Ẹme Emuhọ Introduction
‘Wha rehọ aro kele enọ e rehọ fiki odiri gbe ẹrọwọ reuku eyaa na.’—AHWO HIBRU 6:12.
1, 2. Ẹvẹ ọsẹro ọnyawariẹ jọ ọ rehọ ahwo nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na, kọ fikieme ahwo yena a sae rọ jọ emamọ egbẹnyusu mai?
NỌ ONIỌVO-ỌMỌTẸ jọ ọ gaviezọ kẹ ẹme nọ ọsẹro ọnyawariẹ jọ o ru, ọ tẹ ta nọ: “Oniọvo na ọ jẹ ta kpahe ahwo nọ a fodẹ evaọ Ebaibol na wọhọ ẹsenọ a rrọ egbẹnyusu riẹ.” O rrọ ere keme anwọ ikpe buobu ze na, ọsẹro ọnyawariẹ na ọ be romatotọ se Ebaibol na jẹ be rehọ iẹe wuhrẹ amọfa, te epanọ ezae avọ eyae nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na a rọ wọhọ egbẹnyusu riẹ nọ ọ riẹ no emaha ze.
2 Ahwo buobu nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na a sae ginẹ jọ emamọ egbẹnyusu mai. Kọ who rri rai wọhọ ahwo nọ a rẹ sae ginẹ jọ egbẹnyusu ra? Dai roro epanọ o rẹ jọ re who lele Noa, Abraham, Rut, Elaeja, gbe Ẹsta nyusu, lele ai ta ẹme, jẹ raha oke kugbe ai. A rẹ ruẹ unu gbiku ohrẹ gbe uduotahawọ nọ a rẹ kẹ owhẹ hẹ.—Se Itẹ 13:20.
3. (a) Ẹvẹ ma sai ro wo erere no ẹrọwọ ezae avọ eyae nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na ze? (b) Enọ vẹ ma be te k’iyo rai?
3 Uzẹme na họ, evaọ etoke “ẹkparomatha enọ ikiete” na, ma ti mu usu kugbe ahwo yena. (Iruẹru 24:15) Rekọ, makọ obọnana ma sai wo erere no oriruo ezae avọ eyae nọ i wo ẹrọwọ na ze. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Pọl ukọ na ọ k’uyo na, inọ: ‘Rehọ aro kele enọ e rehọ fiki odiri gbe ẹrọwọ reuku eyaa na.’ (Hib. 6:12) Nọ ma bi ti wuhrẹ kpahe ezae avọ eyae nọ i wo ẹrọwọ na, joma ta kpahe enọ jọ nọ ẹme Pọl na ọ wha ze: Tubọ eme họ ẹrọwọ, kọ fikieme ma re ro woi? Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele ahwo nọ a wo ẹrọwọ nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na?
Eme Họ Ẹrọwọ, kọ Fikieme Ma re ro Woi?
4. Eme ahwo buobu a re roro nọ ẹrọwọ ọ rrọ, kọ fikieme o gbẹ rọ rrọ ere he?
4 Ẹrọwọ ọ roja gaga, oware nọ u re siuru, onọ ezae avọ eyae nọ ma bi ti wuhrẹ kpahe evaọ obe nana a se gboja. Ahwo buobu nẹnẹ a riẹ oware nọ uvi ẹrọwọ o rrọ họ, a roro nọ ẹrọwọ yọ eva nọ who re fihọ oware ababọ imuẹro nọ who wo. Rekọ o rrọ ere he. Uvi ẹrọwọ orọnikọ evaifihọ gheghe he, who re wo imuẹro oware nọ who fievahọ na. Evaifihọ gheghe e rẹ wha ẹbẹbẹ ze. Yọ re a rọwo ọvo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ u te he keme “izi-iyoma dede a rọwo, a te guegue.”—Jem. 2:19.
5, 6. (a) Eware ivẹ vẹ ẹrọwọ mai o dhesẹ? (b) Ẹvẹ imuẹro nọ ma wo e rẹ ga te? Kẹ oriruo.
5 Uvi ẹrọwọ o rro vi evaifihọ gheghe. Kareghẹhọ oghẹrẹ nọ Ebaibol ọ f’otọ ẹrọwọ. (Se Ahwo Hibru 11:1.) Pọl ọ ta nọ ẹrọwọ u dhesẹ eware ivẹ nọ ma rẹ ruẹ hẹ. Orọ ọsosuọ, u dhesẹ eware nọ e rrọ, rekọ nọ “ma te ruẹ hẹ.” Ibiaro mai e rẹ sae ruẹ eware nọ e rrọ obọ odhiwu hu, ma sae ruẹ Jihova Ọghẹnẹ hẹ, ma rẹ ruẹ Ọmọ riẹ hẹ, yọ ma be ruẹ Uvie nọ u bi su enẹna evaọ obọ odhiwu hu. Orọ avivẹ, ẹrọwọ u dhesẹ eware nọ “ma bi rẹro rai,” koyehọ eware nọ e re via ha. Ma re ruẹ akpọ ọkpokpọ nọ Uvie Ọghẹnẹ o te wha ze kẹle na ha. Kọ oyena u dhesẹ nọ ma wo imuẹro evo nọ eware nana e rrọ họ?
