1. Eme o rẹ sae jọ owhẹ iroro nọ who wuhrẹ obe nana no na?

WHỌ jọ obe nana wuhrẹ eware buobu nọ e rrọ Ebaibol no, eware wọhọ eyaa uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ nọ Ọghẹnẹ ọ ya, oghẹrẹ nọ ahwo nọ a whu no a rrọ, gbe ẹruore ẹkparomatha na. (Ọtausiuwoma Na 9:5; Luk 23:43; Jọn 5:28, 29; Eviavia 21:3, 4) Ẹsejọhọ who mu iwuhrẹ Isẹri Jihova họ ẹnya no, whọ tẹ jẹ rọwo nọ Isẹri Jihova yọ egagọ uzẹme. (Jọn 13:35) O sae jọnọ whọ be daoma re who wo usu okpekpe kugbe Jihova, yọ ẹsejọhọ whọ jiroro no inọ whọ rẹ gọe. Fikiere whọ rẹ sai roro nọ, ‘Eme me re ru enẹna re mẹ gọ Ọghẹnẹ?’

2. Fikieme ọzae Etiopia jọ ọ rọ gwọlọ nọ ọ rẹ họ-ame?

 ² Oware utioye na o jọ iroro ọzae Etiopia jọ evaọ oke Jesu. Nọ a kpare Jesu no uki ze no, olele Jesu nọ a re se Filip ọ tẹ ta usi uwoma kẹ ọzae na. Filip o dhesẹ kẹe vevẹ inọ Jesu họ Mesaya na. Oware nana nọ ọzae Etiopia na o wuhrẹ na u duobọtei te epanọ ọ rọ nwane ta nọ: “Rri! Ame ọ rrọ etenẹ; eme ọ rẹ whaha omẹ ame-ọhọ?”​—Iruẹru Ikọ 8:26-36.

3. (a) Uzi vẹ Jesu o jie kẹ ilele riẹ? (b) Ẹvẹ a rẹ họ ohwo ame?

³ Ebaibol na o wuhrẹ vevẹ nọ otẹrọnọ whọ gwọlọ gọ Jihova, whọ rẹ họ-ame. Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Wha ru ahwo zihe ruọ ilele evaọ udevie ahwo erẹwho na kpobi, wha họ ae ame.” (Matiu 28:19) Jesu omariẹ ọ họ-ame. A duwu oma riẹ kpobi họ ame le no, orọnikọ a frẹ ame ku uzou riẹ hẹ. (Matiu 3:16) Nẹnẹ na, otẹrọnọ Oleleikristi ọ gwọlọ họ-ame, a re duwu oma riẹ kpobi họ ame le no.

4. Whọ tẹ họ-ame, eme oyena u re dhesẹ?

⁴ Whọ tẹ họ-ame u re dhesẹ kẹ amọfa nọ whọ ginẹ gwọlọ jọ ogbẹnyusu Ọghẹnẹ, yọ whọ gwọlọ gọe. (Olezi 40:7, 8) Fikiere, whọ rẹ sae nọ inọ, ‘Eme me re ru re mẹ sae họ-ame?’

5. (a) Eme who re ru taure whọ tẹ te họ-ame? (b) Fikieme u ro wuzou re whọ hai kpohọ iwuhrẹ Ileleikristi?

⁵ Re whọ tẹ te họ-ame, o gwọlọ nọ whọ rẹ riẹ Jihova gbe Jesu. Ebaibol nọ who bi wuhrẹ na u dhesẹ nọ who mu onana họ eruo no. (Se Jọn 17:3.) Rekọ oyena ọvo u te he. Ebaibol na ọ ta nọ “eriariẹ egbagba oreva” Jihova e rẹ ‘da owhẹ oma fia.’ (Ahwo Kọlọsi 1:9) Iwuhrẹ Isẹri Jihova nọ who re kpohọ i ti fiobọhọ kẹ owhẹ  wo usu okpekpe kugbe Jihova. Onana yọ ẹjiroro jọ nọ u ro wuzou re whọ hai kpohọ iwuhrẹ yena kẹse kẹse.​—Ahwo Hibru 10:24, 25.

6. Ẹvẹ u fo nọ who re wo eriariẹ Ebaibol te taure whọ tẹ te họ-ame?

