1. Fikieme ma rọ ta nọ oke mai nana u wo ohẹriẹ gaga?

MA BE rria etoke nọ u wo ohẹriẹ gaga evaọ ikuigbe ohwo-akpọ. Wọhọ epanọ Ebaibol na ọ ta, Jihova o bi koko “ogbotu obuobu . . . no erẹwho, erua, oghoghẹrẹ ahwo gbe erọunu kpobi ze.” O koko ahwo nọ a bu vi ima eree (8,000,000) họ no, “orẹwho ulogbo” nọ o be “gọe taso tuvo.” (Evia. 7:​9, 15; Aiz. 60:22) Ahwo nọ a you Jihova gbe erivẹ rai a ri ti bu te enẹ ẹdẹvo ho evaọ ikuigbe ohwo-akpọ.

2. Oghẹrẹ uyoyou vẹ ahwo nọ a riẹ Ọghẹnẹ hẹ a wo nẹnẹ? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

² Dede na, a ruẹaro riẹ fihọ Ikereakere na re inọ evaọ oke mai na, ahwo nọ a riẹ Ọghẹnẹ hẹ a ti wo uyoyou oriobọ. Pọl ukọ na o kere nọ: “Evaọ edẹ urere na . . . , ahwo a ti you omobọrai, you ugho, . . . you omaweromẹ viukpenọ a re you Ọghẹnẹ.” (2 Tim. 3:​1-4) Oghẹrẹ uyoyou nana u wo ohẹriẹ no onọ Ileleikristi a re wo. Nọ ahwo a te bi le itee oriobọ, a re wo evawere he. Uzẹme riẹ họ, uyoyou utioye o rẹ lẹliẹ ahwo wo uruemu oriobọ nọ u bi ru akpọ na “bẹ eyeri.”

3. Eme ma te ta ẹme kpahe evaọ uzoẹme nana, kọ fikieme?

 ³ Pọl ukọ na ọ riẹ nọ uyoyou oriobọ nọ o da oria kpobi fia nẹnẹ na o rẹ sae daruọ Ileleikristi oma nọ a gbẹ yọroma ha. Fikiere ọ tẹ vẹvẹ ai unu nọ jọ a “kẹnoma kẹ” ahwo nọ a wo oghẹrẹ uyoyou utioye. (2 Tim. 3:5) Dede na, ma rẹ sae whaha usu kugbe ahwo otiọye riẹriẹriẹ hẹ. Nọ o rrọ ere na, kọ ẹvẹ ma sae rọ kẹnoma kẹ iruemu akpọ na je ru oware nọ o rẹ were Jihova, Ọghẹnẹ oyoyou na? Joma ruẹ ohẹriẹ nọ o rrọ uyoyou nọ o gwọlọ nọ idibo Ọghẹnẹ a re wo, gbe onọ a ta kpahe evaọ 2 Timoti 3:​2-4 na. Onana u ti fiobọhọ kẹ omai kiẹ omamai riwi, jẹ ruẹ nọ ma dhesẹ obọdẹ uyoyou nọ u re ru omai wo uvi evawere.

4. Fikieme o gbẹ rọ thọ họ re ma wo uyoyou nọ u fo kẹ omamai?

⁴ Pọl ukọ na o kere nọ, “ahwo a ti you omobọrai.” Kọ o thọ re ma you omobọ mai? Ijo, u fo re ma you omobọ mai, yọ onana u wuzou keme ere Jihova ọ ma omai. Jesu ọ ta nọ: “Who re you ọrivẹ ra wọhọ omobọ ra hrọ.” (Mak 12:31) Ma gbe you omobọ mai hi, ma rẹ sai you ọrivẹ mai hi. Ebaibol na ọ ta re nọ: “U fo nọ ezae i re you eyae rai wọhọ ugboma obọrai. Ọzae nọ o you aye riẹ, yọ omobọ riẹ o you na, keme ọzae ọvo o re mukpahe ugboma obọriẹ hẹ, rekọ ọ rẹ kuọ oma riẹ je rri rie ghaghae.” (Ẹf. 5:​28, 29) Fikiere, ma re wo uyoyou nọ u fo kẹ omobọ mai.

5. Ẹvẹ whọ rẹ sai dhesẹ ahwo nọ a you omobọ rai thesiwa?

