Ono Ọ rẹ Sae Kẹ Owhẹ Emamọ Ẹruore?
Ono Ọ rẹ Sae Kẹ Owhẹ Emamọ Ẹruore?
DAE rehọ iẹe nọ ughọjọ ra o raha, whọ tẹ be gwọlọ epanọ whọ rẹ rọ ruẹrẹ iẹe. Yọ ahwo nọ a ta nọ a rẹ sae ruẹrẹ ughọjọ na a jọ buobu, rekọ eme nọ a be ta kpahe ughọjọ na i wo ohẹriẹ no ohwohwo fikiere whọ gbẹ riẹ ohwo nọ whọ rẹ rehọ ughọjọ na kẹ evaọ usu ahwo nana ha. Rekọ uwhremu na whọ tẹ te riẹ nọ, kpakọ ọzae jọ nọ ọ be rria kẹle oria ra ọye o ku ughọjọ nana, yọ ọ rẹ sae ruẹrẹ iẹe kẹ owhẹ ọvọvẹ dede. Obọnana whọ riẹ ohwo nọ whọ rẹ nyabru no, o gbẹ rrọ ere?
Whaọ, ere ọvona o rrọ kpahe ẹme ẹruore. Nọ o tẹ rrọ owhẹ oma nọ who gbe wo ẹruore he wọhọ epanọ o rrọ kẹ ahwo buobu evaọ akpọ inẹnẹ nọ ebẹbẹ e dafia na, ono ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ wo emamọ ẹruore? Ahwo buobu a rẹ ta nọ a rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ, rekọ eme nọ a be ta i wo ohẹriẹ no ohwohwo, yọ e rẹ sai reghe owhẹ dede. Kọ ogbẹrọnọ Ọghẹnẹ nọ ọ ma omai na u fo nọ whọ rẹ nyabru, ọnọ ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ omai wo emamọ ẹruore na? Ebaibol na ọ ta nọ Ọghẹnẹ “o thabọ no omai omomọvo ho,” yọ ọ ginẹ gwọlọ nọ o re fiobọhọ kẹ omai.—Iruẹru Ikọ 17:27; 1 Pita 5:7.
Oware nọ U Gine Dhesẹ re A Ta nọ Ohwo O Wo Ẹruore
Oghẹrẹ nọ Ebaibol na ọ fa otọ ẹruore u woma vi oghẹrẹ nọ edọkita gbe egba-eriariẹ sa-sa a rẹ fa otọ riẹ nẹnẹ. Eme sa-sa nọ a fa “ẹruore” evaọ Ebaibol na i dhesẹ epanọ ohwo ọ rẹ rọ ọwhọ hẹrẹ emamọ oware jọ nọ o te via evaọ obaro. Re a ta nọ ohwo o gine wo ẹruore, o gwọlọ eware ivẹ jọ. Ohwo na ọ rẹ gwọlọ nọ emamọ oware jọ o via, o ve je wo ẹjiroro nọ o re ro rẹro nọ oware na o te via evaọ obaro. Yọ orọnikọ ẹruore nọ ohwo ọ rẹ jọ gwọlọ nọ oware jọ o via rekiyọ o wo ẹjiroro nọ o bi ro rẹro oware na ha, oye Ebaibol na ọ ta kpahe he. Ẹjiroro sa-sa e riẹ nọ ma rẹ rọ rọwo nọ eware nọ Ebaibol ọ ta na e te ginẹ via.
Ẹruore ọ wọhọ ẹrọwọ, keme re ohwo o wo ẹrọwọ, u re wo ẹjiroro nọ ọ rẹ rọ rọwo nọ eware nọ o bi rẹro rai na e te ginẹ via, orọnikọ eviẹhọ gheghe he. (Ahwo Hibru 11:1) Rekọ Ebaibol na o dhesẹ nọ ohẹriẹ o rrọ udevie ẹruore avọ ẹrọwọ.—1 Ahwo Kọrint 13:13.
