Evaọ uzoẹme emuhọ na, ma ta kpahe epanọ ozerẹ-ẹdhọ Delphi ọ rọ gbẹva eviẹhọ kẹ Croesus ovie Lydia, onọ u ru nọ ovie Pasia o ro fi ei kparobọ. Evaọ abọdekọ riẹ, ma rẹ jọ Ebaibol na ruẹ eruẹaruẹ jọ nọ i kie kpahe ovie Pasia na nọ i rugba riẹriẹriẹ.

Ikpe egba ive (200) taure a te ti yẹ ovie nana, ọruẹaro Ọghẹnẹ nọ a re se Aizaya ọ ta nọ Sairọs họ uzedhe ohwo nọ o ti fi Babilọn kparobọ, o te je dhesẹ epanọ o ti ro ru onana.

Aizaya 44:​24, 27, 28: “Enẹ ỌNOWO na [ọ ta], . . . ‘ọnọ ọ ta kẹ edidi na nọ, “kpọ, me ti ru ethẹ rai kpọ”; ọnọ ọ ta kpahe Sairọs, nọ, “Ọye họ othuruigodẹ mẹ, o reti ru ẹgwọlọ mẹ gba, rọ kẹ Jerusalẹm a te wariẹe bọ, gbe uwou egagọ ode na, ‘A ti fi otọhọotọ ra họ.’”’”

Ogbiku Griki jọ nọ a re se Herodotus ọ ta nọ, egbaẹmo Sairọs a kpọ ame Ethẹ Yufretis rri obọfa. Ethẹ nana o je su nya okpẹwho Babilọn vrẹ, rekọ nọ Sairọs ọ kpọ ame ethẹ na rri ofẹ ofa, ame na ọ tẹ kpọ te epanọ egbaẹmo riẹ a sae rọ fa ethẹ na ruọ okpẹwho na lọlọhọ. Nọ Sairọs o fi Babilọn kparobọ no, o te siobọno ahwo Ju nọ e jọ igbo zihe kpo. Ọ kẹ rai uvẹ re a nyae wariẹ bọ okpẹwho Jerusalẹm nọ a raha oware wọhọ ikpe udhosa gbe ikpe nọ i kpemu.

Aizaya 45:1: “Enẹ ỌNOWO na ọ ta kẹ ọriẹ nọ a wholo, ro bru Sairọs, ọnọ omẹ gba obọze riẹ mu no, re ọ raha erẹwho na nọ e rọ aro riẹ, re o ru ivie na họ ẹbẹba, re o rovie ẹthẹ kẹe re ọ se unuwou na ba erovie.”

Unuẹthẹ ulogbo nọ a rẹ rọ ruọ okpẹwho Babilọn ahwo Pasia a rọ rueva riẹ keme a kpe ẹthẹ na fihọ, yọ iroiro e jariẹ dede he. Otẹrọnọ ahwo Babilọn a riẹ kpahe omaa nọ Sairọs ọ jẹ ma, a hae te kare inuethẹ kpobi nọ e jọ ofẹ ethẹ na. Rekọ fikinọ a riẹ hẹ, egbaẹmo Sairọs a vẹ ruọ okpẹwho na lọlọhọ.

Eruẹaruẹ nana yọ ọvo jọ evaọ usu eruẹaruẹ buobu nọ a kere fihọ Ebaibol na nọ i rugba riẹriẹriẹ. * Ahwo-akpọ a rẹ ta nọ eruẹaruẹ rai obọ edhọ rai i no ze, rekọ eruẹaruẹ nọ e rrọ Ebaibol na kpobi obọ Jihova i no ze. Jihova ọ ta nọ: “Me dhesiẹ urere na no umuhọ ze, gbe eware nọ e te via ha no umuhọ ze.”​—Aizaya 46:10.

Ọghẹnẹ uzẹme na ọvo, ọnọ odẹ riẹ o rrọ Jihova, ọ rẹ sae rọ obọ sudu ta ẹme otiọye. Otofa odẹ na họ “O re Ru Zihe Ro.” U dhesẹ nọ o wo ogaga nọ ọ sae rọ riẹ oware nọ o te via evaọ obaro, jẹ kpọ eware re ẹjiroro riẹ ọ sai rugba. Onana o kẹ omai  imuẹro inọ Ọghẹnẹ o ti ru eyaa nọ ọ ya kẹ omai na kpobi gba.

Kọ whọ gwọlọ riẹ kpahe oware nọ eruẹaruẹ Ebaibol e ta kpahe oke mai na? Oware wọhọ ikpe idu ivẹ (2,000) nọ i kpemu, Ebaibol na ọ ta nọ “oke obẹbẹ nọ o te bẹ eyeri o te jọ” evaọ “edẹ urere na.” Edẹ urere eme? Orọnikọ edẹ urere otọakpọ na hayo ahwo-akpọ họ, rekọ edẹ urere ozighi, okienyẹ, gbe uye ogaga nọ ahwo a be ruẹ anwọ idu ikpe buobu ze na. Joma ta kpahe eruẹaruẹ jọ nọ i dhesẹ nọ “edẹ urere na” ma rrọ na.

