1. Wọhọ epanọ a ru rie vẹ evaọ Ahwo Ẹfisọs 6:10-13, obọdẹ edhere vẹ Jihova o bi ro dhesẹ ọdawẹ kẹ omai? Ru ei vẹ.

OBỌDẸ edhere jọ nọ Jihova o bi ro dhesẹ ọdawẹ kẹ omai idibo riẹ họ, obọ nọ o bi fihọ kẹ omai mugba kẹ ewegrẹ mai. Setan avọ idhivẹri riẹ họ ewegrẹ nọ e be mae họre omai. Jihova ọ be vẹvẹ omai unu kpahe ewegrẹ nana, jẹ kẹ omai eware nọ ma sai ro fi ai kparobọ. (Se Ahwo Ẹfisọs 6:10-13.) Ma tẹ kuvẹ re Jihova o fiobọhọ kẹ omai jẹ rẹroso ẹe riẹriẹriẹ, ma rẹ sai fi Ẹdhọ kparobọ. Ma rẹ sai wo ọkpọ udu nọ Pọl ukọ na o wo. O kere nọ: “Ọghẹnẹ ọ tẹ rrọ abọ mai, ono ọ rẹ sae rọsuọ omai?”​—Rom 8:31.

2. Eme ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe?

² Mai idibo Jihova, ma re roro kpahe Setan avọ idhivẹri riẹ vrẹta ha. Oware nọ ma rẹ mae tẹrovi họ, epanọ ma re ro wuhrẹ kpahe Jihova jẹ gọe. (Ol. 25:5) Dede na, o gwọlọ nọ ma rẹ riẹ kpahe ugogo eware nọ Setan o bi ru. Fikieme? Re Setan ọ gbẹ viẹ omai họ họ. (2 Kọr. 2:11; ẹme-obotọ) Ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe ugogo edhere nọ Setan avọ idhivẹri riẹ a be rọ gwọlọ viẹ ahwo họ. Ma te jẹ ta kpahe epanọ ma sai ro fi ai kparobọ.

3-4. (a) Eme họ iruẹru-imizi? (b) Ẹvẹ ahwo a rọwo ogaga imizi te?

³ Iruẹru-imizi họ ugogo edhere nọ Setan avọ izi imuomu a be rọ viẹ ahwo họ. Ahwo nọ a re ru iruẹru-imizi a ta nọ a rẹ riẹ hayo ru eware nọ ahwo akpọ gheghe a rẹ sae  riẹ hayo ru hu. Wọhọ oriruo, ahwo jọ a ta nọ a rẹ sae rọ ẹva-ọgba riẹ oware nọ o te via evaọ obaro. Amọfa a re ru wọhọ ẹsenọ a bi lele ahwo nọ a whu no ta ẹme. Ejọ e rẹ ware-eda hayo ru emajiki, yọ a rẹ tubẹ gwọlọ nua amọfa. *

⁴ Ẹvẹ ahwo a rọwo ogaga imizi te? Ọkiẹriwo jọ nọ a ru evaọ erẹwho ikpegberee erọ Latin America gbe Caribbean u dhesẹ nọ abọvo abasa ahwo nọ a rrọ erẹwho nana a rọwo emajiki, eda, ẹva-ọgba, yọ enwenọ unu ahwo nana a rọwo nọ ohwo-akpọ ọ rẹ sai lele imizi ta ẹme. Ọkiẹriwo ọfa nọ a ru evaọ erẹwho ikpegberee Africa u dhesẹ nọ a tẹ ghale ahwo erẹwho nana kpohọ abava, ahwo nọ a bu vi abọ ọvo soso a rọwo nọ eda e rrọ. Oria kpobi nọ ma be rria kẹhẹ, ma rẹ yọroma kẹ iruẹru-imizi. O rrọ ere keme, Setan ọ be gwọlọ edhere nọ o re ro su “akpọ na soso” thọ.​—Evia. 12:9.

