1, 2. Didi iruo Noa avọ uviuwou riẹ a je ru, kọ ẹvẹ ahwo ẹwho na a je rri rai?

NOA ọ be rriẹ oma fiki oma nọ o rrọ riẹ no. Dae rehọ iẹe nọ whọ be ruẹ e riẹ nọ ọ keria akpala-othethei bi serihọ je bi rri okọ ulogbo nọ o bi ku na. Oware nọ a ro di tuke teva okọ na i bi gbore gaga; yọ ire nọ a be tehe kugbe na i bi ru edo. Noa ọ be jọ oria nọ ọ keria na ruẹ emezae riẹ nọ a be wọ ire kẹ ohwohwo. Ikpe buobu e ruemu no nọ avọ aye riẹ, emezae riẹ gbe eyae rai a bi ro ku okọ na. Ebabọ okọ na e nyaharo gaga no, ghele na iruo e gbẹ vọ nọ a ti ru.

² Ahwo ẹwho na a je roro nọ uzou Noa avọ uviuwou riẹ o gba ha. Nọ Noa avọ uviuwou riẹ a bi ku okọ na yọ ahwo ẹwho na a be hwẹ ae fikinọ Noa ọ ta nọ owhe o ti ku akpọ na soso. Oware nọ Noa ọ be vẹvẹ ae unu kpahe na o wọhọ ewezẹ rọ kẹ ae. Ẹvẹ ohwo jọ avọ uviuwou riẹ a rẹ raha oke fihọ oware nọ u wo otọ họ? Ghele na, ẹvẹ Jihova o rri Noa? Jihova o rri Noa fihọ ohwo ogheghẹ hẹ.

3. Oghẹrẹ vẹ Noa o ro lele Ọghẹnẹ nya?

³ Ebaibol na ọ ta nọ: Noa o “lele Ọghẹnẹ nya.” (Se Emuhọ 6:9.) Eme oyena u dhesẹ? Orọnikọ Ọghẹnẹ ọ ziọ otọakpọ avọ Noa a tẹ jẹ nyusu hu, yọ orọnọ Noa o kpobọ odhiwu bru Ọghẹnẹ hẹ. Ukpoye, u dhesẹ nọ Noa o you Ọghẹnẹ je yoẹme kẹe te epanọ o rọ wọhọ ẹsenọ avọ Ọghẹnẹ a zihe ruọ egbẹnyusu ekpekpe. Nọ ikpe idu buobu e vrẹ no, Ebaibol na ọ ta kpahe Noa nọ: “Fiki [ẹrọwọ riẹ] o je brukpe akpọ.” (Hib. 11:7) Ẹvẹ Noa o ro brukpe akpọ na? Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ẹrọwọ riẹ ze?

4, 5. Oghẹrẹ vẹ eyoma o je ro vihọ evaọ oke Noa?

⁴ A yẹ Noa evaọ okenọ eyoma o je ro vihọ evaọ akpọ na. Akpọ na o yoma no vẹre evaọ okenọ Enọk, ọsẹ-ode riẹ ọ jọ uzuazọ. Enọk yọ omọfa jọ nọ o lele Ọghẹnẹ nya. Enọk ọ ruẹaro nọ  ẹdẹ ẹdhoguo ọ be tha kẹ ahwo oke yena nọ a riẹ Ọghẹnẹ hẹ na. Whaọ evaọ oke Noa, eyoma ọ da akpọ na fia. Evaọ aro Jihova, akpọ na o gbeku keme ozighi ọ da oria kpobi fia. (Emu. 5:22; 6:11; Jud 14, 15) Kọ eme ọ soriẹ nọ akpọ na o ro yoma tere?

⁵ Ijẹle Jihova jọ a je dhesẹ ekpehre uruemu. Ọjọ ọ wọso Ọghẹnẹ no vẹre evaọ okenọ o gu ọrue kpahe Ọghẹnẹ, ọ tẹ jẹ lẹliẹ Adamu avọ Ivi raha uzi, ọ tẹ rọ ere zihe ruọ Setan Ẹdhọ na. Evaọ oke Noa, ijẹle efa i te kuomagbe Ẹdhọ wọso Ọghẹnẹ. Ijẹle na a siọ iruo rai ba evaọ obọ odhiwu, a te zihe oma ruọ ahwo-akpọ, jẹ rehọ emetẹ nọ i wo erru gaga kẹ omarai. Ijẹle yena nọ e vọ avọ omorro gbe oriobọ na a te mu ugberuo họ evaọ akpọ na.—Emu. 6:1, 2; Jud 6, 7.