⁵ Uyoyou kẹ omobọ ohwo nọ a fodẹ evaọ 2 Timoti 3:2 na yọ onọ o vrẹta. Onana yọ uyoyou oriobọ. Ahwo nọ a you omobọ rai thesiwa a re roro kpahe omobọ rai vrẹ epanọ u fo. (Se Ahwo Rom 12:3.) Omobọ rai ọvo a re roro kpahe evaọ uzuazọ. A rẹ daezọ amọfa ha. A rẹ fuọ amọfa kẹ oware kpobi nọ o thọ, viukpenọ a rẹ rọwo ethobọ rai. Ọgba-uwuhrẹ jọ nọ o re kere kpahe eme Ebaibol ọ ta nọ ahwo otiọye na a wọhọ arao jọ nọ o wo inwe wọhọ evuẹ, nọ ọ rẹ ko okpeva riẹ dhere jẹ zaza inwe uke riẹ vi kẹ amọfa. Ahwo nọ a wo uyoyou oriobọ utioye a re wo uvi evawere he.

6. Eme o re noi ze nọ ma te you Ọghẹnẹ?

⁶ Egba-eriariẹ Ebaibol a ta nọ uyoyou nọ ohwo o re wo kẹ omobọ riẹ Pọl ọ kake fodẹ evaọ usu iruemu iyoma efa nọ o kele na, keme uyoyou utioye o rẹ wha iruemu iyoma nọ i kiọkọ na ze. Rekọ ahwo nọ a you Jihova a re wo ekpehre iruemu itieye he. Ebaibol na ọ ta nọ uyoyou kẹ Ọghẹnẹ u re ru omai wo oghọghọ, udhedhẹ, odiri, uwowou, ewoma, ẹrọwọ, ẹwolẹ, gbe oma-onyẹ. (Gal. 5:​22, 23) Ọso-ilezi na o kere nọ: “Oghọghọ u te ahwo nọ ỌNOWO ọ rọ Ọghẹnẹ rai!” (Ol. 144:15) Jihova yọ Ọghẹnẹ evawere, yọ idibo riẹ a rẹ wereva. Ofariẹ, wo ohẹriẹ no ahwo nọ a you omobọ rai ọvo, gbe otu nọ o re mi emio ọvo, o rẹ were idibo Jihova re a fiobọhọ kẹ amọfa.​—Iruẹru 20:35.

7. Enọ vẹ ma sae rọ kiẹ omamai riwi sọ uyoyou mai kẹ Jihova o gbẹ rrọ gaga?

⁷ Ẹvẹ ma sae rọ riẹ sọ ma be rọ ẹmẹrera you omobọ mai vi Ọghẹnẹ? Roro kpahe uthubro nọ o rrọ Ahwo Filipai 2:​3, 4 nọ o ta nọ: “Wha rehọ ẹwhọ hayo omorro ru oware ovo ho, rekọ avọ omaurokpotọ wha rri amọfa inọ a rro vi owhai, wha gwọlọ ewoma obọrai ọvo ho, rekọ ewoma amọfa re.” Ma rẹ sae nọ omamai nọ: ‘Kọ me bi fi uthubro yena hiruo evaọ uzuazọ mẹ? Kọ mẹ be ginẹ daoma ru oreva Ọghẹnẹ? Kọ mẹ be hai fiobọhọ kẹ amọfa evaọ ukoko na  gbe usiuwoma ota?’ Re ohwo ọ fialoma via fiobọhọ kẹ amọfa, o nwane lọhọ tere he. O gwọlọ omodawọ mi ohwo, o tẹ jẹ gwọlọ nọ o re siobọno eware jọ nọ e rrọ ghaghae kẹe. Rekọ a rẹ ruẹ oware nọ o rẹ kẹ evawere tei hi, re ma riẹ nọ ma bi ru oware nọ o rẹ were Osu ehrugbakpọ na!

8. Eme uyoyou nọ inievo jọ a wo kẹ Ọghẹnẹ o wọ rai ru no?

⁸ Uyoyou nọ inievo jọ a wo kẹ Jihova u ru nọ a ro siobọno ekọ nọ e hai ti ru ai fe re a sae gbẹ romakẹ iruo Uvie na. U wo oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Ericka, ọnọ ọ rrọ edọkita evaọ obọ America. Rekọ ọ rehọ okọ riẹ na karo ho, ukpoye ọ ruọ iruo ọkobaro oke-kpobi, yọ tei te ọzae riẹ a ru iruo odibọgba na evaọ erẹwho sa-sa no. Nọ Ericka o roro kpemu, ọ ta nọ: “Obọ nọ ma fihọ kẹ ahwo no evaọ ẹkwotọ ẹvẹrẹ ọfa gbe egbẹnyusu ekpokpọ nọ ma mu no u bi ru omai wereva gaga. Mẹ gbẹ rrọ iruo edọkita na, rekọ amọfa nọ mẹ be rọ oke gbe ẹgba mẹ fiobọhọ kẹ wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ gbe obọ nọ me bi fihọ evaọ ukoko nọ mẹ rrọ o be kẹ omẹ uvi evawere gbe evevọwẹ.”

