1. Eme Ileleikristi a re ru re a sae dhẹ ohrẹ uzuazọ na te urere?

ILELEIKRISTI a be dhẹ ohrẹ uzuazọ. Te ma mu ohrẹ na họ obọ hayo ma dhẹ ohrẹ na te ikpe buobu no, o gwọlọ nọ ma rẹ ruabọhọ iẹe bẹsenọ ma rẹ dhẹ te urere. Uthubro nọ Pọl ukọ na ọ kẹ Ileleikristi obọ Filipai o sai ru omai wo ọwhọ nọ ma rẹ rọ dhẹ ohrẹ uzuazọ na te urere. Okenọ ileta Pọl na i ro te inievo na obọ yọ Ileleikristi jọ evaọ ukoko yena a gọ Jihova te ikpe buobu no. A jẹ dhẹ ziezi, rekọ ọ kareghẹhọ ae inọ a ruabọhọ ohrẹ na avọ ithihakọ. Ọ gwọlọ nọ a rọ aro kele oriruo riẹ, nọ ọ “be daoma kpobi le utee” na.​—Fil. 3:14.

2. Fikieme ma sae rọ ta nọ uthubro nọ Pọl ọ kẹ Ileleikristi obọ Filipai na o nyaze evaọ ẹruoke?

² Uthubro nọ Pọl ọ kẹ Ileleikristi obọ Filipai na o nyaze evaọ ẹruoke. Anwẹnọ a rọ tuọ ukoko Filipai na họ a be rọ wọso ae. Pọl avọ Saelas a kpobọ Filipai evaọ 50 C.E. nọ a jọ eruẹaruẹ ta kẹ Pọl inọ ọ “nyaze obọ Masidonia.” (Iruẹru 16:9) No umuo oke yena vrẹ ọwọsuọ na o ro muhọ. A jọ obei ruẹ aye jọ nọ a re se Lidia nọ “ọ jẹ gaviezọ, Jihova o te rovie udu riẹ ziezi” re o yo usi uwoma na. (Iruẹru 16:14) U kri hi, tei te ahwo uviuwou riẹ a tẹ họ-ame. Rekọ Ẹdhọ o te vi uzou lahwe. Ezae okpẹwho na a si Pọl avọ Saelas bru isu ẹwho na, jẹ wọ eku họ ae uzou inọ a be wha ozighi fihọ oria kpobi. Onana o wha riẹ ze nọ a ro kpe Pọl avọ Saelas, fi ai họ uwou-odi, uwhremu na a tẹ vuẹ ae nọ a no okpẹwho na. (Iruẹru 16:16-40) Kọ oma o lọhọ e rai? Vievie! Kọ ẹvẹ o jọ kẹ inievo nọ e rrọ ukoko nọ a tohọ obọ na? U woma kẹhẹ inọ ae omarai a thihakọ! U muẹro nọ emamọ oriruo nọ Pọl avọ Saelas a fihotọ u fiobọhọ kẹ ae gaga.

3. Eme Pọl ọ riẹ vevẹ, kọ enọ vẹ ma te ta kpahe?

³ Pọl ọ gba riẹ mu nọ o re si uke kpemu hu. (2 Kọr. 4:16) Ghele na, ọ riẹ nọ re ọ sae dhẹ ohrẹ na te urere, o gwọlọ  nọ ọ rẹ tẹrovi osa na. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo Pọl na ze? Oriruo inievo vẹ evaọ oke mai na u dhesẹ nọ ma rẹ sai thihakọ te urere ghelọ ebẹbẹ nọ i te omai kẹhẹ? Kọ ẹvẹ ẹruore nọ ma wo ọ sai ro fiobọhọ kẹ omai gbaemu nọ ma rẹ ruabọhọ ohrẹ uzuazọ na?