6. Eyoma vẹ egwara na e wha fihọ akpọ na, kọ eme Jihova ọ ta nọ o ti ru?

⁶ Ofariẹ, nọ ijẹle na a lele eyae nọ a rehọ na wezẹ no, a te yẹ emọ nọ e goma gaga jẹ rro thesiwa. Ebaibol o se emọ nọ a yẹ na “Nẹfilim” hayo egwara, yọ otofa odẹ na họ “Emare-ahwo,” koyehọ enọ e rẹ mare ahwo kie. Ozighi rai o lẹliẹ akpọ na gbeku vrẹta. Enana kpobi e soriẹ nọ Ọghẹnẹ o ro rri nọ “umuomu ohwo o ro thesiwa evaọ akpọ na, gbe nọ iroro eva riẹ evọ avọ eyoma kẹse kẹse.” Jihova ọ tẹ ta nọ ikpe udhozeza (120) e tẹ vrẹ no, ọ te raha akpọ omuomu yena.—Se Emuhọ 6:3-5.

7. Ẹvẹ o rọ jọ bẹbẹ kẹ Noa avọ aye riẹ re a yọrọ emọ rai?

⁷ Dai roro epanọ o bẹ te re a yọrọ emọ evaọ udevie ahwo omuomu yena. Ghele na, Noa ọ sae yọrọ emọ riẹ ziezi. Ọ rehọ emamọ aye nọ o je fi obọ họ kẹe. Nọ Noa ọ kpako te ikpe egba  isoi (500) no, aye riẹ o te yẹ emezae esa kẹe; edẹ rai họ, Shẹm, Ham, gbe Jafẹt. * Noa avọ aye riẹ a daoma gaga re a thọ emọ rai no iruemu iyoma nọ e da akpọ na fia evaọ oke yena. Emaha a rẹ gwọlọ rri ughe “ahwo ologbo,” yọ o wọhọ nọ ere emọ oke yena a je rri egwara na. O jọ bẹbẹ kẹ Noa avọ aye riẹ ẹsejọ re a whaha emọ rai ughe eware iyoma nọ egwara na a je ru, ghele na a je wuhrẹ emọ na kpahe Ọghẹnẹ, ọnọ o mukpahe ozighi na. A te je wuhrẹ emọ na nọ ozighi gbe ọwọsuọ nọ ọ da akpọ na fia na o be kẹ Jihova uye gaga.—Emu. 6:6.

8. Ẹvẹ esẹgbini a sae rọ rehọ aro kele oriruo Noa avọ aye riẹ?

⁸ Esẹgbini nẹnẹ a rẹ sae riẹ nọ o jọ bẹbẹ kẹ Noa avọ aye riẹ re a riẹ emọ rai yọrọ. Akpọ nọ ma be rria nẹnẹ ọ vọ avọ ozighi gbe ọwọsuọ. Izoge buobu a bi thuethu evaọ eria sa-sa nẹnẹ. Makọ ifimu nọ a bi ru fiki emaha nẹnẹ e vọ avọ ozighi gbe ọwọsuọ. O gwọlọ nọ esẹgbini a rẹ daoma gaga re a thọ emọ rai no eware itieye na, a ve je wuhrẹ ai re a riẹ nọ Jihova, Ọghẹnẹ udhedhẹ na, o ti si ahwo nọ a bi ru ozighi no otọ kẹle. (Ol. 11:5; 37:10, 11) Dede nọ ma be rria akpọ nọ o gbeku, emọ a rẹ sai ru oware nọ u woma. Noa avọ aye riẹ a wuhrẹ emọ rai ozodhẹ Ọghẹnẹ. Emọ Noa a yoẹme, a tẹ jẹ rehọ eyae nọ i je ru oreva Ọghẹnẹ.

9, 10. (a) Didi ẹme Jihova ọ ta nọ u nwene uzuazọ Noa? (b) Oghẹrẹ vẹ Jihova ọ ta nọ Noa ọ kare okọ na, kọ fikieme Jihova ọ rọ gwọlọ nọ Noa o ku okọ?

⁹ Evaọ ẹdẹjọ, Jihova ọ tẹ vuẹ Noa ẹme jọ nọ u nwene uzuazọ riẹ. Jihova ọ ta kẹ Noa nọ ọ gwọlọ raha akpọ na. Ọ vuẹ riẹ nọ: “Rehọ ure gofa kare okọ.”—Emu. 6:14.

