RORO KPAHE ONANA: Dae rehọ iẹe nọ who kpohọ ugheriwo evaọ oria nọ a fi eware anwae họ. Who bi rri na who te muẹrohọ nọ eware na jọ e who no, ejọ i mu ekagba, efa imu itutu no dede. Ofẹ eware jọ e kpare kufiẹ no. Rekọ who te muẹrohọ nọ evaọ usu rai, ọjọ o wo ohẹriẹ gaga. Ọ gbẹ rrọ kọkọ. Whọ tẹ nọ ohwo nọ o bi dhesẹ eware na kẹ owhai inọ, “Kọ obọnana a fi rie họ etenẹ?” Ọ tẹ kpahe kẹ owhẹ nọ: “Ijo, ọ who vi eware jọ buobu nọ e rrọ etenẹ na.” Whọ tẹ jẹ nọe nọ: “Kọ etenẹ ọ rrọ no anwae ze?” O te yo nọ: “Vievie, taure a te ti fi ei họ etenẹ, eware egaga e via kẹe. Oso o kpe rie, uvo ogaga o rro riẹ, yọ ahwo buobu a gwọlọ epanọ a rẹ rọ raha iẹe no.” Avro ọ riẹ hẹ, akpọ o ti gbe owhẹ unu kpahe epanọ oware na o jẹ ga te ere.

Ebaibol na ọ wọhọ oware anwae yena nọ o wo ohẹriẹ na. U kri akpọ no nọ a ro kere iei. Ebe anwae buobu e riẹ nẹnẹ rekọ Ebaibol na o kri viọ ibuobu rai no. Wọhọ eware anwae nọ e who no je mu ekagba nọ ma fodẹ na, ebe anwae buobu e raha gaga no yọ i gbe wo iruo evaọ oke mai nana ha. Wọhọ oriruo, eware nọ ebe nana jọ e ta kpahe otokiẹ-eriariẹ i gbe wo iruo ho, keme egba-eriariẹ ọgbọna a kiẹ eware efa via no nọ e gba vi enọ e rrọ eva ebe nana thethabọ. Ehrẹ kpahe usiwo-imu nọ e rrọ ebe anwae e sai kpe ohwo kufiẹ viukpenọ i re siwi ohwo. Yọ ebe anwae buobu e gbẹ rrọ kọkọ họ, abọjọ rai e bẹre je mu itutu no.

Rekọ Ebaibol na o wo ohẹriẹ gaga. Bu vrẹ ikpe idu-esa gbe egba-isoi (3,500) nọ i kpemu a ro mu Ebaibol na họ ekere, ghele na ọ gbẹ rrọ kọkọ. Anwọ oke yena ze, ahwo nọ a wọso Ebaibol na a gwọlọ epanọ a rẹ rọ raha iẹe bẹ no. A mahe Ebaibol na, fi awhaha họ ese riẹ, tae raha​—rekọ Ebaibol na ọ zọ  ghele. Eme nọ Ebaibol na ọ ta kpahe eware nọ egba-eriariẹ a be kiẹ via nẹnẹ e rrọ gbagba, yọ enana i dhesẹ nọ Ebaibol na o rri kiekpo ho.​—Rri ẹkpẹti na “O Kiekpo no Manikọ O Ta Kpahe Obaro Gbagba?”

Whọ sai roro nọ, ‘Kọ ehrẹ Ebaibol i gbe wo iruo kẹ omai nẹnẹ?’ Re whọ riẹ uyo onọ na, nọ omara nọ: ‘Ebẹbẹ vẹ ahwo a be rẹriẹ ovao dhe nẹnẹ? Kọ eware okpẹtu vẹ e be mai mu ahwo ozọ?’ Ẹsejọhọ eware nọ e te ziọ owhẹ iroro họ, ẹmo, ogbekuo, emuemu, gbe eware nọ ahwo a bi ru rọ nua ofou gbe ame. Whaọ, joma ta kpahe ehrẹ Ebaibol jọ nọ i wuzou kẹ omai nẹnẹ. Nọ ma be te ta kpahe eware nana, nọ omara nọ, ‘Otẹrọnọ ahwo a fi ehrẹ nana họ iruo, kọ akpọ na o gbe ti woma vi enẹ?’

