1, 2. Ẹvẹ Jihova o bi ru eware nọ o wo?

JIHOVA yọ Ọghẹnẹ nọ o re ru ọghọ gaga. Obọ riẹ eware kpobi nọ ma wo i no ze. Jihova họ ọnọ o wo igoru, isiliva, gbe ekwakwa aghae itieye efa nọ e rrọ otọakpọ na soso, yọ ọ ruẹrẹ e rai fihọ evaọ oghẹrẹ nọ ma be rọ rehọ ae yeri uzuazọ. (Ol. 104:​13-15; Hag. 2:8) Iku buobu e rrọ Ebaibol na nọ i dhesẹ oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ rehọ edhere igbunu rọ eware nana fiobọhọ kẹ idibo riẹ no.

² Ikpe udhuvẹ soso Jihova ọ rọ mana ko ahwo Izrẹl jẹ kẹ ae ame da evaọ okenọ a jọ udhude. (Ọny. 16:35) “Oware ovo o kare rai he.” (Neh. 9:​20, 21) Jihova ọ rọ Elaesha ọruẹaro na ru iruo igbunu, o ru nọ umutho ewhri aye-uku jọ o ro vihọ. Oware nana nọ Ọghẹnẹ o ru kẹe na u ru nọ ọ sae rọ hwa esa nọ ọ re, je wo ugho nọ tei te emezae riẹ a je ro yeri akpọ. (2 Iv. 4:​1-7) Avọ obufihọ Jihova, Jesu ọ rọ edhere igbunu rọ emu ko ahwo buobu, je ru nọ a rọ ruẹ ugho hwa osa-uzou.​—Mat. 15:​35-38; 17:27.

3. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

 ³ Jihova o wo ekwakwa nọ i bu thesiwa nọ ọ rẹ sae rọ rẹrote emama riẹ kpobi nọ e rrọ otọakpọ. Dede na, o zizie omai idibo riẹ nọ ma rọ eyero mai fiobọhọ evaọ iruẹru ukoko riẹ. (Ọny. 36:​3-7; se Itẹ 3:9.) Fikieme Jihova o re ro rẹro nọ ma rọ eyero mai kẹe okẹ? Ẹvẹ idibo Ọghẹnẹ oke anwae a rọ rehọ igho fiobọhọ evaọ iruo Jihova? Eme ukoko Jihova o be rọ igho unevaze mai ru nẹnẹ? Ma te jọ uzoẹme nana kẹ iyo enọ nana.

4. Eme u re dhesẹ nọ ma tẹ be hae kẹ Jihova okẹ?

⁴ Uyoyou gbe edẹro nọ ma wo kẹ Jihova o rẹ wọ omai kẹe okẹ. A rẹ ruẹ unu gbiku eware nọ Jihova o ru kẹ omai no ho! Nọ Devidi ovie na ọ jẹ ta kpahe epanọ a te rọ bọ etẹmpol kẹ egagọ Ọghẹnẹ, ọ ta nọ obọ Jihova eware kpobi nọ ma wo i no ze, yọ oware kpobi nọ ma kẹ riẹ yọ onọ ọyomariẹ ọ kẹ omai no.​—Se 1 Iruẹru-Ivie 29:​11-14.

5. Ẹvẹ Ikereakere na i ro dhesẹ nọ okẹ unevaze yọ abọjọ egagọ uzẹme nọ u wuzou gaga?

⁵ Okẹ nọ ma rẹ kẹ yọ abọjọ egagọ mai re. Jọn ukọ na ọ jọ eruẹaruẹ yo urru idibo Jihova evaọ obọ odhiwu nọ e be ta nọ: “Who te, Jihova Ọghẹnẹ mai, re a jiri owhẹ fiki oruaro gbe ọghọ gbe ogaga ra, keme whẹ ọ ma eware kpobi, yọ fiki oreva ra a rọ ziọ uzuazọ, oye whọ rọ ma ae.” (Evia. 4:11) Kọ whọ gbẹ rọwo nọ Jihova o te ọnọ ma rẹ rehọ eyero mai nọ ọ mai woma kẹ ọghọ gbe orro? Jihova ọ rọ Mosis ta kẹ ahwo Izrẹl nọ a hai kokohọ aro Riẹ isiasa ẹgbukpe. Yọ “ohwo ọvo ọ rẹ nya ababọ ziọ aro Jihova ha,” onana yọ abọjọ egagọ rai. (Izie. 16:16) Epọvo na re nẹnẹ, unevaze nọ ma re ru rọ tha iruẹru ukoko Jihova uke yọ abọjọ egagọ mai nọ o wuzou gaga.

