1. Ẹvẹ ma sae rọ riẹ oware nọ o te via evaọ obaro?

KỌ WHỌ gaviezọ kẹ iyẹrẹ no ẹdẹjọ nọ o lẹliẹ owhẹ bo nọ, ‘Ẹvẹ eware i ro yoma enẹ?’ Eware i yoma te epanọ ahwo jọ a be rọ ta nọ akpọ na o ti re kẹle. Kọ onana o sae jọ uzẹme? Kọ edhere jọ ọ riẹ nọ ma sae rọ riẹ oware nọ o te via evaọ obaro? Ee. Dede nọ ahwo-akpọ a rẹ sae ta oware nọ o te jọ obaro via ha, Jihova ọ rẹ sae tae. Ọ jọ Ebaibol na vuẹ omai oghẹrẹ nọ obaro o te jọ, gbe epanọ akpọ na ọ te jọ.​—Aizaya 46:10; Jemis 4:14.

2, 3. Eme ilele Jesu a gwọlọ riẹ, kọ didi uyo Jesu ọ kẹ rai?

² Ma tẹ jọ Ebaibol na se kpahe urere akpọ na, orọnikọ urere otọakpọ na a be ta ha rekọ urere emuemu. Jesu o wuhrẹ ahwo inọ Uvie Ọghẹnẹ u ti su otọakpọ na. (Luk 4:43) Ilele riẹ a jẹ gwọlọ riẹ okenọ Uvie Ọghẹnẹ o te rọ ze, fikiere a tẹ nọ Jesu nọ: “Oke vẹ eware nana e te rọ via, kọ eme ọ te jọ oka ọzino ra gbe orọ oke urere uyero-akpọ na?” (Matiu 24:3) Jesu ọ fodẹ ugogo ẹdẹ na kẹ ae he, rekọ ọ vuẹ rai oware nọ o te via taure akpọ na o te ti kuhọ. Eware nọ Jesu ọ ta nọ e te via na e be via nẹnẹ.

³ Ma te jọ uzou nana ta kpahe eware nọ e kẹ imuẹro nọ ma be rria oke urere akpọ na. Orọ ọsosuọ, o gwọlọ nọ ma re wuhrẹ kpahe ẹmo jọ nọ a fi evaọ obọ odhiwu re ma riẹ oware nọ o soriẹ ze nọ akpọ na o ro yoma te enẹ.

4, 5. (a) Eme ọ via evaọ obọ odhiwu nọ a nwane rọ Jesu mu Ovie no? (b) Wọhọ epanọ o rrọ obe Eviavia 12:12, eme a ruẹaro riẹ nọ o te via nọ a te gbolo Setan ziọ otọakpọ na no?

⁴ Evaọ Uzou avọ 8, ma wuhrẹ nọ evaọ ukpe 1914 Jesu o ro zihe ruọ Ovie. (Daniẹl 7:13, 14) Obe Eviavia o vuẹ omai oware nọ o via, inọ: “Ẹmo o te du lahwe evaọ obọ odhiwu: Maekẹl [koyehọ Jesu] avọ ikọ-odhiwu riẹ a tẹ jẹ họre araomuomu idudu na [Setan], araomuomu idudu na avọ ikọ-odhiwu riẹ a tẹ jẹ họre ai re.” * Rekọ a fi Setan avọ idhivẹri riẹ kparobọ, kẹsena a te gbolo ai ziọ otọakpọ na. Dai roro kpahe oghọghọ nọ o jọ obọ odhiwu! Kọ ẹvẹ kpahe ahwo nọ a rrọ otọakpọ na? Ebaibol na ọ ta nọ uye u ti te ahwo-akpọ. Fikieme? Eva e be dha Ẹdhọ gaga, keme “ọ riẹ nọ omoke kakao o wo.”​—Eviavia 12:7, 9, 12.

⁵ Ẹdhọ ọ be dawo ẹgba riẹ kpobi re ọ wha uye gbe ebẹbẹ fihọ akpọ na. Ofu o bi mu ei gaga keme ọ riẹ nọ omoke kakao o wo taure Ọghẹnẹ o te ti si ei no. Joma ta kpahe eware nọ Jesu ọ ta nọ e te via evaọ oke urere na.​—Rri Ẹme-Oruvẹ 24.