4. Eme Pọl o ru rọ ruabọhọ iruo odibọgba na ghelọ epanọ eware e jọ kẹe?

⁴ Pọl ọ daoma gaga nọ o ro kere ileta se inievo obọ Filipai na, keme oke nana eware e lọhọ kẹe he. A mu rie imu evaọ Rom inọ o re no uwou ze he. Ọ jẹ sai kpohọ otafe kẹ usi uwoma ota ha. Ghele na, ọ jẹ hae ta usi uwoma kẹ ahwo nọ a nyabru ei ze, je kere ileta se ikoko nọ e jọ ugbothabọ. Epọvo na re, Ileleikristi buobu nọ e be sai no uwou ze nẹnẹ hẹ, a be rọ uvẹ kpobi ta usi uwoma kẹ ahwo nọ a nyabru ae ze. A be hai je kere ileta uduotahawọ se ahwo nọ a rẹ sai dihọ iwou hu.

5. Wọhọ epanọ Pọl ọ ta evaọ Ahwo Filipai 3:12-14, eme o fiobọhọ kẹe tẹrovi ohrẹ uzuazọ na?

⁵ Pọl ọ kuvẹ re eware efa e rehọ iroro riẹ hẹ, te eware nọ o le tobọ no hayo iruthọ riẹ evaọ okenọ u kpemu. Ọ tubẹ ta nọ u wuzou re ọ “kpairoro vrẹ eware nọ e rrọ obemu” re ọ sai “le eware nọ e rrọ obaro” hayo dhẹ ohrẹ na te urere. (Se Ahwo Filipai 3:12-14.) Eware vẹ e hae sae rehọ iroro Pọl? Orọ ọsosuọ, ọ jọ ohwo nọ a riẹ odẹ, nọ ọ jọ ohwo ologbo evaọ egagọ ahwo Ju. Ghele na, o rri eyena fihọ “eware ezuzu.” (Fil. 3:3-8) Orọ avọ ivẹ, dede nọ o kpokpo Ileleikristi gaga taure o te ti kurẹriẹ, ọ kuvẹ hẹ re oyena u ru ei si uke kpemu. Orọ avọ esa, o roro ẹdẹvo ho inọ iruo riẹ evaọ egagọ Jihova i te no. Pọl ọ romakẹ iruo odibọgba na ziezi dede nọ a fi rie họ uwou-odi, a kpe rie, rọ itho fi ei, okọ u zue rie, ọ tẹ jẹ jọ ababọ emu gbe iwu evaọ etoke jọ. (2 Kọr. 11:23-27) Ghelọ epanọ Pọl ọ daoma te no evaọ egagọ Ọghẹnẹ gbe ebẹbẹ nọ i te rie na, ọ riẹ nọ ọ rẹ gbẹ ruabọhọ ohrẹ na. Ere u fo nọ ma re ru nẹnẹ re.

6. Eme họ “eware nọ e rrọ obemu” nọ u fo nọ ma rẹ kpairoro vrẹ?

⁶ Ẹvẹ ma sae rọ “kpairoro vrẹ eware nọ e rrọ obemu,” wọhọ epanọ Pọl o ru? O sae jọnọ udu u re brukpe omai otujọ fiki izieraha mai erọ okenọ u kpemu, rekọ o gwọlọ nọ ma rẹ daoma whaha onana. U ti woma re whọ kiẹ kpahe idhe ẹtanigbo Kristi na evaọ uwuhrẹ omobọ ra. Ma te ru uwuhrẹ, roro didi, jẹ lẹ kpahe emamọ uzoẹme yena, ma gbe ti mu ruawa ha. Ẹsejọhọ udu u gbe ti brukpe omai hi fiki izieraha nọ Jihova ọ rọvrẹ omai no. Roro kpahe oware ofa nọ ma rẹ sai wuhrẹ mi Pọl. Inievo jọ a nyasiọ iruo nọ a jẹ jọ hwa ae okposa ba re a sai wo oke ziezi kẹ iruo Uvie na. O tẹ rrọ ere, kọ ma ti si iroro no eware nọ ma hai ti le tobọ no evaọ akpọ na? (Ik. 11:4-6; Ọtausi. 7:10) “Eware nọ e rrọ obemu” e sae jẹ jọ eware nọ ma ru no evaọ ukoko na hayo edawọ nọ ma thihakọ rai evaọ okenọ u kpemu. Uzẹme, ma tẹ be hae kareghẹhọ oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ ghale omai je fiobọhọ kẹ omai evaọ okenọ u kpemu o sai si omai kẹle Ọsẹ obọ odhiwu mai. Rekọ, joma du roro vievie he inọ onọ ma ru evaọ egagọ Jihova u te no.​—1 Kọr. 15:58.