6. Fikieme u ro fo re ma hae kẹ okẹ? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na)

⁶ Ewoma o re noi ze te omai nọ ma tẹ be hae kẹ okẹ. Ma re wo omokpokpọ nọ ma tẹ be hae kẹ amọfa okẹ, orọnikọ emio ọvo ho. (Se Itẹ 29:21.) Ma rẹ sai roro kpahe ọmọ nọ ọ jọ ugho nọ ọsẹgboni riẹ a kẹ riẹ kẹ ọsẹgboni na okẹ. Okẹ utiona o rẹ were ọsẹgboni na gaga! Ọmọ nọ ọ rrọ ọkobaro nọ ọ be rria kugbe ọsẹgboni riẹ, ọ rẹ sae jọ umugho nọ ọ be hai wo kẹ ọsẹgboni riẹ re a kugbe rọ dẹ oware evaọ uwou na. Dede nọ o sae jọnọ ọsẹgboni na a ti rẹro onana ha, a rẹ sai mi okẹ na keme onana yọ edhere nọ ọmọ na o bi ro dhesẹ nọ eware nọ a bi ru kẹe e da riẹ ẹro fia. Epọvo na re, Jihova ọ riẹ nọ o rẹ kẹ omai erere nọ ma tẹ be hai ru ọghọ.

7, 8. Ẹvẹ idibo Jihova nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na a ro fi oriruo ọghoruo hotọ (a) evaọ etoke iruo ebabọ? (b) evaọ iruẹru egagọ Ọghẹnẹ efa?

⁷ A jọ Ebaibol na ta kpahe idibo Ọghẹnẹ nọ e rehọ eyero rai kẹ Jihova okẹ. U wo oke jọ nọ a ru unevaze rọkẹ ebabọ. Wọhọ oriruo, Mosis ọ vuẹ ahwo Izrẹl inọ jọ a ru unevaze rọkẹ ebabọ uwou-udhu egagọ, yọ evaọ oke ofa Devidi ovie na ọ vuẹ orẹwho Izrẹl nọ jọ a ru unevaze kẹ ebabọ etẹmpol. (Ọny. 35:5; 1 Irv. 29:​5-9) Evaọ oke nọ Jẹhoash ọ jọ ovie, izerẹ na a rọ ugho nọ a mi ruẹrẹ uwou Jihova. (2 Iv. 12:​4, 5) Evaọ ukoko Ileleikristi ọsosuọ, nọ inievo na a riẹ nọ inievo efa a gwọlọ obufihọ fiki ohọo nọ u je mu, “a tẹ jiroro nọ  a rẹ zọhọ eware, wọhọ epaọ onọ omomọvo ọ rẹ sae rehọ ze, re a rọ dhogbo bru inievo nọ e be rria Judia.”​—Iruẹru 11:​27-30.

⁸ Evaọ oke ofa jọ, idibo Jihova a rọ igho fiobọhọ kẹ inievo nọ e be kobaro evaọ iruo Ọghẹnẹ. Jihova ọ jọ uzi nọ ọ rọ Mosis jie kẹ ahwo Izrẹl na ta nọ ahwo Livae a re wo uvumọ otọ họ wọhọ epaọ ahwo erua efa. Ukpoye, a rẹ rehọ abọvo abakpe ọrọ ahwo Izrẹl kẹ ae re o jọ ukuoriọ rai re a ruẹse tẹrovi iruo uwou-udhu egagọ na. (Ik. 18:21) Epọvo na re, Jesu avọ ikọ riẹ a wo erere no ọghoruo eyae na ze, “enọ e jẹ rehọ eware obọrai gbodibo kẹ ae.”​—Luk 8:​1-3.