9. Fikieme uyoyou ugho o gbẹ rọ wha evawere ze he?

⁹ Pọl ukọ na o kere nọ ahwo a ti “you ugho.” Ikpe jọ nọ i kpemu, ọkobaro jọ evaọ obọ Ireland ọ jẹ ta usiuwoma kẹ ọzae jọ kpahe Ọghẹnẹ. Ọzae na o te dhobọ họ ẹkpa, tọlọ ẹkpa ugho riẹ ze je yolo ugho jọ noi ze, kẹsena ọ tẹ kpare ugho na kpehru jẹ rọ omovia ta nọ “ọghẹnẹ mẹ na di!” Dede nọ ohwo kpobi ọ te sae nwane ta enẹ hẹ, ahwo nọ a you ugho gbe eware nọ ugho o rẹ sae dẹ thesiwa a da akpọ na fia. Rekọ Ebaibol ọ vẹvẹ omai unu nọ: “Ohwo nọ o you ugho ugho o rẹ dae ẹro ho, ọnọ o you efe avọ erere o rẹ dae ẹro gbehe.” (Ọtausi. 5:10) Ugho ọvo ahwo otiọna a rẹ gwọlọ noke toke, a rẹ dhogbo epanọ a re ro dhe ewewo, jẹ rọ ere wha “edada buobu” se omarai.​—1 Tim. 6:​9, 10.

10. Eme Agọ ọ ta kpahe efe gbe uvuhu?

¹⁰ Uzẹme riẹ họ, mai kpobi ma gwọlọ ugho. O rẹ thọ omai ẹsejọ. (Ọtausi. 7:12) Dede na, kọ ohwo ọ rẹ sae wereva, otẹrọnọ ugho nọ ọ sae rọ rẹrote eware nọ e roja ọvo o wo? Ee! (Se Ọtausiuwoma Na 5:12.) Agọ, ọmọzae Jakẹ o kere nọ: “Who ru omẹ yogbe he, who ru omẹ fe gbehe; rehọ utho emu nọ o fo kuọ omẹ.” O bẹ hẹ re ma wo otoriẹ oware nọ Agọ ọ rọ ta nọ ọ gwọlọ yogbe gahrọ họ. Ẹme ọfa nọ ọ ta u dhesẹ nọ ọ gwọlọ oware ovo nọ o rẹ lẹlẹ iẹe tho-uji hi, re ọ wha ekela se odẹ Ọghẹnẹ. Rekọ fikieme ọ rọ lẹ nọ Ọghẹnẹ o du ru ei fe he? O kere nọ: “Ogbẹrọ erehe, eva e jẹ te vọ omẹ hrọ, mẹ vẹ te vro owhẹ, mẹ vẹ te tanọ, ‘Ono họ ỌNOWO na.’” (Itẹ 30:​8, 9) Whọ rẹ sai roro kpahe ahwo jọ nọ a rẹroso efe rai viukpọ Ọghẹnẹ.

11. Uthubro vẹ Jesu ọ kẹ kpahe ugho?

¹¹ Ahwo nọ a you igho a rẹ sai ru Ọghẹnẹ eva were he. Jesu ọ ta nọ: “Ohwo ọvo ọ rẹ sae gbodibo kẹ ilori ivẹ hẹ; o re mukpahe ọjọ o ve you ọdekọ, hayo ọ rẹ talamu ọjọ ọ vẹ siọ ọdekọ. Wha sae gbodibo kẹ Ọghẹnẹ gbe efe he.” Taure ọ tẹ te ta ẹme yena, ọ kake ta nọ: “Wha siọ efe ba ekokohọ kẹ omarai evaọ otọakpọ na, oria nọ emera gbe ekagba e sae jọ raha ae, yọ iji e sai tho ai. Ukpoye, wha koko efe họ obọ odhiwu kẹ omarai, oria nọ emera gbe ekagba e sae jọ raha ae he, yọ iji e sai tho ai hi.”​—Mat. 6:​19, 20, 24.

