A JẸ hai se ebe yena ekru usi-ame. Nọ mẹ roma totọ se ai, me muẹrohọ obọdẹ etadhesẹ nọ i fiobọhọ kẹ omẹ roro didi. Fikiere, no oke emaha mẹ ze, onana u ru nọ me ro wo isiuru kẹ eriariẹ Ebaibol, wọhọ enọ e jọ evaọ ebe nana.

Evaọ okenọ Ẹmo Akpọ II ọ jẹ te wha ọraha ologbo fihọ India, o tẹ wọhọ nọ uzuazọ mẹ o be tahaku no. Oke nana ọsẹgboni mẹ a rọ hẹriẹ, kẹsena orọo rai o tẹ fa. Mẹ jẹ sai roro oware nọ o be via na ha, inọ imava nọ me you gaga a be nyasiọ ohwohwo ba. O lẹliẹ ekpahe kpe omẹ, jẹ kẹ omẹ iroro inọ mẹ gbẹ jọ akpọ na soso wo ohwo ọvo ho. Mẹ ọvo ọsẹgboni mẹ a yẹ, yọ o jọ wọhọ nọ mẹ te gbẹ sai wo omosasọ gbe obufihọ nọ mẹ gwọlọ họ.

Me te je lele oni mẹ rria okpẹwho-esuo ubrotọ mai nọ a re se Karachi. Ẹdẹjọ, edọkita jọ nọ ọ kpako no nọ a re se Fred Hardaker, nọ ọ jọ Osẹri Jihova ọ tẹ ziọ uwou mai. Egagọ evona tei te Imishọnare nọ ọ kẹ omai ebe iwoma na a gbẹ rrọ. Ọ tẹ nọ oni mẹ sọ o te were iẹe re o wuhrẹ Ebaibol na kugbei. Oni mẹ ọ rọwo ho, ukpoye ọ ta kẹe nọ ẹsejọhọ o te were omẹ.  Oka nọ u lele i rie Brọda Hardaker o te mu uwuhrẹ Ebaibol họ kugbe omẹ.

Eka jọ nọ i lele i rie, me te mu ewuhrẹ họ evaọ uwou Brọda Hardaker, oria nọ o jọ uwou usiwo-imu riẹ re. Isẹri Jihova ikpegbivẹ nọ e kpako no a jẹ hae jọ etẹe kuomagbe kẹ egagọ. A jẹ hae tuduhọ omẹ awọ jẹ rẹrote omẹ wọhọ ọmọ obọrai. Eva e rẹ were omẹ ẹsikpobi nọ mẹ tẹ kareghẹhọ oghẹrẹ nọ a jẹ hae keria kugbe omẹ. A re guzou bru omẹ ze je lele omẹ ta ẹme wọhọ uvi egbẹnyusu, yọ onana họ oware nọ mẹ ginẹ gwọlọ oke yena.

U kri hi, Brọda Hardaker o te zizie omẹ nọ ma gbe kpohọ usiuwoma ota. O wuhrẹ omẹ epanọ a re kporo egramafonu re ma gbẹ hai kporo evuẹ nọ a rekọdo kẹ ahwo. Evuẹ na e jẹ hae dha ahwo jọ eva. Rekọ eva e jẹ hae were omẹ gaga nọ mẹ tẹ be ta usiuwoma kẹ ahwo. Eware nọ mẹ riẹ no Ebaibol na ze i je mu omẹ, fikiere o jẹ hae were omẹ ẹsikpobi re mẹ vuẹ amọfa.

Nọ ogbaẹmo Japan u fi-ẹmo kẹle India no, egọmeti Britain ọ tẹ jẹ wọso Isẹri Jihova gaga. Evaọ Ahrẹ 1943, ọwọsuọ na o te ti te omẹ oma. Ohwo nọ o wuzou isukulu mai nọ ọ jọ ozerẹ ichọche Anglican o te le omẹ no isukulu na inọ me “wo emamọ uruemu hu.” Ọ ta kẹ oni mẹ nọ, Isẹri Jihova nọ me bi kuomagbe na o be lẹliẹ omẹ fi ekpehre oriruo hotọ kẹ emọ isukulu nọ i kiọkọ. Ẹme nana ọ kẹ oni mẹ uye gaga, ọ tẹ vuẹ omẹ nọ me gbe kuomagbe Isẹri Jihova ofa ha. Uwhremu na o te fi omẹ họ okọ kpobọ Peshawar bru ọsẹ mẹ, ẹwho nọ ọ rehọ oware wọhọ emaele egba eree gbe udhuvẹ gbikpe (850) thabọ no oria mai. Mẹ gbẹ jọ kugbe Isẹri Jihova ha, onana u te ru nọ usu mẹ kugbe Jihova u ro whrehe.

