1. Eme Oleleikristi kpobi nọ ọ họ-ame no o re gbe ru?

KỌ WHỌ họ-ame no? O tẹ rrọ ere, kiyọ whọ jọ iraro ahwo buobu dhesẹ via no inọ who fi ẹrọwọ họ Jihova, u te je no owhẹ eva ze nọ whọ rẹ jọ ukoko riẹ gọe. * Rekọ u no etẹe kuhọ họ, o gwọlọ nọ ẹrọwọ nọ who fihọ Jihova u re dhe ẹgẹga. Yọ u wo eware jọ nọ who re gbe ru re u mu owhẹ ẹro ziezi inọ Jihova họ ọnọ ọ be ginẹ kpọ ukoko riẹ nẹnẹ.

2-3. Iruemu esa vẹ i bi dhesẹ oma via evaọ oghẹrẹ nọ Jihova ọ be rọ kpọ ukoko riẹ nẹnẹ? Kẹ iriruo jọ.

² Who te rri oghẹrẹ nọ Jihova ọ be rọ kpọ ukoko riẹ nẹnẹ, whọ rẹ nwane riẹ oghẹrẹ Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ, jẹ riẹ ẹjiroro riẹ, gbe izi ikiẹrẹe riẹ. Joma ta kpahe iruemu esa nọ Jihova o wo nọ whọ rẹ ruẹ vevẹ nọ who te rri oghẹrẹ nọ ọ be rọ kpọ ukoko riẹ.

³ Orọ ọsosuọ, “Ọghẹnẹ o wo ọriẹwẹ hẹ.” (Iruẹru 10:34) Jihova o vi ọmọ riẹ ziọ otọakpọ re ọ ‘hwa osa ẹtanigbo rọkẹ ahwo kpobi’ fikinọ o you ahwo-akpọ. (1 Tim. 2:6; Jọn 3:16) Jihova o vi idibo riẹ re a ta usi uwoma na kẹ ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ gaviezọ. Ọ tẹ be rọ ere fiobọhọ kẹ ahwo buobu re a wo erere no ẹtanigbo na ze. Orọ avọ ivẹ, Jihova yọ Ọghẹnẹ nọ o re ru eware kpatiẹ, ọ tẹ jẹ rrọ dhedhẹ. (1 Kọr. 14:33, 40) Fikiere, enọ e be gọe a rẹ jọ kpatiẹ je yerikugbe ohwohwo dhedhẹ. Orọ avọ esa, Jihova họ “Owuhrẹ Ologbo Oride” na. (Aiz. 30:20, 21) Fikiere o rrọ ukoko riẹ oja re a rọ Ebaibol na wuhrẹ ahwo evaọ ukoko na, jẹ rehọ iẹe ta usi uwoma. Ẹvẹ iruemu esa Jihova nana i ro dhesẹ oma via evaọ oke ikọ na? Kọ ẹvẹ i bi ro dhesẹ oma via evaọ oke mai na? Ẹvẹ ẹzi ọfuafo na ọ sai ro fiobọhọ kẹ omai nọ ma be gọ Jihova evaọ ukoko riẹ nẹnẹ na?

4. Eme Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ a ru evaọ Iruẹru Ikọ 1:8, kọ eme o ti fiobọhọ kẹ ai ru iruo na?

⁴ Evaọ oke ikọ na. Usi uwoma nọ Jesu ọ jẹ ta o rẹ sae kẹ ohwo-akpọ kpobi erere. (Luk 4:43) Ọ ta kẹ ilele riẹ nọ a ruabọhọ iruo usi uwoma ota nọ o muhọ na, inọ a se isẹri “rite oria nọ o mai thabọ evaọ otọakpọ na.” (Se Iruẹru Ikọ 1:8.) Rekọ a sae rọ ẹgba obọrai ru iruo nana ha. Ẹzi ọfuafo na oye u ti fiobọhọ kẹ ae, oyehọ “ofiobọhọ na” nọ Jesu ọ ya eyaa riẹ kẹ ae na.​—Jọn 14:26; Zẹk. 4:6.

