1-2. (a) Eme o bi fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ no ẹdẹ te ẹdẹ? Ru ei vẹ. (b) Eme ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe?

“NỌ ME te roro kpahe ebẹbẹ nọ me fi kparobọ no, mẹ rẹ ta kẹ omamẹ nọ ẹgba obọmẹ mẹ sai ro fi ai kparobọ họ.” Kọ whọ ta ere no ẹdẹ jọ? Mai otujọ buobu ma ta ẹme nana no. Ẹsejọhọ whọ ta ẹme nana evaọ okenọ who roro kpahe epanọ whọ sai ro thihakọ nọ who kie ẹyao hayo nọ ohwo uviuwou ra jọ o whu. Nọ who roro kpemu, whọ ruẹ nọ “ogaga nọ u vi ogaga” nọ u no obọ Jihova ze whọ sai ro thihakọ ẹbẹbẹ na no ẹdẹ te ẹdẹ.​—2 Kọr. 4:7-9.

² Ma rẹ jẹ gwọlọ obufihọ ẹzi ọfuafo na re ma sae whaha iruemu akpọ omuomu nana. (1 Jọn 5:19) U te no ere no, ma rrọ ohọre kugbe “izi imuomu.” (Ẹf. 6:12) Ma te ta kpahe idhere ivẹ nọ ẹzi ọfuafo na o re ro fiobọhọ kẹ omai evaọ ebẹbẹ nana. Kẹsena ma vẹ te ta oware nọ ma rẹ sai ru re ẹzi ọfuafo na ọ sai fiobọhọ kẹ omai ziezi.

3. Edhere jọ vẹ Jihova o re ro fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ?

³ Ẹzi ọfuafo Jihova ọ rẹ kẹ omai ẹgba hayo ogaga nọ ma re ro ru oreva riẹ ghelọ ebẹbẹ nọ i bi te omai. Pọl ukọ na ọ ta nọ “ogaga Kristi” u fiobọhọ kẹe ruabọhọ egagọ Jihova ghelọ ebẹbẹ sa-sa nọ ọ rẹriẹ ovao dhe. (2 Kọr. 12:9) Nọ Pọl ukọ na o kpohọ erẹ usi uwoma ota avọ ivẹ, ọ daoma gaga evaọ usi uwoma ota na, yọ o je ru iruo nọ ọ rẹ rọ rẹrote omariẹ. Ọ jọ uwou Akwila avọ Prisila evaọ obọ Kọrint. Ọzae-avọ-aye nana a jẹ hai ru iwou-udhu. Fikinọ oghẹrẹ iruo evona Pọl o je ru, o kuomagbe ai ru iruo uwou-udhu na evaọ ubroke. (Iruẹru 18:1-4) Ẹzi ọfuafo na ọ kẹ Pọl ẹgba nọ ọ jẹ sae rọ kọ okọ nọ ọ rẹ rọ rẹrote omariẹ je ru iruo usi uwoma ota na.

4. Wọhọ epanọ o rrọ 2 Ahwo Kọrint 12:7b-9, ẹbẹbẹ vẹ Pọl ọ rẹriẹ ovao dhe?

 ⁴ Se 2 Ahwo Kọrint 12:7b-9. Eme họ otọ ẹme Pọl nọ o rrọ oria ikere nana, nọ ọ ta nọ “a kẹ omẹ unwe evaọ oma mẹ nọ u bi duwu omẹ”? Nọ unwe u te fidhe ohwo, o rẹ da wo umuo ho. Onana u dhesẹ nọ ẹme nọ Pọl ọ be ta na họ, o wo oghẹrẹ ẹbẹbẹ jọ nọ o jẹ kẹe uye gaga. O se rie “ukọ Setan” nọ o jẹ “hae tehe” (“hai kpe,” ẹme-obotọ) ọyomariẹ. Ẹsejọhọ o nwane rọnọ Setan hayo ikọ imuomu riẹ a jẹ wha uye Pọl ukọ na ze he, wọhọ ẹsenọ a je duwu unwe fihọ iẹe oma. Rekọ nọ ikọ imuomu na a muẹrohọ nọ “unwe” hayo oghẹrẹ edada jọ e rrọ Pọl oma, a tẹ jẹ daoma epanọ oware nana o rẹ rọ da Pọl viere. Kọ eme Pọl o ru?

5. Ẹvẹ Jihova ọ rọ kuyo elẹ Pọl?