LELE AHWO KPOBI RRIA DHEDHẸ

“Eva e were enọ i re ru udhedhẹ, keme a ti se ae emọ Ọghẹnẹ.” (Matiu 5:9) “O tẹ lọhọ, wha dawo ẹgba rai kpobi re wha lele ahwo kpobi rria dhedhẹ.”​—Ahwo Rom 12:18.

OHRỌ-ORIỌ, ERỌVRẸ

“Eva e were enọ i wo ohrọ-oriọ, keme a te re ae ohrọ.” (Matiu 5:7) “Wha gbẹ hai thihakọ kẹ ohwohwo jẹ rọvrẹ ohwohwo no eva ze nọ ohwo ọ tẹ maki wo oware jọ nọ u re ru ei go kpahe omọfa. Wọhọ epanọ Jihova * ọ rọvrẹ owhai riẹriẹriẹ na, wha re ru epọvo na re.”​—Ahwo Kọlọsi 3:13.

WHAHA URUEMU ỌRIẸWẸ

Ọghẹnẹ “ọ ma ahwo erẹwho na kpobi no oma ọzae ọvo ze re a rria otọakpọ na soso.” (Iruẹru Ikọ 17:26) “Ọghẹnẹ o wo ọriẹwẹ hẹ, rekọ evaọ orẹwho kpobi, ohwo nọ ọ be dhozọ riẹ je bi ru oware nọ u kiẹrẹe ọ rẹ jẹe rehọ.”​—Iruẹru Ikọ 10:​34, 35.

WHO RU EWARE NỌ E RẸ RAHA OTỌAKPỌ NA HA

“Koyehọ ỌNOWO na, Ọghẹnẹ, ọ tẹ rehọ ohwo fihọ ogege Idẹn, re o kporo iei, re ọ jẹ sẹro riẹ.” (Emuhọ 2:15) Ọghẹnẹ ọ te “raha enọ e be raha otọakpọ na.”​—Eviavia 11:18.

WHAHA UVOU-UTHEI GBE ỌFARIẸ-OGBE

“Wha muẹrohọ otọ jẹ yọroma kẹ oghẹrẹ uvou-uthei kpobi keme ohwo ọ tẹ maki wo eware buobu, eware na e rẹ kẹe uzuazọ họ.” (Luk 12:15) “Jọ a tubẹ fodẹ ọfariẹ-ogbe gbe oghẹrẹ egbegbe ọvuọvo hayo uvou-uthei evaọ udevie rai hi, wọhọ epanọ u fo ahwo ọrẹri.”​—Ahwo Ẹfisọs 5:3.

HAE TA UZẸME, KRU OBỌ GA RU IRUO

“Ma . . . gwọlọ ru eware kpobi avọ oruọzewọ.” (Ahwo Hibru 13:18) “Jọ ọnọ o re tho uji o gbe tho ofa ha; rekọ jọ o ru iruo egaga.”​—Ahwo Ẹfisọs 4:28.

FIOBỌHỌ KẸ ENỌ E GWỌLỌ OBUFIHỌ

“Wha ta eme omosasọ kẹ enọ e rrọ ọkora, wha tha enọ e ga ha uke, wha wo odiri kẹ ahwo kpobi.” (1 Ahwo Tẹsalonika 5:14) “Rẹrote emọ nọ i wo ọsẹ hayo oni hi avọ eyae-uku nọ e rrọ uye.”​—Jemis 1:27.

Orọnikọ Ebaibol na ọ kẹ omai ehrẹ ọvo ho. Ma rẹ jọ Ebaibol na ruẹ epanọ ehrẹ riẹ i wuzou te gbe epanọ ma sai ro fi ai họ iruo evaọ uzuazọ ikẹdẹ kẹdẹ mai. Otẹrọnọ ahwo kpobi a bi fi ehrẹ Ebaibol nọ ma fodẹ na họ iruo, kọ ebẹbẹ ohwo-akpọ e gbẹ te kawo? U muẹro inọ ehrẹ Ebaibol i gbe wo iruo kẹ omai nẹnẹ vi epaọ anwẹdẹ kpobi! Rekọ, ẹvẹ ehrẹ Ebaibol e rẹ sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ enẹna?

