1, 2. Nọ Jesu o muvrẹ kpobọ odhiwu no, eme o rẹ sae jọnọ ikọ na a je roro?

IKỌ Jesu a dikihẹ Ugbehru Olivi bi rri ehru. Obọnana a ruẹ olori rai Jesu Kristi nọ o bi muvrẹ kpobọ odhiwu na, yọ ẹgho o ruru rie no. (Iruẹru 1:9, 10) Evaọ etoke ikpe ivẹ, Jesu o je wuhrẹ ae, tuduhọ ae awọ, je su ai. Whaọ obọnana ọ nyasiọ ae ba no. Kọ eme a ti ru na?

² Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Wha [re] ti se isẹri kpahe omẹ evaọ Jerusalẹm, evaọ Judia soso gbe Sameria, je rite oria nọ o mai thabọ evaọ otọakpọ na.” (Iruẹru 1:8) Ẹvẹ a te sai ro ru iruo yena? Ginọ uzẹme inọ Jesu ọ ya eyaa kẹ ae nọ ẹzi ọfuafo na o ti te ai obọ kẹle. (Iruẹru 1:5) Ghele na, re a sae ta usiuwoma na evaọ akpọ na soso, o gwọlọ nọ a re koko ai họ jẹ kpọ ae. Evaọ oke anwae, Jihova ọ rehọ ahwo jọ mu nọ e jẹ hai koko idibo riẹ họ jẹ kpọ ae. Fikiere, ikọ na a rẹ sai roro nọ, ‘Kọ Jihova ọ te rọ ohwo jọ mu enẹna nọ o ti su ai?’

3. (a) Nọ Jesu o muvrẹ kpobọ odhiwu no, eme ikọ na a ru nọ u wuzou gaga? (b) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

 ³ U te eka ivẹ hẹ, ilele Jesu a tẹ kiẹ Ikereakere na rri, lẹ se Jihova kẹ ọkpọvio, jẹ salọ Matayas re ọ jọ ukọ avọ ikpegbivẹ, ọnọ ọ rehọ ẹta Judas Iskariọt. (Iruẹru 1:15-26) Fikieme ẹsalọ nana o ro wuzou gaga kẹ ikọ na gbe Jihova? U wo ẹgwọlọ obọdẹ jọ nọ Matayas nọ a salọ na u rugba evaọ ọruẹrẹfihotọ ukoko Ọghẹnẹ. * Orọnikọ Jesu ọ salọ ikọ riẹ re a jọ egbẹnyusu riẹ ọvo ho, ukpoye o wuhrẹ i rai kẹ obọdẹ iruo nọ a ti ru evaọ udevie idibo Ọghẹnẹ. Iruo vẹ ye, kọ ẹvẹ Jihova ọ rọ rehọ Jesu ruẹrẹ ae kpahe kẹ iruo na? Ọruẹrẹfihotọ vẹ o wọhọ oyena evaọ udevie idibo Ọghẹnẹ nẹnẹ? Kọ ẹvẹ ma sae rọ “kareghẹhọ enọ e be kpọ eware” evaọ udevie mai nẹnẹ, maero kọ “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na”?—Hib. 13:7; Mat. 24:45.

4. Didi iruo ikọ na gbe ekpako ukoko na evaọ obọ Jerusalẹm a ru evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ?

⁴ No umuo ẹdẹ Pẹntikọst 33 C.E. vrẹ ikọ na a ro mu iruẹru ukoko Ileleikristi na họ ẹkpọ. Evaọ ẹdẹ yena, “Pita avọ ikọ Ikpegbọvo edekọ na a tẹ kpama,” jẹ ta usiuwoma esiwo kẹ ogbotu ahwo Ju gbe ahwo erẹwho efa. (Iruẹru 2:14, 15) Ibuobu ahwo nana a kurẹriẹ. Nọ oyena o vrẹ no, Ileleikristi ekpokpọ nana a tẹ “ruabọhọ jẹ roma kẹ iwuhrẹ ikọ na.” (Iruẹru 2:42) Ikọ na a jẹ rẹrote igho nọ a ro ru unevaze kẹ ukoko na. (Iruẹru 4:34, 35) A jẹ rọ ẹme Ọghẹnẹ wuhrẹ idibo Ọghẹnẹ, a ta nọ: “Ma [te] roma kẹ olẹ gbe ewuhrẹ ẹme Ọghẹnẹ.” (Iruẹru 6:4) Kẹsena a te vi Ileleikristi nọ i wo onaa ziezi re a nyae ta usiuwoma na evaọ ekwotọ ekpokpọ. (Iruẹru 8:14, 15) Nọ oke o be nyaharo na, ekpako ukoko efa nọ a rọ ẹzi wholo a te kuomagbe ikọ na jẹ rẹrote iruẹru ikoko sa-sa. Inievo nana e jọ utu ẹruorote oke yena, yọ a jẹ hae rọ ekpọvio kẹ ikoko na sa-sa.—Iruẹru 15:2.