¹⁰ Orọnikọ okọ-oyibo Noa ọ kare he, wọhọ epanọ ahwo jọ a roro. Rekọ oware nọ o lẹliẹ e riẹ tho okọ-oyibo họ, u je vori evaọ ehru ame. O jọ wọhọ ẹkpẹti ologbo. Jihova ọ vuẹ Noa oghẹrẹ nọ ọ rẹ kare okọ na kẹre te, epanọ u re kpehru je theri te, gbe oghẹrẹ nọ o re ro di ei tuke teva. Ọ vuẹ Noa oware nọ ọ rọ gwọlọ nọ o ku okọ na, ọ ta kẹe nọ: “Mẹ be te rehọ ame ẹvo ku akpọ na . . . eware kpobi nọ e rọ otọ akpọ na i ve ti whu.” Jihova ọ tẹ jẹ vuẹ Noa nọ: “Whọ vẹ te nyaze obọ okọ na, te owhẹ gbe emezae ra, gbe aye ra, gbe eyae emezae ra.” Jihova ọ ta kẹ Noa nọ o su eghẹrẹ erao sa-sa ruọ eva okọ na. Ahwo nọ a ruọ eva okọ na ọvo a te zọ.—Emu. 6:17-20.

11, 12. Okpiruo vẹ Ọghẹnẹ ọ kẹ Noa, kọ oghẹrẹ vẹ Noa o ru iruo na?

 ¹¹ Okpiruo Noa o bi ti muhọ na. Okọ na o te jọ ruaro gaga, keme u ti theri te esabọ udhosa gbe ikpegbisoi, okẹkẹe riẹ esabọ ikpegbivẹ gbe ubro, yọ u ti kpehru te esabọ ihrẹ gbe ubro. O rro vi okọ-oyibo nọ a rehọ ire ku no nọ o mae rro evaọ oke mai nana. Kọ Noa ọ dhẹ siọ iruo na ba, gu inoma nọ iruo na e ga hrọ, hayo kọ ọ kare okọ na kawo vi epanọ Ọghẹnẹ ọ ta na re iruo na e sae lọhọ kẹe? Ebaibol ọ ta nọ: “Noa o te ru . . . eware kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹ e.”—Emu. 6:22.

¹² Iruo na e rehọ oware wọhọ ikpe 40 rite 50. Ọ te bẹre ire, wọ enọ a bẹre no kpohọ oria nọ a be jọ ku okọ na, jẹ tehe ae kugbe. Okọ na u ti wo idhe esa, ibruwou sa-sa, gbe ẹthẹ evaọ abọjọ riẹ. Inwido e jọ obehru okọ na nọ elo ọ sai ro lo ruọ eva riẹ, gbe oria nọ u ku whrẹrẹ nọ ame ọ sai ro hwẹ noi nọ oso ọ tẹ be rọ.—Emu. 6:14-16.

13. Iruo vẹ o wọhọ nọ e bẹ Noa vi iruo okọ na, kọ ẹvẹ ahwo na a rri iruo nana?

¹³ Nọ ikpe na e be vrẹ na, yọ ebabọ okọ na e be nyaharo, yọ u muẹro nọ eva e jẹ were Noa gaga keme uviuwou riẹ o be thae uke. U te no iruo ebabọ na no, oware ofa jọ o riẹ nọ o tubẹ ga vi iruo okọ na dede. Ebaibol na ọ ta nọ Noa “ọ jọ ọvuẹovuẹ ẹrẹreokie.” (Se 2 Pita 2:5.) Noa ọ jẹ rọ aruọwha ta usiuwoma kẹ ahwo omuomu oke yena, be vẹvẹ ai unu nọ ọraha ọ be tha. Ẹvẹ ahwo na a rri unuovẹvẹ na? Jesu ọ ta uwhremu na kpahe ahwo oke yena nọ “a riẹ hẹ bẹsenọ ẹvo ọ rọ ze.” Jesu ọ ta nọ eware omaweromẹ ọvo ahwo oke yena a je le, wọhọ emuore, idi eda, gbe orọo, onọ o soriẹ ze nọ a gbẹ rọ gaviezọ kẹ Noa ha. (Mat. 24:37-39) Avro ọ riẹ hẹ inọ a je se Noa avọ uviuwou riẹ ẹkoko, yọ o sae jọnọ a je seha kẹ Noa inọ a ti dhesẹ akpọ kẹe. Ẹsejọhọ a jẹ gwọlọ edhere nọ a rẹ rọ whaha iruo okọ na.

