1. Eme o gwọlọ nọ mai kpobi ma re ru?

KỌ WHỌ te gwọlọ dhẹ ohrẹ nọ whọ riẹ nọ o rẹ bẹ ẹdhẹ, maero nọ oma o gbẹ ga owhẹ hẹ hayo nọ oma o tẹ rrọ owhẹ no? U muẹro nọ whọ te dhẹ hẹ. Rekọ, Pọl ukọ na ọ ta nọ Ileleikristi uzẹme kpobi a be dhẹ ohrẹ jọ. (Hib. 12:1) Yọ o gwọlọ nọ mai kpobi, te ọmaha te ọkpako, te ọnọ ọ gbẹ rrọ gaga te ọnọ oma o rrọ no, ma rẹ rọ ithihakọ dhẹ ohrẹ na te urere. Enẹ ọvo ma te sai ro wo osa nọ Jihova ọ te kẹ na.​—Mat. 24:13.

2. Wọhọ epanọ o rrọ 2 Timoti 4:7, 8, fikieme Pọl o ro te ohwo nọ ọ rẹ ta kpahe ohrẹ-odhẹ na?

² Pọl o te ohwo nọ ọ rẹ kẹ ohrẹ yena keme ọyomariẹ ọ “dhẹ ohrẹ na te urere.” (Se 2 Timoti 4:7, 8.) Tubọ eme họ ohrẹ nọ Pọl ọ ta kpahe na?

3. Eme họ ohrẹ nọ Pọl ọ ta kpahe na?

³ Ẹsejọ Pọl ọ rẹ rọ iriruo erozaha ahwo Griki oke anwae ro wuhrẹ eware jọ nọ i wuzou. (1 Kọr. 9:25-27; 2 Tim. 2:5) Unuẹse buobu, Pọl ọ rọ ohrẹ-odhẹ dhesẹ uzuazọ nọ Oleleikristi o re yeri. (1 Kọr. 9:24; Gal. 2:2; Fil. 2:16) Nọ ohwo ọ tẹ roma mudhe kẹ Jihova jẹ họ-ame no yọ o mu “ohrẹ” nana họ ẹdhẹ no. (1 Pita 3:21) Nọ Jihova o te kuenu uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ kẹe no yọ ọ dhẹ ohrẹ na te urere no.​—Mat. 25:31-34, 46; 2 Tim. 4:8.

4. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

⁴ Ẹvẹ ohrẹ ugbothabọ avọ uzuazọ nọ Oleleikristi o re yeri i ro tho ohwohwo? U wo eware sa-sa nọ i ro tho ohwohwo. Joma ta kpahe esa jọ. Orọ ọsosuọ, u wo edhere nọ ma rẹ jọ dhẹ; orọ avọ ivẹ, ma rẹ tẹrovi oka hayo urere ohrẹ na; orọ avọ esa, ma re thihakọ ebẹbẹ kpobi nọ i te omai evaọ etoke ohrẹ-odhẹ na.

5. Oghẹrẹ uzuazọ vẹ u fo nọ ma re yeri, kọ fikieme?

⁵ Re ohwo nọ ọ be dhẹ ohrẹ ọ sai wo osa riẹ tobọ, edhere nọ ahwo nọ a ru ọruẹrẹfihotọ na a salọ ọ rẹ jọ dhẹ. Epọvo na re, ma tẹ gwọlọ wo osa uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, o gwọlọ nọ ma re yeri uzuazọ mai evaọ edhere nọ u fo Oleleikristi. (Iruẹru 20:24; 1 Pita 2:21) Rekọ, Setan avọ ahwo nọ a rrọ abọ riẹ a gwọlọ nọ ma lele edhere yena ha; a be gwọlọ nọ ma “kuomagbe ai.” (1 Pita 4:4) A rẹ rehọ omai se ẹkoko fiki uzuazọ nọ ma bi yeri, jẹ gwọlọ dhesẹ nọ edhere nọ a rrọ na ọye ọ mai woma, inọ u re ru ohwo wo ufuoma. Rekọ ọrue koikoi a be ta na.​—2 Pita 2:19.