12. Ẹvẹ eware nọ ma re siobọno o sae rọ kẹ omai uvẹ gọ Jihova ziezi? Kẹ oriruo.

 ¹² Ahwo buobu a ruẹ nọ ohwo o te siobọno eware jọ fiki iruo Uvie na u re ru ei wo evawere je ru nọ o re ro wo oke ziezi kẹ egagọ Jihova. Jack nọ ọ be rria obọ America ọ zẹ uwou riẹ je siobọno eki nọ ọ jẹ rọ rẹrote omariẹ keme ọ riẹ nọ onana o te kẹe uvẹ ru iruo ọkobaro oke-kpobi wọhọ aye riẹ. Ọ ta nọ: “O jọ bẹbẹ re ma siobọno emamọ uwou gbe otọ nọ ma wo evaọ orẹwho na. Rekọ anwọ ikpe buobu ze na, me re no iruo ziọ uwou avọ uzou nọ u re dhe omẹ fiki ebẹbẹ nọ mẹ riẹriẹ ovao ku evaọ obọ iruo. Rekọ ẹsikpobi aye mẹ nọ ọ rrọ ọkobaro ọ rẹ wereva. Ọ rẹ ta nọ, ‘Me wo ọga iruo nọ ọ mai woma kpaobọ!’ Enẹna nọ mẹ rrọ ọkobaro no re na, mẹ avọ aye mẹ ma bi ru iruo kẹ Ọga ọvona, Jihova.”

13. Ẹvẹ ma sae rọ riẹ eriwo nọ ma wo kpahe ugho?

¹³ Re ma riẹ eriwo nọ ma wo kpahe ugho, ma sae rọ enọ nana kiẹ omamai riwi: ‘Kọ mẹ ginẹ rọwo oware nọ Ebaibol na ọ ta kpahe ugho je bi yeri uzuazọ nọ o rọwokugbe onana? Kọ epanọ me re ro wo ugho o mae rrọ omẹ oja? Kọ ekwakwa efe e ghare omẹ obọ vi usu mẹ kugbe Jihova gbe amọfa? Kọ me fievahọ Jihova nọ o ti fiobọhọ kẹ omẹ wo eware nọ e ginẹ roja kẹ omẹ?’ O rẹ sai mu omai ẹro nọ Jihova o ti rugba kẹ ahwo nọ a rẹroso ẹe.​—Mat. 6:33.

14. Eriwo vẹ u fo nọ ma re wo kpahe omaweromẹ?

¹⁴ Ebaibol na ọ ta re inọ evaọ edẹ urere na ahwo a ti “you omaweromẹ.” Wọhọ epanọ oware ovo o jariẹ thọ họ nọ ohwo o te wo eriwo owowa kpahe omobọ riẹ gbe ugho na, ere ọvona o thọ họ nọ ohwo o te wo eriwo owowa kpahe omawere. Jihova ọ gwọlọ nọ ma rọ emamọ eware gbọ omamai ogbọ họ, te erọ omaweromẹ. Ebaibol na ọ ta nọ: “Nya e re emu ra avọ evawere, re whọ vẹ rehọ evawere da udi ra.”​—Ọtausi. 9:7.

15. Oghẹrẹ omaweromẹ vẹ a jọ obe 2 Timoti 3:4 ta kpahe na?

 ¹⁵ Obe 2 Timoti 3:4 o ta kpahe omaweromẹ nọ a re le siọ Ọghẹnẹ ba. Muẹrohọ nọ, orọnikọ owọ ikere nana o be ta nọ ahwo a ti you omawere vi Ọghẹnẹ hẹ, wọhọ ẹsenọ a te dina you Ọghẹnẹ. Ukpoye o ta nọ, “viukpenọ a re you Ọghẹnẹ.” Ọgba-eriariẹ jọ o kere nọ: “Orọnikọ oria ikere nana u dhesẹ nọ a you Ọghẹnẹ omojọ re he. U dhesẹ nọ a you Ọghẹnẹ vievie he.” Onana yọ obọdẹ unuovẹvẹ kẹ ahwo nọ a you omaweromẹ thesiwa. Ahwo nọ a “you omaweromẹ” nọ oria ikere nana o ta kpahe na họ enọ “omaweromẹ akpọ nana [u] reghe” no.​—Luk 8:14.

16, 17. Oriruo vẹ Jesu o fihotọ evaọ ẹme omaweromẹ?