5, 6. (a) Ẹvẹ ẹzi ọfuafo o ro fiobọhọ kẹ utu ẹruorote na evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.) (b) Ẹvẹ ikọ-odhiwu i ro fiobọhọ kẹ ae? (c) Ẹvẹ Ẹme Ọghẹnẹ ọ rọ kpọ ae?

⁵ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a vuhumu inọ Jihova ọ jẹ rehọ Jesu kpọ utu ẹruorote oke yena. Ẹvẹ a sai ro wo imuẹro nana? Orọ ọsosuọ, ẹzi ọfuafo na o fiobọhọ kẹ utu ẹruorote na. (Jọn 16:13) A ku ẹzi ọfuafo ku Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na kpobi, yọ ẹzi na o fiobọhọ kẹ ikọ na gbe ekpako efa nọ e jọ obọ Jerusalẹm na gaga. U ru nọ a je ro ru iruo rai gba wọhọ esẹro. Wọhọ oriruo, evaọ 49 C.E., ẹzi na ọ kpọ utu ẹruorote na nọ a rọ jiroro jọ kpahe oyawo. Ikoko na i ru lele ọkpọvio na, kẹsena a tẹ “jọ gaga evaọ ẹrọwọ na je bi vihọ no ẹdẹ te ẹdẹ.” (Iruẹru 16:4, 5) Ileta nọ a kere se ikoko na kpahe ọtamuo rai na o kẹ imuẹro nọ utu ẹruorote na u dhesẹ ubi ẹzi Ọghẹnẹ via, onọ u kugbe uyoyou gbe ẹrọwọ.—Iruẹru 15:11, 25-29; Gal. 5:22, 23.

⁶ Orọ avivẹ, ikọ-odhiwu i fiobọhọ kẹ utu ẹruorote na. Kọniliọs họ ohwo ọsosuọ nọ ọ yawo ho nọ o no orẹwho ofa ze nọ o zihe ruọ Oleleikristi. Taure ọ tẹ te họ-ame, ukọ-odhiwu jọ ọ vuẹ riẹ nọ jọ o vi uwou se Pita ukọ na. Nọ Pita ọ ta usiuwoma kẹ Kọniliọs avọ uviuwou riẹ no, Ọghẹnẹ o te ku ẹzi ọfuafo ku ai dede nọ a re te yawo ho. Onana o whariẹ ze nọ ikọ na gbe inievo efa a ro ru lele oreva  Ọghẹnẹ je dede ahwo erẹwho efa nọ a yawo ho rehọ, enọ i kurẹriẹ ziọ ukoko Ileleikristi na. (Iruẹru 11:13-18) U te no ere no, ikọ-odhiwu a fiobọhọ gaga ru nọ iruo usiuwoma ota nọ utu ẹruorote o jẹ kobaro kẹ na i ro wo ẹnyaharo ziezi. (Iruẹru 5:19, 20) Orọ avesa, Ẹme Ọghẹnẹ ọ kpọ utu ẹruorote na. O make rọnọ ẹme avro kpahe uwuhrẹ jọ a gwọlọ kuhọ hayo ọkpọvio jọ a gwọlọ kẹ evaọ ukoko na, Ikereakere na họ oware nọ o jẹ hae kpọ iroro-ejẹ ekpako nana nọ a rọ ẹzi wholo na.—Iruẹru 1:20-22; 15:15-20.