6. Eme who wuhrẹ no iku Brian na ze?

⁶ Ohwo kpobi nọ o bi kuomagbe enọ e rrọ akpọ Setan dhẹ ohrẹ ọ te ruẹ nọ edhere yena o rẹ wha ufuoma ze he; u re ru ohwo jọ ọrigbo. (Rom 6:16) Ere o via kẹ Brian. Ọsẹgboni riẹ a jẹ daoma fiobọhọ kẹe re o yeri uzuazọ nọ u fo Oleleikristi. Rekọ nọ o te ikpe ikpegbọ no, avro ọ tẹ ruọ ẹe udu sọ edhere yena ọ te kẹe evawere. Brian ọ tẹ jiroro nọ o re yeri uzuazọ riẹ wọhọ enọ e rrọ akpọ Setan. Ọ ta nọ: “Mẹ riẹ vievie he inọ oghẹrẹ uzuazọ nana nọ me roro nọ o rẹ wha ufuoma ze na o te lẹliẹ omẹ mu eware iyoma họ eruo. Nọ oke o be nyaharo na, me te mu imu egaga họ ẹrehọ, mu idi họ ẹda thomawa, je mu ọfariẹ-ogbe họ. Ikpe buobu nọ i lele i rie, me te mu imu nọ e tubẹ ga vi erọ ọsosuọ na họ ẹrehọ, ibuobu rai e tẹ te reria omẹ azẹ no. . . . Me te mu imu egaga họ ẹzẹ re mẹ ruẹ ugho dẹ eware nọ mẹ be hae rehọ na.” Uwhremu na, Brian o te bruoma kpiroro, jẹ gbaemu nọ o re koko izi Jihova. O te nwene oghẹrẹ uzuazọ nọ o je yeri na, ọ tẹ họ-ame evaọ 2001. Enẹna o bi wo uvi evawere fiki uzuazọ Oleleikristi nọ o bi yeri. *

7. Wọhọ epanọ o rrọ Matiu 7:13, 14, idhere ivẹ vẹ e riẹ?

⁷ O ginẹ roja gaga re ma lele emamọ edhere evaọ uzuazọ. Setan ọ gwọlọ nọ mai kpobi ma siọ ohrẹ na ba ẹdhẹ evaọ edhere ọhwahwa “nọ o bi su kpohọ uzuazọ” na, re ma fa ruọ edhere nọ o riama fihọ nọ ahwo buobu evaọ akpọ na a rrọ na. Edhere yena ahwo a mae rrọ, yọ oye o mae lọhọ ẹnya. Rekọ “o bi su kpohọ ọraha.” (Se Matiu 7:13, 14.) Re ma sae daji edhere uzuazọ na ababọ oware jọ nọ u re ru omai fa ruọ abọdekọ, ma re fievahọ Jihova je yoẹme kẹe.

8. Nọ ọdhẹ-ohrẹ o te kie, eme o re ru?

⁸ Ahwo nọ a be dhẹ ohrẹ ugbothabọ, obaro ọvo a re rri re oware ovo u gbe gele ai kie he. Ghele na, ọdhẹ-ohrẹ ọ sai kpowọ họ ọdhẹ-ohrẹ ọfa hayo jowọ fihọ ọmọgọdọ, onọ ọ rẹ sai gele iei kie. Ọ tẹ maki kie, ọ rẹ sakpama jẹ ruabọhọ ohrẹ na. Orọnikọ oware nọ u gele i rie kie na ọ rẹ tẹrovi hi, rekọ epanọ ọ sae rọ dhẹ ohrẹ na te urere je wo osa na tobọ.

9. Ma te zoruẹ hayo kie, eme ma re ru?

⁹ Nọ ma be dhẹ ohrẹ uzuazọ na, ma sai zoruẹ ẹsibuobu, ma sae ta ẹme thọ je ru eware thọ. Yọ inievo mai nọ ma gbẹ rrọ ohrẹ na a sai ru oware jọ nọ o rẹ kẹ omai uye. U re gbe omai unu hu nọ o tẹ via ere. Mai ọvuọvo ọ gba ha, yọ edhere ọhwahwa ọvona mai kpobi ma be jọ dhẹ ohrẹ na. Fikiere ma re kpoma họ ohwohwo ẹsejọ. Pọl ọ ta nọ ẹsejọ oniọvo jọ ọ sai ru omai “oware jọ nọ u re ru [omai] go.” (Kọl. 3:13) Rekọ, ukpenọ ma rẹ tẹrovi oware nọ u ru omai zoruẹ hayo kie na, joma tẹrovi osa na. Ma tẹ maki kie, joma sakpama re ma ruabọhọ ohrẹ na. Nọ ma te fi ẹgo họ eva jẹ se thahe thahe nọ ma rẹ kpama ha, ma te sae dhẹ ohrẹ na te urere he yọ osa na u ti te omai obọ họ. U te no ere no, amọfa nọ a be daoma dhẹ ohrẹ evaọ edhere ọhwahwa na a ve ti kpowọ họ omai, ae omarai a ve ti kie.