9. Evaọ oke nọ u kpemu, ẹvẹ ahwo a je ro wo ugho hayo eware nọ a je ro ru unevaze?

⁹ Uzẹme inọ idhere sa-sa ahwo nana a ro wo eware nọ a jẹ ruẹ ro ru unevaze na. Ẹsejọhọ eware nọ ahwo Izrẹl a wha lele oma no Ijipti ze e jọ usu eware nọ a ro ru unevaze rọkẹ ebabọ uwou-udhu egagọ obọ udhude na. (Ọny. 3:​21, 22; 35:​22-24) Evaọ ikpe udhusoi ọsosuọ, Ileleikristi jọ nọ i wo eware nọ a rẹ sae zẹ wọhọ etọ hayo iwou a zẹ rai jẹ rọ igho rai se ikọ na. Kẹsena ikọ na a tẹ rọ igho nana fiobọhọ kẹ otu nọ ọbẹwẹ ọ joma. (Iruẹru 4:​34, 35) Ileleikristi efa jọ a jẹ hai fi ugho họ akotọ noke toke nọ a jẹ rọ tha iruo Uvie na uke. (1 Kọr. 16:2) Onana u ru nọ ohwo kpobi, te edafe gbe iyogbere a jẹ rọ kẹ ekẹ unevaze.​—Luk 21:​1-4.

10, 11. (a) Evaọ ẹme unevaze, ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele idibo Ọghẹnẹ nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na? (b) Ẹvẹ who rri uvẹ nọ who re ro ru unevaze?

¹⁰ Evaọ oke mai na, ukoko na o rẹ sae ta nọ ma ru unevaze fiki ẹjiroro jọ. Wọhọ oriruo, o sae jọnọ ukoko rai o be ma omaa epanọ wha rẹ rọ bọ Ọgwa Uvie ọkpokpọ hayo epanọ a rẹ rọ ruẹrẹ Ọgwa Uvie rai. O sae jẹ jọnọ a gwọlọ ugho nọ a rẹ rọ ruẹrẹ uwou ogha ẹkwotọ rai, nọ a rẹ rọ rẹrote araha jọ evaọ okokohọ ubrotọ rai hayo nọ a re ro fiobọhọ kẹ inievo nọ eware okpẹtu e via kẹ. Ma re je ru unevaze nọ a rẹ rọ rẹrote inievo nọ i bi ru iruo evaọ obọ ehri ukoko gbe iwou ogha sa-sa wariẹ akpọ na họ. A rẹ jẹ rọ unevaze mai rẹrote imishọnare, ekobaro obọdẹ, gbe esẹro okogho. Yọ u muẹro nọ ukoko rai u wo ọtamuo nọ a re ro vi unuigho jọ kpobọ uwou ogha kamara kamara, onọ a re kugbe rọ bọ Egwa Okokohọ gbe Egwa Uvie kẹ inievo mai efa wariẹ akpọ-soso họ.

¹¹ Mai kpobi ma rẹ sae rọ ugho tha iruo Jihova uke evaọ edẹ urere nana. Ma riẹ obọ ahwo nọ unevaze buobu nọ ma bi wo nẹnẹ na u bi no ze he. Ma rẹ rọ orimuo fi ugho họ etehe unevaze evaọ obọ Ọgwa Uvie, hayo rọ itanẹte ru unevaze evaọ jw.org. Ma rẹ sai roro nọ unevaze nọ ma bi ru u te oware ovo ho. Dede na, orọnikọ igho buobu nọ umutho ahwo jọ a be hai ro ru unevaze ẹsejọ ma be mai ro wo ugho mai hi, rekọ umutho ugho nọ ahwo buobu a bi ro ru unevaze noke toke. Makọ inievo mai nọ i yogbe dede a wọhọ Ileleikristi obọ Masidonia nọ “uvuhu ogaga” o joma, rekinọ a jẹ lẹ nọ jọ a kẹ ae uvẹ nọ a re ro ru unevaze yọ a je gine ru ere no uvẹ na u te rovie.​—2 Kọr. 8:​1-4.

12. Ẹvẹ ukoko Ọghẹnẹ o be rọ rehọ ekẹ unevaze mai ru iruo?