7. Fikieme ma sae rọ ta nọ Jesu o je su Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na?

⁷ Dede nọ utu ẹruorote ikpe-udhusoi ọsosuọ na u wo udu nọ o rẹ rọ jiroro eware nọ i kiekpahe ukoko oke yena, u vuhumu nọ Jesu họ Osu rai. Pọl ukọ na o kere nọ: “[Jesu] ọ rehọ ejọ mu ikọ.” O te je kere nọ, joma “rọ uyoyou wo ẹnyaharo evaọ eware kpobi rọwokugbe ọnọ o wuzou mai, Kristi.” (Ẹf. 4:11, 15) Ilele na a rọ odẹ ukọ jọ nọ ọ viodẹ gaga se oma rai hi, ukpoye a “se ilele na Ileleikristi, yọ obọ Ọghẹnẹ onana u no ze.” (Iruẹru 11:26) Uzẹme, Pọl ọ riẹ epanọ u wuzou te re a “nya lele eware” hayo iwuhrẹ nọ ikọ na gbe enọ e jẹ kobaro a rehọ no Ikereakere ze. Ghele na ọ ta re nọ: “Rekọ mẹ gwọlọ nọ wha riẹ inọ ọnọ o wuzou ọzae kpobi [onọ u kugbe ọzae kpobi nọ ọ rrọ utu ẹruorote na] họ Kristi; . . . yọ ọnọ o wuzou Kristi họ Ọghẹnẹ.” (1 Kọr. 11:2, 3) Uzẹme, evaọ otọ ekpakpọ Jihova Ọghẹnẹ, Jesu nọ ma be ruẹ hẹ na o je jo su ukoko na.

8, 9. Evaọ etoke ikpe 1870, obọdẹ iruo vẹ Brọda Russell o ru?

⁸ Evaọ etoke ikpe 1870, Charles Taze Russell avọ egbẹnya riẹ jọ a tẹ jẹ daoma wariẹ to egagọ uzẹme họ. Re a sai wuhrẹ ahwo ẹme Ọghẹnẹ evaọ evẹrẹ sa-sa, a tẹ to ogbẹgwae jọ họ evaọ ukpe 1884 nọ a se Zion’s Watch Tower Tract Society jẹ rọ onana fi odẹ hotọ evaọ obọ egọmeti. * Brọda Russell ọ jọ prẹsidẹnte ogbẹgwae nana. Ọ jẹ roma totọ wuhrẹ Ebaibol na, yọ ozọ u je mu ei hi re ọ fere iwuhrẹ erue via, wọhọ Esanerọvo gbe inọ ohwo o te whu, ẹzi riẹ o re kpohọ obọfa nyae rria. O muẹrohọ nọ okenọ Jesu o ti zihe ze, a te rọ ibiaro ruẹ e he, gbe inọ “oke nọ a fihọ kẹ erẹwho na” u ti kuhọ evaọ ukpe 1914. (Luk 21:24) Brọda Russell ọ rọ oke, ẹgba, gbe igho riẹ kpobi kẹ iruo ewuhrẹ uzẹme na. O jọ vevẹ nọ Jihova avọ Jesu nọ o wuzou ukoko na a rọ Brọda Russell ru iruo evaọ oke emuhọ yena.

⁹ Brọda Russell ọ gwọlọ orro nọ u re no obọ ahwo-akpọ ze he. Evaọ ukpe 1896 o kere nọ: “Ma gwọlọ nọ a kẹ omai hayo eware nọ ma bi kere na adhẹẹ oghẹrẹsa jọ hayo adhẹẹ nọ o kpehru vrẹta ha, yọ ma gwọlọ nọ a se omai Erẹvrẹne hayo Rabae he. Ma gwọlọ nọ a rehọ odẹ mai se ohwo ọvo gbe he.” Ọ ta uwhremu na nọ: “Onana yọ iruo abọ ohwo-akpọ họ.”

10. (a) Oke vẹ Jesu ọ rọ rehọ “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na” mu? (b) Ta kpahe oghẹrẹ nọ a rọ rehọ ẹmẹrera fi ohẹriẹ họ Utu Ẹruorote na avọ Watch Tower Society na.