5-6. Idhere vẹ ẹzi ọfuafo na o ro fiobọhọ kẹ ilele Jesu?

⁵ Ẹzi ọfuafo na o te ilele Jesu obọ evaọ Pẹntikọst ọrọ ukpe 33 C.E. Nọ ẹzi na ọ nwani te ai obọ no, o te fiobọhọ kẹ ae mu usi uwoma na họ ẹta. U kri hi, idu ahwo buobu a te kurẹriẹ. (Iruẹru 2:41; 4:4) A te mu ilele Jesu họ ekpokpo, rekọ ozọ u mu rai hi. Ukpoye a fievahọ Ọghẹnẹ inọ o ti fiobọhọ kẹ ae. A lẹ nọ: “Kẹ idibo ra aruọwha nọ a rẹ rọ ruabọhọ ta ẹme ra ududu.” Kẹsena ẹzi ọfuafo na ọ tẹ vọ ae oma, “a tẹ jẹ ta ẹme Ọghẹnẹ ududu.”​—Iruẹru 4:18-20, 29, 31.

⁶ U wo ebẹbẹ efa nọ ilele Jesu a wo. Wọhọ oriruo, iko Ikereakere na nọ e jariẹ oke yena i bu tere he. Yọ a wo ebe nọ i re fiobọhọ kẹ ae wo otoriẹ Ikereakere na ha, wọhọ epanọ ma wo nẹnẹ. U te no ere no, ahwo nọ o gwọlọ nọ ilele Jesu a rẹ ta usi uwoma na kẹ a wo ọvuọ ẹvẹrẹ riẹ sa-sa. Ghelọ ebẹbẹ nana kpobi, ilele nana nọ i wo ajọwha na a ru oware nọ ohwo ọvo o roro nọ a rẹ sai ru ẹdẹvo ho. Oware wọhọ ikpe ọgba ọvo a rọ ta usi uwoma na kẹ “emama kpobi nọ e rrọ otọ odhiwu na.”​—Kọl. 1:6, 23.

7. Evaọ ikpe udhusoi gbọ nọ i kpemu, ẹvẹ idibo Jihova a rọ riẹ oware nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ a ru, kọ eme a ru?

⁷ Evaọ oke mai na. Jihova ọ gbẹ be kpọ idibo riẹ jẹ be kẹ ae ẹgba nọ a re ro ru iruo riẹ. Ebaibol na ọ be mae rọ kpọ idibo riẹ nẹnẹ, onọ ẹzi ọfuafo na o fiobọhọ kẹ ahwo kere na. Ma rẹ jọ Ebaibol na ruẹ iku usi uwoma ota Jesu gbe ujaje nọ ọ kẹ ilele riẹ inọ a ruabọhọ iruo nọ o muhọ na. (Mat. 28:19, 20) Ọwhọ iruo na ọ jọ idibo Jihova oma, oyejabọ nọ emagazini Uwou-Eroro Na o rọ ta ugbanwọ Ahrẹ 1881 inọ: “Orọnikọ a se omai hayo rọ ẹzi na wholo omai re ma gwọlọ okpodẹ hayo nwo igho fihọ uwou hu. Rekọ re ma rọ ẹgba mai kpobi ta usi uwoma na.” Omobe nọ a kere evaọ 1919, nọ uzoẹme riẹ o rrọ To Whom the Work Is Entrusted, (Ahwo nọ A Mu Iruo na h’Obọ) o ta nọ: “Iruo na e rro wo umuo ho, rekọ Olori na họ ọnọ o wo rai yọ ẹgba riẹ ma ti ro ru ai.” Ẹhẹ, inievo nana a rọ ẹgba rai kpobi ru iruo na wọhọ epanọ Ileleikristi ọsosuọ a ru. Yọ a fi udu dhe inọ ẹzi ọfuafo na o ti fiobọhọ kẹ ae ta usi uwoma na kẹ oghẹrẹ ahwo kpobi. Yọ ere ọvona ma fi udu dhe nẹnẹ re.