7. (a) Wọhọ epanọ o rrọ 1 Ahwo Kọrint 9:24-27, eme o gwọlọ re ma sae dhẹ ohrẹ uzuazọ na te urere? Kẹ oriruo.

⁷ Pọl o wo otoriẹ ẹme Jesu na ziezi nọ ọ ta nọ: “Wha dawo ẹgba rai kpobi.” (Luk  13:23, 24) Pọl ọ riẹ nọ o gba riẹ họ nọ ọ rẹ dawo ẹgba riẹ kpobi te urere wọhọ epanọ Kristi o ru. Oyejabọ nọ ọ rọ ta nọ uzuazọ Oleleikristi o wọhọ ohrẹ-odhẹ. (Se 1 Ahwo Kọrint 9:24-27.) Ohwo nọ ọ be dhẹ ohrẹ ọ rẹ tẹrovi oka ohrẹ na, yọ ọ rẹ kuvẹ hẹ re eware efa e rehọ iroro riẹ. Wọhọ oriruo, ahwo nọ a rẹ dhẹ ohrẹ evaọ udevie ẹwho nẹnẹ a rẹ sae ruẹ eware nọ a ro dhe eki gbe eware efa nọ e rẹ sae rehọ iroro ohwo. Kọ who roro nọ ọdhẹ-ohrẹ jọ o ti dikihẹ re ọ jọ unwido rri eware nọ a ro dhe uwou-eki jọ? O re ru ere vievie he otẹrọnọ ọ gwọlọ kparobọ evaọ ohrẹ na! Epọvo na re, nọ ma be dhẹ ohrẹ uzuazọ na, ma rẹ whaha eware nọ e rẹ rehọ iroro mai. Ma tẹ tẹrovi obọ oka ohrẹ na, be dawo ẹgba mai kpobi wọhọ epanọ Pọl o ru, ma ti wo osa na!

8. Ebẹbẹ esa vẹ ma te ta kpahe?

⁸ Joma ta kpahe ebẹbẹ esa nọ e rẹ sai ru oma lọhọ omai. Nọ oware nọ ma bi rẹro riẹ o gbẹ kaki te omai obọ họ, nọ oma mai o gbẹ ga tere he, gbe ebẹbẹ nọ i re siotọ. U ti fiobọhọ kẹ omai nọ ma te wuhrẹ kpahe oghẹrẹ nọ amọfa a ro thihakọ eware nana.​—Fil. 3:17.

9. Eme ọ rẹ sae via nọ irẹro mai i gbe rugba ha?

⁹ Nọ oware nọ ma bi rẹro riẹ o gbẹ kaki te omai obọ họ. Idibo Jihova a bi rẹro emamọ eware nọ Jihova ọ ya eyaa riẹ. Nọ Habakọk ọ ta nọ ọ hẹrẹ okenọ Jihova o ti ro si emuemu no Juda bẹ no, Jihova ọ ta kẹe nọ o “gbe rẹro riẹ.” (Hab. 2:3) Rekọ, oware nọ ma bi rẹro riẹ o gbẹ be kake tha ha, oma o sae lọhọ omai evaọ iruo Uvie na. Udu o rẹ sai tube whrehe omai. (Itẹ 13:12) Ere o via evaọ etoke 1914. Evaọ oke yena inievo buobu nọ a rọ ẹzi wholo a je roro nọ a ti kpobọ odhiwu evaọ ukpe yena. Rekọ nọ o via ere he, eme inievo nọ i wo ẹrọwọ a ru?