⁵ Evaọ oke ọsosuọ, Pọl ọ jẹ gwọlọ epanọ “unwe” na u re ro noi oma. Ọ ta nọ: “Isiasa mẹ lẹ Olori na [Jihova] . . . inọ jọ u no omẹ oma.” Ghelọ epanọ Pọl ọ lẹ te, unwe na u no rie oma ha. Kọ onana u dhesẹ nọ Jihova ọ kuyo elẹ riẹ hẹ? Ọ kuyo rai. Jihova o si ẹbẹbẹ na no ho, rekọ ọ kẹ Pọl ẹgba nọ o ro thihakọ riẹ. Jihova ọ ta nọ: “Evaọ oma enọ e ga ha ogaga mẹ u re jo dhesẹ oma via vọvọ.” (2 Kọr. 12:8, 9) Yọ Ọghẹnẹ o fiobọhọ kẹe wo oghọghọ gbe udhedhẹ ghelọ ẹbẹbẹ na.​—Fil. 4:4-7.

6. (a) Ẹvẹ Jihova ọ sae rọ kuyo elẹ mai? (b) Eme ọ jọ oria ikere nọ ma fodẹ na kẹ owhẹ ọbọga?

⁶ Kọ u wo okejọ nọ whọ lẹ se Jihova inọ o si owhẹ no ẹbẹbẹ jọ wọhọ Pọl? Nọ whọ lẹ se Jihova gaga unuẹse buobu no yọ ẹbẹbẹ na ọ gbẹ jariẹ hayo o je tube dhe eyeyoma, kọ o jẹ kẹ owhẹ uye inọ ẹsejọhọ eva ra e be dha Jihova? O tẹ rrọ ere, kareghẹhọ oriruo Pọl. Jihova ọ te kuyo elẹ ra wọhọ epanọ ọ kuyo elẹ riẹ na. Ẹsejọhọ ọ te nwani si ẹbẹbẹ na no kẹ owhẹ hẹ. Rekọ ọ te rọ ẹzi ọfuafo riẹ kẹ owhẹ ẹgba nọ who ti ro thihakọ riẹ. (Ol. 61:3, 4) A sae rọ owhẹ “fotọ,” rekọ Jihova ọ te nyasiọ owhẹ ba ha.​—2 Kọr. 4:8, 9; Fil. 4:13.

7-8. (a) Ẹvẹ ẹzi ọfuafo na ọ rọ wọhọ ofou? (b) Ẹvẹ Pita o dhesẹ oghẹrẹ nọ ẹzi ọfuafo na o re ru iruo?

⁷ Edhere ọfa vẹ ẹzi ọfuafo na o bi ro fiobọhọ kẹ omai? Wọhọ epanọ ofou o re fiobọhọ fou okọ rri obonọ u bi kpohọ evaọ abade nọ ẹvohẹ ọ rrọ na, ere ẹzi ọfuafo na ọ be wọ omai haro kpohọ akpọ ọkpokpọ nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ na, ghelọ ebẹbẹ nọ ma be rẹriẹ ovao dhe nẹnẹ.

⁸ Pita nọ ọ jọ okuori, ọ riẹ kpahe okọ-ubio ziezi. Oyejabọ nọ ọ rọ rehọ eware nọ i kiekpahe okọ-ubio evaọ abade kẹ oriruo oghẹrẹ nọ ẹzi ọfuafo na o re ru iruo. O kere nọ: “A rọ ẹkwoma oreva ohwo-akpọ ruẹ eruẹaruẹ evaọ oke ọvo ho, rekọ ahwo a ta eme nọ i no obọ Ọghẹnẹ ze wọhọ epanọ ẹzi ọfuafo na ọ kpọ rai.” Ẹme Griki nọ a jọ etenẹ fa “kpọ” na họ “wọ.”​—2 Pita 1:21; ẹme-obotọ.

