rekọ u wo oghẹrẹ usiwo-imu efa nọ e nwane wọso uzi Ọghẹnẹ dẹẹ hẹ. Wọhọ oriruo, evaọ usu eware ene nọ i ru azẹ via na, a rẹ sai si eware esese jọ no ọjọ ze ro siwi ohwo. Oghẹrẹ usiwo efa e riẹ nọ a rẹ jọ rọ azẹ obọ ohwo ro siwi ohwo. Mai omomọvo ma rẹ jiroro kẹ omamai sọ a rẹ rehọ ọjọ evaọ usu usiwo nọ a fodẹ whremu na siwi omai. a—Ahwo Galesha 6:5.

 GBE WUHRẸ EWARE EFA

3. Salọ oghẹrẹ usiwo-imu nọ o rẹ were Jihova

Ẹvẹ whọ sae rọ salọ oghẹrẹ usiwo nọ o rọwokugbe epanọ Ọghẹnẹ o rri azẹ? Kporo IVIDIO na, kẹsena wha vẹ ta ẹme kpahe epanọ u wuzou te re ohwo o ru eware nọ e rrọ obotọ na.

• Lẹ re Ọghẹnẹ ọ kẹ owhẹ areghẹ. —Jemis 1:5.

• Kiẹ oware nọ Ebaibol ọ ta kpahe ẹme na.—Itẹ 13:16.

• Kiẹ kpahe oghẹrẹ usiwo nọ e riẹ evaọ oria nọ whọ be rria.

• Riẹ oghẹrẹ usiwo nọ whọ rẹ sae rehọ vievie he.

• Daoma ruẹ nọ whọ salọ usiwo nọ o rẹ gbẹ lẹliẹ owhẹ wo obruoziẹ-iroro ọfuafo. —Iruẹru Ikọ 24:16. b

• Riẹ nọ ohwo ọvo, makọ ọzae hayo aye ra, ọkpako ukoko, hayo ohwo nọ o bi wuhrẹ owhẹ Ebaibol na ọ te vuẹ owhẹ usiwo nọ whọ rẹ salọ họ evaọ onọ o jọ gwọlọ nọ whọ rẹ rehọ obruoziẹ-iroro ra salọ ojọ.—Ahwo Rom 14:12.

• Kere iroro nọ whọ jẹ na fihotọ.

4. Isẹri Jihova a rẹ gwọlọ edhere nọ ọ mai woma nọ a re ro siwi ae

O lọhọ re a siwi ohwo ababọ azẹ nọ a re kugbe ro siwi ei fiki uzi Ọghẹnẹ kpahe azẹ. Kporo IVIDIO na.

Se Taitọs 3:2, kẹsena wha vẹ ta ẹme kpahe onọ nana:

• Fikieme u ro fo re ma wo adhẹẹ jẹ rọ udu kpotọ nọ ma te bi lele edọkita ta ẹme?

 5. Usiwo nọ a te jọ rehọ egẹgẹ-esese azẹ siwi ohwo

U wo ugogo eware ene nọ i ru azẹ via, eye họ red cells, white cells, platelets, gbe plasma. A rẹ sae ghale igogo eware ene nana nọ i ru azẹ via na kpohọ egẹgẹ-esese efa. c A re ku egẹgẹ-esese azẹ jọ kugbe imu jọ nọ e rẹ họre ẹyao hayo ru azẹ seba ehwẹ.

Evaọ ẹme egẹgẹ-esese azẹ, Oleleikristi kpobi ọ rẹ jiroro na kẹ omariẹ wọhọ epanọ obruoziẹ-iroro riẹ nọ Ebaibol o wuhrẹ no ọ vuẹ riẹ. Ahwo jọ a sae siọ usiwo-imu nọ a ku egẹgẹ-esese azẹ kugbe ro ru. Obruoziẹ-iroro amọfa jọ o sae kẹ ae uvẹ nọ a rehọ edhere otiọye siwi ae.

Okenọ whọ tẹ be jiroro na, nọ omara onọ nana:

• Eme mẹ sae ta kẹ edọkita inọ oye họ ẹjiroro nọ mẹ be rọ se hayo rehọ egẹgẹ-esese azẹ jọ?

 EME WHO WUHRẸ NO?

Jihova ọ gwọlọ nọ ma rehọ azẹ ru epanọ u je omai hi.

Ọkiẹkpemu

• Fikieme Jihova o ro rri azẹ ghaghae?

• Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ uzi nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ inọ ma siomano azẹ u te azẹ nọ a re se fihọ oma?

• Eme o re fiobọhọ kẹ owhẹ jẹ emamọ iroro evaọ ẹme azẹ nọ a re ro siwi ohwo?