1-3. (a) Oke vẹ o rẹ sae jọnọ a ro kere Olezi 147 na? (b) Eme ma rẹ sai wuhrẹ no Olezi 147 na ze?

OHWO ọ tẹ riẹ oware ru hayo dhesẹ obọdẹ uruemu Oleleikristi, u fo nọ a re jiri ei. Otẹrọnọ ma re ru ere kẹ ahwo-akpọ, kiyọ Jihova Ọghẹnẹ o mai fo nọ ma re jiri! Ma rẹ sai jiri ei fiki ogaga ulogbo riẹ nọ ma rẹ ruẹ evaọ emama, hayo fiki edhere oyoyou nọ o bi ro yerikugbe ahwo-akpọ wọhọ epanọ ma rẹ ruẹ evaọ ọruẹrẹfihotọ nọ o ro vi Ọmọvo riẹ ze ti whu kẹ omai.

² Odibo Ọghẹnẹ nọ o kere Olezi 147 na, ọ rọ eme riẹ na jiri Jihova. Ọ tẹ jẹ tuduhọ amọfa awọ re a kuomagbei jiri Ọghẹnẹ.​—Se Olezi 147:​1, 7, 12.

³ Ma riẹ ohwo nọ o kere Olezi nana ha, rekọ o wọhọ nọ ọso-ilezi nana ọ rria evaọ okenọ Jihova o ro si ahwo Izrẹl no igbo Babilọn zihe ziọ Jerusalẹm. (Ol. 147:2) O rrọ vevẹ nọ evawere inọ Jihova o zihe idibo riẹ ziọ egagọ uzẹme no o wọ ọso-ilezi nana jiri Jihova. Dede na, ọ fodẹ ẹjiroro efa jọ re nọ o ro jiri Ọghẹnẹ. Ẹjiroro efa vẹ ye? Ẹjiroro vẹ who wo nọ who re ro “jiri” Ọghẹnẹ evaọ uzuazọ ra?​—Ol. 147:1.

4. Okenọ Sairọs o si ahwo Izrẹl no igbo ẹvẹ o jarai oma, kọ fikieme?

⁴ Dai roro epanọ o jọ kẹ ahwo Izrẹl nọ a jọ igbo evaọ Babilọn. Ahwo nọ a mu rai a je se ai ẹkoko nọ: “[Wha] suile Zayọn jọ kẹ omai!” Evaọ oke yena, okpẹwho Jerusalẹm nọ o jẹ hae kẹ ae evawere o gbẹ jariẹ hẹ keme yọ a raha e riẹe no. (Ol. 137:​1-3, 6) Ile-esuọ e jẹ ruọ ahwo Ju na oma ha. Udu u whrehe i rai no oke yena, yọ oware nọ a gwọlọ họ uduotahawọ hayo omosasọ. Dede na, wọhọ epanọ Jihova ọ ta no vẹre, Sairọs ovie Pasia o ru nọ a ro no igbo Babilọn. Sairọs o fi Babilọn kparobọ je whowho nọ: “Ọghẹnẹ [ọ] ta kẹ omẹ nọ mẹ bọ uwou rọ kẹ ẹe eva Jerusalem . . . Ohwo riẹ kpobi nọ ọ rọ udevie rai, [jọ] ỌNOWO na Ọghẹnẹ riẹ ọ ria gba e. Jọ ohwo riẹ ọ nya via.” (2 Irv. 36:23) Oware nana nọ o via na o wha omosasọ se ahwo Izrẹl nọ a jọ Babilọn gaga!

5. Eme ọso-ilezi na o muẹrohọ kpahe ẹgba nọ Jihova o re ro siwi idibo riẹ?

⁵ Orọnikọ orẹwho Izrẹl soso ọvo Jihova ọ kẹ omosasọ họ, rekọ te omomọvo re. Epọvo na o rrọ nẹnẹ. Ọso-ilezi na o kere kpahe Ọghẹnẹ nọ: “O siwi enọ eva rai e raha, ọ tẹ gba emela rai.” (Ol. 147:3) Ẹhẹ, Jihova o wo ọdawẹ kẹ ahwo nọ a wo ebẹbẹ, te erọ ugboma hayo iroro. Nẹnẹ, o rẹ were Jihova gaga re ọ kẹ omai omosasọ, je ru udu kie omai vi. (Ol. 34:18; Aiz. 57:15) Ọ rẹ kẹ omai areghẹ gbe ẹgba re ma sai thihakọ ẹbẹbẹ kpobi nọ ma rẹriẹ ovao dhe.​—Jem. 1:5.

