1-2. (a) Wọhọ epanọ Jesu o juzi riẹ evaọ Matiu 28:18-20, obọdẹ iruo vẹ Ileleikristi a wo? (b) Enọ vẹ ma te kuyo rai evaọ uzoẹme nana?

EVA e jẹ were ikọ na gaga nọ a kokohọ ugbehru na. Nọ Jesu ọ kparoma no, ọ vuẹ rai nọ a ziọ oria nana te hẹrẹ iẹe. (Mat. 28:16) Ẹsejọhọ ẹdẹ yena ọ rọ “romavia kẹ inievo nọ i bu vi egba isoi (500) ẹsiẹvo.” (1 Kọr. 15:6) Fikieme Jesu ọ rọ gwọlọ ruẹ ilele riẹ? Re ọ kẹ ae obọdẹ iruo jọ. Ọ ta kẹ ae nọ: “Wha nya, re wha ru ahwo zihe ruọ ilele evaọ udevie ahwo erẹwho na kpobi.”​—Se Matiu 28:18-20.

² Ilele Jesu nọ i yo ẹme yena họ ahwo nọ a to ukoko Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na họ. Iruo nọ e mai wuzou nọ ukoko yena u wo họ, re a fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele Jesu. * Nẹnẹ, ikoko uvi Ileleikristi nọ e rrọ akpọ na soso i bu te idu buobu, yọ re a fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele Jesu họ iruo nọ e mai wuzou kẹ ae. Ma te jọ uzoẹme nana kuyo enọ ene, eyehọ: Fikieme o rọ roja gaga re ma ru ahwo zihe ruọ ilele? Eme o gwọlọ re ma sai ru iruo na? Kọ Ileleikristi kpobi a re kuobọgbe ru ohwo zihe ruọ olele? Fikieme iruo na e rọ gwọlọ odiri?

3. Wọhọ epanọ o rrọ Jọn 14:6 gbe 17:3, fikieme o rọ roja gaga re ma ru ahwo zihe ruọ ilele?

³ Fikieme o rọ roja gaga re ma ru ahwo zihe ruọ ilele? Keme ilele Jesu ọvo a rẹ sae jọ egbẹnyusu Ọghẹnẹ. U te no ere no, ahwo nọ a bi lele oriruo Kristi a re yeri emamọ uzuazọ enẹna, a te je wo ẹruore inọ a te rria uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ obaro. (Se Jọn 14:6; 17:3.) Okolo iruo Jesu o mu họ omai obọ na ha, rekọ Jihova ọ rrọ kugbe omai evaọ iruo na. Pọl ukọ na o kere kpahe ọyomariẹ avọ egbẹnyusu riẹ jọ nọ: “Mai yọ ibe iruiruo Ọghẹnẹ.” (1 Kọr. 3:9) Uvẹ-ọghọ nọ Jihova avọ Kristi a kẹ omai ahwo-akpọ gheghe o rro kẹhẹ!

4. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo Ivan avọ Matilde na ze?

⁴ Re a fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele yọ iruo nọ e rẹ kẹ evawere gaga. Ere o jọ kẹ oniọvo jọ nọ a re se Ivan avọ aye riẹ Matilde nọ a rrọ obọ Colombia. A ta usi uwoma kẹ ọzae jọ nọ a re se Davier, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Mẹ gwọlọ nwene oghẹrẹ nọ me bi yeri uzuazọ rekọ mẹ be sai ru ei hi.” Davier ọ jọ ọbọwo-ego nọ ọ rẹ rehọ imu egaga, jẹ da idi thomawa, o te je wo ogbẹnyusu ọmọtẹ nọ a re se Erika nọ o bi lele iei rria. Brọda Ivan ọ ta nọ: “Ma jẹ hae dhẹ ebasikoro kpohọ iwhre nọ ọ jẹ rria na re ma wuhrẹ iẹe, yọ o rẹ rehọ euwa buobu re ma te ti tei oma keme iwhre na ọ rrọ obeva yọ ọloho ọ vọ edhere na. Nọ Erika ọ ruẹ nọ Davier o muhọ enwene no, o te kuomagbe uwuhrẹ na.” Nọ oke jọ o vrẹ no, Davier ọ tẹ siọ imu egaga ba ẹrehọ, siọ udi ba ẹda thomawa, jẹ siọ ego ba ẹbọwo. Avọ Erika a tẹ jẹ ruọ orọo. Matilde ọ ta nọ: “Okenọ Davier avọ Erika a họ-ame evaọ 2016, ma kareghẹhọ ẹme nọ Davier ọ jẹ hae ta inọ, ‘Mẹ gwọlọ nwene, rekọ mẹ be sai ru ei hi.’ Irui-oviẹ i no omai aro ze.” Avro ọ riẹ hẹ, ma re wo oghọghọ ulogbo nọ ma te fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele Jesu.

5. Eme họ oware ọsosuọ nọ ma re ru re ma sai fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele?

⁵ Oware ọsosuọ nọ ma re ru re ma sai fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele họ, ma rẹ “gwọlọ” ahwo nọ u no eva ze inọ a re wuhrẹ ẹme Ọghẹnẹ. (Mat. 10:11) Ma tẹ be vuẹ ohwo kpobi nọ ma nyaku kpahe Jihova, yọ ma bi dhesẹ nọ mai ginọ Isẹri Jihova. Ma re je dhesẹ nọ mai yọ uvi Ileleikristi nọ ma te bi ru lele ujaje Jesu na inọ ma ta usi uwoma.

6. Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele?

⁶ Ahwo jọ a rẹ gaviezọ ziezi nọ ma tẹ nyae ta usi uwoma kẹ ae, rekọ ibuobu ahwo nọ ma rẹ nyaku a rẹ gwọlọ yo ho evaọ oke ọsosuọ. O rẹ gwọlọ nọ ma ta ẹme jọ nọ ọ rẹ lẹliẹ ae wo isiuru kpahe ẹme Ọghẹnẹ. Re ma sai fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele, ma rẹ ruẹrẹ oma kpahe ziezi. Ruẹrẹ ẹme jọ nọ whọ riẹ nọ ọ te were ahwo kpahe. Kẹsena who ve roro oghẹrẹ nọ who ti ro mu ẹme na họ.

7. Ẹvẹ whọ sai ro mu ẹme họ kugbe ohwo, kọ fikieme o rọ gwọlọ nọ whọ rẹ gaviezọ kẹ ohwo na jẹ whaha ẹfuọ nọ whọ rẹ fuọ ẹe?

⁷ Wọhọ oriruo, whọ sae ta kẹ ohwo nọ whọ nyaku nọ: “Ivie, mẹ gwọlọ nọ owhẹ onọ jọ. Ebẹbẹ buobu nọ ma wo nẹnẹ i bi te ahwo evaọ eria efa akpọ na. Kọ who roro nọ ma te wo emamọ egọmeti ọvo nọ o bi su akpọ na soso, ebẹbẹ na i ti kuhọ?” Kẹsena whọ vẹ ta kpahe Daniẹl 2:44.  Whọ sae jẹ nọ inọ: “Ẹvẹ who roro nọ ma sae rọ yọrọ emọ re a wo emamọ uruemu?” Kẹsena whọ vẹ ta kpahe Iziewariẹ 6:6, 7. Ẹme kpobi nọ whọ gwọlọ ta kẹhẹ, daoma roro kpahe ahwo nọ whọ te nyaku. Roro kpahe erere nọ a ti wo nọ a te wuhrẹ oware nọ o rrọ Ebaibol na. Nọ who te bi lele ai ta ẹme, o gwọlọ nọ whọ rẹ gaviezọ kẹ ae yọ whọ rẹ fuọ ae he nọ a tẹ ta eva rai. Ere whọ te rọ riẹ oware nọ o rrọ ae iroro, a vẹ jẹ sae gaviezọ kẹ owhẹ.

8. Fikieme o rọ gwọlọ nọ ma re zihe bru ohwo unuẹse buobu?

⁸ Re uwuhrẹ Ebaibol o tẹ te daruọ ohwo oma ziezi, ẹsejọhọ ma re zihe bru ei unuẹse buobu no tao. Fikieme o rọ rrọ ere? Keme ahwo buobu a rẹ jọ uwou hu nọ ma te zihe bru ai? U te no ere no, o sae gwọlọ nọ ma zihe bru ohwo unuẹse buobu taure ọ tẹ te rọwo nọ ma hae nyaze ti wuhrẹ Ebaibol kugbei. Kareghẹhọ nọ a te bi ku ame ku okakọ ẹsikpobi ẹsiẹe o rẹ rro ziezi. Epọvo na re, ohwo nọ ọ gwọlọ wuhrẹ kpahe Jihova avọ Kristi ọ te mai wo ẹnyaharo otẹrọnọ ma be hae nyabru ei kẹse kẹse re ma wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ kugbei.

9-10. Fikieme ma sae rọ ta nọ Ileleikristi kpobi ae a kuomagbe gwọlọ ohwo nọ o wo isiuru kpahe ẹme Ọghẹnẹ?

⁹ Ileleikristi kpobi a be gwọlọ ahwo nọ u no eva ze inọ a re wuhrẹ ẹme Ọghẹnẹ. Ma wọhọ ahwo nọ a be gwọlọ ọmọ nọ o vru. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Oke jọ o jariẹ nọ ọmọ ikpe esa jọ ọ kọ vru. Ahwo nọ a bu te oware wọhọ egba isoi (500) a tẹ jẹ gwọlọ iẹe. Uwhremu na, nọ enwenọ okpẹdoke soso o vrẹ no, omọvo jọ evaọ usu ahwo nọ a be gwọlọ ọmọ na ọ tẹ ruẹ  e riẹ evaọ udhu eka. Ohwo nọ ọ ruẹ ọmọ na ọ rọwo nọ a jiri ei hi. Ọ ta nọ: “Mai kpobi nọ ma jẹ gwọlọ ọmọ na ma ruẹ e riẹ na, orọnikọ mẹ ọvo ho.”

¹⁰ Ahwo buobu a wọhọ ọmọ yena. A wọhọ ahwo nọ a vru. A wo ẹruore he, yọ o gwọlọ nọ ma re fiobọhọ kẹ ae. (Ẹf. 2:12) Mai ahwo nọ a bu vi ima eree (8,000,000) ma be gwọlọ ahwo nana. Ẹsejọhọ whọ te ruẹ ohwo ọvo nọ ọ te rọwo nọ who wuhrẹ Ebaibol kugbei hi. Ghele na, iwhowho-uvie efa nọ e rrọ ẹkwotọ ọvona a sae ruẹ ohwo nọ ọ gwọlọ wuhrẹ Ebaibol na. Nọ oniọvo jọ o te fiobọhọ kẹ ohwo jọ zihe ruọ olele Jesu, eva e rẹ were omai kpobi nọ ma be gwọlọ ahwo na.

11. Whọ gbẹ maki wo ohwo nọ who bi wuhrẹ Ebaibol kugbe he, idhere efa vẹ whọ sai ro fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele?

¹¹ Whọ gbẹ maki wo ohwo nọ who bi wuhrẹ Ebaibol kugbe obọnana ha, u wo idhere efa nọ whọ sai ro fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele. Wọhọ oriruo, whọ rẹ sai dede ahwo ọkpokpọ nọ a ziọ ewuhrẹ rehọ jẹ whẹtiẹ ae họ oma. Onana u re ru ai vuhumu nọ mai yọ uvi Ileleikristi, keme ma gine you ohwohwo. (Jọn 13:34, 35) Uyo nọ whọ kẹ evaọ ewuhrẹ o tẹ make rrọ kpẹkpẹe dede, u re fiobọhọ kẹ ahwo nọ a bi kurẹriẹ ziọ ukoko na riẹ oghẹrẹ nọ a rẹ rọ ta oware nọ a rọwo avọ adhẹẹ. Whọ sai je lele owhowho-uvie ọkpokpọ kpohọ usi uwoma ota je fiobọhọ kẹe riẹ oghẹrẹ nọ ọ rẹ rọ rehọ Ebaibol na wuhrẹ ahwo. Who te bi ru ere, yọ who bi fiobọhọ kẹe rọ aro kele Kristi.​—Luk 10:25-28.

12. Kọ ma re wo obọdẹ onaa taure ma tẹ sai fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele? Ru ei vẹ.

¹² Ma du roro nọ ma re wo obọdẹ onaa jọ taure ma tẹ te sai fiobọhọ kẹ omọfa zihe ruọ olele he. Fikieme? Roro kpahe oriruo oniọvo jọ nọ a re se Faustina nọ ọ be rria obọ Bolivia. Okenọ Isẹri Jihova a mu Ebaibol họ ewuhrẹ kugbei, ọ riẹ obe ese he. Anwọ oke yena ze, ọ dina riẹ ese no. Obọnana ọ họ-ame no, yọ o rẹ were iẹe gaga re o wuhrẹ Ebaibol na kugbe amọfa. O wo te emọ-uwuhrẹ Ebaibol isoi nọ ọ be hai wuhrẹ kugbe koka koka. Dede nọ Faustina ọ riẹ obe ese te emọ-uwuhrẹ riẹ buobu hu, o fiobọhọ kẹ imazeza te epanọ a rọ họ-ame no.​—Luk 10:21.

13. Eware e tẹ make vọ omai abọ, irere vẹ ma re wo nọ ma te bi fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele?

¹³ Ileleikristi buobu a wo eware sa-sa nọ i wuzou nọ a bi ru. Ghele na, a be hae ruẹrẹ oke jọ họ nọ a re ro wuhrẹ Ebaibol na kugbe ahwo, yọ onana o be kẹ ae evawere. Joma ta kpahe oriruo oniọvo nọ a  re se Melanie. Ọye ọvo ọ jẹ yọrọ ọmọtẹ riẹ nọ ọ rrọ ikpe eree evaọ obọ Alaska. O te je wo iruo nọ ọ rẹ nya enwenọ ẹdẹ kpobi evaọ ẹkpoka, yọ ọ jẹ rẹrote ọsẹ riẹ nọ o wo ẹyao ọta. Melanie ọvo ọ jọ Osẹri Jihova evaọ iwhre nọ i siomano nọ ọ jẹ rria na. Ọ jẹ hae lẹ se Jihova re ọ kẹe ẹgba nọ o re ro kpohọ usi uwoma ota ghelọ ekpahe egaga nọ e jariẹ, keme ọ gwọlọ wo ohwo nọ o re wuhrẹ Ebaibol kugbe. Uwhremu na ọ tẹ ruẹ Sara, yọ eva e were Sara gaga nọ Melanie o dhesẹ kẹe nọ Ọghẹnẹ o wo odẹ. Nọ omoke jọ o vrẹ no, Sara ọ tẹ rọwo nọ a wuhrẹ Ebaibol kugbei. Melanie ọ ta nọ: “Owọwọ Edisoi-Oka kpobi, oma o rẹ rrọ omẹ no, rekọ mẹ avọ ọmọtẹ mẹ ma rẹ nyai wuhrẹ Ebaibol kugbe Sara, yọ onana o kẹ omai erere gaga. O jẹ hae were omai re ma ru ekiakiẹ nọ i re fiobọhọ kẹ omai kiyo enọ Sara, yọ eva e were omai gaga inọ o zihe ruọ ogbẹnyusu Jihova.” Sara o thihakọ ukpokpoma, o no ichọche nọ ọ jọ vẹre, ọ tẹ te họ-ame.

14. (a) Ẹvẹ usi uwoma ota na o rọ wọhọ iruo okuori? (b) Eme ẹme Pọl nọ ọ rrọ 2 Timoti 4:1, 2 o te wọ owhẹ ru?