10. Eme ọzae-avọ-aye jọ a ru nọ irẹro rai i rugba ha evaọ okenọ a rẹro riẹ?

¹⁰ Joma ta kpahe inievo ivẹ jọ nọ i fi ẹbẹbẹ otiọye kparobọ. Brọda Royal Spatz  ọ họ-ame evaọ 1908 nọ ọ jọ ikpe udhe. U mu oniọvo nana nọ ọ jọ okpodhiwu na ẹro ziezi inọ o te gbẹ raha oke he re o te ti kpobọ odhiwu. Evaọ 1911 nọ ọ ta ẹme orọo kẹ oniọvo-ọmọtẹ nọ a re se Pearl, ọ ta kẹe re inọ: “Whọ riẹ oware nọ o be te via evaọ 1914. Otẹrọnọ ma te ruọ orọo, u fo re ma raha oke riẹ hẹ!” Kọ ọzae-avọ-aye nana a siọ ohrẹ uzuazọ na ba fikinọ a kpobọ odhiwu evaọ 1914 hi? Ijo, keme epanọ a re ro ru oreva Jihova a tẹrovi, orọnikọ epanọ a re ro kpobọ odhiwu hu. A gba riẹ mu nọ a rẹ ruabọhọ ohrẹ na avọ ithihakọ. Royal avọ Pearl a ginẹ ruabọhọ iruo Uvie na ikpe buobu nọ i lele i rie bẹsenọ a ro ku iruo otọakpọ rai họ. Avro ọ riẹ hẹ, whẹ omara who bi rẹro oke nọ Jihova o ti ro ru odẹ riẹ fo, dhesẹ via nọ esuo riẹ ọ mai woma, je ru eyaa riẹ kpobi gba. Jọ u mu owhẹ ẹro nọ eware nana kpobi i ti rugba evaọ oke nọ Jihova o fihọ. Bọwo oke yena, joma gbẹ hae dawo ẹgba mai kpobi evaọ egagọ Ọghẹnẹ, joma si uke kpemu vievie he nọ eware nọ ma bi rẹro rai i gbe ri rugba ha.

11-12. Fikieme ma sae gbẹ rọ ruabọhọ egagọ Jihova nọ oma mai o gbẹ make ga tere he? Kẹ oriruo.

¹¹ Nọ oma mai o gbẹ ga tere he. O gwọlọ nọ ọdhẹ-ohrẹ o re wo ẹgba re ọ sae dhẹ ohrẹ riẹ te urere, rekọ orọnọ ẹgba otiọna ma gwọlọ re usu mai kugbe Jihova o tẹ jọ gaga ha. Evaọ uzẹme, inievo buobu nọ oma rai o ga tere he a gba riẹ mu nọ a re gbe wo ẹnyaharo evaọ egagọ Ọghẹnẹ. (2 Kọr. 4:16) Wọhọ oriruo, u wo oniọvo-ọmọzae nọ a re se Arthur Secord * nọ oma o ga tere he, nọ ọ kpako te ikpe udhone gbe eree no, yọ ọ rrọ iruo Ebẹtẹle te ikpe udhuvẹ gbe ikpegbisoi no. Ẹdẹjọ enọso ọ tẹ nyaziọ ehwa nọ Brọda Secord ọ jọ re ọ rẹrotei. Enọso na o te rri rie jẹ ta kẹe avọ ọdawẹ nọ: “Brọda Secord, ugboma ra na u ru iruo kẹ Jihova gaga no.” Rekọ Brọda Secord ọ tẹrovi eware nọ o ru vrẹ no ho. Nọ ọ jẹlẹ ovao rri enọso na, ọ tẹ hwẹ jẹ ta nọ: “Ee, uzẹme whọ ta na. Dede na, orọnikọ eware nọ ma ru vrẹ no e mae roja ha. Ukpoye kọ eware nọ ma bi ru no umuo oke nana vrẹ.”