Jesu, ọzae nọ ọ mai wo areghẹ nọ ọ rria akpọ na no, ọ ta nọ: “Iruo nọ areghẹ o ru a rẹ rọ riẹ nọ o kiẹrẹe.” (Matiu 11:19) Kọ areghẹ ọ gbẹ rrọ ẹme nọ ọ ta na? Emamọ iyẹrẹ i te no ohrẹ nọ ohwo o fihọ iruo ze, oyena u re dhesẹ nọ areghẹ ọ rrọ ẹme na. Whọ sae nọ omara nọ, ‘Otẹrọnọ Ebaibol na o gbe wo iruo nẹnẹ, kọ u gbe fiobọhọ kẹ omẹ evaọ uzuazọ? Ẹvẹ o sai ro fiobọhọ kẹ omẹ thihakọ ebẹbẹ nọ mẹ be rẹriẹ ovao dhe obọnana?’ Joma ta kpahe oriruo jọ.

Eware e jẹ riẹ nya kẹ aye jọ nọ a re se Delphine, * ọ jẹ ruawa oware ovo evaọ akpọ họ. Idudhe na, eware okpẹtu e tẹ via kẹe unọjọ utọjọ. Ọmọtẹ riẹ nọ ọ jọ ikpe ikpegbọ o whu, orọo riẹ o fa, okọ riẹ o raha kuotọ. Ọ ta nọ: “Me te reghe no evaọ uzuazọ​—me gbe wo ọmọ họ, me gbe wo ọzae he, me gbe wo uwou hu. Me te roro nọ akpọ mẹ o re no​—me gbe wo oware ovo nọ me bi ru evaọ uzuazọ họ.”

Nọ eware nana e via kẹ Delphine no, ẹsiẹe o ro wo otoriẹ eme Ebaibol nana ziezi, inọ: “Edẹ ikpe mai i re te udhukposa gbe ikpe, otẹrọ fiki omoga i re te udheone; omoga na o rọ uye gbe omaorọ; u re kri hrọhọ o vẹ nwane ra vrẹ.”​—Olezi 90:10.

 Delphine o fi ehrẹ Ebaibol họ iruo, yọ i fiobọhọ kẹe thihakọ ebẹbẹ nọ i te rie na. Wọhọ epanọ ma te ruẹ evaọ izoẹme esa nọ e rrọ obaro na, Ebaibol na o fiobọhọ kẹ amọfa buobu no re. Fikinọ a bi fi ehrẹ riẹ họ iruo, a be sai thihakọ ebẹbẹ nọ a be rẹriẹ ovao dhe evaọ uzuazọ. Rọkẹ ahwo nana, Ebaibol na ọ wọhọ oware anwae nọ ma fodẹ evaọ obọ emuhọ uzoẹme nana. Ebaibol na o wo ohẹriẹ no ebe anwae buobu nọ e who no je kiekpo no. Kọ Ebaibol na o wo ohẹriẹ fiki oghẹrẹ eware nọ a ro ru ei, manikọ fiki oware ofa jọ? Kọ ginọ uzẹme nọ Ẹme Ọghẹnẹ ọ rrọ eva riẹ?​—1 Ahwo Tẹsalonika 2:13.

Ẹsejọhọ who muẹrohọ no nọ, uzuazọ o rrọ kpẹkpẹe jẹ vọ avọ idabolo. Nọ whọ tẹ rẹriẹ ovao dhe ebẹbẹ, diẹse who re kpohọ kẹ omosasọ, uketha, gbe ohrẹ?

Joma ta kpahe idhere esa jọ nọ ehrẹ Ebaibol e sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ evaọ uzuazọ, onọ u dhesẹ nọ ehrẹ riẹ i gbe wo iruo nẹnẹ. Ehrẹ Ebaibol e rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ

1. whaha ebẹbẹ buobu.

2. ku ebẹbẹ jọ họ.

3. thihakọ ebẹbẹ nọ whọ sai kuhọ họ.

Ma te jọ izoẹme nọ e rrọ aro na ta kpahe eware esa na.