8-9. Oghẹrẹ vẹ ukoko Jihova o be rọ ta usi uwoma na re o sai te ahwo buobu oma?

⁸ U wo obọdẹ ekwakwa jọ nọ ukoko Jihova o rọ ta usi uwoma na no. Ejọ rai họ, ebe nọ a printi, ividio “Photo-Drama of Creation,” egramafonu, imoto ọgba, gbe iredio. Yọ evaọ oke mai na, ma be rọ ekọmputa gbe itanẹte whowho usi Uvie na. U te no ere no, ukoko Jihova o be fa ebe mai gbe eware efa fihọ evẹrẹ buobu. Anwẹnọ akpọ ọ rọ fa, a re fa ebe fihọ evẹrẹ bu te enẹ ẹdẹvo ho. Fikieme a bi ro ru onana? Re oghẹrẹ ahwo kpobi a sai yo emamọ usi na evaọ ẹvẹrẹ obọrai. Jihova o wo ọriẹwẹ hẹ, ọ ta anwẹdẹ nọ a ti whowho usi Uvie na “kẹ orẹwho, orua, ẹrọunu gbe utu ahwo kpobi.” (Evia. 14:6, 7) Jihova ọ gwọlọ nọ oghẹrẹ ahwo kpobi a re yo usi Uvie na.

⁹ Kọ ahwo nọ ma rẹ sae ta usi uwoma kẹ  hẹ fiki ogba nọ o wariẹ uwou rai họ gbe ahwo nọ a bi rou rai? Re ma sai te ahwo otiọna oma, ukoko Jihova u ru ọruẹrẹfihotọ usi uwoma ota ẹgbede. Wọhọ oriruo, evaọ ukpe 2001 Utu Ẹruorote na o ta nọ inievo na a hae rọ oware nọ a re fi ebe họ ghelie na gbe eware itieye efa ta usi uwoma evaọ eria nọ i re zurie evaọ France. Kẹsena uwhremu na, a te je mu oghẹrẹ utioye họ ẹrọ ta usi uwoma eva eria efa. Ahwo buobu a rọ oghẹrẹ utiona yo usi uwoma na. Kẹsena evaọ 2011 a te je mu oghẹrẹ utiona họ ẹrọ ta usi uwoma evaọ oria jọ nọ u re zurie gaga evaọ New York City, obọ America. Evaọ ukpe ọsosuọ nọ a rọ rehọ enẹ ta usi uwoma, ebe nọ a rọ kẹ ahwo i bu te idu udhusoi-gbivẹ gbe udhozeza-gbizii (102,129), emagazini kọ idu udhosa-gberee gbe egba izii gbe ikpegbọvo (68,911). Yọ ahwo nọ a ta nọ jọ a wuhrẹ Ebaibol kugbe ai a bu te idu ene gbe egba ihrẹ gbe ọvo (4,701). O rrọ vevẹ nọ Jihova ọ be rọ ẹzi ọfuafo na fiobọhọ kẹ ukoko riẹ evaọ iruo nana. Kẹsena Utu Ẹruorote Na o tẹ ta nọ a jọ erẹwho kpobi evaọ akpọ na mu oghẹrẹ utiona họ ẹrọ ta usi uwoma.