⁶ Dede na, orọnikọ Jihova ọ gwọlọ nọ whọ rẹ riẹ eware kpobi nọ e rrọ Ebaibol na no taure whọ tẹ te họ-ame he. O rẹro nọ ọzae Etiopia na ọ rẹ riẹ eware na kpobi no taure ọ tẹ te họ-ame he. (Iruẹru Ikọ 8:30, 31) Yọ mai kpobi ma ti wuhrẹ kpahe Ọghẹnẹ bẹdẹ bẹdẹ. (Ọtausiuwoma Na 3:11) Rekọ re whọ tẹ te họ-ame, o gwọlọ nọ whọ riẹ igogo iwuhrẹ Ebaibol jọ, whọ vẹ jẹ rọwo ai.​—Ahwo Hibru 5:12.

7. Eme uwuhrẹ Ebaibol u fiobọhọ kẹ owhẹ wo no?

⁷ Ebaibol na ọ ta nọ: “Ababọ ẹrọwọ ohwo ọ rẹ sai ru Ọghẹnẹ eva were” he. (Ahwo Hibru 11:6) Fikiere o gwọlọ nọ who re wo ẹrọwọ taure whọ tẹ te họ-ame. Ebaibol na ọ ta kẹ omai nọ okenọ ahwo jọ nọ a jọ okpẹwho nọ a re se Kọrint a yo eware nọ ilele Jesu a wuhrẹ i rai, “a te mu ẹrọwọ họ efihọ Olori na, a tẹ họ-ame.” (Iruẹru Ikọ 18:8) Epọvo na re, Ebaibol nọ who bi wuhrẹ na u fiobọhọ kẹ owhẹ fi ẹrọwọ họ eyaa Ọghẹnẹ no, jẹ rọwo nọ idhe Jesu e rẹ sai siwi omai no uzioraha gbe uwhu.​—Joshua 23:14; Iruẹru Ikọ 4:12; 2 Timoti 3:16, 17.

8. Eme o te wọ owhẹ ta eware nọ who wuhrẹ no kẹ amọfa?

⁸ Nọ who bi wuhrẹ Ebaibol jẹ ruẹ epanọ o bi ro fiobọhọ kẹ owhẹ evaọ uzuazọ ra na, ẹrọwọ ra ọ te ga vi epaọ ọsosuọ. Oma o te wọ owhẹ re whọ ta eware nọ who bi wuhrẹ na kẹ amọfa. (Jerimaya 20:9; 2 Ahwo Kọrint 4:13) Rekọ amono whọ rẹ ta ae kẹ?

9, 10. (a) Amono whọ rẹ kake vuẹ eware nọ who wuhrẹ no? (b) Eme who re ru nọ whọ tẹ gwọlọ nọ who re kuomagbe ukoko na kpohọ usi uwoma?

 ⁹ Whọ te gwọlọ nọ whọ rẹ ta eware nọ who bi wuhrẹ kẹ ahwo uwou ra, egbẹnyusu ra, ahwo nọ a be rria kẹle owhẹ, hayo ahwo nọ who bi lele ruiruo. Oyena o rrọ ziezi, rekọ rehọ edhere owowolẹ gbe uyoyou ru ei evaọ ẹsikpobi. Uwhremu na, who ve ti mu inievo ukoko na họ elele kpohọ usi uwoma. Nọ whọ tẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ onana no, ta kẹ Osẹri Jihova nọ o bi wuhrẹ owhẹ Ebaibol na inọ whọ gwọlọ lele inievo ukoko na kpohọ usi uwoma. Ohwo yena ọ tẹ ruẹ nọ whọ ruẹrẹ oma kpahe no, yọ who bi ru lele eware nọ Ebaibol na ọ ta, ọ vẹ te rehọ owhẹ bru ekpako ukoko na re whẹ aimava wha lele ai ta ẹme.