¹² Utu Ẹruorote na o rẹ lẹ je roro didi ziezi re a sae rọ igho unevaze mai ruiruo avọ areghẹ gbe orimuo. (Mat. 24:45) A rẹ romatotọ ma omaa oware  nọ a rẹ rọ ugho unevaze kpobi nọ u te rai obọ ru je ru lele omaa nana. (Luk 14:28) Evaọ oke Ebaibol, ahwo nọ a ro mu re a rẹrote igho unevaze a jẹ hae ruẹ nọ a rọ igho na ru oware nọ a rọ fiki riẹ ru unevaze na. Wọhọ oriruo, Ẹzra ọ wha eware nọ ovie Pasia o ro ru unevaze zihe kpobọ Jerusalẹm, igoru, siliva, gbe ekwakwa efa nọ igho rai i bu te enwenọ enaera ima-odu udhuvẹ (₦40,000,000,000) nẹnẹ. Ẹzra o rri ekwakwa nana wọhọ okẹ nọ a rọ kẹ Jihova, yọ o ru ọruẹrẹfihotọ nọ a rọ sẹro rai jẹ whae dẹdẹ nya ekwotọ iyoma vrẹ kpobọ Jerusalẹm. (Ẹzra 8:​24-34) Pọl ukọ na o mi igho unevaze sa-sa nọ a ru kẹ inievo obọ Judia nọ uvuhu u je kpe. Kẹsena o te ru ọruẹrẹfihotọ re a wha eware nana te inievo na obọ, a ru onana “kpobi avọ oruọzewọ, orọnikọ evaọ aro Jihova ọvo ho, rekọ evaọ aro ahwo re.” (Se 2 Ahwo Kọrint 8:​18-21.) Ukoko na o be rọ aro kele oriruo Ẹzra avọ Pọl ukọ na nẹnẹ evaọ oghẹrẹ nọ a be rọ ekẹ unevaze mai ru iruo.

13. Fikieme ukoko na u ro ru inwene jọ kẹle na?

¹³ Uviuwou o rẹ sai ru inwene kpahe araha rai nọ a te roro kpahe ugho nọ u bi te ai obọ kamara kamara, hayo siobọno eware jọ evaọ uzuazọ re a sai wo uvẹ kẹ iruo Uvie na ziezi. Ere ọvona ukoko Jihova u bi ru re. Anwọ ikpe jọ ze, u wo eware ekpokpọ buobu nọ ukoko Ọghẹnẹ u bi ru. Onana o wha riẹ ze nọ ma be rọ raha ugho vi unevaze nọ ma bi wo ẹsejọ. Fikiere ukoko o tẹ be gwọlọ idhere sa-sa nọ araha mai ọ sai ro kpotọ, jẹ whaha eware jọ nọ e nwani wuzou tere he re ma sae rọ unevaze nọ ma bi wo ru eware nọ e mai wuzou.

14-16. (a) Eware jọ vẹ a be rọ unevaze ra ru? (b) Erere vẹ who wo no eware nọ a be rọ igho unevaze ra ru ze no?

¹⁴ Inievo buobu nọ e rrọ ukoko na kri no a be ta nọ, ukoko na u ri ti ru eware bu te enẹ oke ovo ho. Dai roro iei! Enẹna, ma wo oria evuẹ jw.org gbe JW Broadcasting. A fa Ebaibol New World Translation of the Holy Scriptures fihọ evẹrẹ sa-sa bu vi epanọ o jọ no. Yọ evaọ 2014 rite 2015, ma jọ istediọmo nọ e mae rro evaọ ikpewho ikpegbene ru ikokohọ akpọ-soso ọrọ edẹ esa nọ uzoẹme riẹ o ta nọ “Hae Kake Gwọlọ Uvie Ọghẹnẹ!” Eva e were ahwo nọ a ziọ ikokohọ nana gaga.

¹⁵ Ahwo buobu a ta epanọ eware ekpokpọ nọ ukoko Jihova u bi ru enẹna  e were rai te. Wọhọ oriruo, ọzae-avọ-aye jọ nọ a rrọ iruo odibọgba na evaọ obọ Asia a kere kpahe JW Broadcasting nọ: “Ẹwho ọsese jọ ma rrọ ta usiuwoma. Fikiere ẹsejọ ma re roro nọ mai ọvo ma rrọ iruo na, yọ o rẹ thọrọ omai ẹro inọ iruo Jihova e nya akpọ na soso duwu. Rekọ ẹsikpobi nọ ma te rri JW Broadcasting no, o rẹ kareghẹhọ omai nọ ma rrọ usu inievo akpọ-soso. JW Broadcasting ọ were inievo ẹkwotọ nọ ma rrọ na gaga. Ẹsibuobu ma re yo nọ a rẹ ta nọ, o be hai ru ai si kẹle inievo nọ e rrọ utu ẹruorote na nọ a te rri omaa Broadcasting amara kpobi no. Enẹna, oma o be were ae vi epaọ anwẹdẹ inọ a rrọ ukoko Ọghẹnẹ.”