9. Eme ẹme na “wọ” nọ Pita ọ rọ kẹ ọtadhesẹ na o rẹ sae kareghẹhọ omai?

⁹ Eme ẹme na “wọ” nọ Pita ọ rọ kẹ ọtadhesẹ na o rẹ sae kareghẹhọ omai? Luk nọ o kere obe Iruẹru Ikọ na ọ wariẹ ẹme Griki nana nọ ọ jẹ ta kpahe okọ nọ ofou ọ “wọ” vrẹ. (Iruẹru 27:15) Ọzae jọ nọ ọ rẹ kiẹ eme Ebaibol riwi kokodo ọ ta nọ, “emamọ oriruo nọ u kiekpahe okọ-ubio” oye Pita o ro ru ẹme riẹ vẹ na, nọ ọ ta nọ ẹzi ọfuafo na ọ “wọ” ahwo nọ a kere Ebaibol na. Ẹme nọ Pita ọ ta na họ, wọhọ epanọ ofou ọ rẹ wọ okọ kpohọ obonọ o bi kpohọ na, ere ẹzi ọfuafo na ọ wọ hayo  kpọ eruẹaro gbe amọfa nọ a kere Ebaibol na. Ọzae ọvona nọ ọ rẹ kiẹ eme Ebaibol riwi na ọ ta nọ: “O wọhọ ẹsenọ eruẹaro na a kpare ewẹ-ehọ ekọ rai nọ ofou ọ rẹ wọ na kpehru ziezi.” Jihova o ru ẹkẹ abọ riẹ. Ọ rehọ “ofou” hayo ẹzi ọfuafo riẹ ze. Ahwo nọ a kere Ebaibol na a ru ẹkẹ abọ rai re. A kuvẹ re ẹzi ọfuafo na ọ kpọ hayo wọ ae.

10-11. Eware ivẹ vẹ ma re ru re ẹzi ọfuafo na ọ sai fiobọhọ kẹ omai? Kẹ oriruo.

¹⁰ Oke nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ je hae rọ wọ ahwo kere ẹme riẹ o vrẹ no. Dede na, ẹzi ọfuafo na o gbe bi fiobọhọ kẹ idibo Ọghẹnẹ nẹnẹ. Jihova o gbe bi ru ẹkẹ abọ riẹ. Ẹvẹ ma sai ro wo erere no obufihọ ẹzi Ọghẹnẹ ze nẹnẹ? Ma rẹ hae daoma ru ẹkẹ abọ mai. Ẹvẹ ma sai ro ru ere?

¹¹ Roro kpahe oriruo nana. Re ofou ọ sae wọ okọ na, ọdhokọ na o re ru eware ivẹ. Orọ ọsosuọ, o re fi okọ riẹ họ eria nọ ofou na ọ be jọ fou. Okọ riẹ o rẹ sai no oria ruọ oria ha otẹrọnọ u thabọ no oria nọ ofou na ọ be jọ fou. Orọ avọ ivẹ, o re si ewẹ-ohọ okọ na kpehru, je rovie ae ziezi. Uzẹme na họ, ofou na ọ tẹ be maki fou, o gbe rovie ewẹ-ohọ okọ na rri ofou na ha, okọ na o rẹ sai bi hi. Epọvo na re, ẹzi ọfuafo na ọvo ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ omai ruabọhọ egagọ Jihova. Re ma sai wo obufihọ riẹ, ma re ru eware ivẹ. Orọ ọsosuọ, ma re fi omamai họ oria nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ rrọ, koyehọ ma re ru eware nọ ẹzi ọfuafo na ọ rẹ wọ idibo Ọghẹnẹ ru. Orọ avọ ivẹ, o gwọlọ nọ ma rẹ “kpare ewẹ-ehọ ekọ mai nọ ofou ọ rẹ wọ na” kpehru ziezi, koyehọ ma re wobọ ziezi evaọ iruo nọ ẹzi ọfuafo ọ be kpọ na. (Ol. 119:32) Ma te ru eware nana, ẹzi ọfuafo na o ti fiobọhọ kẹ omai ruabọhọ egagọ Ọghẹnẹ ghelọ ukpokpoma gbe ebẹbẹ nọ ma rẹriẹ ovao dhe, ma vẹ te rọ enẹ thihakọ bẹsenọ ma rẹ ruọ akpọ ọkpokpọ nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ na.

12. Eme ma be te ta kpahe?

 ¹² Ma ta kpahe idhere ivẹ nọ ma sai ro wo obufihọ ẹzi ọfuafo na no. Ẹzi ọfuafo na ọ rẹ kẹ omai ẹgba je fiobọhọ kẹ omai ruabọhọ egagọ Ọghẹnẹ ghelọ ebẹbẹ nọ ma rẹriẹ ovao dhe kẹhẹ. O rẹ jẹ wọ omai, je fiobọhọ kẹ omai ru iruo nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma ru, onọ o rẹ lẹliẹ omai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Obọnana, ma be te ta kpahe eware ene nọ ma re ru re ẹzi ọfuafo na ọ sai fiobọhọ kẹ omai ziezi.