Evaọ 1947 mẹ tẹ gwọlọ iruo zihe kpobọ Karachi. Kẹsena me te weze kpohọ uwou usiwo-imu ọ Brọda Hardaker. O dede omẹ rehọ sasasa.

Ọ tẹ nọ omẹ nọ “eme ọ be kẹ owhẹ uye?” keme fiki epanọ ọ rrọ edọkita, o je roro nọ oria jọ o be da omẹ.

Mẹ tẹ ta nọ, “Mẹ be mọ họ. Oware nọ o be kẹ omẹ uye obọnana họ, epanọ usu mẹ kugbe Jihova o rẹ rọ ga. Mẹ gwọlọ ohwo nọ o re wuhrẹ Ebaibol na kugbe omẹ.”

Ọ tẹ nọ omẹ nọ: “Oke vẹ whọ gwọlọ ro muhọ.”

Mẹ tẹ ta nọ, “Obọnana, otẹrọnọ o rẹ sae lọhọ.”

O wuhrẹ omẹ ziezi owọwọ yena. O jomẹ oma nọ usu mẹ kugbe Jihova o wariẹ muhọ no. Oni mẹ ọ daoma bẹ re ọ whaha omẹ Isẹri Jihova nọ me re kuomagbe, rekọ no umuo oke nana vrẹ mẹ gba riẹ mu no inọ Jihova mẹ rẹ gọ. Evaọ Aria 31,1947, mẹ tẹ roma mudhe kẹ Jihova jẹ họ-ame. Nọ mẹ kpako te ikpe ikpegbihrẹ no, me te mu iruo ọkobaro oke-kpobi họ.

Oria nọ a re se Quetta nọ o jọ ẹkwotọ ogbaẹmo Britain vẹre mẹ jọ mu iruo ọkobaro họ. Evaọ 1947 a tẹ ghale orẹwho na kpohọ India avọ Pakistan. * Onana u ru nọ ozighi ọ rọ romavia fiki egagọ, je ru nọ ahwo buobu a je ro no erẹwho na. Ahwo nọ a bu te oware wọhọ ima ikpegbene (14,000,000) a kwa kpohọ obọfa. Ahwo egagọ Muslims nọ a jọ India a kwa kpobọ Pakistan, yọ ahwo egagọ Hindus avọ Sikhs nọ e jẹ rria Pakistan a tẹ kwa kpobọ India. Udevie ozighi nana, mẹ tẹ jọ Karachi roma da itreni jọ nọ ọ vọ kiọkọ nọ o bi kpobọ Quetta, yọ ọkpọ jọ evaọ abotọ itreni na me kru evaọ ugbo jọ soso.

Mẹ jọ Quetta ruẹ Brọda George Singh, ọkobaro obọdẹ nọ ọ jọ oware wọhọ ikpe udhegbisoi. George ọ kẹ omẹ ẹdhighere anwae jọ nọ mẹ jẹ hae dhẹ hayo ghelie ẹsejọ evaọ ẹkwotọ igbehru nọ ma jọ na. Ẹsibuobu mẹ ọvo ọ jẹ hai kpohọ usiuwoma ota. Me wo emọ-uwuhrẹ Ebaibol ikpegbihrẹ evaọ oware wọhọ emerae ezeza, yọ ejọ rai i kurẹriẹ ziọ ukoko na. Alakpa ẹmo nọ a re se Sadiq Masih yọ omọvo rai, ọ jẹ hai fiobọhọ kẹ omẹ avọ George fa ebe ukoko na jọ fihọ Urdu, nọ o jọ ẹvẹrẹ Pakistan. O raha oke taure Sadiq o te ti wo ajọwha kẹ usiuwoma ota ha.

Uwhremuna me te zihe kpobọ Karachi je kuomagbe Henry Finch avọ Harry Forrest, imishọnare nọ i nwrotọ no isukulu Giliad ze obọ. Me wuhrẹ eware buobu mi ai. U wo ẹdẹjọ nọ me lele Brọda Finch kpohọ usiuwoma ota evaọ ofẹ ẹkpẹlobọ ovatha-ọre Pakistan. Ma jọ ẹkwotọ igbehru nana ruẹ ahwo ẹvẹrẹ Urdu buobu nọ i dhesẹ isiuru kẹ uzẹme Ebaibol na.  Ikpe ivẹ nọ i lele i rie, a te zizie omẹ kpohọ Isukulu Giliad. A te vi omẹ zihe kpobọ Pakistan, yọ mẹ rọ okejọ ru iruo ọsẹro okogho evaọ obei. Uwou imishọnare nọ o jọ ẹwho Lahore mẹ avọ inievo-emezae esa efa nọ e jọ imishọnare re ma jẹ rria.