10. Eme ma rẹ whaha re ma gbẹ jọ “utho ezoruẹ” kẹ amọfa ha?

¹⁰ Oware ofa nọ ma rẹ whaha re ma gbẹ jọ “utho ezoruẹ” kẹ inievo mai hi họ, ma re si ikẹ hẹ inọ oghẹrẹ nọ ma gwọlọ a re yeri uzuazọ rai. (Rom 14:13, 19-21; 1 Kọr. 8:9, 13) Oghẹrẹ utiona ma ro wo ohẹriẹ no ahwo nọ a be dhẹ ohrẹ gheghe. A re lele edhẹ-ohrẹ efa hrowo oma, yọ omomọvo ọ rẹ daoma epanọ o re ro wo osa na kẹ omobọ riẹ ọvo. Omobọ rai ọvo a re roro kpahe. Fikiere, a rẹ gwọlọ tunye edhẹ-ohrẹ efa họ akotọ re ae omarai a ruẹse jọ aro. Wo ohẹriẹ, ma bi lele ohwohwo hrowo oma ha evaọ ohrẹ uzuazọ na. (Gal. 5:26; 6:4) Utee mai họ, re ma fiobọhọ kẹ ahwo buobu dhẹ ohrẹ na te  urere, re ma gbe wo osa uzuazọ na kugbe. Fikiere ma rẹ daoma ru lele ohrẹ Pọl ukọ na nọ ọ ta nọ ma “gwọlọ ewoma [obọmai] ọvo ho, rekọ ewoma amọfa re.”​—Fil. 2:4.

11. Eme ọdhẹ-ohrẹ ọ rẹ tẹrovi, kọ fikieme?

¹¹ U te no edhere nọ a be jọ dhẹ nọ a re rri no, edhẹ-ohrẹ a rẹ tẹrovi ekuhọ ohrẹ na. O tẹ make rọnọ a be kparo ruẹ oria nọ a te dhẹ te na ha, a rẹ jọ iroro ruẹ omarai inọ a dhẹ ohrẹ na te urere no je bi mi osa na. Nọ a te bi roro kpahe osa nọ a ti wo na, o rẹ kẹ ae ẹgba ruabọhọ ohrẹ na.

12. Eme Jihova ọ ya eyaa riẹ kẹ omai?

¹² Evaọ ohrẹ nọ ma rrọ na, Jihova ọ ya eyaa kẹ idibo riẹ nọ a tẹ dhẹ te urere, a ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ obọ odhiwu hayo evaọ aparadase otọakpọ. Ebaibol na ọ ta kpahe eghale nana re ma hai roro kpahe epanọ eware nọ ma te reawere rai i woma te. Ma tẹ be hai roro kpahe eghale nana ẹsikpobi, u ti fiobọhọ kẹ omai thihakọ evaọ ohrẹ na. Ma te kuvẹ re oware ovo u gele omai kie riẹriẹriẹ hẹ.

13. Obufihọ vẹ ma wo nọ edhẹ-ohrẹ gheghe a wo ho?

¹³ Evaọ ohrẹ arozaha nọ ahwo Griki a jẹ hae dhẹ, oma o jẹ hae rrọ ae, yọ a jẹ hai wo edada sa-sa re. Rekọ oware nọ o jẹ hai fiobọhọ kẹ ai kpobi họ, ẹgba nọ ọ rrọ ae oma gbe oghẹrẹ nọ a wuhrẹ oma rai fihọ no. Wọhọ edhẹ-ohrẹ yena, a bi wuhrẹ omai oghẹrẹ nọ ma rẹ rọ dhẹ ohrẹ uzuazọ na. Rekọ ma wo oware jọ nọ edhẹ-ohrẹ ahwo Griki na a wo ho. Jihova ọ rẹ sae kẹ omai ẹgba, yọ ma riẹ nọ ẹgba riẹ o wo umuo ho. Ma tẹ rẹroso Jihova, ọ ya eyaa nọ o ti wuhrẹ omai jẹ kẹ omai ẹgba.​—1 Pita 5:10.

14. Ẹvẹ eme nọ e rrọ 2 Ahwo Kọrint 12:9, 10 e sai ro fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ?

¹⁴ Pọl ukọ na ọ rẹriẹ ovao dhe ebẹbẹ buobu. U te no ekela gbe ukpokpoma amọfa no, oma o jẹ hae rrọe ẹsejọ yọ o wo ẹbẹbẹ jọ nọ o se “unwe evaọ oma.” (2 Kọr. 12:7) Rekọ ọ kuvẹ re ebẹbẹ nana e whaha iẹe ohrẹ uzuazọ na ha, ukpoye o rri rai wọhọ uvẹ nọ o re ro fievahọ Jihova. (Se 2 Ahwo Kọrint 12:9, 10.) Fiki emamọ iroro nana nọ Pọl o wo na, Jihova o fiobọhọ kẹe evaọ ebẹbẹ riẹ kpobi.