¹⁰ Eme wha ti lele ekpako na ta? Ekpako na a ti lele owhẹ ta ẹme re a riẹ sọ whọ riẹ igogo iwuhrẹ Ebaibol na jẹ rọwo ae. A te jẹ gwọlọ riẹ sọ oghẹrẹ nọ who bi yeri uzuazọ ra kẹdẹ kẹdẹ o rọwokugbe eware nọ Ebaibol ọ ta, yọ whọ ginẹ gwọlọ jọ omọvo Isẹri Jihova. Kareghẹhọ nọ ekpako na họ enọ e be rẹrote ahwo ukoko na, te owhẹ re, fikiere jọ ozọ u mu owhẹ hẹ nọ who te bi lele ai ta ẹme. (Iruẹru Ikọ 20:28; 1 Pita 5:2, 3) Nọ ekpako na a te lele owhẹ ta ẹme no, a te vuẹ owhẹ sọ whọ sai kuomagbe ukoko na kpohọ usi uwoma.

11. Fikieme u ro wuzou re ma siobọno iruemu nọ i fo ho taure ma te ti mu ukoko na họ elele kpohọ usi uwoma?

¹¹ Ekpako na a rẹ sae vuẹ owhẹ eware efa jọ nọ u fo nọ who re ru taure who te ti mu ahwo ukoko na họ elele kpohọ usi uwoma. Fikieme u ro wuzou re who ru eware yena? Keme ma tẹ be ta ẹme Ọghẹnẹ kẹ amọfa, yọ Jihova ma bi dikihẹ kẹ na, fikiere o gwọlọ nọ ma  re yeri uzuazọ nọ u re dhesẹ nọ ma be rọ ọghọ kẹe.​—1 Ahwo Kọrint 6:9, 10; Ahwo Galesha 5:19-21.

12. Fikieme o rọ gwọlọ nọ ohwo kpobi o re kurẹriẹ?

¹² Oware ofa jọ o riẹ nọ u fo nọ who re ru taure whọ tẹ te họ-ame. Pita ukọ na ọ ta nọ: “Fikiere, wha kurẹriẹ, wha nwene idhere rai re a sai voro izieraha rai no.” (Iruẹru Ikọ 3:19) Eme u dhesẹ re a kurẹriẹ? U dhesẹ nọ oware uyoma kpobi nọ ma ru no o rẹ da omai. Wọhọ oriruo, otẹrọnọ who je gbe-ọfariẹ vẹre, o gwọlọ nọ who re kurẹriẹ. Yọ o tẹ make rọnọ whọ be daoma ru oware nọ u kiehọ anwẹdẹ rite enẹna, o gbẹ gwọlọ nọ who kurẹriẹ ghele, keme mai kpobi yọ erahaizi nọ e gwọlọ erọvrẹ Ọghẹnẹ.​—Ahwo Rom 3:23; 5:12.

13. Eme u dhesẹ re ohwo o “nwene idhere” riẹ?

¹³ Kọ oware uyoma nọ who ru o tẹ da owhẹ, yọ u re no? Ijo, Pita ọ ta ẹme ọfa jọ inọ “wha nwene idhere rai.” Onana u dhesẹ nọ whọ rẹ siọ uruemu othọthọ nọ who wo ba, who ve mu oware nọ u woma họ eruo. Re ma dhesẹ oghẹrẹ nọ whọ sai ro ru onana, joma rehọ iẹe nọ who bi kpohọ erẹ, yọ oria nọ whọ be nya na, who ri tei ẹdẹvo ho. Nọ whọ dhẹ thabọ no, whọ tẹ ruẹ nọ kpakọ whọ dhẹ thọ no. Eme who ti ru? Ababọ oke oraha, who ti thihi ibreki, who ve kuomarẹriẹ kpohọ edhere nọ a rẹ dhẹ kpohọ oria na. Epọvo na re, nọ who bi wuhrẹ Ebaibol na, whọ sae ruẹ nọ eware jọ nọ who bi ru e thọ, yọ u fo nọ whọ rẹ siọ ae ba. Daoma “nwene idhere” ra, koyehọ whọ rẹ siọ oware kpobi nọ o thọ ba, who ve mu onọ u woma họ eruo.

14. Ẹvẹ whọ rẹ rọ rehọ omara mudhe kẹ Ọghẹnẹ?

¹⁴ Oware ofa jọ nọ u wuzou nọ who re ru re whọ tẹ te họ-ame họ, whọ rẹ rọ omara mudhe kẹ Jihova. Whọ tẹ gwọlọ rọ omara mudhe kẹ Jihova, whọ rẹ ya eyaa kẹe evaọ olẹ inọ ọye ọvo whọ te gọ, yọ oreva riẹ nọ who re ru oye o te jọ oware nọ o mai wuzou kẹ owhẹ evaọ uzuazọ ra.​—Iziewariẹ 6:15.