10. Eme ma re ru re ma sae riẹ usi uwoma na ta ziezi?

¹⁰ Oware nọ whọ rẹ sai ru. Ẹsikpobi nọ ma te kpohọ ewuhrẹ, Jihova o bi wuhrẹ omai epanọ ma rẹ ta usi uwoma na ziezi. Fikiere, daoma fi eware nọ who wuhrẹ họ iruo nọ whọ tẹ rrọ usi uwoma. Hai kuomagbe utu usi uwoma ota ra kpohọ usi uwoma ẹsikpobi. Who ti wuhrẹ eware buobu, maero evaọ oria nọ whọ be jọ riẹ ru te he. Yọ oriruo amọfa u ti fiobọhọ kẹ owhẹ wo ọwhọ re. Ruabọhọ usi uwoma ota na, o tẹ make rrọ bẹbẹ kẹ owhẹ. Wọhọ epanọ oria ikere nọ a rehọ uzoẹme mai na no ze na o ta, ẹzi Ọghẹnẹ ọye o bi fiobọhọ kẹ omai ru iruo na, orọnikọ ẹgba obọmai hi. (Zẹk. 4:6) Iruo Ọghẹnẹ ma bi ru na, fikiere ọ rẹ ginẹ rọ ẹzi riẹ fiobọhọ kẹ omai.

11. Eme utu ẹruorote na o ru nọ udhedhẹ gbe okugbe o rọ jọ ukoko na?

¹¹ Evaọ oke ikọ na. Utu ẹruorote nọ o jọ obọ Jerusalẹm a jẹ hae rọ uzou te uzou re a sai fiobọhọ kẹ inievo na ru eware kpatiẹ je  yerikugbe ohwohwo dhedhẹ. (Iruẹru 2:42) Wọhọ oriruo, oke nọ avro ologbo ọ j’otọ kpahe oyawo evaọ oware wọhọ 49 C.E., ẹzi ọfuafo na o fiobọhọ kẹ utu ẹruorote na ku ẹme na họ. O hae jọnọ inievo na a rọ ẹme na si ikẹ ribri, a hae te sae ta usi uwoma na te epanọ u fo ho. Dede nọ ikọ na gbe ekpako na a jọ ahwo Ju, a suobọhọ uruemu ahwo Ju nọ u notọ ze he. Yọ a whoma họ ofẹ ahwo nọ a jẹ ta nọ ohwo kpobi ọ gbẹ yawo ho oja ona ha. Ukpoye, a rri Ikereakere na re a riẹ ẹme nọ Ọghẹnẹ ọ ta kpahe oware nana. A tẹ jẹ kuvẹ re ẹzi ọfuafo na ọ kpọ ae. (Iruẹru 15:1, 2, 5-20, 28) Eme o no onana ze? Jihova o fiobọhọ kẹ ae jẹ emamọ iroro, o tẹ whae ze nọ a ro wo udhedhẹ gbe okugbe, jẹ ruabọhọ usi uwoma ota na.​—Iruẹru 15:30, 31; 16:4, 5.

12. Eme u dhesẹ nọ ukoko Jihova o rrọ kpatiẹ je bi lele ọruẹrẹfihotọ?

¹² Evaọ oke mai na. Ukoko Jihova o be daoma gaga re eware e nya kpatiẹ, re ma je yerikugbe ohwohwo dhedhẹ. Ugbanwọ 1895, Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence orọ Akpegbọvo 15 o rọ ta ẹme kpahe onana evaọ uzoẹme nọ o ta nọ “Ru Eware Kpatiẹ je Lele Ọruẹrẹfihotọ” nọ a rehọ no 1 Ahwo Kọrint 14:40 ze. A jọ uzoẹme na ta nọ: “Ikọ na a ta eme buobu kpahe epanọ a re ro ru eware kpatiẹ evaọ ukoko na . . . U ti woma gaga re ma ru ‘eware kpobi nọ a kere fihotọ anwẹdẹ na’ keme ‘a kere ai re ma wuhrẹ no ai ze.’” (Rom 15:4) Epanọ o jọ Ileleikristi oke yena oja re a ru eware kpatiẹ je lele ọruẹrẹfihotọ na ere ọvona o rrọ ukoko Jihova oja nẹnẹ re. Joma kẹ oriruo jọ: Who te kpohọ ewuhrẹ evaọ ukoko ọfa, makọ evaọ orẹwho ọfa, whọ rẹ riẹ oghẹrẹ nọ a ti ru Uwuhrẹ Uwou-Eroro na gbe uzoẹme nọ a ti wuhrẹ ẹdẹ yena. O rẹ nwane jọ owhẹ oma wọhọ ẹsenọ whọ rrọ ukoko nọ who no ze. Kọ o gbẹ rrọ ẹzi Ọghẹnẹ hẹ, eme o rẹ sai ru ahwo wo okugbe otiọna?​—Zẹf. 3:9, ẹme-obotọ.