13. Wọhọ epanọ o rrọ 2 Timoti 3:16, 17, eme Ikereakere na e rẹ sai ru kẹ omai, kọ eme ma re ru tao?

¹³ Orọ ọsosuọ, hai wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ. (Se 2 Timoti 3:16, 17.) Ẹme Griki nọ a jọ etenẹ fa “ẹkwoma ẹzi Ọghẹnẹ” na u dhesẹ “ẹwẹ-okuo Ọghẹnẹ.” Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi riẹ hayo “ẹwẹ-okuo” riẹ fi eware nọ e riẹe iroro họ udu ahwo nọ a kere Ebaibol na. Ma te bi se Ebaibol na je roro didi kpahe eware nọ ma se, ithubro Ọghẹnẹ e vẹ ruọ iroro gbe udu mai. Ithubro nana nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi riẹ wọ ahwo kere na i ve ru omai yeri uzuazọ nọ o rẹ rọwokugbe oreva riẹ. (Hib. 4:12) Rekọ re ẹzi ọfuafo na ọ sai fiobọhọ kẹ omai ziezi, ma re fi oke họ nọ ma re ro se Ebaibol na kẹse kẹse je roro didi kpahe eware nọ ma se. Kẹsena Ẹme Ọghẹnẹ ọ vẹ te kpọ uruemu gbe ẹmeọta mai kpobi.

14. (a) Fikieme ma sae rọ ta nọ iwuhrẹ mai yọ “oria nọ ofou ọ be jọ fou”? (b) Ẹvẹ ma sai ro kpohọ iwuhrẹ avọ “ewẹ-ohọ okọ mai nọ ma rovie fihọ”?

¹⁴ Orọ avọ ivẹ, hai kuomagbe ibe Ileleikristi ra gọ Ọghẹnẹ. (Ol. 22:22) Ma sae ta nọ iwuhrẹ mai yọ “oria nọ ofou ọ be jọ fou.” Nọ ma tẹ rrọ ewuhrẹ, ẹzi Jihova ọ rrọ etẹe. (Evia. 2:29) Ẹvẹ ma sae rọ ta ere? Keme okenọ mai avọ ibe Ileleikristi mai ma te kokohọ kẹ egagọ, ma rẹ yare obufihọ ẹzi ọfuafo na jẹ so ile Uvie na nọ a rehọ no Ebaibol ze. Ma rẹ jẹ gaviezọ kẹ ithubro nọ i no Ebaibol ze, enọ inievo nọ a rọ ẹzi ọfuafo ro mu a be kẹ omai. Ẹzi ọfuafo ọvona o re je fiobọhọ kẹ inievo-emetẹ nọ a tẹ be ruẹrẹ oma kpahe kẹ idhesẹvia je ru ai. Rekọ re ẹzi na ọ sai fiobọhọ kẹ omai, ma rẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ iwuhrẹ jẹ kuyo. Ma te bi ru ere, kiyọ ma bi kpohọ iwuhrẹ avọ “ewẹ-ohọ okọ mai nọ ma rovie fihọ.”

15. Ẹvẹ ẹzi ọfuafo na o re ro fiobọhọ kẹ omai evaọ usi uwoma ota?

¹⁵ Orọ avọ esa, hai kpohọ usi uwoma ota. Ma tẹ be hae rọ Ebaibol na ta usi uwoma je wuhrẹ ahwo, yọ ma be kuvẹ re ẹzi ọfuafo na o fiobọhọ kẹ omai evaọ usi uwoma ota mai. (Rom 15:18, 19) Re ẹzi Ọghẹnẹ ọ sai fiobọhọ kẹ owhẹ ziezi, whọ rẹ daoma kpohọ usi uwoma ẹsikpobi, jẹ rọ Ebaibol na fiobọhọ kẹ ahwo. Edhere jọ nọ whọ sae rọ ta usi uwoma ziezi họ, nọ whọ tẹ be hai ru lele iriruo usi uwoma ota nọ e rrọ Obe Ewuhrẹ Uzuazọ gbe Usi Uwoma Ota mai na.