6, 7. Eme ma rẹ sae ta kpahe ẹmo gbe ohọo nẹnẹ?

⁶ Ẹmo. Jesu ọ ta nọ: “Orẹwho o te kpareso orẹwho, uvie o te kpareso uvie.” (Matiu 24:7) Emo i kpe ahwo evaọ oke mai nana vi etoke ofa kpobi no. Ukoko jọ nọ a re se Worldwatch Institute  o nẹ iyẹrẹ nọ anwọ 1914 emo i kpe ahwo nọ i bu vi ima udhusoi (100,000,000) no. Unu ahwo nọ ẹmo o kpe no evaọ ikpe udhusoi nọ e vrẹ na, no 1900 rite 2000 o rehọ akuasa bu vi enọ ẹmo o kpe taure 1900 o te ti te. A rẹ ruẹ unu gbiku uye gbe edada nọ i bi te ima ahwo buobu hu fiki ẹmo!

⁷ Ohọo. Jesu ọ ta nọ: “Ohọo u ti mu.” (Matiu 24:7) Dede nọ emu nọ ọ rrọ akpọ na nẹnẹ o bu vi epaọ anwẹdẹ, ahwo buobu a be sae re eva vọ họ. Fikieme? Keme ahwo a wo ugho nọ a rẹ rọ dẹ emu hayo otọ nọ a rẹ kọ eware fihọ họ. Ahwo nọ a bu vi ima-odu a wo ugho nọ u re te ai re emu ẹkeriotọ họ. Ukoko jọ nọ a re se World Health Organization o nẹ iyẹrẹ nọ ima emọ buobu a bi whu kukpe kukpe keme a be sae re emu doma ha.

8, 9. Eme u dhesẹ nọ eruẹaruẹ Jesu kpahe etọ nọ i ti nuhu gbe ẹyao i bi rugba?

⁸ Etọ nọ i re nuhu. Jesu ọ ruẹaro nọ: “Etọ i ti nuhu  gaga.” (Luk 21:11) Ahwo a bi rẹro etọ nọ i ti nuhu evaọ ibrotọ ilogbo kukpe kukpe. Anwọ ukpe 1900 ze, ahwo nọ a whu fiki etọ nọ i nuhu a bu vi ima ivẹ (2,000,000). Dede nọ eware nọ a ku ze i bi fiobọhọ kẹ ahwo kake riẹ nọ otọ u bi ti nuhu, etọ nọ i bi nuhu i gbe bi kpe ahwo buobu ghele.

⁹ Ẹyao. Jesu ọ ruẹaro nọ “ikpeyao” e te jọ. (Luk 21:11) Dede nọ edọkita a wuhrẹ oghẹrẹ nọ a re ro siwi eyao buobu no, eyao nọ a rẹ sai siwi hi e gbẹ riẹ. Iyẹrẹ jọ i tube dhesẹ nọ eyao wọhọ owọre ogaga, uliaro, gbe ekọlẹra i bi kpe ima ahwo buobu kukpe kukpe. U te no ere no, edọkita a ruẹ eyao ekpokpọ ọgba efa no, yọ a rẹ sai siwi ejọ họ.

10. Ẹvẹ obe 2 Timoti 3:1-5 u bi ro rugba nẹnẹ?

¹⁰ Evaọ 2 Timoti 3:1-5, Ebaibol ọ ta nọ: “Evaọ edẹ urere na, oke obẹbẹ nọ o rẹ bẹ ẹria  o te jọ.” Pọl ukọ na o dhesẹ uruemu nọ ahwo a ti wo evaọ edẹ urere na. Ọ ta nọ ahwo

• a ti you omobọ rai

• a ti you igho

• a te ghẹmeeyo kẹ esẹgbini

• a ti ru ẹme rai gba ha

• a ti wo uyoyou kẹ ibe ahwo-akpọ rai hi

• a ti wo oma-onyẹ hẹ

• a ti mu ofu-ọkpoo jẹ vọ avọ evedha

• a ti you omaweromẹ viukpenọ a re you Ọghẹnẹ

• a ti ru wọhọ ẹsenọ a you Ọghẹnẹ rekọ a ti yoẹme kẹe he

11. Wọhọ epanọ Olezi 92:7 ọ ta, eme ọ te via kẹ irumuomu?

¹¹ Kọ ahwo buobu a bi ru eware nana evaọ oria nọ whọ rrọ? Evaọ akpọ na soso, ahwo buobu a bi ru ai. Rekọ Ọghẹnẹ o ti ru oware jọ kpahe onana kẹle na. Ọ ya eyaa nọ: “Nọ irumuomu e tẹ dhẹ ze wọhọ ẹbe nọ ahwo oyoma na kpobi a tẹ be gbọ  bọbọbọ, onana o be via re a ruẹsi kpe ai no bẹdẹ bẹdẹ.”​—Olezi 92:7.