6. Ẹvẹ oware ofa nọ ọso-ilezi na ọ ta kpahe evaọ Olezi 147:4 o sae rọ kẹ omai erere? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

⁶ Kẹsena ọso-ilezi na ọ tẹ tẹrovi emama obọ odhiwu. Ọ ta nọ Jihova “o roro epanọ isi na i bu te, ọ tẹ rehọ [edẹ] rai kẹ ae.” (Ol. 147:4) Fikieme ọso-ilezi na o ro ku ẹme rẹriẹ idudhe be ta kpahe isi nọ e rrọ obọ odhiwu? Muẹrohọ onana: Ọso-ilezi na ọ jẹ ruẹ isi nọ e rrọ ehru na, rekọ ọ riẹ epanọ i bu te he. Anwọ ikpe buobu ze na, isi nọ ahwo-akpọ a be sae ruẹ i bi dhe ebuebu. Egba-eriariẹ jọ a ta nọ ima-idu isi buobu e rrọ ẹko-isi nọ a re se Milky Way nọ okogho-akpọ mai ọ rrọ eva na. Yọ ẹko-isi imaima buobu e rrọ idadeghe na. Rọkẹ omai ahwo-akpọ, isi na i wo unu hu! Rekọ Ọnọma na o mu odẹ kẹ ai kpobi. Onana u dhesẹ nọ esi kpobi ọ rrọ oghẹrẹsa kẹ Jihova. (1 Kọr. 15:41) Kọ ẹvẹ kpahe ahwo nọ Ọghẹnẹ ọ ma fihọ otọakpọ? Nọ o rọnọ Ọghẹnẹ ọ riẹ oria nọ esi ọvuọvo ọ rrọ ẹsikpobi na, ọ riẹ owhẹ totọ. Ọ riẹ oghẹrẹ ohwo nọ whọ rrọ, epanọ eware e rrọ kẹ owhẹ, ọ tẹ jẹ riẹ oware nọ whọ gwọlọ gbe okenọ whọ rọ gwọlọ iẹe!

7, 8. (a) Nọ Jihova o te bi fiobọhọ kẹ ohwo evaọ ẹbẹbẹ riẹ, eme jọ o re wo họ iroro? (b) Kẹ oriruo nọ o dhesẹ oghẹrẹ nọ Jihova nọ ọ vọ avọ ohrọ na o bi ro fiobọhọ kẹ ahwo-akpọ nọ a gba ha.

⁷ Orọnikọ Jihova ọ riẹ owhẹ totọ ọvo ho, o wo ọdawẹ kẹ owhẹ o te je wo ogaga nọ ọ sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ nọ whọ tẹ rẹriẹ ovao dhe ebẹbẹ. (Se Olezi 147:5.) O sae jọ owhẹ oma nọ ebẹbẹ ra e gbẹdẹ hayo rro vi owhẹ oma. Ọghẹnẹ ọ riẹ owha nọ whọ rẹ sae wọ, ‘ọ be kareghẹhọ nọ whẹ yọ ẹkpẹ gheghe.’ (Ol. 103:14) Fikinọ ma gba ha, oware ovona o rẹ sae thọ omai obọ ẹsibuobu. Dai roro epanọ o rẹ kẹ omai uye te nọ ma tẹ kareghẹhọ nọ ma kpahe ẹme kẹ ohwo jọ evaọ oghẹrẹ nọ u fo ho, ma kuvẹ re ekpehre isiuru e kpọ omai, hayo rọ ekpehre ubiẹro rri omọfa jọ fikinọ o woma vi omai. Eware itienana e rẹ via kẹ Jihova ha, ghele na, ọ riẹ epanọ o rẹ jọ omai oma totọ nọ ma te wo ebẹbẹ itiena.​—Aiz. 40:28.