6 Imuẹro e dafia. Pọl o dhesẹ nọ imuẹro i re lele uvi ẹrọwọ. Ẹme nọ ọ ta inọ ẹrọwọ yọ “umuẹro” na, a sae jẹ fa ae “obe-udu.” Dae rehọ iẹe nọ ohwo jọ ọ gwọlọ k’owhẹ uwou. Ọ rẹ sae kẹ owhẹ ebe uwou na ọ vẹ ta nọ, “Uwou ra ona.” Ghele na, orọnikọ ọ be ta nọ ẹwẹ-obe nọ ọ kẹ owhẹ na whọ be te rria ha, rekọ obe na o kẹ owhẹ udu nọ whọ sae rọ ta nọ uwou na ọra. Epọvo na re, imuẹro nọ ma wo e ga te epanọ ma sae rọ ta nọ oware nọ ma fi ẹrọwọ họ na o ginẹ rrọ.
7. Eme uvi ẹrọwọ o gwọlọ?
7 Fikiere, uvi ẹrọwọ o gwọlọ imuẹro egaga gbe eva mai kpobi nọ ma re fihọ Jihova Ọghẹnẹ. Ẹrọwọ o re ru omai riẹ nọ Jihova yọ Ọsẹ oyoyou mai, ma ve je fievahọ iẹe inọ eyaa riẹ kpobi i ti rugba. Rekọ uvi ẹrọwọ o gwọlọ oware ofa. Wọhọ epanọ a rẹ sẹro okakọ na, ere a rẹ sẹro ẹrọwọ re o sae tọ. A re dhesẹ iẹe via evaọ uruemu, ogbẹrọ ere he ẹrọwọ na ọ sai whu.—Jem. 2:26.
8. Fikieme ẹrọwọ ọ rọ roja?
8 Fikieme ẹrọwọ o rọ roja tere? Pọl ọ k’uyo onọ nana. (Se Ahwo Hibru 11:6.) Ma gbe wo ẹrọwọ họ ma sai si kẹle Jihova ha yọ ma sai ru ei eva were gbe he. Fikiere ẹrọwọ ọ roja re ma sai ru oware nọ o mai wuzou evaọ uzuazọ, oyehọ re ma si kẹle Jihova, Ọsẹ obọ odhiwu mai, re ma jẹ kẹe orro.
9. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma wo ẹrọwọ?
9 Jihova ọ riẹ nọ o roja re ma wo ẹrọwọ, oyejabọ nọ ọ rọ kẹ omai iriruo nọ i re fi obọ họ kẹ omai wo ẹrọwọ jẹ bọ ẹrọwọ mai ga. Ọ kẹ omai esẹro evaọ ukoko Ileleikristi na, ekpako nọ e be rẹrote omai. Ebaibol na ọ ta nọ: “Rọ aro kele iruo orọwọ rai.” (Hib. 13:7) U te no ere no, Pọl o kere kpahe “isisẹri [nọ e] wọhọ ẹgho ologbo,” ezae gbe eyae oke anwae nọ i fi emamọ oriruo ẹrọwọ h’otọ kẹ omai. (Hib. 12:1) U te no enọ Pọl ọ fodẹ evaọ obe Ahwo Hibru uzou avọ 11 na no, efa buobu e riẹ. Iku ezae gbe eyae, te emaha te ekpako buobu nọ i wo ẹrọwọ e rrọ Ebaibol na, enọ i thihakọ ebẹbẹ sa-sa, yọ ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo rai ze.
Ẹvẹ Ma Sae rọ Rehọ Aro Kele Ẹrọwọ Amọfa?
10. Ẹvẹ uwuhrẹ omobọ mai o sai ro fi obọ họ kẹ omai rọ aro kele ahwo nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na?
10 Re whọ sae rọ aro kele ohwo, whọ rẹ riẹ uruemu ohwo na. Nọ who bi ti se obe nana, whọ te ruẹ nọ a ru ekiakiẹ gaga re whọ sae riẹ uruemu ezae gbe eyae nọ a gbiku kpahe na. Whọ sae daoma ru ekiakiẹ kpahe ahwo nana re. Nọ who te bi ru uwuhrẹ omobọ ra, rehọ Ebaibol na gbe ebe ukoko na ru ekiakiẹ. Nọ who bi roro didi kpahe eware nọ who se na, rehọ iẹe nọ whọ rrọ etẹe, be ruẹ eware nọ e be via na, bi yo edo na, je bi yo ore nọ o rrọ oria na. Maero na, daoma riẹ oware nọ o jọ ahwo na udu. Nọ whọ be kiẹ kpahe ae na, whọ vẹ te riẹ ae ziezi, ejọ evaọ usu rai e vẹ te wọhọ egbẹnyusu ra dede.
11, 12. (a) Ẹvẹ whọ sai ro si kẹle Abram avọ Serai? (b) Ẹvẹ whọ sai ro wo erere no oriruo Hana, Elaeja, gbe Samuẹle ze?