15. Oghẹrẹ uvẹ vẹ ma ti wo nọ ma tẹ rọ aro kele Pọl?

¹⁵ O sae jọ nọ a la omai eka hayo kẹ omai oghẹrẹ uye jọ no fiki ẹrọwọ mai. Oma o sae lọhọ omai, yọ ẹyao ọ sae kẹ omai uye ẹsejọ. Rekọ ma tẹ rọ aro kele Pọl, ebẹbẹ yena kpobi e sae jọ uvẹ nọ Jihova o re ro fiobọhọ kẹ omai.

16. Oma o gbẹ make ga owhẹ tere he, eme whọ rẹ sai ru?

¹⁶ Kọ whọ rrọ akaba-ọmo, hayo whọ be mọ ẹyao jọ nọ ọ be jọ owhẹ kpama no ehwa ha? Kọ ighilawọ i mu owhẹ họ ẹrrọ no, hayo whọ gbẹ be ruẹ ude tere he? O tẹ rrọ ere, kọ whọ te sai lele izoge nọ oma rai o gbẹ ga dhẹ ohrẹ uzuazọ na? Ee, whọ sai ru ei. Inievo buobu nọ e kpako no, gbe enọ oma o ga tere he a rrọ ohrẹ uzuazọ na. Orọnikọ ẹgba obọrai a be sai ro ru onana ha. Jihova ọ be kẹ ae ẹgba keme a be hae gaviezọ kẹ iwuhrẹ ukoko na evaọ ifonu, hayo rọ ekwakwa itanẹte rri ividio iwuhrẹ na. Yọ a be hae ta usi uwoma kẹ edọkita, enọso, gbe imoni rai.

17. Ẹvẹ Jihova o rri ahwo nọ owho hayo ẹyao ọ be lahiẹ?

¹⁷ Whọ jọ owho hayo ebẹbẹ ẹyao i ru  owhẹ roro vievie he inọ whọ gbẹ te sae dhẹ ohrẹ uzuazọ na ha. Jihova o you owhẹ gaga fiki ẹrọwọ ra gbe eware kpobi nọ who ru no evaọ egagọ riẹ anwọ ikpe buobu ze na. Enẹna whọ mae gwọlọ obufihọ riẹ, yọ ọ te siọ owhẹ ba ha. (Ol. 9:10) Ukpoye, o ti tube si kẹle owhẹ vi epaọ anwẹdẹ. Muẹrohọ ẹme nọ oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ ẹyao ọ be lahiẹ ọ ta, inọ: “Nọ eyao nọ e rrọ omẹ oma i bi dhe ebuebu na, mẹ ruẹ nọ re mẹ ta usi uwoma kẹ ahwo o gbẹ be lọhọ tere he. Rekọ mẹ riẹ nọ umutho nọ mẹ be sai ru na o be wha evawere se Jihova, yọ onana o be lẹliẹ eva were omẹ re.” Nọ eva e gbẹ be were owhẹ hẹ, kareghẹhọ nọ Jihova ọ rrọ kugbe owhẹ. Roro kpahe oriruo Pọl, re whọ jẹ kareghẹhọ ẹme uduotahawọ riẹ, inọ: “Oma o rẹ were omẹ okenọ mẹ ga ha, . . . keme okenọ mẹ ga ha, ẹsiẹe me re wo ogaga.”​—2 Kọr. 12:10.

18. Ẹbẹbẹ ologbo vẹ idibo Jihova jọ a bi thihakọ riẹ?

¹⁸ U wo ẹbẹbẹ ọfa nọ ahwo nọ a be dhẹ ohrẹ uzuazọ na a bi thihakọ riẹ. Onana yọ ẹbẹbẹ nọ amọfa a rẹ sae ruẹ hẹ hayo wo otoriẹ riẹ hẹ. Wọhọ oriruo, a bi thihakọ ọkora ọgaga hayo awaọruọ nọ ọ da rai oma fia. Ẹvẹ ma sae rọ ta nọ ẹbẹbẹ nọ idibo Jihova nana a bi thihakọ riẹ na yọ ẹbẹbẹ ologbo? Keme, nọ ohwo ọ tẹ rrọ akaba-ọmo hayo nọ o te wiri obọ, ohwo kpobi ọ rẹ riẹ nọ o wo ẹbẹbẹ jẹ gwọlọ fiobọhọ kẹe. Rekọ, nọ ọkora ọgaga ọ tẹ rrọ ohwo oma hayo nọ oware jọ o tẹ be thọ kugbe ẹvori riẹ, whọ rẹ kake riẹ hẹ inọ o bi thihakọ ẹbẹbẹ jọ. Ohwo nana ọ be reoja wọhọ epanọ ohwo nọ o wiri obọ ọ be reoja na, rekọ amọfa a re weri kẹe te epanọ a re weri kẹ ọnọ o wiri obọ na ha.