2 Timoti 3:​1-5: “Evaọ edẹ urere na . . . , ahwo a ti you omobọrai, you ugho, seha, wo omorro, ta eme-aghọ, ghẹmeeyo kẹ esẹgbini, kare uyere-ọghọ, a ti ru ẹme rai gba ha, a ti wo uyoyou kẹ ibe ahwo-akpọ rai hi, a te rọwo ru ọtamuo ho, a te ta ahwo raha, a ti wo oma-onyẹ hẹ, avọ ofu-ọkpoo, a ti you oware uwoma ha, a ti vivie ahwo, veghe uzou, fu uke avọ omorro, a ti you omaweromẹ viukpenọ a re you Ọghẹnẹ, a ti ru wọhọ ẹsenọ a be gọ Ọghẹnẹ rekọ a bi ru eware nọ e wọso ogaga riẹ.”

Kọ whọ gbẹ rọwo nọ ahwo a bi dhesẹ iruemu nọ a fodẹ na gaga vi epaọ ọsosuọ nẹnẹ? Kọ who muẹrohọ nọ ma be rria akpọ nọ ahwo a jọ you omobọrai gbe ugho, jẹ vọ avọ omorro? Kọ who ri muẹrohọ nọ ahwo nọ oware o rẹ kake da ẹro ho, gbe enọ e rẹ rọwo ru ọtamuo ho a bi vihọ? Ma riẹ nọ who muẹrohọ no inọ emọ a gbe bi yoẹme kẹ esẹgbini hi, yọ ahwo a you omaweromẹ viọ Ọghẹnẹ. Yọ eware i bi dhe eyeyoma kẹdẹ kẹdẹ.

Matiu 24:​6, 7: “Wha re ti yo edo emo gbe usi emo. . . . Orẹwho o rẹ te kpareso orẹwho, uvie o rẹ te kpareso uvie.”

Ekiakiẹ jọ nọ a ru i dhesẹ nọ anwọ ukpe 1914 ze, ahwo nọ a whu no evaọ ẹmo gbe ozighi a bu vi ima ẹgba ọvo (100,000,000) no, yọ ahwo nana a bu vi unu ahwo nọ e rrọ erẹwho buobu. Dai roro kpahe oviẹ, uweri, gbe uye nọ onana o wha se ahwo no. Kọ erẹwho akpọ na a wuhrẹ no onana ze no, jẹ siọ ẹmo-ofio ba no?

Matiu 24:7: “Ohọo u re ti mu.”

Ukoko akpọ jọ nọ u re fiobọhọ kẹ erẹwho sa-sa riẹ oghẹrẹ nọ a sai ro wo emu ziezi, nọ a re se World Food Programme o ta nọ: “Dede nọ emu nọ ọ rrọ akpọ na ọ sai te ahwo kpobi re, ahwo nọ a bu te ima egba eree gbe ikpegbisoi (815,000,000), koyehọ omọvo evaọ usu imazii, a bi kiẹzẹ eveva kẹdẹ kẹdẹ. Mai yoma na, omọvo evaọ usu imasa, a be re emamọ emu hu.” Ekiakiẹ jọ i tube dhesẹ nọ kukpe kukpe, emọ nọ i bu te ima esa (3,000,000) a bi whu fiki ohọo.

Luk 21:11: “Etọ i re ti nuhu gaga.”

Kukpe kukpe, etọ nọ i re nuhu i re bu te idu udhuvẹ gbe ikpe (50,000). Enọ i bu te ẹgba ọvo e rẹ raha iwou, yọ ologbo ọvo o re nuhu ẹsiẹvo ẹgbukpe. Ekiakiẹ jọ nọ a ru i dhesẹ nọ, no umuo ukpe 1975 rite 2000, ahwo nọ a whu fiki etọ nọ i nuhu a bu te idu egba ene gbe udhosa gbe ikpegbọvo (471,000).

Matiu 24:14: “A rẹ te ta usi uwoma Uvie na evaọ akpọ na soso re o jọ isẹri kẹ erẹwho na kpobi, kẹsena urere na o vẹ te ze.”

Isẹri Jihova nọ i bu vrẹ ima eree (8,000,000), a be ta usiuwoma Uvie na evaọ ekwotọ nọ i bu te oware wọhọ egba ivẹ gbe udhuvẹ evaọ akpọ na soso. A be ta usiuwoma na evaọ ikpewho ilogbo, ewho esese, iwhre, ẹwọ, gbe igbehru. Eruẹaruẹ na e ta nọ a tẹ ta usiuwoma na te ẹgwọlọ Ọghẹnẹ no, “urere na o vẹ te ze.” Eme oyena u dhesẹ? U dhesẹ nọ Ọghẹnẹ ọ te rehọ isuẹsu ahwo-akpọ te oba, Uvie riẹ u ve muhọ esuo. Kọ eyaa vẹ i ti rugba evaọ otọ esuo Uvie Ọghẹnẹ? Gbe se họ aro re whọ riẹ.