¹⁰ Brọda Russell o whu evaọ ukpe 1916. Kẹsena evaọ ukpe 1919, Jesu ọ tẹ rọ “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ” na mu. Rọkẹ ẹjiroro vẹ? Re ọ hae rehọ “emu kẹ” ahwo uwou riẹ “evaọ ẹruoke.” (Mat. 24:45) Makọ evaọ etoke emuhọ yena, utu osese orọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ o jọ ehri ukoko mai  evaọ obọ Brooklyn New York, a je kere eme iwuhrẹ Ọghẹnẹ jẹ ruẹ nọ i te Ileleikristi uzẹme kpobi obọ. Evaọ etoke ikpe 1940, ẹme na “utu ẹruorote” u ro mu oma họ ẹrọvia evaọ ebe mai, oke yena ma je roro nọ utu ẹruorote na ọvona họ ogbẹgwae Watch Tower Bible and Tract Society na. Rekọ evaọ ukpe 1971, a te fi ohẹriẹ họ Utu Ẹruorote na avọ Watch Tower Society, onọ o rrọ odẹ nọ a rọ riẹ Isẹri Jihova evaọ obọ egọmeti. No umuo oke yena vrẹ, inievo nọ a rọ ẹzi wholo nọ e rrọ ogbẹgwae yena ha a be hae jọ Utu Ẹruorote na. Anwọ ikpe jọ ze na, inievo nọ e rrọ usu “igodẹ efa” na a be kpọ iruẹru Watch Tower Society gbe egbẹgwae ukoko na jọ efa. Onana o tẹ be kẹ Utu Ẹruorote na uvẹ nọ a be rọ tẹrovi abọ ewuhrẹ ẹme Ọghẹnẹ. (Jọn 10:16; Iruẹru 6:4) Uwou-Eroro Na orọ Ahrẹ 15, 2013 o ta nọ, umutho inievo-emezae jọ evaọ usu enọ a rọ ẹzi wholo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na họ, ‘ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na.

11. Ẹvẹ Utu Ẹruorote na u re ro ru iruẹru riẹ?

¹¹ Inievo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na a re kuomagbe nọ a tẹ be jiroro nọ i wuzou. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Ẹsiẹvo ẹkpoka a re kuomagbe jiroro, yọ onana u re fiobọhọ kẹ ae ta ẹme kugbe ziezi jẹ jọ okugbe ọvo. (Itẹ 20:18) Nọ o rọnọ inievo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na a rri nọ ọjọ o wuzou vi ọjọ họ na, kukpe kukpe a rẹ jọ udevie rai nwene oniọvo nọ ọ rẹ jọ ohwo agbara. (1 Pita 5:1) Epọvo na egbẹgwae ezeza nọ e rrọ otọ Utu Ẹruorote na a re nwene oniọvo nọ ọ rẹ jọ ohwo agbara re. Yọ omomọvo inievo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na a rri omarai wọhọ nọ a bi su ibe Ileleikristi rai hi, rekọ wọhọ omọvo “erigbo uwou” nọ ọrigbo nọ a re fievahọ na ọ be ko, yọ a rẹ jẹ romakpotọ kẹe.

12. Nọ orọnọ Ọghẹnẹ ọ be rọ edhere igbunu vuẹ Utu Ẹruorote na eware nọ a re kere hayo wuhrẹ hẹ yọ eware e rẹ thọ ae obọ ẹsejọ na, enọ vẹ e romavia?

¹² Ọghẹnẹ ọ be rọ edhere igbunu jọ dhesẹ eware nọ Utu Ẹruorote na u re kere hayo wuhrẹ kẹ ae he, yọ oware o rẹ sae thọ ae obọ. Fikiere, a rẹ sai rri uwuhrẹ thọ hayo kẹ ọkpọvio nọ ọ gba tere he. Obe na, Watch Tower Publications Index u wo uzoẹme jọ nọ o ta nọ “Beliefs Clarified” (Iwuhrẹ nọ Ma Ru Vẹ). Ma rẹ jọ otọ uzoẹme nana ruẹ iwuhrẹ sa-sa nọ ma ru inwene fihọ anwọ ukpe 1870 ze. Ginọ uzẹme, Jesu ọ vuẹ omai hi inọ iwuhrẹ nọ e gba re ọrigbo riẹ nọ a re fievahọ na ọ te rọ ko omai. Nọ o rrọ ere na, ẹvẹ ma sae rọ kuyo onọ Jesu na: “Ginọ ono họ ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na?” (Mat. 24:45) Imuẹro vẹ i dhesẹ nọ Utu Ẹruorote na u bi ru onana gba? Joma ta kpahe eware esa evona nọ i fiobọhọ kẹ utu ẹruorote ikpe-udhusoi ọsosuọ na.

13. Ẹvẹ ẹzi ọfuafo na o ro fiobọhọ kẹ Utu Ẹruorote na no?