¹⁶ Jesu o wo eriwo owowa kpahe omaweromẹ. O kpohọ “ehaa orọo” gbe “ehaa ilogbo” efa nọ a zizie i rie. (Jọn 2:​1-10; Luk 5:29) Ọ jọ ehaa orọo na zihe ame ruọ udi evaọ okenọ udi u re no. Yọ evaọ oke ofa jọ, ọ rọwokugbe uruemu eviẹwẹ nọ i je rri omarai nọ a kiẹrẹe vrẹta ha, enọ e jẹ fo ẹe inọ ọ be re jẹ da keleme.​—Luk 7:​33-36.

¹⁷ Dede na, orọnikọ omaweromẹ Jesu ọ roma riẹ kpobi kẹ hẹ. Ọ rọ iruo Jihova karo, jẹ rọ uzuazọ riẹ gbodibo kẹ amọfa. O whu uwhu oja re ahwo buobu a sai wo uzuazọ. Jesu ọ ta kẹ ahwo nọ a bi lele ithihi riẹ nọ: “Eva e were owhai nọ ahwo a tẹ la owhai eka je kpokpo owhai jẹ ta oghẹrẹ erue iyoma kpobi kpahe owhai fiki mẹ. Wha ghọghọ jẹ wereva gaga, keme osohwa rai o rrọ ruaro evaọ obọ odhiwu, keme ere a kpokpo eruẹaro nọ e kake rọ owhai jọ.”​—Mat. 5:​11, 12.

18. Enọ vẹ i ti fiobọhọ kẹ omai riẹ epanọ ma you omaweromẹ te?

¹⁸ Ẹvẹ ma sae rọ riẹ epanọ ma you omaweromẹ te? Ma sae nọ omamai nọ: ‘Kọ omaweromẹ o rrọ omẹ oja vi iwuhrẹ enya gbe usiuwoma ota? Kọ mẹ be hae siọ eware jọ nọ e were omẹ ba re mẹ sai wo uvẹ kẹ egagọ Ọghẹnẹ? Kọ mẹ be hai roro kpahe oreva Jihova nọ mẹ tẹ be salọ eware omaweromẹ?’ Ma te gine you Jihova, orọnikọ eware nọ ma riẹ nọ e rẹ dhae eva ọvo ma te whaha ha, rekọ te enọ ma roro nọ e rẹ sae dhae eva.​—Se Matiu 22:​37, 38.

19. Amono a rẹ sae wereva vievie he?

¹⁹ Anwọ ikpe idu ezeza (6,000) ena nọ ohwo-akpọ ọ rọ rrọ uye evaọ akpọ Setan nọ o ti kuhọ kẹle na. Ahwo nọ a you omobọ rai, igho, gbe omaweromẹ thesiwa a da akpọ na fia. Ẹgwọlọ obọrai ọvo a rọ karo evaọ uzuazọ, be dhogbo epanọ a re ro dhe ewewo. Ahwo otiọye a rẹ sai wo uvi evawere vievie he. Dazigbe! Ukpoye, ọso-ilezi na o kere nọ: “Oghale u te [hayo eva e were] ọnọ ọ rehọ Ọghẹnẹ Jekọp re ọ jọ obọufihọ riẹ, gbe ọnọ ẹruore riẹ ọrọ obọ ỌNOWO Ọghẹnẹ riẹ.”​—Ol. 146:5.

20. Ẹvẹ uyoyou kẹ Ọghẹnẹ u ro ru owhẹ wo evawere no?

²⁰ Uyoyou nọ idibo Jihova a wo kẹe u bi dhe ẹgẹga, yọ a bi vihọ kukpe kukpe. Onana yọ imuẹro nọ i dhesẹ nọ Uvie Ọghẹnẹ u bi su, yọ kẹle na o te wha eghale nọ a rẹ ruẹ oborai hi ziọ otọakpọ na. Ma re wo uvi evawere nọ e rẹ tọ nọ ma tẹ riẹ nọ ma bi ru oreva Jihova, Ọghẹnẹ Erumeru na. Yọ ahwo nọ a you Jihova a te ghọghọ bẹdẹ bẹdẹ! Evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na, ma te ta kpahe iruemu jọ nọ uyoyou o rẹ lẹliẹ ahwo wo, kẹsena ma vẹ te ruẹ epanọ i ro wo ohẹriẹ no obọdẹ iruemu nọ idibo Jihova a wo.