¹² Ẹsejọhọ u kri gaga no nọ whọ be rọ gọ Jihova, yọ enẹna ẹyao ọ be jọ owhẹ ru te epaọ anwẹdẹ hẹ. O tẹ rrọ ere, whọ jọ udu u whrehe owhẹ hẹ. Jọ u mu owhẹ ẹro nọ iruo nọ who ru evaọ okenọ u kpemu e rrọ ghaghae kẹ Jihova. (Hib. 6:10) Ghelọ oghẹrẹ nọ uzuazọ o rrọ kẹ owhẹ enẹna  kẹhẹ, kareghẹhọ nọ orọnikọ epanọ ma ru bu te evaọ egagọ Jihova u re dhesẹ epanọ ma you rie te he. Ukpoye, ma tẹ be rọ eva efuafo ru iruo na jẹ dawo ẹgba mai kpobi, u re dhesẹ nọ ma you rie ziezi. (Kọl. 3:23) Jihova ọ riẹ epanọ ẹgba mai o te, yọ o re rẹro oware nọ ma rẹ sai ru hu mi omai hi.​—Mak 12:43, 44.

13. Eme ọ via kẹ Anatoly avọ Lidiya, kọ ẹvẹ oriruo rai o sai ro fiobọhọ kẹ omai ruabọhọ ohrẹ na ghelọ edawọ?

¹³ Ebẹbẹ nọ i bi siotọ. Idibo Jihova jọ a thihakọ ebẹbẹ gbe ukpokpoma ikpe buobu no. Wọhọ oriruo, ikpe ikpegbivẹ Anatoly Melnik * ọ jọ nọ a mu ọsẹ riẹ, a te fi ei họ uwou-odi, kẹsena a tẹ whae kpobọ Siberia nọ o rehọ emaele idu ene (4,000) thabọ no ahwo uviuwou riẹ nọ a jọ obọ Moldova. Ukpe nọ u lele i rie, a te je mu Brọda Anatoly Melnik, te oni riẹ gbe ọsẹgboni ologbo riẹ kpobọ Siberia. Uwhremu na, a tẹ rọ udugaga mu ewuhrẹ họ ẹnya evaọ iwhre efa, rekọ o jẹ hae rehọ emaele udhe taure a te ti obei, yọ ekpahe egaga e jọ. Evaọ oke ofa, a te je mu Brọda Anatoly Melnik fihọ uwou-odi ikpe esa siọ aye riẹ Lidiya avọ ọmọtẹ rai nọ ọ jọ ukpe ọvo ba. Ghelọ ikpe nana kpobi nọ ebẹbẹ i je te ai na, Anatoly avọ uviuwou riẹ a ruabọhọ egagọ Jihova. Ikpe udhone-gbivẹ Anatoly ọ kpako te no enẹna yọ ọ rrọ omọvo Ogbẹgwae Uwou Ogha evaọ Central Asia. Wọhọ Anatoly avọ Lidiya, joma dawo ẹgba mai kpobi evaọ egagọ Jihova. Joma gbe thihakọ wọhọ epanọ ma bi ru anwẹdẹ.​—Gal. 6:9.

14. Eme Pọl ọ riẹ nọ o re ru re ọ sai le utee riẹ tobọ?

¹⁴ U mu Pọl ẹro nọ ọ te dhẹ ohrẹ na te urere. Okpodhiwu ọ rrọ yọ o je rẹro nọ o ti wo “osa use obọ odhiwu” na. Rekọ ọ riẹ nọ taure onana o sae lọhọ, o gwọlọ nọ o re serihọ họ, ọ rẹ ‘daoma riẹ kpobi.’ (Fil. 3:14) Pọl ọ kẹ ahwo Filipai oriruo jọ re u fiobọhọ kẹ ae tẹrovi oware nọ a ti wo tobọ evaọ ohrẹ na.