Wọhọ oriruo, dae rehọ iẹe nọ whọ vuẹ ogbẹnyusu ezi ra nọ o fiobọhọ kẹ owhẹ ru oware jọ. Who re rẹro nọ o ti gine fiobọhọ kẹ owhẹ ru oware na, keme who fievahọ iẹe. Kọ fikieme who ro fievahọ iẹe? Fikinọ whọ riẹ ogbẹnyusu ra na ziezi, yọ o fiobọhọ kẹ owhẹ gbe amọfa unuẹse buobu no. Ẹruore nọ who wo inọ o ti fiobọhọ kẹ owhẹ avọ eva nọ who fihọ iẹe na enwene oware ovona, rekọ i wo ohẹriẹ jọ. Ẹvẹ ma sai ro fi ẹruore otiọye họ Ọghẹnẹ?
Ẹjiroro nọ Ma re ro Wo Ẹruore
Ọghẹnẹ họ ọnọ o re fiobọhọ kẹ omai wo emamọ ẹruore. Evaọ Ebaibol na a se Jihova “ẹruore Izrẹl.” (Jerimaya 14:8) Ọye họ ọnọ o ru nọ idibo riẹ a ro wo emamọ ẹruore kpobi nọ a wo evaọ oke yena, fikiere ọye ọ jọ ẹruore rai. Ẹruore yena ọ jọ ofofe he keme u wo eware buobu nọ Ọghẹnẹ o ru nọ a rẹ rọ fiki rai fievahọ iẹe. O ru eyaa kpobi nọ ọ ya kẹ ahwo Izrẹl na gba evaọ etoke uzuazọ rai kpobi. Joshua nọ ọ jọ osu ahwo na ọ ta nọ: “Wha jọ udu rai kpobi . . . riẹ nọ ẹme ọvo nọ o rugba ha ọ rrọ họ evaọ eyaa eware iwoma kpobi nọ Jihova Ọghẹnẹ rai ọ ya kẹ owhai na.”—Joshua 23:14.
Ma rẹ sae fievahọ Ọghẹnẹ nẹnẹ re keme ma te se Ebaibol na, ma rẹ ruẹ eware buobu nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa rai gbe oghẹrẹ nọ i ro rugba. Fiki oghẹrẹ nọ eyaa na i muẹro te, ẹsejọ Ebaibol na ọ rẹ ta ẹme kpahe ae wọhọ ẹsenọ e via no makọ evaọ okenọ e re via ha.
Fikiere ma rẹ sae ta nọ Ebaibol na yọ obe nọ ohwo o re se o ve wo ẹruore. Who te bi wuhrẹ Ebaibol na, whọ rẹ ruẹ eware nọ i re fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ nọ Jihova yọ Ọghẹnẹ nọ whọ rẹ sai fievahọ, yọ onana u re ru ẹruore nọ who wo ga vi epaọ ọsosuọ. Pọl ukọ na o kere nọ: “Eware kpobi nọ a kere fihotọ anwẹdẹ na a kere ai re ma wuhrẹ no ai ze, re ma rọ ẹkwoma ithihakọ mai gbe omosasọ nọ u re no Ikereakere na ze wo ẹruore.”—Ahwo Rom 15:4.
Eware vẹ Ọghẹnẹ Ọ Ya Eyaa Rai kẹ Omai?
Oke vẹ ẹruore ọ rẹ mai wuzou kẹ omai? Okenọ ma tẹ rẹriẹ ovao dhe uwhu hayo nọ ohwo mai jọ o te whu. Nọ eware itieye na e tẹ via, o rẹ jọ ahwo buobu oma wọhọ ẹsenọ ẹruore ọvo ọ gbẹ riẹ hẹ. O rrọ ere keme ohwo ọvo ọ rẹ sae va uwhu abọ họ, yọ ohwo mai o te whu, ma rẹ sai ru oware ovo kpahe iẹe he. Agbẹta nọ Ebaibol na o ro se uwhu “ọwegrẹ urere na.”—1 Ahwo Kọrint 15:26.