¹⁴ O tẹ make rọnọ whọ re ruẹ ohwo ọvo nọ who re wuhrẹ Ebaibol kugbe he, ruabọhọ iruo na. Kareghẹhọ nọ Jesu ọ ta nọ iruo nọ ọ kẹ omai na e wọhọ erọ ohwo nọ o re kpe iyei. Ẹsejọ, o rẹ rehọ euwa buobu taure okuori o te ti kpe eri. Ẹsibuobu a rẹ jọ iruo na te aso hayo asohẹrioke, yọ a re bi kpohọ ugbothabọ. (Luk 5:5) Ere ọvona, Ileleikristi jọ a rẹ rọ euwa buobu  gwọlọ ahwo avọ odiri, yọ a rẹ rọ oke sa-sa ta usi uwoma na, je kpohọ eria sa-sa. Fikieme? Re a sai di ahwo họ uwou. Inievo nọ e rọ oke sa-sa ta usi uwoma na je kpohọ eria sa-sa ae a rẹ mae ruẹ ahwo nọ a wo isiuru. Kọ whọ gbẹ daoma kpohọ usi uwoma evaọ okenọ ahwo a rẹ mae rọ jọ uwou hayo kpohọ oria nọ a rẹ mae jọ ruẹ ahwo?​—Se 2 Timoti 4:1, 2.

15. Fikieme o rọ gwọlọ odiri re a wuhrẹ Ebaibol kugbe ohwo?

¹⁵ Fikieme o rọ gwọlọ odiri mi omai re ma sai wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo? Oware jọ nọ o rọ rrọ ere họ, orọnikọ ma re fiobọhọ kẹ ahwo riẹ eware nọ e rrọ Ebaibol na re e jẹ were ae ọvo ho. O gwọlọ nọ ma re fiobọhọ kẹ ahwo riẹ Jihova, Ọnọ o wo eme Ebaibol na, re a je wo uyoyou kẹe. U fo nọ ma re wuhrẹ ahwo oware nọ Jesu o gwọlọ mi idibo riẹ, ma ve je fiobọhọ kẹ ae riẹ oghẹrẹ nọ a re ro yeri uzuazọ uvi Ileleikristi. Ma rẹ rọ odiri fiobọhọ kẹ ae nọ a be daoma fi ehri-izi Ebaibol họ iruo na. Ahwo jọ a rẹ sai nwene iroro gbe iruemu rai nọ i fo ho evaọ umutho emerae jọ ọvo; rekọ o rẹ rehọ amọfa oke lelehie.

16. Eme who wuhrẹ no iku Raúl na ze?

¹⁶ Oware nọ imishọnare jọ evaọ obọ Peru o gbiku riẹ u dhesẹ nọ u gine fo re ma wo odiri. Ọ ta nọ: “Me wuhrẹ ebe ivẹ kugbe ọmọ-uwuhrẹ Ebaibol nọ a re se Raúl no. Rekọ o gbe wo ebẹbẹ ilogbo. Orọo riẹ o tahaku, ọ rẹ ta eme ẹsọ, yọ emọ riẹ a wo adhẹẹ kẹe he fiki ekpehre uruemu riẹ. Fikinọ ọ rẹ ziọ iwuhrẹ kẹse kẹse, mẹ tẹ ruabọhọ jẹ hai weze bru ei avọ uviuwou riẹ jẹ daoma rọ Ebaibol na fiobọhọ kẹ ae. Nọ ikpe esa gbọ e ruọ emu no, o te ti te kẹ ame-ọhọ.”

17. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?

¹⁷ Jesu ọ vuẹ omai nọ: “Wha nya re wha ru ahwo zihe ruọ ilele evaọ udevie ahwo erẹwho na kpobi.” Re ma sai ru iruo nana, ẹsibuobu ma re lele ahwo nọ eriwo rai o wo ohẹriẹ no ọmai ta ẹme, te ahwo nọ a rrọ uvumọ egagọ họ hayo ahwo nọ a rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ. Uzoẹme nọ o rrọ aro na o ta kpahe epanọ ma sae rọ ta usi uwoma na kẹ oghẹrẹ ahwo kpobi.