14. Eme o gwọlọ nọ Ileleikristi a re wuhrẹ mi Noa avọ uviuwou riẹ?

¹⁴ Ghele na, Noa avọ uviuwou riẹ a gbẹ jẹ rọ aruọwha vẹvẹ ahwo na unu. A ruabọhọ iruo okọ na dede nọ ahwo oke yena a je roro nọ a riẹ oware nọ a bi ru hu. O gwọlọ nọ Ileleikristi nẹnẹ a rẹ rehọ aro kele ẹrọwọ Noa avọ uviuwou riẹ. O rrọ ere keme ma be rria oke nọ Ebaibol o se “edẹ urere” akpọ omuomu nana. (2 Tim. 3:1) Jesu ọ ta nọ oke mai na o te wọhọ edẹ Noa. Otẹrọnọ ahwo a be gaviezọ kẹ usiuwoma ota mai hi, hayo a bi se omai ẹkoko je bi kpokpo omai, u fo re ma kareghẹhọ Noa. Ma rẹ kareghẹhọ nọ orọnikọ mai u ro muhọ họ.

15. Ahwo jọ vẹ a whu ku Noa taure o te ti te ikpe udhusoi akuazeza?

¹⁵ Nọ ikpe buobu e ruemu no, Noa o te ti ku okọ na re. Taure Noa o te ti te ikpe udhusoi akuazeza (600), ahwo a whu ku ei. Lemẹk ọsẹ riẹ o whu. * Ikpe isoi nọ i lele i rie, ọsẹ-ode riẹ nọ a re se Methusẹla o te whu, ọnọ ọ kpako te ikpe egba izii gbe udhosa gbe izii (969), yọ ọye họ ohwo nọ ọ mae rria akpọ kri nọ a fodẹ evaọ Ebaibol na. (Emu. 5:27) Methusẹla avọ Lemẹk a rria oke ovo na kugbe Adamu.

16, 17. (a) Eme Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Noa nọ o ru evaọ okenọ ọ jọ ikpe udhusoi akuazeza? (b) Gbiku oware nọ Noa avọ uviuwou riẹ a rọ ẹro ruẹ nọ o rẹ thọrọ ae ẹro ho.

¹⁶ Nọ Noa o te ikpe udhusoi akuazeza (600) no, Ọghẹnẹ ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ruọ eva okọ na, whẹ avọ ekru ra kpobi.” Ọghẹnẹ ọ tẹ jẹ ta kẹe nọ o su eghẹrẹ erao sa-sa fihọ okọ na, nnọ ọ jọ usu erao nọ e fo na salọ ihrẹ evaọ karao karao nọ a sai ro dhe idhe, ọ vẹ salọ ivivẹ evaọ erao nọ i kiọkọ.—Emu. 7:1-3.

¹⁷ Iruo nana e rẹ thọrọ Noa ẹro vievie he. Erao buobu i te bi zurie ze gbidi gbidi, te enọ e be nya, te enọ e be ra, te enọ i bi si, ejọ e rro vi ejọ, ejọ i re dhuaro, efa e rrọ wowolẹ. A re gbiku epanọ uye o bẹ Noa te he re ọ sae tẹzẹ erao na kpobi rueva  okọ na. Ebaibol na ọ ta nọ erao na i ‘lele Noa ro eva okọ na.’—Emu. 7:9.

18, 19. (a) Eme ma rẹ kareghẹhọ nọ ahwo a tẹ be vro avro kpahe erao nọ e ruọ okọ Noa na? (b) Eme ma wuhrẹ no oghẹrẹ nọ Jihova o ro siwi erao na ze?

¹⁸ Ahwo jọ a rẹ sae vro avro inọ: ‘Ẹvẹ oware utioye o sae rọ via? Kọ ẹvẹ erao yena kpobi e sae rọ rria kugbe dhedhẹ evaọ oria ovo nọ a fi rai họ na?’ Rekọ roro kpahe onana: Kọ o rẹ ginẹ bẹ Ọghẹnẹ nọ ọ ma ehrugbakpọ na re ọ kpọ erao nọ ọ ma na, je ru ai rria kugbe dhedhẹ, ababọ ozighi nọ a re ru? Kareghẹhọ nọ Jihova họ ọnọ ọ ma erao na. Ikpe buobu evaọ obaro, Ọghẹnẹ ọ hẹriẹ Abade Ọwawae na je ru nọ ọre o ro mudhe oria ovo. Kọ who roro nọ o rrọ okpoware re o ru eware nọ a ta evaọ iku Noa na gba? Avro ọ riẹ hẹ, o wo ogaga na, yọ ere o ru dẹẹ.

¹⁹ O hae jọnọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ rọ edhere ọfa siwi erao na, o hae bẹe he. Rekọ erao na nọ ọ ta kẹ Noa nọ o su rueva okọ na u dhesẹ nọ o fievahọ ohwo-akpọ re ọ rẹrote eware kpobi nọ e rrọ uzuazọ evaọ akpọ na, wọhọ epanọ ọ ta evaọ oke emuhọ na. (Emu. 1:28) Fikiere esẹgbini nẹnẹ a rẹ sae rọ iku Noa na wuhrẹ emọ rai inọ Ọghẹnẹ o rri ahwo gbe erao nọ ọ ma na ghaghae.

20. Ẹvẹ Noa avọ uviuwou riẹ a ru iruo te evaọ edẹ ihrẹ nọ i kiọkọ taure Owhe Ologbo na o te ku ze?

²⁰ Jihova ọ ta kẹ Noa nọ edẹ ihrẹ ọvo i kiọkọ re Owhe  Ologbo na o te ku ze. Ohwo kpobi evaọ uwou na o je ru iruo gaga. Dai roro epanọ o bẹ te re a koko erao na kpobi họ eva okọ na, te emu erao na, gbe emu uviuwou na avọ ekwakwa rai kpobi. O sae jọnọ aye Noa gbe eyae emezae esa riẹ na a je ru iruo taso tuvo re a ru oria nọ a te rria evaọ okọ na kiehọ ziezi.

21, 22. (a) Fikieme udu ogaga nọ ahwo edẹ Noa a wo na u gbe ro gbe omai unu hu? (b) Oke vẹ ẹkoko nọ a je se Noa avọ uviuwou riẹ u ro kuhọ?

²¹ Kọ eme ahwo ẹwho na a je ru evaọ oke yena kpobi? Dede nọ a be ruẹ oghẹrẹ nọ Noa avọ uviuwou riẹ a bi ru iruo te na, a nuhu oma ghele he. A jẹ ruẹ erao na nọ i bi zurie rueva okọ na. Rekọ udu ogaga rai u re gbe omai unu hu. Ghelọ imuẹro buobu nọ i bi dhesẹ nọ ma rrọ edẹ urere akpọ nana, ahwo buobu a bi vuhu onana mu hu. Yọ wọhọ epanọ Pita ukọ na ọ ta, ise-ẹkoko a be rọ idibo Ọghẹnẹ jijehwẹ. (Se 2 Pita 3:3-6.) Epọvo na a je se Noa avọ uviuwou riẹ ẹkoko re.

²² Kọ oke vẹ ẹkoko na o ro kuhọ? Ebaibol ọ ta nọ okenọ Noa avọ uviuwou riẹ gbe erao na a rueva okọ na no, “ỌNOWO na o te si ẹthẹ dhe ai.” Otẹrọnọ ise-ẹkoko jọ e jọ etẹe okenọ ẹthẹ okọ na o sigbe, onana u ru rai fibo. O tẹ make rọnọ ejọ i je gbe se ẹkoko dede, a fibo evaọ okenọ oso na o muhọ ẹrọ no. Oso na ọ ga te epanọ ame ọ rọ da akpọ fia, nwane wọhọ epanọ Jihova ọ ta nọ o te via na.—Emu. 7:16-21.

23. (a) Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ ahwo nọ a whu evaọ edẹ Noa na o were Jihova ha? (b) Fikieme o jẹ rrọ oware areghẹ re ma rọ aro kele ẹrọwọ Noa?

²³ Kọ eva e were Jihova nọ ahwo oyoma yena a whu? Vievie. (Izik. 33:11) Ọ kẹ oke ziezi re a siobọno umuomu rai je ru oware nọ u kiehọ. Kọ a hẹ sai ru ere? Uzuazọ nọ Noa o yeri o kẹ uyo onọ yena. Noa o lele Ọghẹnẹ nya, o yoẹme kẹe evaọ oware kpobi, ọ tẹ rọ ere dhesẹ nọ ahwo oke yena a hae zọ o hae jọnọ a ru epanọ o ru na. Ẹrọwọ Noa o brukpe akpọ yena, koyehọ o dhesẹ nọ o lọhọ re ohwo-akpọ o yeri uzuazọ nọ o rẹ were Ọghẹnẹ. Ẹrọwọ riẹ o siwi rie gbe uviuwou riẹ. Whọ tẹ rọ aro kele ẹrọwọ Noa, u ti siwi owhẹ avọ ahwo uviuwou ra. Whọ rẹ sai lele Ọghẹnẹ nya wọhọ epanọ Noa o ru, whọ sae jọ ogbẹnyusu Ọghẹnẹ re. Yọ usu na o sae jọ bẹdẹ bẹdẹ.