Kọ ẹvẹ ma sai ro wo ẹruore nọ ma tẹ rẹriẹ ovao dhe uwhu hayo nọ ohwo mai o te whu? Oria Ebaibol nọ u se uwhu ọwegrẹ urere na, o ta re nọ ‘a ti si ei no otọ.’ Jihova Ọghẹnẹ ọ ga vi uwhu, yọ o dhesẹ onana via no unuẹse buobu. Evaọ oghẹrẹ vẹ? O dhesẹ onana evaọ okenọ ọ kpare ahwo nọ a whu no zihe ziọ uzuazọ. Ebaibol na ọ ta kpahe etoke izii sa-sa nọ Ọghẹnẹ ọ jọ rehọ ogaga riẹ kpare ahwo nọ a whu no zihe ziọ uzuazọ.
Wọhọ oriruo, Jihova ọ kẹ Ọmọ riẹ, Jesu Kristi ẹgba nọ ọ rọ kpare ogbẹnyusu riẹ nọ a re se Lazarọs no uwhu ze, ọnọ o whu te edẹ ene no. Yọ iraro ogbotu ahwo Jesu ọ jọ kpare iẹe ze, orọnikọ ọ lẹlẹ ru ei hi.—Jọn 11:38-48, 53; 12:9, 10.
Ẹsejọhọ whọ te nọ inọ, ‘Kọ fikieme a ro du kpare ahwo nana ze dede, kpakiyọ a wariẹ whu uwhremu na?’ Ere o ginẹ via. Rekọ iku itienana yọ ẹjiroro nọ ma sai ro gine rẹro nọ Ọghẹnẹ ọ te kpare ahwo mai nọ a whu no ze. Yọ ẹruore mai na o gine muẹro.
Jesu ọ ta nọ: “Mẹ họ ẹkparomatha na gbe uzuazọ na.” (Jọn 11:25) Ọye họ Ọnọ Jihova ọ kẹ ẹgba nọ ọ te rọ kpare ahwo ze evaọ akpọ na soso. Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Auwa na ọ be tha nọ enọ e rrọ iki ekareghẹhọ kpobi a ti ro yo urru [Jesu] a vẹ te nya via.” (Jọn 5:28, 29) Ginọ ere, a te kpare ahwo kpobi nọ a rrọ iki ekareghẹhọ na ze evaọ aparadase.
Aizaya ọruẹaro na ọ ta obọdẹ eme jọ kpahe ẹkparomatha na inọ: “Ahwo ra nọ a whu no a te ziọ uzuazọ. Iri ahwo mẹ e te kparoma. Wha rọwo ze re wha bo ubo oghọghọ, whai enọ e be rria evaọ ẹkpẹ na! Keme igrigri ra e wọhọ igrigri ohiohiẹ, yọ otọakpọ na u ti siobọno enọ i whu no nọ i wo ogaga ovo ho na zihe ziọ uzuazọ.”—Aizaya 26:19.
Kọ eme nana e gbẹ sasa owhẹ oma? Wọhọ epanọ oma o rẹ fọ ọmọboba nọ ọ rrọ edhede oni riẹ na, ere ọvona oma o fọ ahwo nọ a whu no na. Ẹhẹ, Ọghẹnẹ Erumeru nọ oware ovo o rẹ thọrọ ẹro ho na, ọ be kareghẹhọ aikpobi, ọvuọvo rai ọ te thọrọ iẹe ẹro ho. (Luk 20:37, 38) Yọ kẹle na, ọ te kpare ae ze, ahwo a vẹ te rọ evawere dede ae rehọ ziọ akpọ ọkpokpọ na, wọhọ epanọ ahwo a rẹ rọ evawere wọ ọmọfofa nọ a yẹ obọ na! Fikiere, ma tẹ make rẹriẹ ovao dhe uwhu hayo ohwo mai o te whu, ma wo ẹruore.