¹³ Obufihọ ẹzi ọfuafo na. Ẹzi ọfuafo na o fiobọhọ kẹ Utu Ẹruorote na wo otoriẹ iwuhrẹ Ebaibol nọ a riẹ vẹre he. Wọhọ oriruo, roro kpahe iwuhrẹ jọ nọ a ru vẹ nọ ma ta ẹme te evaọ edhe-ẹme nọ ọ vrẹ na. O rrọ vevẹ inọ orọnikọ ohwo-akpọ jọ a re jiri kẹ “eware ididi Ọghẹnẹ” nana nọ a sae kiẹ via je bi wuhrẹ na ha. (Se 1 Ahwo Kọrint 2:10.) Utu Ẹruorote na o wariẹ ẹme nọ Pọl ukọ na o kere inọ: “Ma be ta eware nana re, orọnikọ avọ eme nọ ma wuhrẹ no areghẹ ahwo-akpọ ze he, rekọ eme nọ ẹzi ọfuafo na o wuhrẹ omai.” (1 Kọr. 2:13) Anwọ ikpe buobu ikọ erue e rọ riẹ yọ akpọ-soso ọ rrọ ebi iwuhrẹ erue, kọ o gbẹ rrọ ẹzi ọfuafo  na ha, oware ofa jọ o riẹ nọ o rẹ sai ru utu ahwo jọ wo otoriẹ uzẹme na vẹrẹ te enẹ no umuo 1919 ze?

14. Wọhọ epanọ o rrọ Eviavia 14:6, 7, ẹvẹ ikọ-odhiwu a be rọ tha idibo Ọghẹnẹ uke nẹnẹ?

¹⁴ Obufihọ ikọ-odhiwu. Utu Ẹruorote na u wo owha-iruo ulogbo nọ a be rọ rẹrote iruo usiuwoma ota akpọ-soso nọ etausiuwoma nọ i bu vi ima eree (8,000,000) a be jọ wobọ. Ẹvẹ a be sai ro ru iruo nana? Oware jọ họ, ikọ-odhiwu i bi fiobọhọ. (Se Eviavia 14:6, 7.) Ẹsibuobu, iwhowho-uvie a kporo ẹthẹ ohwo nọ ọ be nwane lẹ se Ọghẹnẹ kẹ obufihọ no! * Ẹvi ologbo nọ o bi no iruo usiuwoma ota na ze ghelọ ọwọsuọ ọgaga evaọ ekwotọ jọ, yọ oware ofa nọ o kẹ imuẹro obufihọ ikọ-odhiwu.

15. Ohẹriẹ vẹ o rrọ Utu Ẹruorote na gbe isu Kristẹndọm? Kẹ oriruo.

¹⁵ Ẹme Ọghẹnẹ ọ be kpọ ae. (Se Jọn 17:17.) Roro kpahe oware nọ o via evaọ ukpe 1973. A jọ Uwou-Eroro Na ọrọ Azeza 1 (ọrọ Oyibo) nọ inọ: “Kọ ahwo nọ a ri siobọno ivovavovo hayo itaba ha a rẹ sae họ-ame?” Uyo nọ a kẹ họ: “Ikerakere na e kẹ imuẹro nọ ahwo otiọye a rẹ sae họ-ame he.” Nọ a jọ Uwou-Eroro Na fodẹ eria ikere sa-sa no, a te dhesẹ oware nọ u ro fo re a si ohwo nọ ọ rọwo siobọno ivovavovo ho no ukoko. (1 Kọr. 5:7; 2 Kọr. 7:1) Uwou-Eroro Na o ta re nọ:  “Orọnikọ ma bi mu si izi keke hayo ru onọ o sa omai evaọ ẹme nana ha. Ọghẹnẹ họ ọnọ o juzi nana, onọ ma rẹ ruẹ evaọ Ẹme Riẹ.” Kọ egagọ efa jọ e rrọ nọ e be kuvẹ re Ẹme Ọghẹnẹ ọ kpọ ae enẹ, nọ o tẹ make rọnọ onana u ti kiehọ ahwo rai jọ oma ha? Obe jọ nọ a kere kẹlena kpahe egagọ evaọ America o ta nọ: “Isu egagọ a be hai nwene iwuhrẹ rai noke toke re e sae rọwokugbe oware nọ ahwo egagọ rai gbe amọfa buobu a rọwo gbe onọ u kiehọ ae oma.” Otẹrọnọ Utu Ẹruorote na o kuvẹ re Ẹme Ọghẹnẹ ọ kpọ iroro-ejẹ rai viukpọ eriwo ahwo-akpọ, kọ ono ma rẹ sae ta nọ o bi gine su idibo Ọghẹnẹ nẹnẹ?