 ⁸ Ẹsejọhọ who muẹrohọ oghẹrẹ nọ Jihova o ro fiobọhọ kẹ owhẹ no ẹbẹbẹ jọ nọ whọ rẹriẹ ovao dhe. (Aiz. 41:​10, 13) Wọhọ oriruo, udu u whrehe ọkobaro jọ nọ a re se Kyoko nọ ọ kwa kpohọ ẹkwotọ usiuwoma ota ọkpokpọ. Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹvia nọ o wo otoriẹ ẹbẹbẹ oniọvo-ọmọtẹ nana? Evaọ oria okpokpọ nọ Kyoko ọ nya na, ọ ruẹ inievo sa-sa nọ i wo otoriẹ ẹbẹbẹ riẹ na nọ e jọ egbẹnyusu riẹ. O jariẹ oma wọhọ ẹsenọ Jihova ọ be vuẹe nọ: “Me you owhẹ, orọnikọ fikinọ whẹ yọ ọkobaro ọvo ho, rekọ fikinọ whẹ yọ ọmọ mẹ nọ ọ roma mudhe kẹ omẹ. Mẹ gwọlọ nọ eva e were owhẹ inọ whẹ yọ omọvo Isẹri mẹ!” Kọ whẹ omara, ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ kẹ owhẹ no inọ ọ riẹ epanọ eware e rrọ kẹ owhẹ totọ?

9, 10. Nọ Jihova o te bi fiobọhọ kẹ omai, eme ọ rẹ kake kẹ omai? Kẹ oriruo.

⁹ Ẹsejọ ẹbẹbẹ mai o sae jọ epanọ ma rẹ rọ rẹrote ugboma mai. Wọhọ oriruo, o sae jọnọ whọ be ruawa nọ whọ te sae ruẹ emu nọ whọ te re he. Rekọ kareghẹhọ nọ Jihova họ ọnọ ọ ma ezi sa-sa nọ u re ru ekakọ dhẹ, makọ ekakọ nọ emọ ekọlọbe e rẹ re! (Se Olezi 147:​8, 9.) Otẹrọnọ ọ be hae kuọ ekọlọbe na noke toke, kọ o gbẹ sai mu owhẹ ẹro nọ Jihova o ti ru owhẹ wo emu nọ whọ rẹ re?​—Ol. 37:25.

¹⁰ Mai wuzou na, Jihova ọ be rọ emu iwuhrẹ riẹ ko omai, onọ u bi ru omai wo “udhedhẹ Ọghẹnẹ nọ u vi otoriẹ kpobi.” (Fil. 4:​6, 7) Wọhọ oriruo, roro kpahe Mutsuo avọ aye riẹ nọ a rọ ẹro ruẹ obufihọ Jihova evaọ 2011 nọ ame abade o kpo ruọ ofẹ ovatha-ọre Japan fiki otọ nọ u nuhu evaọ abade. Ehru idhe uwou rai nọ a gadiẹ kpohọ u ru nọ ame na o gbe ro kpe ai hi. Rekọ enwenọ eyero rai kpobi o vru evaọ ẹdẹ yena. Aso ẹdẹ yena, ubruwou jọ evaọ edhe avivẹ uwou rai nọ o raha no a wezẹ ababọ ukpẹ yọ ekpahe e jọ gaga. Nọ oke o ke no, a tẹ jẹ gwọlọ obe ukoko jọ nọ a re se re a sai wo uduotahawọ jọ. Obe nọ a sae ruẹ kpobi họ, 2006 Yearbook of Jehovah’s Witnesses. Uzoẹme nọ Mutsuo ọ nwani gbẹro ku họ, “The Deadliest Tsunamis Ever Recorded” nọ o ta kpahe ame nọ ọ wọ no abade ze nọ ọ mae raha ọraha. Otọ nọ o jọ abade nuhu evaọ Sumatra evaọ 2004 o wha onana ze. Mutsuo avọ aye riẹ a jẹ viẹ nọ a je se obe na. Onana o kẹ rai imuẹro nọ Jihova o you rai jẹ kẹ ae uduotahawọ nọ a gwọlọ evaọ ẹruoke. Jihova ọ tẹ jẹ kẹ ae eware efa nọ i wuzou kẹ ae. Ibe Ileleikristi rai a dhogbo bru ai, a tẹ kẹ ae emu gbe iwu. Rekọ oware nọ o mae bọ ae ga họ, iweze oniọvo nọ a vi no obọ ehri ukoko nyae tuduhọ ae awọ. Mutsuo ọ ta nọ: “O jọ omai oma nọ Jihova ọ jọ kugbe omai omomọvo jẹ rẹrote omai. A rẹ ruẹ obọ omosasọ riẹ hẹ!” Ọghẹnẹ ọ rẹ kaki ru epanọ usu mai kugbei o rẹ rọ ga, kẹsena o ve fiobọhọ kẹ omai wo eware efa nọ i wuzou kẹ omai wọhọ uwou, emu, gbe iwu.