Oghẹrẹ nọ Ẹruore O re ro Fiobọhọ kẹ Owhẹ
Pọl ukọ na ọ ta eme buobu kpahe oghẹrẹ nọ ẹruore o wuzou te. Ọ ta nọ ẹruore ọ wọhọ etu-ọgaga nọ o gbahọ nọ isoja o re kuhọ. (1 Ahwo Tẹsalonika 5:8) Fikieme ọ rọ rehọ iẹe dhesẹ etu-ọgaga? Evaọ oke anwae, nọ isoja o te bi kpohọ ẹmo, o re ku etu-ọgaga ayọno jọ họ. Etu nana ọ rẹ thọ isoja na nọ igbọlọ hayo ese nọ a sa i gbe ro kie uzou riẹ hẹ. Otọ ẹme Pọl na họ, wọhọ epanọ etu-ọgaga ọ rẹ thọ uzou na, ere ọvona ẹruore ọ rẹ thọ iroro ra re. Ẹme na họ, u te gine mu owhẹ ẹro nọ Ọghẹnẹ o ti ru eware nọ ọ ya eyaa rai na, u re ru udu dhẹ owhẹ jẹ kẹ owhẹ ẹgba nọ who re ro thihakọ ebẹbẹ kpobi nọ i te owhẹ kẹhẹ. Kọ ohwo jọ ọ rrọ usu mai na nọ ẹruore nọ ọ wọhọ etu-ọgaga na o wo iruo kẹ hẹ?
Pọl ọ kẹ oriruo ọfa jọ ro dhesẹ epanọ ẹruore o wuzou te. O kere nọ: “Ẹruore nana nọ ma wo na o wọhọ umuokọ rọkẹ uzuazọ mai, u muẹro jẹ rrọ gaga.” (Ahwo Hibru 6:19) Okọ u zue Pọl te ibrẹse, fikiere ọ riẹ epanọ umuokọ u wo iruo te. Nọ ẹkporo ọgaga o te bi fi, ahwo nọ a re bi okọ a re gbolo umuokọ na fihọ ame. Nọ umuokọ na u te te obotọ abade na, u re kru okọ na fihọ oria ovo re ẹkporo na ọ gbẹ wọe nyae fa itho ilogbo nọ e rrọ abade na ha.
Epọvo na re, ẹruore nọ ma wo kpahe eyaa Ọghẹnẹ ọ tẹ rrọ gaga, o rẹ kẹ omai udu nọ ma re ro fi ẹbẹbẹ kpobi kparobọ ghelọ epanọ ọ ga te kẹhẹ. Jihova ọ ya eyaa nọ oke o be tha nọ ẹmo, ethube, uweri, gbe uwhu dede e te gbẹ jariẹ hẹ. (Rri ẹkpẹti nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 10.) Ẹruore yena ọ rẹ kẹ omai ẹgba nọ ma re ro koko izi Jihova, ma vẹ whaha iruemu iyoma nọ e da akpọ fia nẹnẹ na.
Jihova ọ gwọlọ nọ whọ jọ usu ahwo nọ a te jọ akpọ ọkpokpọ na, enọ e te reawere emamọ eware nọ ọ ya eyaa rai na. Ọ gwọlọ nọ “oghẹrẹ ahwo kpobi a wo esiwo.” Kọ eme ma re ru re ma sai wo esiwo yena? Orọ ọsosuọ, o gwọlọ nọ ohwo kpobi o re “wo eriariẹ egbagba uzẹme na.” (1 Timoti 2:4) Ma be tuduhọ owhẹ awọ nọ who wuhrẹ Ebaibol na ziezi re whọ sai wo eriariẹ nọ i ti fiobọhọ kẹ owhẹ wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Who te ru ere, who ti wo emamọ ẹruore no obọ Ọghẹnẹ ze, orọnikọ ẹruore ofofe akpọ na ha.