11 Whọ tẹ riẹ ahwo yena ziezi, onana o te wọ owhẹ rọ aro kele ai. Wọhọ oriruo, dae rehọ iẹe nọ whọ gwọlọ ru iruo usiuwoma ota na vi epanọ who bi ru anwẹdẹ. Kẹsena ukoko u te zizie owhẹ nọ whọ kwa kpohọ ẹkwotọ nọ a mae jọ gwọlọ iwhowho-uvie, hayo ta kẹ owhẹ nọ who w’obọ evaọ oghẹrẹ usiuwoma ota jọ nọ u kiehọ owhẹ oma tere he. Nọ who bi roro kpahe uzizie na jẹ lẹ kpahe iẹe na, kọ oriruo Abram u gbe ti fi obọ họ kẹ owhẹ? Tei te Serai a rọwo nọ a rẹ kwa no ẹwho Ọr nọ a jẹ jọ reakpọ, yọ onana o wha eghale buobu se ai. Nọ whọ be rọ aro kele ai na, whọ te riẹ ae vi epaọ ọsosuọ.
12 Kọ otẹrọnọ oniọvo jọ nọ ọ kẹle owhẹ evaọ ukoko na o ru owhẹ thọ, onana u te ru nọ whọ gbẹ rọ gwọlọ kpohọ iwuhrẹ hẹ? Nọ who te roro kpahe oriruo Hana gbe epanọ ọ rọ kẹ uvẹ vievie he re ekpehre uruemu Pẹnina u ru ei siọ Jihova ba ẹgọ, whọ te rọ aro kele iei, ọ vẹ te jọ ogbẹnyusu oyoyou ra. Epọvo na re, otẹrọnọ who rri omara nọ who fioka ha, whọ sai roro kpahe ẹbẹbẹ nọ Elaeja o wo gbe oghẹrẹ nọ Jihova o ro fi obọ họ kẹe, who ve ti si kẹle Elaeja. Izoge nọ ibe emọ-isukulu rai a be gwọlọ tunye ruọ ọfariẹ-ogbe a rẹ sai si kẹle Samuẹle nọ a te se kpahe oghẹrẹ nọ o ro siomano ekpehre uruemu emezae Ilai evaọ uwou-egagọ na.
13. Kọ aro nọ ma re ro kele ahwo nọ a wo ẹrọwọ evaọ Ebaibol na u dhesẹ nọ ma wo ẹrọwọ họ? Ru ei vẹ.
13 Kọ aro nọ who re ro kele ahwo nọ a wo ẹrọwọ evaọ Ebaibol na u dhesẹ nọ who wo ẹrọwọ họ? O rrọ ere he. Kareghẹhọ nọ Ebaibol na ọ tuduhọ omai awọ nọ ma rọ aro kele ahwo nọ i wo ẹrọwọ. (1 Kọr. 4:16; 11:1; 2 Tẹs. 3:7, 9) U te no ere no, ahwo jọ nọ ma ti wuhrẹ kpahe na a rọ aro kele amọfa nọ i wo ẹrọwọ re. Wọhọ oriruo, ma ruẹ evaọ uzou avọ 17 obe nana inọ Meri o fi ẹme Hana ba ẹme riẹ, onọ u dhesẹ nọ ọ jẹ rọ aro kele Hana. Kọ onana u dhesẹ nọ ẹrọwọ Meri ọ ga ha? Kakaka. Ukpoye, oriruo Hana u fi obọ họ kẹ Meri bọ ẹrọwọ riẹ ga re ọ sae gọ Jihova Ọghẹnẹ ziezi.
14, 15. Eware jọ vẹ a fiba obe nana, kọ ẹvẹ ma sae rọ rehọ iẹe ruiruo ziezi?
14 A kere obe nana re o bọ ẹrọwọ ra ga. A rọ iku na no izoẹme ọ “Rọ Aro Kele Ẹrọwọ Rai” ze, enọ e romavia evaọ Uwou-Eroro ọ 2008 rite 2013. Rekọ a fi eme jọ bae. Uzou kpobi evaọ obe na u wo enọ nọ i re fi obọ họ kẹ omai rọ eme na jiroro je fi ai họ iruo. A fi iwoho ekpokpọ họ obe nana, a te je ru enọ a rehọ no Uwou-Eroro ze rro, je ru ai woma ziezi. A fi eware efa bae nọ i re fi obọ họ, wọhọ oke nọ eware e rọ via gbe emapo. A ru obe ọ Rọ Aro Kele Ẹrọwọ Rai na rọkẹ uwuhrẹ omobọ ohwo, uwuhrẹ uviuwou, gbe orọ ukoko. O te were iviuwou buobu re a kuomagbe se iku na do via.
15 Jọ obe nana u fi obọ họ kẹ owhẹ rọ aro kele idibo Jihova oke anwae nọ i wo ẹrọwọ. Jọ u fi obọ họ kẹ owhẹ bọ ẹrọwọ ra ga nọ who bi si kẹle Jihova, Ọsẹ obọ odhiwu ra na.