U yoma gaga inọ evaọ 1954, ẹbẹbẹ ọ jọ udevie imishọnare nọ e jẹ rria Lahore na, onọ u ru nọ uwou ogha u ro vi inievo jọ no etẹe kpohọ eria efa. Fikinọ mẹ whoma họ abọjọ evaọ ẹme nọ ọ jotọ na, a whọku omẹ. Onana o kẹ omẹ uye gaga, me te je brukpe omamẹ inọ mẹ daoma vievie he. Fikiere mẹ tẹ wariẹ zihe kpobọ Karachi je no etẹe kpobọ London, England, avọ iroro inọ mẹ rẹ wariẹ mu emamọ usu nọ me wo kugbe Ọghẹnẹ vẹre họ.

Ahwo uviuwou Ebẹtẹle buobu a jọ ukoko nọ mẹ jọ evaọ obọ London. Oniọvo owowou nọ a re se Pryce Hughes nọ ọ jẹ rẹrote iruẹru uwou ogha o te somẹ gboma. Ẹdẹjọ, ọ vuẹ omẹ nọ u wo okejọ nọ Brọda Joseph F. Rutherford nọ ọ jẹ kobaro evaọ iruo usiuwoma ota akpọ soso oke yena ọ kẹ riẹ ohrẹ jọ. Brọda Hughes ọ ta nọ ọyomariẹ ọ jẹ gwọlọ ta nọ o ruthọ họ, rekọ Brọda Rutherford ọ tẹ whọku ei gaga. U gb’omẹ unu inọ Brọda Hughes o bi gbiku nana kẹ omẹ na yọ ọ be hwẹ. Ọ ta nọ oware na o dha riẹ eva gaga evaọ oke ọsosuọ. Rekọ uwhremu na ọ tẹ ruẹ nọ ohrẹ nọ a kẹ riẹ na u fo, inọ onana yọ odhesẹvia uyoyou Jihova. (Hib. 12:6) Ẹme riẹ na o duobọte omẹ gaga je fiobọhọ kẹ omẹ wariẹ dikihẹ ga evaọ usu mẹ kugbe Ọghẹnẹ.

Enwenọ oke nana oni mẹ ọ rọ kwa kpobọ London, kesena Brọda John E. Barr nọ ọ jọ omọvo Utu Ẹruorote Na uwhremu na, o te mu Ebaibol họ ewuhrẹ kugbei. O wo ẹnyaharo vẹrẹ gaga, ọ tẹ họ-ame evaọ 1957. Uwhremu na, mẹ tẹ te riẹ nọ ọsẹ mẹ o je wuhrẹ Ebaibol na kugbe Isẹri Jihova taure o te ti whu.

Evaọ 1958, mẹ avọ oniọvo-ọmọtẹ na Lene nọ ọ rrọ ohwo Danish, nọ ọ kwa ziọ London, ma tẹ ruọ orọo. Ukpe nọ u lele i rie, aye mẹ o te yẹ Jane, ọmọtẹ ọsosuọ mai evaọ usu emọ isoi nọ ma yẹ. A tẹ jẹ kẹ omẹ ewha-iruo evaọ ukoko Fulham nọ ma jọ na. Rekọ u gbe kri hi, oma nọ o jẹ kẹ aye mẹ uye u te ru nọ ma rọ kwa kpohọ ẹkwotọ nọ ekpahe e rrọ tere he. Ẹkwotọ nọ a re se Adelaide, obọ Australia ma kwa nya evaọ 1967.

Ma jọ ukoko mai evaọ Adelaide wo ekpako soso ikpegbivẹ nọ a rrọ ikpodhiwu. A jẹ hae kobaro evaọ iruo usiuwoma ota na ziezi. Fikiere o raha oke taure ajọwha iruo Uvie na ọ tẹ da ruọ omai oma ha.