16. Edhere jọ vẹ ma sae rọ kareghẹhọ Utu Ẹruorote na?

¹⁶ Se Ahwo Hibru 13:7. Oghẹrẹ ofa nọ a rẹ sae fa ẹme na “kareghẹhọ” họ, “fodẹ.” Fikiere, edhere jọ nọ whọ sae rọ “kareghẹhọ enọ e be kpọ eware” họ, Utu Ẹruorote na nọ whọ rẹ hae fodẹ evaọ elẹ ra. (Ẹf. 6:18) Roro kpahe owha-iruo nọ a wo nọ a be rọ kẹ omai eme iwuhrẹ Ọghẹnẹ, rẹrote iruo usiuwoma ota akpọ-soso na, jẹ be rọ igho unevaze ukoko na ruiruo ziezi. Ababọ avro, o gwọlọ nọ ma rẹ hae lẹ roro ai ẹsikpobi!

17, 18. (a) Ẹvẹ ma rẹ rọ romakpotọ kẹ Utu Ẹruorote na? (b) Ẹvẹ iruo usiuwoma ota mai e rọ rrọ uketha kẹ Utu Ẹruorote na gbe Jesu?

¹⁷ Dede na, orọnikọ olẹ nọ ma rẹ lẹ roro Utu Ẹruorote na ọvo ma rẹ rọ kareghẹhọ ae he, o gwọlọ nọ ma re je ru lele ekpọvio rai. Utu Ẹruorote na o be hae kẹ ekpọvio nọ e rrọ ebe mai, enọ ma be hai yo evaọ obọ ewuhrẹ, gbe ikokohọ esese gbe ilogbo. Ofariẹ, o be jẹ rọ esẹro okogho mu, kẹsena esẹro okogho a vẹ rọ ekpako ukoko mu. Esẹro okogho gbe ekpako na a rẹ kareghẹhọ Utu Ẹruorote na nọ a tẹ be romatotọ ru lele ithubro nọ a be kẹ ae. Mai kpobi ma re dhesẹ nọ ma be rọ adhẹẹ kẹ Jesu nọ ọ rrọ Osu mai na, nọ ma tẹ be hai yoẹme jẹ romakpotọ kẹ ezae nana nọ ọ be rọ kpọ omai na.—Hib. 13:17.

¹⁸ Edhere ọfa nọ ma rẹ rọ kareghẹhọ Utu Ẹruorote na họ, nọ ma tẹ be hae roma kẹ iruo usiuwoma ota na ziezi. Pọl ọ tuduhọ Ileleikristi awọ nọ a rọ aro kele ẹrọwọ enọ e be kpọ eware evaọ udevie rai. Utu Ẹruorote na o be rọ ajọwha wha iruo usiuwoma Uvie na haro, rọ ere dhesẹ nọ o wo ẹrọwọ ọgaga. Kọ whẹ yọ omọvo igodẹ efa na, nọ ọ be rọ uketha kẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na evaọ iruo nana nọ i wuzou gaga na? Eva e te were owhẹ gaga nọ Osu ra Jesu ọ te ta nọ: “Nọ orọnọ wha ru ere kẹ ọjọ evaọ usu enọ e mae kawo evaọ inievo mẹ nana, mẹ wha ru rie kẹ.”—Mat. 25:34-40.

19. Fikieme whọ rọ gbaemu nọ who re yoẹme kẹ Jesu nọ ọ rrọ Osu mai?

¹⁹ Nọ Jesu o zihe kpobọ odhiwu no, o gbabọkẹ ilele riẹ hẹ. (Mat. 28:20) Ọyomariẹ ọ rọ ẹro ruẹ epanọ ẹzi ọfuafo na, ikọ-odhiwu, gbe Ẹme Ọghẹnẹ i ro fiobọhọ kẹe su idibo Ọghẹnẹ evaọ okenọ ọ jọ otọakpọ. Fikiere, ọ kẹ Utu Ẹruorote na obufihọ ovona no re nẹnẹ. Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na a “bi lele Omogodẹ na kpohọ oria kpobi nọ ọ be nya.” (Evia. 14:4) Fikiere nọ ma bi yoẹme kẹ ekpọvio rai na, yọ Jesu nọ ọ rrọ Osu mai ma bi lele na. Kẹlena, o ti su omai ruọ akpọ ọkpokpọ nọ ma te jọ wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. (Evia. 7:14-17) Osu ohwo-akpọ ọvuọvo ọ rẹ sae ya eyaa nana kẹ omai hi!