NỌ ẸKPORO abade Atlantic ọ be tehe okọ nọ o rọ ovao rri ofẹ Europe na, yọ George Young nọ ọ rrọ usu ahwo nọ a jọ okọ na o bi roro kpahe ibi Uvie nọ ọ kọ fihọ Brazil no avọ evawere. * Rekọ nọ okọ na u bi bi haro na, Brọda Young o te muhọ erorokpahe unuakpọ okpokpọ nọ ọ be nya na, ekwotọ Spain avọ Portugal. O bi rẹro nọ o te te obei, o ti ru ọruẹrẹfihotọ rọkẹ evuẹ ogbotu nọ Brọda J. F. Rutherford ọ te kẹ, yọ ọ te jẹ ghale emebe-evẹvẹ nọ i bu te idu egba-esa (300,000)!

Nọ Brọda Young o te Lisbon evaọ 1925, ọ tẹ ruẹ nọ ozighi ọ rrọ obei. Ọkparesuọ ahwo utu esuo-ohrowo nọ a re se republican nọ o romavia evaọ ukpe 1910 u ru nọ isuẹsu ohwo nọ ọ jọ osu evaọ Lisbon oke yena i ro kuhọ. Egagọ Katọlik e gbẹ jọ ẹkwotọ na wo ogaga tere he. Ahwo a te ti wo ufuoma vi epaọ anwẹdẹ, rekọ ozighi ọ gbẹ jọ orẹwho na.

Nọ Brọda Young ọ be nwani ru ọruẹrẹfihotọ nọ Brọda Rutherford ọ te rọ kẹ ovuẹ riẹ na, egọmeti ọ tẹ fa isoja fihọ oria kpobi fiki omaa nọ utu esuo-ohrowo jọ o rọ gwọlọ rehọ esuo na. Okere-obe ukoko Kristẹndọm nọ a re se British and Foreign Bible Society ọ tẹ vẹvẹ Brọda Young unu nọ ọ te rẹriẹ ovao dhe ọwọsuọ ọgaga. Ghele na, Brọda Young ọ yare uvẹ mi ahwo nọ a be rẹrote afe-arozaha Camões Secondary School re Brọda Rutherford ọ sae jọ etẹe kẹ ovuẹ na, yọ a rọwo kẹe.

Edẹ ikpegbesa Asoi o te ti te, ẹdẹ nọ a fihọ nọ Brọda Rutherford ọ te rọ kẹ ovuẹ na. Oma o tẹ jẹ kpakpa omai inọ jọ oke na u te vẹrẹ! Ma ta emebe nọ ma bi ro whowho ovuẹ na mu igbẹhẹ, a tẹ jẹ jọ ebe-usi whowho uzoẹme ovuẹ ogbotu na, “Epanọ Whọ Sae rọ Rria Otọakpọ na Bẹdẹ Bẹdẹ.” Otu egagọ Kristẹndọm nọ e be wọso ọruẹrẹfihotọ na a tẹ rọ ọwhọwhọ kere uzoẹme jọ fihọ obe-usi rai be rọ vẹvẹ ahwo unu kpahe inievo na, bi se ae “eruẹaro erue.” Ahwo ọwọsuọ na a jọ oria nọ a rẹ rọ ruọ afe-arozaha na be kẹ ahwo buobu ebe nọ a be rọ vuẹ ahwo inọ iwuhrẹ Brọda Rutherford e gba ha.

Ghele na, afe-arozaha na ọ vọ avọ ahwo nọ a bu te idu ivẹ (2,000), yọ a tubẹ ta kẹ amọfa nọ a bu tere inọ jọ a zihe kpo fikinọ oria na o gba rai hi. Ahwo jọ nọ ovuẹ na o be were gaga, a gadiẹ ewewe ifi evaọ oka avọ oka afe-arozaha na; yọ efa e gadiẹ ehru ekwakwa arozaha nọ e jọ afe-arozaha na.

Ọruẹrẹfihotọ na ọ nya kpatiẹ rite urere he. Nọ u te oke jọ, ahwo ọwọsuọ na a te je ru edo jẹ rọ egbara fotọ raha. Rekọ Brọda Rutherford ọ daezọ rai hi, ọ tẹ romatotọ gadiẹ ehru emẹjẹ re ogbotu na ọ ruẹsi yo uvo riẹ. Nọ ọ kẹ ovuẹ na re no evaọ enwenọ udevie-aso, ahwo nọ a bu vi odu ọvo gbe egba-ivẹ (1,200) nọ a dhesẹ isiuru a te kere odẹ gbe adrẹse rai fihotọ inọ a gwọlọ wo ebe ukoko na. Okiokiọ riẹ, obe-usi nọ a re se O Século o tẹ niyẹrẹ kpahe ovuẹ ogbotu Brọda Rutherford na.