Evaọ 1979, ma te yẹ Daniel, ọmọ avisoi mai. Ma tẹ  ruẹ nọ o wo ẹyao nọ a re se Down syndrome, * onọ o rẹ whaha ohwo eware jọ eruo je ru nọ iroro ohwo e gbẹ rọ gba tere he. Ma rẹro nọ ọmọ na ọ te rria kri hi. Makọ enẹna, o rrọ bẹbẹ re me dhesẹ uye nọ o bẹ omai evaọ ẹyọrọ riẹ. Enwenọ oware kpobi ma jẹ hai ru re ma sae rẹrotei, yọ ma gbabọkẹ emọ ene nọ i kiọkọ họ. Ẹsejọ oma Daniel kpobi o rẹ fo no, keme ighogho ivẹ nọ e rrọ ubiudu riẹ i re ru nọ ẹwẹ nọ a re se oxygen ọ gbẹ rọ dae oma te he, ma vẹ wọe kpohọ ẹsipito. Ghelọ ẹyao nana nọ ọ jẹ kẹ Daniel uye na, o wo areghẹ gaga yọ ọ jọ yoyou. O you Jihova gaga re. Ma tẹ be lẹ taure ma tẹ re emu, ọ rẹ fare amabọ ivẹ riẹ ghegheghe, fi uzou, je yo “Ami” nevaze nọ olẹ na u te kuhọ no. Kẹsena ọ vẹ tẹ re emu riẹ.

Nọ Daniel ọ jọ ikpe ene, o te wo leukemia, ẹyao nọ ọ rẹ lẹliẹ egẹgẹ azẹ jọ oma bu vi epanọ u fo nọ o rẹ jọ. Uye ẹruorote riẹ o bẹ omẹ avọ oni riẹ gaga, o tubẹ jomẹ oma nọ iroro riẹ e be te kẹ omẹ okpẹyao. Dede na, u wo ẹdẹjọ nọ udu u whrehe omẹ avọ aye mẹ thesiwa, Brọda Neville Bromwicha nọ ọ jọ ọsẹro okogho mai ọ tẹ ziọ uwou mai. Owọwọ ẹdẹ yena, ọ tẹ gbalọ omẹ avọ aye mẹ avọ oviẹ nọ o gba riẹ udu. Mai imasa ma tẹ va ruọ oviẹ. Eme ọ uyoyou avọ uduotahawọ riẹ e kẹ omai omosasọ gaga. Ọ jọ kugbe omai te ughọjọ ovo aso, kẹsena o te ti kpo. U gbe kri hi, Daniel o te whu. Uwhu riẹ o da omai gaga. O make jọ ere na, ma thihakọ edada na avọ imuẹro inọ oware ovo o rẹ sae hẹriẹ Daniel no uyoyou Ọghẹnẹ hẹ, makọ uwhu dede. (Rom 8:​38, 39) Ma bi rẹro oke nọ ma te jọ kugbe Daniel, nọ a te kpare iẹe ze evaọ akpọ ọkpokpọ nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ.​—Jọn 5:​28, 29.

Nẹnẹ, mẹ gbẹ rrọ ọkpako ukoko dede nọ okie o kie omẹ isiava soso no. Eware nọ e via kẹ omẹ no u ru nọ mẹ be mai ro dhesẹ ororokẹ gbe ọdawẹ kẹ amọfa, maero kọ otu nọ ọ be rẹriẹ ovao dhe ebẹbẹ. Mẹ rẹ kaki gu ae ẹdhọ họ. Ukpoye mẹ rẹ nọ omamẹ nọ: ‘Ẹvẹ eware nọ e via kẹ ae no evaọ uzuazọ u ro kpomahọ oghẹrẹ nọ a bi roro? Ẹvẹ mẹ sai ro dhesẹ nọ mẹ be daezọ rai? Ẹvẹ mẹ sae rọ tuduhọ ae awọ ru oreva Jihova?’ Iweze nọ ekpako ukoko a rẹ rọ nyae tuduhọ ibe Ileleikristi rai awọ e rẹ were omẹ gaga! Mẹ tẹ tuduhọ oniọvo awọ je ru ei kru oma ga evaọ ukoko na, o rẹ jọ omẹ oma nọ mẹ omamẹ me ru onana kẹ.

Oma o rẹ jọ omẹ wọhọ ọso-ilezi nọ ọ ta nọ: “Okenọ iroro ibuobu e vọ omẹ eva, evaewerọ [Jihova, NW ] e tẹ sasa ẹzi mẹ.” (Ol. 94:19) Jihova ọ sẹro mẹ evaọ okenọ uviuwou mẹ u wo ebẹbẹ, nọ ozighi ọ romavia fiki egagọ evaọ ẹkwotọ nọ mẹ jọ, gbe okenọ me wo elọhoma jẹ jọ ọkora. Jihova ọ ginẹ rrọ Ọsẹ oyoyou kẹ omẹ!