13. Ma te roro kpahe ẹme nọ ọ rrọ Jemis 3:17, enọ vẹ u fo nọ ma rẹ nọ omamai?

¹³ Oware nọ whọ rẹ sai ru. Jihova ọ gwọlọ nọ idibo riẹ a “yọrọ okugbe ọvo nọ ẹzi na ọ be wha ze,” re “udhedhẹ” o jọ udevie rai. (Ẹf. 4:1-3) Fikiere nọ omara nọ: ‘Kọ me bi  ru oware nọ o rẹ lẹliẹ okugbe gbe udhedhẹ jọ ukoko na? Kọ me bi yoẹme kẹ enọ e be kobaro evaọ ukoko na? Kọ a tẹ kẹ omẹ iruo evaọ ukoko na, ahwo a sai fievahọ omẹ nọ me ti ru ai? Kọ mẹ be hae kaki ru iruo na? Kọ mẹ be hai fiobọhọ kẹ ahwo? Kọ u no omẹ eva ze nọ mẹ rẹ gbodibo kẹ amọfa evaọ ukoko na?’ (Se Jemis 3:17.) Whọ tẹ ruẹ nọ u wo eria jọ nọ whọ be jọ ru te he, lẹ se Ọghẹnẹ re ọ rọ ẹzi riẹ fiobọhọ kẹ owhẹ. Whọ tẹ be daoma ru oware nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ, inievo na a ti you owhẹ, yọ whọ te jọ ghaghae kẹ ae.

14. Wọhọ epanọ o rrọ Ahwo Kọlọsi 1:9, 10, ẹvẹ Jihova o ro wuhrẹ idibo riẹ evaọ oke ikọ na?

¹⁴ Evaọ oke ikọ na. O rẹ were Jihova gaga re o wuhrẹ idibo riẹ. (Ol. 32:8) Ọ gwọlọ nọ a riẹe ziezi, re a je you rie, je wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. O hae jọnọ o bi wuhrẹ ahwo riẹ hẹ, onana o hae lọhọ họ. (Jọn 17:3) Evaọ oke ikọ na, ukoko Ileleikristi na Jihova o je ro wuhrẹ idibo riẹ. (Se Ahwo Kọlọsi 1:9, 10.) Ẹzi ọfuafo na, koyehọ “ofiobọhọ” nọ Jesu ọ ya eyaa riẹ na o gine fiobọhọ kẹ ae gaga. (Jọn 14:16) O fiobọhọ kẹ ae wo otoriẹ ẹme Ọghẹnẹ ziezi, jẹ kareghẹhọ ae eware buobu nọ Jesu ọ ta gbe enọ o ru. Eware nana a kere fihọ obe Matiu rite Jọn uwhremu na. Onana o wha riẹ ze nọ ẹrọwọ Ileleikristi ọsosuọ na ọ rọ jọ gaga. O tẹ jẹ lẹliẹ ae you Ọghẹnẹ ziezi, you Ọmọ riẹ, je you ohwohwo.