15. Oghẹrẹ vẹ Pọl ọ rọ rehọ oriruo emotọ tuduhọ Ileleikristi obọ Filipai awọ inọ a “daoma kpobi” fihọ utee rai?

¹⁵ Pọl ọ kareghẹhọ ahwo Filipai inọ ae omarai yọ emotọ evaọ obọ odhiwu. (Fil. 3:20) Fikieme o rọ gwọlọ nọ a rẹ kareghẹhọ onana? Evaọ oke yena, ahwo buobu a jẹ gwọlọ nọ a rẹ jọ emotọ Rom fiki erere  nọ ọ riẹ. * Rekọ, obọ odhiwu nọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo a jọ rrọ emotọ na o mai woma, keme eghale nọ a ti wo e mai bu. Re ohwo ọ jọ ọmotọ Rom yọ oware ovuovo ho nọ a tẹ rehọ iẹe wawo ọmotọ evaọ obọ odhiwu! Oyejabọ nọ Pọl ọ rọ tuduhọ Ileleikristi obọ Filipai awọ inọ a “ru wọhọ emotọ evaọ oghẹrẹ nọ u fo usi uwoma kpahe Kristi na.” (Fil. 1:27, ẹme-obotọ) Nẹnẹ, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo a be ruabọhọ yeri uzuazọ nọ u dhesẹ nọ a tẹrovi utee uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ rai evaọ obọ odhiwu.

16. Te ma wo ẹruore obọ odhiwu hayo aparadase otọakpọ, eme ma rẹ ruabọhọ ru wọhọ epanọ o rrọ Ahwo Filipai 4:6, 7?

¹⁶ Otẹrọnọ ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ obọ odhiwu ma wo hayo ẹruore aparadase otọakpọ, ma rẹ ruabọhọ yeri uzuazọ nọ u dhesẹ nọ ma tẹrovi utee na. Oghẹrẹ nọ uzuazọ o rrọ kẹ omai kpobi kẹhẹ, ajọ ma rri emu vievie he; joma kuvẹ re oware ovuovo o whaha omai ẹnyaharo nọ ma re wo evaọ egagọ Jihova ha. (Fil. 3:16) O sae jọnọ ma hẹrẹ eware nọ ma bi rẹro rai bẹ no hayo oma mai o gbẹ ga te epaọ ọsosuọ họ. O sae jẹ jọnọ ma thihakọ ebẹbẹ gbe ukpokpoma ikpe buobu no. Oghẹrẹ nọ o rrọ kpobi kẹhẹ, whọ “ruawa kpahe oware ovo ho.” Ukpoye, hae lẹ olẹ ayare-ọgaga jẹ ta eva ra kpobi kẹ Ọghẹnẹ. O ti ru owhẹ wo oghẹrẹ udhedhẹ nọ who rẹro riẹ hẹ.​—Se Ahwo Filipai 4:6, 7. 

17. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?

¹⁷ Wọhọ ọdhẹ-ohrẹ nọ ọ dhẹ kẹle urere no nọ ọ be daoma riẹ kpobi, joma tẹrovi obọ oka ohrẹ uzuazọ na jẹ gbaemu nọ ma rẹ dhẹ ohrẹ na te urere. Oghẹrẹ nọ uyero gbe ẹgba mai o rrọ kẹhẹ, joma tẹrovi eware iwoma nọ ma bi rẹro rai jẹ ruabọhọ ohrẹ uzuazọ na. Eme ma re ru re ma sai gbe thihakọ evaọ ohrẹ na, rọ ovao rri obonọ u fo jẹ dhẹ evaọ oghẹrẹ nọ o gbẹ rọ bẹ omai no ho? Uzoẹme nọ o rrọ aro na u ti fiobọhọ kẹ omai riẹ oware nọ u fo nọ ma rẹ rọ karo je “vuhu eware nọ e mae roja.”​—Fil. 1:9, 10.