19. Eme ma wuhrẹ no oriruo Mẹfiboshẹt ze?

¹⁹ Otẹrọnọ whọ gbẹ be sai ru te epanọ who je ru vẹre he, yọ o rrọ owhẹ oma nọ ahwo a riẹ epanọ eware e rrọ kẹ owhẹ hẹ, oriruo Mẹfiboshẹt o sae kẹ owhẹ uduotahawọ. (2 Sam. 4:4) Mẹfiboshẹt ọ ko, yọ u wo okejọ nọ Devidi ovie na ọ jẹ fo ẹe gheghe gheghe. Whaọ orọnikọ Mẹfiboshẹt họ ọnọ ọ wha ebẹbẹ na ze he. Ghele na, ọ vioja hayo dha eva ha; ukpoye eware iwoma nọ i te rie obọ evaọ uzuazọ i je ru eva were iẹe. O yere Devidi gaga fiki uwowou nọ o dhesẹ kẹe evaọ okenọ u kpemu. (2 Sam. 9:6-10) Fikiere okenọ Devidi ọ fo ẹe ekueku, Mẹfiboshẹt ọ daoma wo otoriẹ oware nọ o via na. Ọ kuvẹ re ethobọ Devidi e lẹliẹ eva dhae he. Yọ ọ fuọ Jihova ha fiki oware nọ Devidi o ru  na. Mẹfiboshẹt o roro kpahe oware kpobi nọ ọ rẹ sai ru ro fiobọhọ kẹ Devidi, ovie nọ Jihova o ro mu. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Jihova o ru nọ a ro kere emamọ oriruo Mẹfiboshẹt fihọ Ebaibol na re ma wo erere noi ze.​—Rom 15:4.

20. Ẹbẹbẹ vẹ inievo jọ a wo fiki awaọruọ ọgaga, kọ imuẹro vẹ a wo?

²⁰ Fiki awaọruọ ọgaga, o rrọ bẹbẹ kẹ inievo mai jọ re a hai kuomagbe ahwo. O rẹ sae jọ bẹbẹ kẹ ae re a jọ oria nọ ahwo buobu a rrọ, ghele na a be hai kpohọ iwuhrẹ ukoko gbe ikokohọ. O rẹ bẹ ae re a lele ọrara ta ẹme, ghele na a be hae ta usi uwoma kẹ ahwo. Otẹrọnọ ere o rrọ kẹ owhẹ, riẹ nọ whẹ ọvo o rrọ ere kẹ hẹ. Amọfa buobu a bi thihakọ ẹbẹbẹ nana re. Hae kareghẹhọ nọ eva e be were Jihova inọ whọ be rọ eva ra kpobi gọe. Egagọ riẹ nọ whọ gbẹ be ruabọhọ na u dhesẹ nọ ọ be ghale owhẹ jẹ be kẹ owhẹ ẹgba. * (Fil. 4:6, 7; 1 Pita 5:7) Otẹrọnọ whọ be gọ Jihova ghelọ ẹbẹbẹ ẹyao, owho, hayo awaọruọ ọgaga, jọ u mu owhẹ ẹro nọ who bi ru Jihova eva were.

21. Eme Jihova o ti fiobọhọ kẹ omai kpobi ru?

²¹ Ma yere Ọghẹnẹ gaga inọ ohẹriẹ o rrọ ohrẹ-odhẹ gheghe avọ onọ Pọl ọ ta kpahe na. Evaọ ohrẹ ahwo Griki oke anwae na, omọvo o re wo osa na. Rekọ evaọ ohrẹ uzuazọ na, Oleleikristi kpobi nọ o thihakọ te urere o re wo osa uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. (Jọn 3:16) Evaọ ohrẹ-odhẹ gheghe, edhẹ-ohrẹ na kpobi a rẹ jọ gaga evaọ ugboma, o gbẹ rrọ ere he a sae kparobọ họ. Rekọ evaọ ohrẹ uzuazọ na, oma otu mai jọ o gbẹ ga tere he, ghele na ma be ruabọhọ ohrẹ na. (2 Kọr. 4:16) Jihova o ti fiobọhọ kẹ omai kpobi dhẹ ohrẹ na te urere!