16. Edhere vẹ ẹzi ọfuafo na o re ro te omai obọ ovavo?

¹⁶ Orọ avọ ene, lẹ se Jihova. (Mat. 7:7-11; Luk 11:13) Edhere nọ ẹzi ọfuafo na o re ro te omai obọ ovavo họ, nọ ma tẹ yare Jihova evaọ olẹ. Oware ovo o rẹ sae whaha elẹ mai hi nọ i gbe ro te Jihova oma ha, hayo whaha ẹzi Ọghẹnẹ nọ o gbe ro te omai obọ họ. Makọ igbẹhẹ uwou-odi hayo Setan dede ọ rẹ sae whaha onana ha. (Jem. 1:17) Ẹvẹ u fo nọ ma rẹ lẹ re ẹzi ọfuafo na ọ sai fiobọhọ kẹ omai ziezi? Re ma kuyo onọ na, joma romatotọ ta kpahe ọtadhesẹ jọ  nọ o kiekpahe olẹ, onọ Luk ọvo o gbiku riẹ. *

17. Eme ma rẹ sai wuhrẹ kpahe olẹ no ọtadhesẹ Jesu nọ ọ rrọ Luk 11:5-9, 13 na ze?

¹⁷ Se Luk 11:5-9, 13. Ọtadhesẹ Jesu na o ru omai riẹ epanọ ma rẹ rọ yare ẹzi ọfuafo na. Evaọ ọtadhesẹ na, a kẹ ọzae na oware nọ ọ gwọlọ “fikinọ ọ gbaudu ruabọhọ” je kporo ẹthẹ na. Dede nọ o jọ aso, ọ gbaudu nyabru ogbẹnyusu riẹ re o fiobọhọ kẹe. (Rri mwb18 Ahrẹ.) Eme Jesu ọ ta nọ ọtadhesẹ nana ọ rẹ sai wuhrẹ omai kpahe olẹ. Ọ ta nọ: “Wha ruabọhọ ẹyare, a te kẹ owhai; wha ruabọhọ ẹgwọlọ, wha te ruẹ; wha ruabọhọ ekporo, a ti rovie kẹ owhai.” Kọ eme onana u wuhrẹ omai? Re ẹzi ọfuafo na o te fiobọhọ kẹ omai, o gwọlọ nọ ma rẹ ruabọhọ yare obufihọ riẹ.

18. Wọhọ epaọ ọtadhesẹ Jesu na, fikieme o sai ro mu omai ẹro nọ Jihova ọ te kẹ omai ẹzi ọfuafo riẹ?

¹⁸ Ọtadhesẹ Jesu na ọ rẹ sai je fiobọhọ kẹ omai ruẹ oware nọ o soriẹ nọ Jihova ọ rẹ rọ kẹ omai ẹzi ọfuafo na. Ọzae nọ a fodẹ evaọ ọtadhesẹ na ọ gwọlọ nọ ọ rẹ ghọ ọrara riẹ ziezi. O se rie gboja nọ ọ rẹ kẹ ọrara nọ ọ kpahe riẹ evaọ udevie aso emu, rekọ emu ọvo ọ jọ uwou na ha. Jesu ọ ta nọ ọrivẹ ọzae na ọ kẹ riẹ ebrẹdi fikinọ ọ gbaudu ruabọhọ jẹ yare. Eme họ otọ ẹme Jesu na? Otẹrọnọ ohwo-akpọ nọ ọ gba ha o fiobọhọ kẹ ọrivẹ riẹ nọ ọ ruabọhọ jẹ yare, kọ Ọsẹ obọ odhiwu mai nọ ọ rrọ wowou o gbe ti fiobọhọ kẹ ahwo nọ a be ruabọhọ yare iẹe ẹzi ọfuafo na? Fikiere, ma sae lẹ avọ imuẹro nọ Jihova ọ te kuyo elẹ mai nọ ma tẹ ruabọhọ be yare iẹe kpata kpata kẹ ẹzi ọfuafo na.​—Ol. 10:17; 66:19.

19. Eme ọ kẹ omai imuẹro nọ ma sai fi kparobọ?

¹⁹ O rẹ sai mu omai ẹro nọ oghẹrẹ kpobi nọ Setan ọ daoma te re o gele omai kie kẹhẹ, ọ te kparobọ họ. Fikieme? Keme ẹzi ọfuafo na o bi fiobọhọ kẹ omai evaọ idhere ivẹ. Orọ ọsosuọ, ọ be kẹ omai ẹgba nọ ma sai ro thihakọ ebẹbẹ. Orọ avọ ivẹ, ọ be wọ “ewẹ-ohọ okọ” mai, koyehọ o bi fiobọhọ kẹ omai ruabọhọ egagọ Jihova, bẹsenọ ma rẹ ruọ akpọ ọkpokpọ nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ na. Joma gbaemu nọ ma re wo erere no obufihọ ẹzi ọfuafo na ze!