¹⁶ Evaọ akpọ na soso, Egwa Uvie nọ ukoko Ọghẹnẹ o be bọ hayo ruẹrẹ e joma bu te idu ivẹ gbe egba isoi (2,500). Nọ inievo ukoko jọ evaọ obọ Honduras a mu iwuhrẹ họ ẹnya no evaọ Ọgwa Uvie ọkpokpọ rai, a kere nọ: “Eva e be were omai gaga nọ ma rrọ usu ukoko akpọ-soso Jihova, jẹ be reawere okugbe inievo akpọ-soso nọ unevaze rai u ru nọ ma sai ro wo Ọgwa Uvie evaọ ẹkwotọ mai.” Inievo buobu a dhesẹ edẹro itiena re nọ a wo Ebaibol gbe ebe ukoko na efa evaọ ẹvẹrẹ rai. Epọvo na o jọ re nọ a rẹro ruẹ obufihọ inievo akpọ-soso evaọ okenọ okpẹtu ọ via kẹ ae, nọ a ruẹ emamọ iyẹrẹ nọ i bi no ọruẹrẹfihotọ usiuwoma ota ẹgbede ze, gbe usiuwoma ota evaọ oria nọ ahwo a rẹ jọ zurie.

17. Ẹvẹ eware nọ ukoko na u bi ru nẹnẹ u ro dhesẹ nọ Jihova ọ be thae uke?

¹⁷ U bi gbe ahwo obọ otafe unu, inọ unevaze ọvo ma be sai ro ru iruo nana kpobi. Nọ ohwo jọ nọ o wuzou gaga evaọ ekọmpene jọ ọ ziọ ugheriwo evaọ uwou ogha jọ jẹ ruẹ ijini nọ ma bi ro printi ebe, akpọ o gbe rie unu inọ ahwo nọ a fialoma ze gbe igho unevaze ma bi ro ru onana kpobi, yọ ma be zẹ eware hayo yare ahwo igho ho! Ọ ta nọ eware nọ ma bi ru na e rẹ sae lọhọ họ, kiyọ oware jọ o rrọ emu riẹ. Ma rọwo! Ma riẹ nọ Jihova họ ọnọ ọ be tha iruo na uke nọ o be sae rọ lọhọ.​—Job 42:2.

18. (a) Irere vẹ ma re wo nọ ma tẹ be hae rọ unevaze tha iruo Uvie na uke? (b) Ẹvẹ ma sai ro wuhrẹ emọ mai gbe ahwo nọ a bi kurẹriẹ ze obọ epanọ a re ro ru onana?

¹⁸ Jihova o bru ọghọ họ omai oma nọ ọ rọ kẹ omai uvẹ nọ ma tha iruẹru ukoko riẹ uke. Ọ ta nọ ọ rẹ te ghale omai nọ ma tẹ tha iruo Uvie na uke. (Mal. 3:10) Jihova ọ ya eyaa nọ eware i re ti woma kẹ ohwo nọ o re ru ọghọ. (Se Itẹ 11:​24, 25.) U re je ru omai wo evawere nọ ma tẹ be hae kẹ okẹ, keme “ẹkẹ evawere e mae rrọ vi emio.” (Iruẹru 20:35) Ma rẹ sae rọ ẹmeunu gbe uruemu mai wuhrẹ emọ mai gbe ahwo nọ a bi kurẹriẹ ziọ ukoko na obọ epanọ a sai ro ru unevaze jẹ rọ ere reawere eghale nọ i re noi ze.

19. Ẹvẹ uzoẹme nana o rọ rrọ uduotahawọ kẹ owhẹ?

¹⁹ Obọ Jihova eware kpobi nọ ma wo i no ze. Ma tẹ be rehọ eyero mai kẹe okẹ, u re dhesẹ nọ ma you rie gbe inọ ma wo edẹro kẹ eware nọ o ru kẹ omai no. (1 Irv. 29:17) Evaọ okenọ ahwo Izrẹl a je ru unevaze kẹ ebabọ etẹmpol na, “ahwo na a . . . ghọghọ epanọ a rehọ eva efuafo kẹ okẹ, keme eva rai kpobi a rọ kẹ ỌNOWO.” (1 Irv. 29:9) Wọhọ ahwo Izrẹl oke anwae, ajọ ma hae rọ evawere kẹ Jihova okẹ unevaze evaọ usu eware nọ ọ kẹ omai no.