12, 13. Eme Jihova o wuhrẹ omai no evaọ edẹ urere na?

¹² Ebaibol na ọ ruẹaro nọ evaọ edẹ urere na, uye gbe edada e te jọ akpọ na gaga. Rekọ Ebaibol ọvona ọ ta nọ eware iwoma e te via.

¹³ A ti wo otoriẹ Ebaibol na. Daniẹl ọruẹaro na o kere kpahe edẹ urere na. Ọ ta nọ: “Eriariẹ uzẹme na e te dafia.” (Daniẹl 12:4) Ọghẹnẹ o ti fiobọhọ kẹ ahwo riẹ wo otoriẹ Ebaibol na ziezi vi epaọ anwẹdẹ. Jihova o ru onana no maero anwọ ukpe 1914 ze. Wọhọ oriruo, o wuhrẹ omai epanọ odẹ riẹ u wuzou te no gbe oghẹrẹ nọ ọ gwọlọ nọ otọakpọ na o rẹ jọ, jegbe oware nọ ẹtanigbo na o rrọ, oware nọ o rẹ via nọ ma te whu no, gbe ẹkparomatha na. Ma wuhrẹ nọ Uvie Ọghẹnẹ ọvo ọ rẹ sai ku ebẹbẹ mai họ. Ma te je wuhrẹ oghẹrẹ nọ ma rẹ sai ro wo evawere gbe epanọ ma re ro yeri uzuazọ nọ o rẹ were Ọghẹnẹ. Rekọ ẹvẹ idibo Ọghẹnẹ a bi ru eware nana nọ a wuhrẹ no na? Eruẹaruẹ ọfa ọ kẹ omai uyo na.​—Rri Ẹme-Oruvẹ 21 avọ 25.

14. Eria vẹ a be jọ ta usi uwoma Uvie na, kọ amono a be tae?

¹⁴ Usi uwoma ota akpọ soso. Nọ Jesu ọ jẹ ta ẹme kpahe edẹ urere na, ọ ta nọ: “A te ta usi uwoma Uvie na evaọ akpọ na soso.” (Matiu 24:3, 14) A be rehọ evẹrẹ nọ i bu vi egba ihrẹ (700) ta usi uwoma Uvie na evaọ erẹwho nọ i bu vi egba ivẹ gbe ọgba (230). Ẹhẹ, evaọ akpọ na soso, Isẹri Jihova a be jọ ‘erẹwho gbe erua kpobi’ wuhrẹ ahwo kpahe oware nọ Uvie  na o rrọ gbe eware nọ u ti ru kẹ ahwo-akpọ. (Eviavia 7:9) Yọ a bi ru onana ọvọvẹ, Dede nọ ahwo buobu a bi mukpahe ae je kpokpo ai wọhọ epanọ Jesu ọ ta, oware ovuovo o rẹ sae whaha usi uwoma ota na ha.​—Luk 21:17.

15. (a) Kọ whọ rọwo nọ edẹ urere na ma be rria na? (b) Fikieme whọ rọ rọwo? (c) Eme ọ te via kẹ ahwo nọ a yoẹme kẹ Jihova gbe enọ i yoẹme he?