15, 16. Eme o rẹ wọ ohwo rọ omariẹ mudhe kẹ Ọghẹnẹ?

¹⁵ Whọ tẹ ya eyaa nọ Jihova ọvo whọ rẹ gọ, o wọhọ ẹsenọ whọ ya eyaa kẹ ohwo nọ who you inọ ọye ọ te jọ ọzae hayo aye ra evaọ edẹ uzuazọ ra kpobi. Dae rehọ iẹe nọ ọzae avọ aye a be nyusu orọo. Nọ ọzae na ọ be ruẹ epanọ uruemu aye na u woma te na, o ve ti you rie jẹ gwọlọ nọ ọ rẹ rehọ iẹe. Dede nọ onana yọ oware aroza ha, ọzae na ọ rẹ rọwo nọ ọ te wọ owha kpobi nọ u no rie ze keme o you rie.

¹⁶ Nọ who bi wuhrẹ kpahe Jihova na, who ti you rie jẹ gwọlọ rehọ ẹgba ra kpobi gọe. Onana o te wọ owhẹ lẹ sei, whọ vẹ te ya eyaa kẹe inọ whọ te gọe. Ebaibol na ọ ta nọ ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ lele Jesu ọ rẹ “vro omobọ riẹ.” (Mak 8:34) Eme oyena u dhesẹ? U dhesẹ nọ oware nọ o rẹ mae jọ owhẹ oja evaọ uzuazọ ra họ ẹmeoyo kẹ Jihova. Eware nọ Jihova ọ gwọlọ eye e rẹ mai wuzou kẹ owhẹ vi isiuru ra gbe eware nọ whọ gwọlọ ru evaọ akpọ.​—Se 1 Pita 4:2.

17. Fikieme ahwo jọ a gbẹ be rọ rehọ omarai mudhe kẹ Jihova ha?

¹⁷ Ahwo jọ a rẹ gwọlọ rọ omarai mudhe kẹ Jihova ha, keme ozọ u bi mu ai inọ a te sai koko eyaa rai hi. A gwọlọ ru eva dha Jihova ha, hayo o sae jọnọ a bi roro  inọ a gbẹ rọ omarai mudhe kẹ Jihova ha, ọ te rehọ ai gu ẹdhọ họ nọ a te ru oware uyoma.

18. Eme o ti fiobọhọ kẹ owhẹ siọ ozọ ba ẹdhẹ inọ who ti ru eva dha Jihova?

¹⁸ Who te you Jihova, ozọ inọ ẹdẹjọ whọ sai ru ei eva dha o te whaha owhẹ re whọ se iẹe ba ẹgọ họ. Fikinọ who you rie, whọ te dawo utho oma ra kpobi re who ru oware nọ whọ ya eyaa riẹ kẹe na gba. (Ọtausiuwoma Na 5:4; Ahwo Kọlọsi 1:10) Who ti roro nọ o te jọ bẹbẹ re who ru oreva Jihova ha. Jọn ukọ na o kere nọ: “Enẹ ma re ro dhesẹ nọ ma you Ọghẹnẹ, ma re koko ijaje riẹ; yọ ijaje riẹ e rrọ owha ogbẹgbẹdẹ hẹ.”​—1 Jọn 5:3.

19. Fikieme whọ gbẹ dhozọ omara nọ who re ro mudhe kẹ Jihova ha?

¹⁹ U du gwọlọ nọ whọ rẹ jọ ohwo ọgbagba taure whọ tẹ te rọ omara mudhe kẹ Jihova ha. O bi rẹro eware nọ ma rẹ sai ru hu mi omai hi. (Olezi 103:14) O ti fiobọhọ kẹ owhẹ ru oware nọ u kiehọ. (Aizaya 41:10) Fi eva ra kpobi họ Jihova, “o ve ti ru idhere ra liọ.”​—Itẹ 3:5, 6.

20. Whọ tẹ rọ omara mudhe kẹ Ọghẹnẹ no, eme ọfa who re ru?

²⁰ Kọ who roro nọ whọ ruẹrẹ oma kpahe no re whọ rọ omara mudhe kẹ Jihova? Whọ tẹ rọ omara mudhe kẹ Jihova no, oware ofa jọ o riẹ nọ who re ru. Whọ rẹ họ-ame.