Evaọ Azie 1925, a te mu emagazini Uwou-Eroro  Na họ ewo evaọ ẹvẹrẹ Portugal. (Uwou-Eroro ẹvẹrẹ Portugal o kake romavia no evaọ obọ Brazil taure oke nana u te ti te.) Enwenọ oke yena Ọmọ-Uwuhrẹ Ebaibol nọ a re se Virgílio Ferguson o ro mu omaa họ ẹma epanọ ọ rẹ rọ kwa kpobọ Portugal nyai fiobọhọ evaọ iruo Uvie na. Oniọvo nana o lele Brọda Young ru iruo no vẹre evaọ uwou ogha osese nọ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na a jọ evaọ Brazil. U gbe kri hi, Virgílio avọ aye riẹ nọ a re se Lizzie a tẹ ruọ okọ kpohọ Portugal nyae wariẹ kuomagbe Brọda Young. Okenọ Brọda Ferguson ọ rọ nya na o jọ ẹruoke keme oke yena yọ Brọda Young ọ be te nwani ru re ọ kwa kpohọ ofẹ ofa nọ u kugbe Soviet Union rọkẹ iruo usiuwoma ota na.

Nọ isoja e rọ ogaga rehọ esuo Portugal no, a tẹ rọ osu nọ ọ rẹ ta họ ahwo obọ mu, a tẹ jẹ wọso inievo na vi epaọ anwẹdẹ. Dede na, udu u nyuhu Brọda Ferguson hi, ukpoye ọ jowọ nọ ọ rẹ rọ thọ umutho emọ-uwuhrẹ Ebaibol nọ e jariẹ je ru ọruẹrẹfihotọ nọ a rẹ rọ wha iruo usiuwoma ota na haro. O mi egọmeti uvẹ re a hae jọ uwou riẹ ru ewuhrẹ noke toke. A tẹ kẹe uvẹ yena evaọ Akpe 1927.

Evaọ ukpe ọsosuọ ọrọ esuo ọgbahọ na, ahwo nọ a bu te egba ene gbe udhuvẹ-gbikpe (450) a fi obe họ evaọ Portugal inọ a gwọlọ Uwou-Eroro Na. U te no ere no, a rehọ ebe esese gbe emebe-evẹvẹ whowho uzẹme na evaọ unuakpọ Portugal soso, nọ o kẹre te Angola, Azores, Cape Verde, East Timor, Goa, Madeira, gbe Mozambique.

Evaọ 1929, ọzae Portugal nọ ọ rẹ rẹrote ọgbọ nọ a re se Manuel da Silva Jordão ọ tẹ ziọ Lisbon evaọ Portugal. Evaọ okenọ ọ jọ Brazil, ọ gaviezọ kẹ ovuẹ ogbotu jọ nọ Brọda Young ọ kẹ. Ọ kaki vuhu uzẹme na mu yọ o ja riẹ oja re o fiobọhọ kẹ Brọda Ferguson ta usiuwoma na kẹre. Enẹna nọ usiuwoma ota gbe ebe-ikere o dowọ muotọ no na, ukoko nọ a tohọ no evaọ Lisbon u te bi vihọ!

Evaọ 1934, Brọda Ferguson avọ aye riẹ a te zihe kpobọ Brazil. Rekọ oke yena, yọ a kọ ibi uzẹme na fihọ Portugal no. Ghelọ ebẹbẹ nọ e jọ Europe evaọ etoke nọ ẹmo ọ jọ Spain gbe Ẹmo Akpọ II, utu ahwo nọ a dede uzẹme na rehọ evaọ Portugal a dadamu iruo Uvie na. Evaọ etoke jọ, a jọ wọhọ erae nọ e be joma fu no, rekọ evaọ 1947 nọ a vi Brọda John Cooke nọ ọ jọ usu imishọnare ọsosuọ nọ i nwrotọ no isukulu Giliad nọ a vi kpohọ obei, o tẹ wọhọ nọ erae utu nana e wariẹ da no. Kẹsena ẹvi ọ tẹ jẹ romavia noke toke evaọ unu iwhowho-uvie nọ e jọ ẹkwotọ na. Makọ okenọ egọmeti o fi awhaha họ iruo Isẹri Jihova na evaọ 1962, a gbe je wo ẹvi ghele. Evaọ Akpegbivẹ 1974 nọ egọmeti o kuenu kẹ egagọ Isẹri Jihova inọ a rẹ sai ru iruẹru rai, iwhowho-uvie nọ e jọ orẹwho na a bu te idu ikpegbesa (13,000).

Nẹnẹ, iwhowho-uvie nọ e rrọ Portugal gbe ikoliko nọ a be jọ jẹ ẹvẹrẹ Portugal, nọ o kẹre te Azores gbe Madeira a bu vi idu udhuvẹ-gbikpe (50,000). Emọ ahwo jọ nọ e gaviezọ kẹ ovuẹ nọ Brọda Rutherford ọ kẹ evaọ 1925 na a rrọ usu iwhowho-uvie nana.

Ma yere Jihova gaga gbe Ileleikristi ọsosuọ yena nọ e rọ udu dhe iruo usiuwoma ota na, enọ e jọ ‘egbodibo Kristi Jesu rọkẹ erẹwho na.’​—Rom 15:​15, 16.​—Iruẹru Mai erọ Oke nọ U Kpemu evaọ obọ Portugal.