5. Ẹvẹ Jihova o rri iruẹru-imizi?

⁵ Jihova họ “Ọghẹnẹ nọ ọ rẹ ta uzẹme.” (Ol. 31:5) Ẹvẹ o rri iruẹru-imizi? O mukpahe iẹe! Jihova ọ ta kẹ ahwo Izrẹl nọ: “A rẹ jọ udevie rai ruẹ ohwo ọvo vievie he nọ ọ rẹ mahe ọmọzae riẹ hayo ọmọtẹ riẹ evaọ erae ro dhe idhe, ohwo kpobi nọ ọ rẹ gbẹva, ohwo kpobi nọ o re ru emajiki, ohwo kpobi nọ ọ rẹ gwọlọ oka oware nọ o te via, ọbo-ẹva, ohwo kpobi nọ ọ rẹ nua amọfa, ohwo kpobi nọ ọ rẹ nekpẹ mi ohwo nọ o re lele izi ta ẹme hayo ọgbẹva, hayo ohwo kpobi nọ ọ rẹ nekpẹ mi enọ i whu no. Keme ohwo kpobi nọ o bi ru eware enana ọ rẹ tọtọ Jihova oma.” (Izie. 18:10-12) Ileleikristi a gbẹ rrọ otọ Uzi nọ Jihova o jie kẹ emọ Izrẹl na ha. Rekọ, ma riẹ nọ oghẹrẹ nọ Jihova o rri iruẹru-imizi u ri nwene he.​—Mal. 3:6.

6. (a) Ẹvẹ Setan ọ be rọ rehọ iruẹru-imizi nwa ahwo oma? (b) Wọhọ epanọ o rrọ Ọtausiuwoma Na 9:5, eme họ uzẹme na kpahe ahwo nọ a whu no?

⁶ Jihova ọ be vẹvẹ omai unu kpahe iruẹru-imizi keme ọ riẹ nọ Setan ọ be rehọ iẹe nwa ahwo buobu oma. Setan ọ be rehọ iruẹru-imizi wha erue sa-sa haro, te erue inọ ahwo nọ a whu no a rrọ obojọ rria. (Se Ọtausiuwoma Na 9:5.) Setan ọ be jẹ rọ iruẹru-imizi ru ozọ mu ahwo, je ru ai kiuke ku Jihova. Ẹjiroro Setan họ re ahwo nọ a bi wobọ evaọ iruẹru-imizi a fievahọ izi imuomu viukpọ Jihova.

7. Eme Jihova ọ vuẹ omai?

⁷ Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, Jihova ọ be vuẹ omai oware nọ u fo nọ ma rẹ riẹ re Setan avọ idhivẹri riẹ a gbe su omai thọ họ. Joma ta kpahe eware jọ nọ ma rẹ sai ru rọ whaha Setan avọ idhivẹri riẹ.

8. (a) Ugogo edhere vẹ ma rẹ rọ whaha izi imuomu? (b) Ẹvẹ Olezi 146:4 o rọ fere erue Setan kpahe ahwo nọ a whu no via?

⁸ Se Ebaibol na je roro didi kpahe oware nọ who se. Onana họ ugogo edhere nọ ma rẹ rọ whaha erue nọ izi imuomu e be wha haro. Ẹme Ọghẹnẹ ọ wọhọ ọgbọdọ ọdada nọ ọ rẹ sae bẹre erue Setan lafi. (Ẹf. 6:17) Wọhọ oriruo, Ẹme Ọghẹnẹ o dhesẹ vevẹ nọ ohwo-akpọ ọ sai lele  ohwo nọ o whu no ta ẹme he. (Se Olezi 146:4.) O ru omai riẹ re inọ Jihova ọvo ọ rẹ sae ta uzẹme na kpahe oware nọ o te via evaọ obaro. (Aiz. 45:21; 46:10) Ma tẹ be hai se Ẹme Ọghẹnẹ kẹse kẹse je roro didi kpahe iẹe, ma ti wo orimuo nọ u re fiobọhọ kẹ omai whaha erue nọ izi imuomu na e be gwọlọ nọ ma rọwo na, ma ve je mukpahe erue itienana.

9. Oghẹrẹ iruẹru vẹ ma rẹ kẹnoma kẹ?

⁹ Se thahe thahe inọ who re ru oware ovo nọ u wobọ kugbe iruẹru-imizi hi. Mai uvi Ileleikristi ma re dhomahọ oghẹrẹ iruẹru-imizi evuevo ho. Wọhọ oriruo, ma rẹ nyabru ebo-eva hayo gwọlọ rọ edhere ọfa jọ kpobi lele ahwo nọ a whu no ta ẹme he. Wọhọ epanọ ma ta evaọ uzoẹme nọ o vrẹ na, ma rẹ whaha iruẹru ukio kpobi nọ ahwo a re ru fiki orọwọ inọ ahwo nọ a whu no a rrọ obojọ. Ma rẹ rọ isi hayo ẹva-ọgba gwọlọ riẹ kpahe obaro ho. (Aiz. 8:19) Ma riẹ nọ iruẹru itienana kpobi e rẹ wha ebẹbẹ ilogbo tha, je ru nọ ma rẹ rọ nya ruọ Setan avọ idhivẹri riẹ abọ.

10-11. (a) Nọ ahwo jọ a kurẹriẹ no evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, eme a ru? (b) Wọhọ epanọ o rrọ 1 Ahwo Kọrint 10:21, fikieme ma rẹ rọ rehọ aro kele Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ, kọ ẹvẹ ma sai ro ru ei?

¹⁰ Ku eware kpobi nọ i wobọ kugbe imizi fiẹ. Ahwo jọ nọ a jẹ rria Ẹfisọs evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ a je ru iruẹru-imizi. Nọ a kurẹriẹ no, a te ru oware jọ kpata kpata. Ebaibol na ọ ta nọ: “Ibuobu nọ i je ru iruẹru emajiki a kwa ebe rai kokohọ a tẹ mahe ae evaọ iraro ahwo kpobi.” (Iruẹru 19:19) Ahwo nana a ru oware kpobi nọ o gwọlọ re a sae whaha izi imuomu. Igho buobu a rọ dẹ ebe nọ a je ro ru iruẹru emajiki na. Rekọ a rọ ebe na ru ọghọ hayo zẹ ae kẹ amọfa ha, ukpoye a mahe rai kpobi. Oware nọ o mae jarai oja họ,  epanọ a re ro ru eva were Jihova orọnikọ epanọ ebe na e ghare te he.

¹¹ Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ yena? U fo nọ ma siobọno oware kpobi nọ u wobọ kugbe iruẹru-imizi. Te ighrodi, ikoko-ọghọ, hayo igbelẹ nọ a rẹ gba fihọ oma.​—Se 1 Ahwo Kọrint 10:21.

12. Enọ vẹ u fo nọ ma rẹ nọ omamai kpahe eware ẹkeriotọ mai?

¹² Roro kpahe eware nọ whọ be hai se je rri. Nọ omara nọ: ‘Kọ me bi se ebe, emagazini, hayo eware itanẹte nọ i wobọ kugbe imizi? Kọ ẹvẹ kpahe ile nọ mẹ be hae gaviezọ kẹ, ifimu gbe ighe etẹlẹvisiọno nọ mẹ be hai rri, gbe erozaha ividio nọ mẹ be romakẹ? Kọ enana jọ i wobọ kugbe imizi? Kọ a be jarai dhesẹ iruẹru eda, ogaga ebi, emajiki, ahwo nọ a rẹ rayẹ hayo da azẹ amọfa? Kọ a be jarai dhesẹ eda, emajiki gbe iruẹru itieye efa wọhọ eware omaweromẹ gheghe?’ Uzẹme, orọnikọ ebe hayo ifimu kpobi nọ a jọ dhesẹ eware nọ e rẹ via evaọ aruakpọ họ e nwani wobọ kugbe imizi hi. Nọ who te bi roro kpahe eware ẹkeriotọ nọ whọ be romakẹ, gbaemu nọ who re siomano oware kpobi nọ Jihova o mukpahe. Ma rẹ daoma wo “obruoziẹ-iroro ọfuafo” ẹsikpobi evaọ aro Ọghẹnẹ mai.​—Iruẹru 24:16. *

13. Eme ma rẹ whaha?

¹³ Who du hai gbiku kpahe izi imuomu hu. U fo nọ ma rẹ rọ aro kele Jesu evaọ  onana. (1 Pita 2:21) Jesu ọ jẹ rria obọ odhiwu taure ọ tẹ te ziọ otọakpọ, yọ ọ riẹ eware buobu kpahe Setan avọ idhivẹri riẹ. Ghele na, orọnikọ ọ jẹ hae ta kpahe eware nọ izi imuomu yena a ru no ho. Oware nọ o jọ Jesu oja họ, re o se isẹri kpahe Jihova, orọnikọ re o whowho usi Setan he. Nọ ma gbe bi gbiku kpahe izi imuomu hu, yọ ma be rọ aro kele Jesu. Ma rẹ rọ ẹmeunu mai dhesẹ nọ “emamọ eme e be họrọ evaọ udu” mai, koyehọ uzẹme na.​—Ol. 45:1.

14-15. (a) Fikieme ma gbẹ rọ dhozọ izi imuomu rororo ho? (b) Eme o dhesẹ nọ Jihova ọ be thọ idibo riẹ nẹnẹ?

¹⁴ Whọ dhozọ izi imuomu rororo ho. Evaọ akpọ omuomu nana, eware iyoma e rẹ sae via kẹ omai. Asidẹnte, ẹyao, hayo uwhu o rẹ sae via idudhe. Ma du roro nọ izi jọ nọ a rẹ ruẹ hẹ e be wha onana ze he. Ebaibol na ọ ta vevẹ nọ “oke gbe eware nọ a rẹro rai hi” e sai kpomahọ ohwo kpobi. (Ọtausi. 9:11) Jihova o dhesẹ via no inọ o wo ogaga vi idhivẹri na kpekufiẹ. Wọhọ oriruo, Ọghẹnẹ ọ kuvẹ re Setan o kpe Job hu. (Job 2:6) Evaọ oke Mosis, Jihova o dhesẹ via nọ o wo ogaga vi izerẹ Ijipti nọ i re ru emajiki. (Ọny. 8:18; 9:11) Jihova ọ kẹ Jesu ogaga nọ o ro gbolo Setan avọ idhivẹri riẹ no odhiwu ziọ otọakpọ. Yọ kẹle na, a ti gbolo ai fihọ ọgọdọ odidi, oria nọ a te sae jọ nwa ohwo ọvo oma ha.​—Evia. 12:9; 20:2, 3.

¹⁵ Ma wo imuẹro buobu nọ i dhesẹ nọ Jihova ọ be thọ idibo riẹ nẹnẹ. Roro kpahe onana: Ma be jọ oria kpobi evaọ akpọ na ta usi uwoma je wuhrẹ ahwo uzẹme na. (Mat. 28:19, 20) Ma be rọ enẹ fere eware imuomu nọ Setan o bi ru via. Uzẹme na họ, o hae jọnọ Setan o wo ẹgba nọ ọ rẹ rọ da iruẹru mai kpobi ji, ọ hai ti ru ere, rekọ ọ sai ru ei hi. Fikiere, u du gwọlọ nọ ma rẹ dhozọ izi imuomu rororo ho. Ma riẹ nọ “ibiaro Jihova i bi rri kpenẹ avọ enẹ evaọ otọakpọ na soso re o dhesẹ ẹgba riẹ fiki ahwo nọ a rehọ udu rai kpobi kẹe.” (2 Irv. 16:9) Ma tẹ rrọ abọ Jihova ẹsikpobi, idhivẹri na a sai ru oware ovo nọ o rẹ wha uye se omai ribri hi.