Yọ ẹruore otiọye na o re ru nọ ozọ u gbe ro mu owhẹ hẹ, keme Ọghẹnẹ ọ rẹ sae kẹ owhẹ ẹgba nọ who re ro le utee kpobi nọ o rọwo kugbe oreva riẹ te obọ. (2 Ahwo Kọrint 4:7; Ahwo Filipai 4:13) Kọ ogbẹrọnọ oghẹrẹ ẹruore otiọye na mai kpobi ma gwọlọ? Fikiere, otẹrọnọ who gbe wo ẹruore he, ozọ u mu owhẹ hẹ. Ẹruore ọ riẹ!
[Ẹkpẹti hayo Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 10]
Ẹjiroro Sa-Sa nọ Who re ro Wo Ẹruore
Eme nọ e rrọ eria Ebaibol nana i re ru ẹruore ra jọ gaga:
▪ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa nọ ọ te rehọ akpọ ọkpokpọ ze.
Ẹme riẹ, Ebaibol na ọ ta nọ o ti zihe otọakpọ na kpobi ruọ aparadase nọ ahwo a te jọ rria kugbe dhedhẹ, yọ evawere e te dae fia.—Olezi 37:11, 29; Aizaya 25:8; Eviavia 21:3, 4.
▪ Ọghẹnẹ ọ rẹ sae ta ọrue he.
Oghẹrẹ ọrue kpobi ọ rẹ dha Ọghẹnẹ eva gaga. Jihova yọ Ọghẹnẹ ọrẹri, yọ o re ru oware ovo thọ họ. Fikiere ọ rẹ sai gu ọrue vievie he.—Itẹ 6:16-19; Aizaya 6:2, 3; Taitọs 1:2; Ahwo Hibru 6:18.
▪ Ẹgba Ọghẹnẹ o wo umuo ho.
Jihova họ Ọghẹnẹ Erumeru na. Oware ovuovo o riẹ hẹ nọ o rẹ whaha iẹe nọ o gbe ro ru eyaa riẹ gba ha.—Ọnyano 15:11; Aizaya 40:25, 26.
▪ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ whọ rria bẹdẹ bẹdẹ.
▪ Ọghẹnẹ o re rẹro nọ ma ti kurẹriẹ.
Oware nọ ọ rẹ tẹrovi họ, emamọ iruemu nọ ma wo gbe epanọ ma be daoma te re ma ru oreva riẹ, orọnikọ iruthọ mai hi. (Olezi 103:12-14; 130:3; Ahwo Hibru 6:10) O re rẹro nọ ma ti ru oreva riẹ, yọ eva e rẹ were iẹe nọ ma te ru ere.—Itẹ 27:11.
▪ Ọ ya eyaa nọ o ti fiobọhọ kẹ owhẹ le utee kpobi nọ o rọwokugbe oreva riẹ tobọ.
Ohwo kpobi nọ ọ be gọ Ọghẹnẹ o re fioma hotọ họ inọ ọ te sai ru oware jọ họ. Ọghẹnẹ ọ rẹ rehọ ẹzi ọfuafo riẹ nọ o wo ẹgba gaga na ro fiobọhọ kẹ omai.—Ahwo Filipai 4:13.
▪ Ẹruore nọ a fihọ Ọghẹnẹ yọ ẹruore ofofe he.
Jihova yọ Ọghẹnẹ nọ whọ rẹ sai fievahọ, yọ o ti fi owhẹ họ ababọ vievie he.—Olezi 25:3.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 12]
Wọhọ epanọ etu-ọgaga ọ rẹ thọ uzou na, ere ọvona ẹruore ọ rẹ thọ iroro ra re
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 12]
Wọhọ epanọ umuokọ u re fiobọhọ kẹ okọ na, ere ẹruore u re fiobọhọ kẹ ohwo thihakọ re
[Ọnọ o wo Uwoho]
Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo