1-2. Wọhọ epanọ iku Angelito i dhesẹ na, eme o gba omai omomọvo họ nọ ma re ru?

KỌ ỌSẸGBONI ra yọ Isẹri Jihova? O tẹ rrọ ere, kareghẹhọ nọ oyena o nwani dhesẹ nọ who ti wo usu okpekpe kugbe Jihova ha, keme a rẹ gọ Ọghẹnẹ kẹ ohwo ho. Te ọsẹgboni mai a be gọ Ọghẹnẹ hayo a be gọe he, mai omomọvo ma rẹ daoma wo usu okpekpe kugbe Jihova.

² Roro kpahe oniọvo-ọmọzae jọ nọ a re se Angelito. Ahwo uviuwou riẹ kpobi Isẹri Jihova. Rekọ okenọ ọ gbẹ maha, o jariẹ oma nọ usu riẹ kugbe Ọghẹnẹ o kpekpe tere he. Ọ ta nọ: “Oware nọ o jẹ lẹliẹ omẹ gọ Jihova họ, fikinọ ahwo uviuwou mẹ a be gọe.” Angelito ọ tẹ jiroro nọ ọ rẹ ruẹrẹ oke fihọ ziezi nọ o re ro se Ebaibol na je roro didi kpahe eware nọ o se. O te je mu Jihova họ ẹlẹ se vi epaọ anwẹdẹ. Eme o no rie ze? Angelito ọ ta nọ: “Edhere ọvuọvo nọ me re ro si kẹle Jihova, Ọsẹ oyoyou mẹ na họ, mẹ rẹ daoma riẹe ziezi.” Iku Angelito na e sae lẹliẹ omai nọ enọ wọhọ: Ohẹriẹ vẹ o rrọ Jihova nọ ma rẹ riẹ gbe re ma riẹe ziezi? Eme ma re ru re ma sae riẹ Jihova ziezi?

3. Ohẹriẹ vẹ o rrọ Jihova nọ ma rẹ riẹ gbe re ma riẹe ziezi?

³ Ma sae ta nọ ohwo ọ riẹ Jihova nọ ọ tẹ riẹ odẹ Ọghẹnẹ hayo eware jọ nọ Ọghẹnẹ ọ ta hayo nọ o ru no. Rekọ re ma sae riẹ Jihova ziezi, u wo eware efa nọ ma re ru.  O gwọlọ nọ ma rẹ rọ oke ziezi wuhrẹ kpahe Jihova gbe emamọ iruemu riẹ. Ẹsiẹe ọvo ma sae rọ riẹ oware nọ o lẹliẹ e riẹ ta ẹme nọ ọ ta je ru eware nọ o ru. Oyena u ti fiobọhọ kẹ omai riẹ sọ eware nọ ma bi roro gbe eware nọ ma bi ru e be were iẹe. Nọ ma tẹ riẹ oware nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma ru no, u fo nọ ma re ru ei.

4. Ẹvẹ iriruo ahwo nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol nọ ma te ta kpahe na u ti ro fiobọhọ kẹ omai?

⁴ Ahwo jọ a sae hwẹ omai fikinọ ma gwọlọ gọ Jihova, a sai tube mu omai họ ekpokpo nọ ma te mu ewuhrẹ họ ẹnya no. Ghele na, ma te fievahọ Jihova, ọ te siọ omai ba vievie he. Ma te ru ere, yọ ma bi mu usu okpekpe nọ o te jọ ribri kugbe Ọghẹnẹ. Kọ ma sae ginẹ riẹ Jihova te ere? Ee. Oriruo ahwo-akpọ kerọ omai na, wọhọ Mosis gbe Devidi ovie na u dhesẹ nọ ma sae riẹ Jihova te epanọ ma re ro wo usu okpekpe kugbei. Nọ ma bi ti wuhrẹ kpahe eware nọ a ru na, ma te ruẹ iyo enọ ivẹ nana: Ẹvẹ a rọ riẹ Jihova? Kọ eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo rai ze?

5. Eme Mosis ọ gba riẹ mu nọ o re ru?

⁵ Mosis ọ gba riẹ mu nọ ọ rẹ gọ Ọghẹnẹ. Nọ Mosis ọ jọ enwenọ ikpe udhuvẹ, ọ gba riẹ mu nọ ọ rẹ jọ kugbe ahwo Izrẹl nọ a jọ idibo Ọghẹnẹ, ukpenọ a re “sei ọmọzae ọmọtẹ Fẹro.” (Hib. 11:24) Mosis ọ kpairoro vrẹ ọkwa ologbo nọ ọ hai ti wo. O mu usu kugbe ahwo Izrẹl nọ e jọ erigbo evaọ Ijipti, onọ o rẹ sae lẹliẹ Fẹro mu ofu kẹe gaga. Whaọ Fẹro ọ jọ osu ọgaga nọ a je tube rri wọhọ ọghẹnẹ. Onana u dhesẹ nọ Mosis o wo ẹrọwọ gaga. O te je fievahọ Jihova. Evaifihọ nana i ru nọ Mosis o ro wo usu okpekpe nọ o rẹ tọ kugbe Jihova.​—Itẹ 3:5.

6. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo Mosis ze?

⁶ Eme ma rẹ sai wuhrẹ no onana ze? Wọhọ Mosis, mai kpobi ma wo oware jọ nọ ma rẹ jiroro riẹ: Kọ ma te rọwo nọ ma rẹ gọ Ọghẹnẹ je kuomagbe idibo riẹ? O sae gwọlọ nọ ma re gbobọnẹ eware jọ re ma sae gọ Ọghẹnẹ, yọ ahwo nọ a riẹ Jihova ha a sae wọso omai. Rekọ ma te fievahọ Ọsẹ obọ odhiwu mai, ma wo imuẹro nọ o ti fiobọhọ kẹ omai.

7-8. Eme Mosis ọ ruabọhọ je wuhrẹ?

⁷ Mosis ọ ruabọhọ je wuhrẹ kpahe iruemu Jihova je ru oreva riẹ. Wọhọ oriruo, nọ Jihova ọ vuẹ Mosis nọ o si emọ Izrẹl no igbo, ozọ u mu rie, o te je dhe Jihova ẹvuẹvuẹ nọ o te kẹ iruo na ha. Ọghẹnẹ ọ re ohrọ riẹ, o te fiobọhọ kẹe. (Ọny. 4:10-16) Onana u ru nọ Mosis ọ rọ gbaudu whowho ẹdhoguo Jihova kẹ Fẹro. Kẹsena Mosis ọ tẹ ruẹ oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ rehọ ogaga riẹ siwi ahwo Izrẹl je kpe Fẹro avọ egbaẹmo riẹ evaọ Abade Ọwawae na.​—Ọny. 14:26-31; Ol. 136:15.

⁸ Nọ Mosis o su emọ Izrẹl no ẹkwotọ Ijipti no, ẹsikpobi a jẹ go kpahe eware sa-sa. Ghele na, Mosis o muẹrohọ nọ Jihova o wo odiri kẹ ahwo riẹ nọ o si no igbo na gaga. (Ol. 78:40-43) Mosis ọ tẹ jẹ ruẹ nọ Jihova o dhesẹ omaurokpotọ evaọ oghẹrẹ nọ o ro nwene iroro riẹ okenọ Mosis ọ lẹe nọ o du kpe ahwo Izrẹl no ho.​—Ọny. 32:9-14.

9. Wọhọ epanọ o rrọ Ahwo Hibru 11:27, ẹvẹ usu Mosis avọ Jihova o kpekpe te?

⁹ Nọ ahwo Izrẹl a no igbo no, usu Mosis avọ Jihova o tẹ te kpekpe te epanọ o rọ wọhọ nọ ọ be ruẹ Ọsẹ obọ odhiwu riẹ.  (Se Ahwo Hibru 11:27.) Ebaibol na o dhesẹ oghẹrẹ nọ usu rai o kpekpe te nọ o ta nọ: “Jihova ọ jẹ ta ẹme kẹ Mosis ovao dhe ovao, nwane wọhọ epanọ ohwo ọ rẹ ta ẹme kẹ ohwo na.”​—Ọny. 33:11.

10. Re ma riẹ Jihova ziezi, eme ma re ru?

¹⁰ Eme ma rẹ sai wuhrẹ no onana ze? Re ma riẹ Jihova ziezi orọnikọ ma re wuhrẹ kpahe iruemu riẹ ọvo ho, ma re je ru oreva riẹ. Oreva Jihova nẹnẹ họ, re “oghẹrẹ ahwo kpobi a wo esiwo je wo eriariẹ egbagba uzẹme na.” (1 Tim. 2:3, 4) Edhere jọ nọ ma re ro ru oreva Ọghẹnẹ họ, nọ ma te bi wuhrẹ ahwo kpahe Jihova.

11. Ma te bi wuhrẹ ahwo kpahe Jihova, ẹvẹ onana u re ro ru omai riẹe ziezi?

¹¹ Nọ ma te bi wuhrẹ ahwo kpahe Jihova, ẹsiẹe ma rẹ rọ tubẹ mae riẹe ziezi. Wọhọ oriruo, ma rẹ sae ruẹ ohrọ-oriọ Jihova nọ o te fiobọhọ kẹ omai duku ahwo nọ a gwọlọ wuhrẹ kpahe iẹe. (Jọn 6:44; Iruẹru 13:48) Ma rẹ ruẹ ẹgba nọ ọ rrọ Ẹme Ọghẹnẹ nọ ma be ruẹ oghẹrẹ nọ ahwo nọ ma bi wuhrẹ Ebaibol kugbe a be rọ siọ iruemu iyoma ba. (Kọl. 3:9, 10) Ma rẹ jẹ ruẹ odiri Ọghẹnẹ nọ o bi vi omai bru ahwo ẹkwotọ mai unuẹse buobu na re a sai wuhrẹ kpahe iẹe je wo esiwo.​—Rom 10:13-15.

12. Wọhọ epanọ o rrọ Ọnyano 33:13, eme Mosis ọ yare, kọ fikieme?

¹² Mosis ọ rọ usu riẹ avọ Jihova zaharo vievie he. Nọ Mosis ọ make rọ odẹ Ọghẹnẹ ru iruo igbunu buobu no, ọ rọ oma adhẹẹ ta kẹ Jihova nọ jọ o fiobọhọ kẹe riẹ ọyomariẹ ziezi. (Se Ọnyano 33:13.) Okenọ Mosis ọ rọ yare onana yọ ọ vrẹ ikpe udhone no, rekọ ọ riẹ nọ u gbe wo eware buobu nọ o re wuhrẹ kpahe Jihova, Ọsẹ oyoyou riẹ na.

13. Edhere vẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma rri usu mai kugbe Ọghẹnẹ ghaghae?

¹³ Eme ma rẹ sai wuhrẹ no onana ze? Oghẹrẹ kpobi nọ ma gọ Jihova kri te no kẹhẹ, ma re rri usu nọ ma wo kugbei evevere he. Edhere jọ nọ ma re ro dhesẹ nọ ma rri usu mai kugbe Ọghẹnẹ ghaghae họ, nọ ma tẹ be hae lẹ sei.

14. Fikieme olẹ u re ro fiobọhọ kẹ omai riẹ Ọghẹnẹ ziezi?

¹⁴ Ẹme nọ a rẹ ta kugbe o rẹ lẹliẹ usu imava kpekpe ziezi. Fikiere, hae lẹ se Ọghẹnẹ ẹsikpobi. Horie eva ra kpobi kẹe, whọ jọ ozọ u mu owhẹ hẹ. (Ẹf. 6:18) Krista nọ ọ be rria obọ Turkey ọ ta nọ: “Ẹsikpobi nọ me horie eva kẹ Jihova jẹ ruẹ oghẹrẹ nọ o ro fiobọhọ kẹ omẹ, o rẹ lẹliẹ uyoyou nọ me wo kẹe diwi ziezi, u ve je ru omẹ fievahọ iẹe vi epaọ anwẹdẹ. Oghẹrẹ nọ Jihova ọ be rọ kuyo elẹ mẹ u ru nọ mẹ rọ rehọ iẹe wọhọ Ọsẹ gbe Ogbẹnyusu mẹ.”

15. Ẹvẹ Jihova o dhesẹ Devidi ovie na?

¹⁵ Orẹwho nọ o roma mudhe kẹ Jihova Ọghẹnẹ no a jọ yẹ Devidi ovie na. Rekọ o rọnọ Devidi ọ jẹ gọ Ọghẹnẹ fikinọ ahwo uviuwou riẹ a be gọ Ọghẹnẹ hẹ. Ọ daoma wo usu okpekpe kugbe Ọghẹnẹ, yọ Jihova o you rie gaga. Jihova omariẹ ọ ta nọ Devidi yọ “ọzae nọ o kiehọ udu” riẹ. (Iruẹru 13:22) Ẹvẹ Devidi ọ sai ro wo usu okpekpe utioye kugbe Jihova?

16. Nọ Devidi o rri emama, eme o wuhrẹ kpahe Jihova?

¹⁶ Devidi o wuhrẹ kpahe Jihova no emama ze. Okenọ Devidi ọ jọ uzoge, ọ jẹ hae jọ obọ ẹwọ ẹsibuobu rẹrote igodẹ ọsẹ riẹ. O sae jọnọ oke nana o ro muhọ eroro kpahe eware nọ Jihova ọ ma. Wọhọ  oriruo, nọ Devidi ọ jẹ hai rri ehru evaọ aso, orọnikọ isi ibuobu na ọvo o je muẹrohọ họ. Ọ jẹ hai vuhu obọdẹ iruemu nọ Ọnọ ọ ma rai na o wo. Onana u duobọtei gaga te epanọ o ro kere nọ: “Idhiwu na i bi whowho oruaro Ọghẹnẹ via; ihru na i bi whowho iruo abọ riẹ.” (Ol. 19:1, 2) Nọ Devidi o roro kpahe oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ma ahwo-akpọ, ọ ruẹ nọ areghẹ Jihova o gbunu gaga. (Ol. 139:14) Nọ Devidi o roro kpahe iruo abọ Jihova, ọ tẹ ruẹ nọ ọyomariẹ o te oware ovo ho.​—Ol. 139:6.

17. Eme ma rẹ sai wuhrẹ nọ ma te roro didi kpahe emama?

¹⁷ Eme ma rẹ sai wuhrẹ no onana ze? Jọ emama e hae were owhẹ. O jọnọ thakpinọ whọ rrọ uzuazọ evaọ akpọ nana nọ erru ọ da fia na ọvo ho; daoma muẹrohọ erru nọ ọ rrọ emama Ọghẹnẹ. Hai roro didi kpahe oware nọ emama sa-sa i bi wuhrẹ owhẹ kpahe Jihova kẹdẹ kẹdẹ, te erao, ire, gbe ahwo-akpọ. Who te ru ere, whọ te hai wuhrẹ oware okpokpọ kpahe Ọsẹ oyoyou ra na kẹdẹ kẹdẹ. (Rom 1:20) Uyoyou nọ who wo kẹ Ọghẹnẹ u ti dhe ẹgẹga.

18. Wọhọ epanọ o rrọ Olezi avọ 18, eme Devidi o vuhumu?

¹⁸ Devidi o vuhumu nọ Jihova o bi fiobọhọ kẹe. Wọhọ oriruo, nọ Devidi ọ thọ igodẹ ọsẹ riẹ no obọ okpohrokpo gbe adaka, o vuhumu nọ Jihova họ ọnọ o fiobọhọ kẹe kpe erao ijihẹ yena. Nọ Devidi o fi Goliat, ogwara Filistia nọ ọ jọ ọgbaẹmo na kparobọ, ọ ruẹ vevẹ nọ Jihova o fiobọhọ kẹe. (1 Sam. 17:37) Yọ evaọ okenọ ọ va Sọl ovie nọ ọ jẹ re iẹe ihri na abọ, Devidi ọ riẹ re inọ Jihova o siwi rie na. (Olezi avọ 18, ẹme-obehru na) O hae jọnọ Devidi o wo omorro, ọ hae te ta nọ ogaga obọriẹ o ro ru eware nana. Rekọ o wo omaurokpotọ, oyejabọ nọ ọ rọ rọwo nọ Jihova o bi fiobọhọ kẹe.​—Ol. 138:6.

19. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo Devidi ze?