16-17. Kẹ oriruo jọ nọ u dhesẹ nọ o gwọlọ udu re ohwo ọ sae whaha izi imuomu.

¹⁶ O gwọlọ udu re ma sae whaha iruẹru-imizi, maero nọ egbẹnyusu hayo ahwo uviuwou mai a tẹ be ta nọ ma gbe kuomagbe ai ru onana ha, oware uyoma jọ o te via kẹ omai. Rekọ Jihova ọ rẹ ghale ahwo nọ a wo udu utiona. Roro kpahe oriruo oniọvo-ọmọtẹ nọ a re se Erica nọ ọ be rria Ghana. Ikpe udhegbọvo Erica ọ jọ nọ Isẹri Jihova a ro mu Ebaibol họ ewuhrẹ kugbei. Ọsẹ riẹ yọ ozerẹ ẹdhọ, uviuwou na o tẹ jẹ gwọlọ nọ oniọvo-ọmọtẹ na ọ rẹ re arao nọ a ro dhe idhe kẹ edhọ ọsẹ riẹ wọhọ epanọ a rẹ jọ uwou na ru anwẹdẹ. Erica ọ se, fikiere ahwo uviuwou na a tẹ ta nọ o bi rri edhọ na vo. Uviuwou na soso o rọwo nọ a gbe ru enẹ hẹ, edhọ na i ti ru ai kie ẹyao jẹ mọ oruẹ.

¹⁷ Ahwo uviuwou Erica a jẹ gwọlọ gbae họ re arao na, rekọ ọ rọwo vievie he, dede nọ o ga te epanọ ọ rọ kwa no uwou na. Isẹri Jihova jọ a te fi ei họ uwou. Enẹ Jihova ọ rọ rehọ uviuwou okpokpọ ghale iẹe, uviuwou Ileleikristi nọ e wọhọ inievo kẹe. (Mak 10:29, 30) Dede nọ ahwo uviuwou Erica a se riẹ jẹ tubẹ mahe eware riẹ, ọ talamu Jihova, kẹsena ọ tẹ họ-ame yọ enẹna ọ rrọ ọkobaro oke-kpobi. Ọ dhozọ idhivẹri hi. Erica ọ ta kpahe uviuwou riẹ na nọ, “Kẹdẹ kẹdẹ mẹ be lẹ nọ jọ ahwo uviuwou mẹ a kurẹriẹ bru Jihova ze re a te reawere ufuoma nọ ohwo o re wo nọ ọ tẹ be gọ Ọghẹnẹ oyoyou mai na.”

18. Eghale vẹ ma re wo nọ ma te fievahọ Jihova?

¹⁸ Orọnikọ mai kpobi ma te rẹriẹ ovao dhe oghẹrẹ odawọ utiona ha. Dede na, o gwọlọ nọ mai kpobi ma rẹ whaha izi imuomu je fievahọ Jihova. Ma te ru enẹ, ma ti wo eghale buobu yọ Setan ọ te sae rọ erue riẹ su omai thọ họ. Ofariẹ, ma te kuvẹ re ozọ izi imuomu o whaha omai egagọ Jihova ha. Maero na, usu mai kugbe Jihova o te kpekpe ziezi. Jemis o kere nọ: “Wha rehọ omarai kẹ Ọghẹnẹ; rekọ wha wọso Ẹdhọ, ọ te dhẹ siọ owhai ba. Wha si kẹle Ọghẹnẹ, o re ti si kẹle owhai.”​—Jem. 4:7, 8.