21, 22. Ẹvẹ who re ro ‘whowho ẹrọwọ ra via’?

²¹ Ta kẹ ọnọ o re koko iruẹru ugboma ekpako na họ evaọ ukoko rai inọ whọ rọ omara mudhe kẹ Jihova no, yọ whọ gwọlọ họ-ame. Kẹsena ọ vẹ te ta kẹ ekpako  jọ re a wariẹ lele owhẹ ta ẹme kpahe igogo iwuhrẹ Ebaibol na jọ. A tẹ rọwo nọ who te ohwo nọ ọ rẹ họ-ame no, a te vuẹ owhẹ inọ whọ rẹ sae họ-ame evaọ okokohọ okogho hayo ọrọ ubrotọ nọ Isẹri Jihova a be te nya kẹle na. A te jọ okokohọ na ta ẹme kpahe oware nọ ame-ọhọ ọ rrọ. Kẹsena oniọvo nọ ọ te ta ẹme ame-ọhọ na ọ vẹ te nọ enọ e be te họ-ame na kpobi enọ elọlọhọ ivẹ jọ. Nọ whọ tẹ kpahe fihọ  enọ ivẹ yena no, yọ ẹrọwọ ra who “whowho via” no na.​—Ahwo Rom 10:10.

²² Kẹsena a vẹ họ owhẹ ame. A ti duwu owhẹ họ ame le no. Ame-ọhọ na o ti dhesẹ kẹ ahwo kpobi nọ whọ rehọ omara mudhe kẹ Jihova no, who te je zihe ruọ omọvo Isẹri Jihova no.

23. Eme u dhesẹ re a họ-ame “evaọ odẹ Ọsẹ na gbe Ọmọ na gbe ẹzi ọfuafo na”?

²³ Jesu ọ ta nọ ilele riẹ a rẹ họ-ame “evaọ odẹ Ọsẹ na gbe Ọmọ na gbe ẹzi ọfuafo na.” (Se Matiu 28:19.) Eme oyena u dhesẹ? U dhesẹ nọ who vuhu udu nọ Jihova o wo mu gbe iruo nọ Jesu o wo evaọ erugba ẹjiroro Ọghẹnẹ, gbe oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ rehọ ẹzi ọfuafo riẹ ru oreva riẹ gba.​—Olezi 83:18; Matiu 28:18; Ahwo Galesha 5:22, 23; 2 Pita 1:21.

24, 25. (a) Eme ame-ọhọ o dhesẹ? (b) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme urere na?

²⁴ Ame-ọhọ yọ oka oware ulogbo jọ. Nọ a te duwu owhẹ họ ame le no, u dhesẹ nọ who whu kẹ uzuazọ nọ who je yeri vẹre no, koyehọ whọ nyasiọ uzuazọ yena ba no. Nọ a tẹ kpare owhẹ no ame na ze no, u dhesẹ nọ who bi ti yeri uzuazọ okpokpọ, onọ who re jo ru oreva Ọghẹnẹ. Koyehọ, no enẹna vrẹ, Jihova ọvo whọ te gọ. Kareghẹhọ nọ orọnikọ ohwo-akpọ, hayo ukoko jọ, hayo iruo jọ whọ rọ omara mudhe kẹ hẹ. Jihova họ ọnọ whọ rehọ omara mudhe kẹ.

²⁵ Omara nọ who ro mudhe kẹ Ọghẹnẹ no na o te whae ze nọ whọ te rọ daoma re who wo usu okpekpe kugbei. (Olezi 25:14) Orọnikọ onana u dhesẹ nọ ohwo ọ tẹ nwane họ-ame no yọ o zihe ruọ ọnọ a ti siwi no ho. Pọl ukọ na o kere nọ: “Wha hae daoma rehọ ozodhẹ gbe enuhu thuẹhọ epanọ wha re ro wo esiwo.” (Ahwo Filipai 2:12) Ame-ọhọ yọ emuhọ gheghe. Kọ ẹvẹ whọ sai ro si kẹle Jihova ẹsikpobi? Uzoẹme urere obe nana o te kẹ uyo onọ yena.