¹⁵ Kọ whọ rọwo nọ edẹ urere na ma be rria na? Eruẹaruẹ Ebaibol buobu i bi rugba evaọ edẹ urere na. Kẹle na Jihova ọ te da obọ iruo usi uwoma ota na ji, kẹsena “urere” na o vẹ te ze. (Matiu 24:14) Eme họ urere na? Oye họ Amagidọn, okenọ Ọghẹnẹ o ti ro si emuemu kpobi no. Jihova ọ te rehọ Jesu gbe ikọ-odhiwu egaga riẹ raha ohwo kpobi nọ ọ rọwo nọ o re yoẹme kẹe avọ Ọmọ riẹ hẹ. (2 Ahwo Tẹsalonika 1:6-9) Kẹsena, Setan avọ idhivẹri riẹ a gbe ti su ahwo thọ họ. Ahwo kpobi nọ a gwọlọ yoẹme kẹ Ọghẹnẹ jẹ gwọlọ nọ Uvie riẹ u su ai a vẹ te ruẹ nọ eyaa kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ ya i bi rugba.​—Eviavia 20:1-3; 21:3-5.

16. Nọ urere na o kẹle gaga no na, eme u fo nọ who re ru?

¹⁶ Akpọ nana nọ Setan o bi su na o ti kuhọ kẹle. Fikiere u wuzou gaga re ma nọ omamai nọ, ‘Eme u fo nọ me re ru?’ Jihova ọ gwọlọ nọ who wuhrẹ eware buobu no Ebaibol na ze. U fo nọ who re se ewuhrẹ Ebaibol ra gboja. (Jọn 17:3) Isẹri Jihova a re ru iwuhrẹ koka koka nọ i re fiobọhọ kẹ ahwo wo otoriẹ Ebaibol na. Daoma hai kpohọ iwuhrẹ yena kẹse kẹse. (Se Ahwo Hibru 10:24, 25.) Whọ tẹ ruẹ nọ u  fo nọ whọ rẹ kpọ oware jọ vi evaọ uzuazọ ra, ru onana ababọ ozọ. Nọ who bi ru ere na, usu ra kugbe Jihova o te ga vi epaọ ọsosuọ.​—Jemis 4:8.

17. Fikieme u ti ro gbe ahwo buobu unu okenọ urere na o te rọ ze?

¹⁷ Pọl ukọ na ọ ta nọ a te raha ahwo omuomu evaọ okenọ ibuobu a rẹro riẹ hẹ, “wọhọ epaọ oji evaọ aso.” (1 Ahwo Tẹsalonika 5:2) Jesu ọ ruẹaro nọ ibuobu a te daezọ eware nọ a be ruẹ nọ i dhesẹ nọ oke urere na ma be rria na ha. Ọ ta nọ: “Keme nwane wọhọ epanọ o jọ evaọ edẹ Noa, ere ọzino Ọmọ ohwo [hayo, edẹ urere na] ọ te jọ re. Keme wọhọ epanọ o jọ evaọ oke yena taure Owhe na o te ti ku, a jẹ re a jẹ da, ezae e jẹ rọo, yọ a jẹ rọ eyae kpohọ orọo, bọo ẹdẹ nọ Noa ọ rọ ruọ eva okọ na, a muẹrohọ họ bẹsenọ Owhe na ọ rọ ze, o te kpe ai kpobi no, ere ọzino Ọmọ ohwo ọ te jọ.”​—Matiu 24:37-39.

18. Didi unuovẹvẹ Jesu ọ kẹ omai?

¹⁸ Jesu ọ vẹvẹ omai unu nọ ma yọroma re “emuọriọ obuobu gbe udi-oda ubuobu gbe awaọruọ uzuazọ” i gbe si iroro mai no egagọ Ọghẹnẹ hẹ. Ọ ta nọ urere na o te ze idudhe wọhọ “agbefẹ.” Ọ tẹ jẹ ta nọ “u ti kpomahọ ahwo kpobi nọ a be rria otọakpọ na soso.” Kẹsena o te fibae nọ: “Wha jaja aro vi, wha hae lẹ olẹ ayare-ọgaga [hayo, olẹ nọ u no obọ udu ze] ẹsikpobi re wha sae va eware nana kpobi nọ e te seba ẹvia ha na abọ, jẹ sai dikihẹ aro Ọmọ ohwo.” (Luk 21:34-36) Fikieme u ro wuzou gaga re ma ru lele unuovẹvẹ Jesu? Keme kẹle na a te raha akpọ omuomu Setan no. Ahwo nọ Jihova avọ Jesu a jẹrehọ ọvo a te zọ evaọ urere akpọ na jẹ rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ ọkpokpọ na.​—Jọn 3:16; 2 Pita 3:13.