11. Oghẹrẹ ahwo vẹ a re wo erere no obufihọ Jihova ze?

¹¹ Jihova ọ rẹ “kpare enọ a nyẹba otọ kpehru.” (Ol. 147:6a) Rekọ ẹvẹ ma sai ro wo erere no obufihọ Jihova nana ze? O gwọlọ nọ ma re wo emamọ usu kugbei. Re ma sai wo obufihọ nana, o gwọlọ nọ ma re wo omarokpotọ. (Zef. 2:3) Ahwo nọ a wo omarokpotọ, a rẹ fọ hẹrẹ inọ Ọghẹnẹ ọ te kpọ eware nọ a ru rai thọ vi, te enọ e wha edada se ai kpobi. Eva ahwo otiọye na e be were Jihova gaga.

12, 13. (a) Re ma sai wo obufihọ Jihova, eme o gwọlọ nọ ma rẹ whaha? (b) Oghẹrẹ ahwo vẹ a re wo ọjẹrehọ Jihova?

 ¹² Evaọ abọdekọ riẹ, Ọghẹnẹ ọ rẹ “nyẹ oru-umuomu ba otọ.” (Ol. 147:6b) Ẹme nana yọ okpẹme! Re Jihova ọ sai you omai je si ofu riẹ no omai, o gwọlọ nọ ma re mukpahe oware nọ o mukpahe. (Ol. 97:10) Wọhọ oriruo, ma re mukpahe ọfariẹ-ogbe. Onana u dhesẹ nọ ma rẹ whaha oware kpobi nọ o rẹ sai su kpohọ ekpehre uruemu utioye, wọhọ ifoto-ẹbẹba iriwo. (Ol. 119:37; Mat. 5:28) O rẹ sae jọ bẹbẹ gaga re ohwo ọ whaha ikpehre iruemu itieye, rekọ omodawọ utioye u te oware ovo ho nọ ma tẹ rehọ iẹe wawo ọjẹrehọ Jihova nọ ma re wo.

¹³ Re ma sai mukpahe eware nọ Jihova o mukpahe, o gwọlọ nọ ma rẹ rẹroso Jihova, orọnikọ omobọ mai hi. Kọ eva e te were Jihova nọ ma tẹ rẹroso “ogaga esi” hayo anyenya, koyehọ eware nọ ahwo-akpọ a rẹroso nẹnẹ? Vievie! Ma rẹ rẹroso “igbawọ ohwo” gbe he, re ma hai ru wọhọ ẹsenọ ma rẹroso omobọ mai hayo ohwo-akpọ jọ inọ ọ rẹ sae wha esiwo tha. (Ol. 147:10) Ukpoye, ma rẹ lẹ se Jihova kẹ obufihọ. Wo ohẹriẹ no ekohrẹ ahwo-akpọ, o rẹ bẹ Jihova ha nọ ọ tẹ be gaviezọ kẹ elẹ mai, o tẹ make rọnọ ma be lẹ sei noke toke. “ỌNOWO ọ be hae kezọ enọ e be dhẹozọ riẹ, enọ i fievahọ uyoyou owhawha riẹ na.” (Ol. 147:11) Ma rẹ sai wo imuẹro nọ, fikinọ uyoyou riẹ kẹ omai o rẹ hiẹ hẹ, ọ te jọ kugbe omai ẹsikpobi je fiobọhọ kẹ omai fi ekpehre isiuru kpobi kparobọ.

14. Eme ọ kẹ ọso-ilezi na omosasọ?

¹⁴ U wo eware sa-sa nọ Jihova o ru nọ u ru omai wo imuẹro nọ o ti fiobọhọ kẹ idibo riẹ nọ a tẹ rrọ ẹbẹbẹ. Nọ ọso-ilezi na o roro kpahe epanọ a rọ wariẹ bọ Jerusalẹm no, ọ so nọ: “Ọ rehọ ogaga kẹ unuẹthẹ ra; ọ rehọ oghale kẹ emọ nọ erọ eva ra. O fi udhedhẹ họ uwhruotọ ra.” (Ol. 147:​13, 14) O kẹ ọso-ilezi na omosasọ gaga nọ ọ riẹ nọ Ọghẹnẹ o ti ru inuẹthẹ okpẹwho na ga, rọ ere thọ idibo riẹ!

15-17. (a) Ẹvẹ ma rẹ sai rri ebẹbẹ mai ẹsejọ, rekọ ẹvẹ Jihova ọ rẹ rọ rehọ Ẹme riẹ fiobọhọ kẹ omai? (b) Kẹ oriruo epanọ ‘ẹme Ọghẹnẹ o re ro siawọ vẹrẹ vẹrẹ.’

¹⁵ Ebẹbẹ jọ e rẹ sai te owhẹ nọ e rẹ lẹliẹ owhẹ ruawa. O tẹ via ere, Jihova ọ rẹ sae kẹ owhẹ areghẹ nọ who re ro thihakọ rai. Ọso-ilezi na ọ ta nọ Ọghẹnẹ o “vi ujaje riẹ bru akpọ; ẹme riẹ o re siawọ vẹrẹ vẹrẹ.” Kẹsena ọ tẹ ta nọ Jihova “ọ rehọ ekpalekpa-ame kẹ wọhọ eto ogodẹ; ọ vaha igrigri wọhọ enwo. Ọ kpare ukulu ame odhedhẹ riẹ fi wọhọ ẹkuobọ-emuore.” Ọso-ilezi na ọ tẹ nọ inọ, “ono ọ rẹ sai dikihẹ edhedhẹ ekpahe riẹ?” Uwhremu na ọ tẹ ta nọ Jihova “o vi ẹme riẹ, ọ tẹ ghrae ino.” (Ol. 147:​15-18) Ọsẹ obọ odhiwu mai nọ o wo areghẹ gbe ogaga kpobi, nọ ọ be kpọ igrigri gbe ekpalekpa ame na, ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ fi ẹbẹbẹ kpobi nọ whọ rẹriẹ ovao dhe kparobọ.

¹⁶ Nẹnẹ, Jihova ọ be rọ Ẹme riẹ Ebaibol na kpọ omai. Yọ “ẹme riẹ o re siawọ vẹrẹ vẹrẹ,” koyehọ ọ rẹ rehọ Ẹme riẹ fiobọhọ kẹ omai kpata kpata nọ ma tẹ gwọlọ obufihọ utioye. Roro kpahe erere nọ whọ be hai wo nọ who te se Ebaibol na, ebe nọ “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na” o bi kere no Ebaibol ze, rri JW Broadcasting, kpohọ jw.org, ta ẹme kugbe ekpako ukoko, hayo kuomagbe inievo ukoko na. (Mat. 24:45) Kọ whọ gbẹ ruẹ nọ Jihova ọ be hae rọ ithubro riẹ fiobọhọ kẹ owhẹ ababọ okioraha?

¹⁷ Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Simone ọ rọ ẹro ruẹ obufihọ Ẹme Ọghẹnẹ. Ọ jẹ hai rri omariẹ nọ o fioka ha, te epanọ ọ  jẹ rọ jọ udu riẹ roro nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ sai you rie he. Rekọ oke kpobi nọ iroro itieye e ze riẹ udu, ọ jẹ hae lẹ se Jihova kẹ obufihọ. Ọ rẹ jẹ daoma rọ Ebaibol na ru uwuhrẹ-omobọ riẹ re. Simone ọ ta nọ, “U ri wo oke ovo nọ me wo ẹbẹbẹ nọ mẹ ruẹ ọkpọvio gbe obufihọ Ọghẹnẹ hẹ hẹ.” Onana o be hae fiobọhọ kẹe wo emamọ eriwo ẹsikpobi.

18. Ẹvẹ whọ rọ riẹ nọ Jihova o you owhẹ, kọ ẹjiroro sa-sa vẹ who wo nọ who re ro “Jiri ỌNOWO!”?

¹⁸ Ọso-ilezi na ọ riẹ epanọ Ọghẹnẹ o you idibo riẹ oke anwae te. Ae ọvo họ orẹwho nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ “ẹme” riẹ avọ “ujaje gbe uzi riẹ.” (Se Olezi 147:​19, 20.) Nẹnẹ, oghale ulogbo o rrọ inọ mai ọvo họ ahwo nọ a be rọ odẹ Ọghẹnẹ se evaọ akpọ na soso. Fikinọ ma riẹ Jihova je bi fi Ẹme riẹ hiruo evaọ uzuazọ mai, ma be reawere usu okpekpe kugbei nẹnẹ. Wọhọ odibo Ọghẹnẹ nọ o kere Olezi 147 na, kọ who gbe wo obọdẹ ẹjiroro sa-sa nọ who re ro “Jiri ỌNOWO!” jẹ tuduhọ amọfa awọ re a ru epọvo na?