15. Eme whọ rọ ẹro ruẹ no nọ u dhesẹ nọ eyaa Jihova nọ e rrọ Aizaya 2:2, 3 i bi rugba nẹnẹ?

¹⁵ Evaọ oke mai na. Jihova ọ ta nọ “evaọ abọ urere edẹ na” ahwo buobu evaọ erẹwho sa-sa a ti zurie ze ugbehru riẹ, koyehọ a ti kuomagbe ahwo riẹ re a wuhrẹ kpahe iẹe. (Se Aizaya 2:2, 3.) Eruẹaruẹ yena i bi rugba nẹnẹ. Nẹnẹ egagọ uzẹme i kpehru gaga vi egagọ efa kpobi no. Yọ eware nọ Jihova o bi wuhrẹ omai no Ebaibol ze a rẹ ruẹ  unu gbiku rai hi. (Aiz. 25:6) Ọ be rọ “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na” wuhrẹ omai eware buobu. U no ere kuhọ họ, a be jẹ kẹ omai oghoghẹrẹ rai, te emagazini, ebe, evuẹ, gbe ividio, te erọ ekatunu dede. (Mat. 24:45) O nwane rrọ omai oma wọhọ epanọ ogbẹnyusu Job nọ a re se Elaihu ọ ta inọ: “Owuhrẹ vẹ ọ wọhọ [Ọghẹnẹ]?”​—Job 36:22.

16. Eme whọ rẹ sai ru re whọ sai kruga ziezi evaọ ukoko Ọghẹnẹ?

¹⁶ Oware nọ whọ rẹ sai ru. Ẹzi Ọghẹnẹ o ti fiobọhọ kẹ owhẹ ru eware nọ whọ be jọ Ebaibol wuhrẹ. Lẹ wọhọ epanọ ọso-ilezi na ọ lẹ inọ: “Wuhrẹ omẹ idhere ra, O Jihova. Mẹ te nya evaọ uzẹme ra. Ru re mẹ rehọ udu mẹ kpobi dhozọ odẹ ra.” (Ol. 86:11) Gbẹ hai se Ebaibol na gbe ebe efa nọ ukoko Jihova o be kẹ omai. Orọnikọ who re ru onana re who wo eriariẹ ọvo ho. Oware nọ o rẹ jọ owhẹ oja họ, re eware nọ who bi wuhrẹ na i te owhẹ udu, re who je ru epanọ who bi wuhrẹ na. Ẹzi Jihova ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ ru onana. U re je fo re whọ tuduhọ inievo na awọ. (Hib. 10:24, 25) Fikieme? Keme whai kpobi uviuwou ovona. Lẹ se Ọghẹnẹ re ọ rọ ẹzi riẹ fiobọhọ kẹ owhẹ hae kẹ iyo nọ i no eva ze evaọ obọ ewuhrẹ, re whọ jẹ hai ru ẹme nọ a kẹ owhẹ ziezi. Enẹ Jihova avọ Ọmọ riẹ a rẹ rọ riẹ nọ who you “igodẹ” eghaghae rai na.​—Jọn 21:15-17.

17. Ẹvẹ whọ sai ro dhesẹ nọ who dikihẹ ga ziezi evaọ ukoko Jihova?

¹⁷ Kẹle na Ọghẹnẹ ọ te raha egagọ efa kpobi no, ukoko riẹ nọ ẹzi riẹ ọ be kpọ na ọvo o ti kiọkọ. Fikiere, kru ukoko na ga. Hae ta usi uwoma na kẹ ohwo kpobi. Onana u re dhesẹ nọ who wo ọriẹwẹ hẹ, wọhọ epanọ Ọghẹnẹ o wo ọriẹwẹ hẹ na. Daoma ru eware nọ e rẹ lẹliẹ okugbe jọ ukoko na keme Jihova ọ gwọlọ nọ ma jọ ukoko riẹ ru eware kpatiẹ je yerikugbe ohwohwo dhedhẹ. Hae gaviezọ kẹ eware kpobi nọ ukoko na u bi wuhrẹ owhẹ. Who te bi ru ere yọ whọ be gaviezọ kẹ Owuhrẹ Ologbo Oride na. Kẹsena nọ Ọghẹnẹ ọ te raha akpọ Ẹdhọ no, ozọ u gbe ti mu owhẹ hẹ. Udu o vẹ te jọ owhẹ awọ keme whọ rrọ usu idibo Ọghẹnẹ nọ e rrọ ukoko riẹ.