¹⁹ Eme ma rẹ sai wuhrẹ no onana ze? O gwọlọ nọ ma rẹ yare obufihọ Jihova. U te no ere no, ma rẹ daoma muẹrohọ oke kpobi nọ Jihova o fiobọhọ kẹ omai, gbe oghẹrẹ nọ o ro fiobọhọ kẹ omai. Ma te wo omaurokpotọ, ma te riẹ nọ u wo umuo nọ ẹgba mai o mu, gbe nọ Jihova họ ọnọ o bi fiobọhọ kẹ omai evaọ eware nọ ẹgba mai o te he. Ẹsikpobi nọ ma muẹrohọ nọ Jihova o fiobọhọ kẹ omai, usu nọ ma wo kugbei o te kpekpe vi epanọ o jọ. Isaac, oniọvo-ọmọzae jọ nọ ọ rrọ ukoko Jihova kri no evaọ obọ Fiji ọ ruẹ nọ ere o ginẹ rrọ. Ọ ta nọ: “Me te rri uzuazọ mẹ, mẹ rẹ ruẹ nọ Jihova o fiobọhọ kẹ omẹ no umuo okenọ me ro mu Ebaibol họ ewuhrẹ rite inẹnẹ. Onana u ru usu mẹ avọ Jihova kpekpe ziezi.”

20. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oghẹrẹ usu nọ Devidi avọ Ọghẹnẹ a wo ze?

²⁰ Devidi ọ rọ aro kele Jihova. Jihova ọ ma omai evaọ oghẹrẹ nọ ma sae rọ rehọ aro kele emamọ iruemu riẹ. (Emu. 1:26) Epanọ ma wuhrẹ kpahe iruemu Jihova te, ere ma te daoma rọ aro kele iei te. Devidi ọ riẹ kpahe Ọsẹ obọ odhiwu riẹ na ziezi, onọ u ru nọ ọ rọ rehọ aro kele iei evaọ oghẹrẹ nọ o je yerikugbe amọfa. Joma ta kpahe oriruo jọ. Devidi ọ thuzi Ọghẹnẹ evaọ okenọ o lele Bat-shiba bruẹnwae je ru nọ a ro kpe ọzae riẹ. (2 Sam. 11:1-4, 15) Rekọ Jihova ọ re ohrọ Devidi wọhọ epanọ Devidi ọ jẹ hae re ohrọ amọfa. Fikinọ Devidi o wo usu okpekpe kugbe Jihova, ọ jọ usu ivie nọ a mai you evaọ Izrẹl, yọ Jihova ọ jẹ hae  rehọ iẹe dhesẹ oriruo kẹ ivie Izrẹl efa.​—1 Iv. 15:11; 2 Iv. 14:1-3.

21. Wọhọ epanọ o rrọ Ahwo Ẹfisọs 4:24 gbe 5:1, irere vẹ ma re wo nọ ma tẹ be “rọ aro kele Ọghẹnẹ”?

²¹ Eme ma rẹ sai wuhrẹ no onana ze? O gwọlọ nọ ma rẹ “rọ aro kele Ọghẹnẹ.” Onana o rẹ kẹ omai erere, je fiobọhọ kẹ omai riẹ Ọghẹnẹ ziezi. Ma tẹ be hae rọ aro kele iruemu ezi riẹ, yọ ma bi je dhesẹ nọ mai ginọ emọ riẹ.​—Se Ahwo Ẹfisọs 4:24; 5:1.

22-23. Eme ọ rẹ via nọ ma te bi fi eware nọ ma bi wuhrẹ kpahe Jihova họ iruo?

²² Wọhọ epanọ ma ruẹ no na, Jihova ọ be rọ Ebaibol na gbe eware nọ ọ ma dhesẹ omariẹ kẹ omai. Iku idibo Ọghẹnẹ nọ i wo ẹrọwọ nọ ma rẹ sae rọ aro kele e vọ Ebaibol na, wọhọ Mosis gbe Devidi. Jihova o ru ẹkẹ abọ riẹ no. Oware nọ u kiọkọ họ, epanọ ma rẹ rọ daoma ruẹ eware nana nọ Jihova o bi dhesẹ kẹ omai na, roro didi kpahe ae jẹ gaviezọ.

²³ Eware nọ ma rẹ sai wuhrẹ kpahe Jihova i wo oba ha. (Ọtausi. 3:11) Orọnikọ epanọ ma riẹ kpahe iẹe te o mai wuzou hu, ukpoye kọ oware nọ ma bi ru kpahe eware nọ ma riẹ kpahe iẹe na. Ma te bi fi eware nọ ma wuhrẹ họ iruo jẹ be daoma rọ aro kele Ọsẹ oyoyou mai na, o ti gbe si kẹle omai. (Jem. 4:8) Ọ jọ Ebaibol na kẹ omai imuẹro inọ ọ rẹ nyasiọ ahwo nọ a be daoma riẹe ziezi ba vievie he, dazigbe.