1. Wọhọ epanọ o rrọ 1 Pita 3:8, fikieme ma rẹ rọ gwọlọ jọ kugbe ahwo nọ a wo ọdawẹ kẹ omai?

MA RẸ gwọlọ jọ kugbe ahwo nọ a riẹ epanọ eware e rrọ kẹ omai je wo ọdawẹ kẹ omai. Oware nọ o be kẹ omai uye o rẹ kẹ ae uye re. A rẹ daoma riẹ oware nọ ma gwọlọ je fiobọhọ kẹ omai, ẹsejọ taure ma tẹ te yare obufihọ dede. O rẹ were omai gaga nọ amọfa a te “wo ororokẹ” * kẹ omai.​—Se 1 Pita 3:8.

2. Fikieme o rọ gwọlọ omodawọ re ma sai dhesẹ ọdawẹ?

² Mai Ileleikristi ma re wo ororokẹ hayo ọdawẹ kẹ amọfa. Rekọ re a ta uzẹme, orọnikọ ẹsikpobi onana o rẹ lọhọ họ. Fikieme? Oware jọ nọ o soriẹ họ, ma gba ha. (Rom 3:23) Ma wo uruemu nọ ma re ro roro kpahe omobọ mai ọvo, fikiere o gwọlọ omodawọ mi omai re ma sae whaha uruemu nana. Ofariẹ, o rẹ jọ bẹbẹ kẹ omai otujọ re ma dhesẹ ọdawẹ fiki oghẹrẹ nọ a rọ yọrọ omai hayo eware nọ e via kẹ omai no. U te no ere no, uruemu ahwo nọ a wariẹ omai họ o sai wholo omai. Evaọ edẹ urere nana, ahwo buobu a gbẹ be daezọ amọfa ha. Ukpoye, a “you omobọ rai” ọvo. (2 Tim. 3:1, 2) Eme ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ omai dhesẹ ọdawẹ ghelọ eware nana nọ e rrọ ẹbẹbẹ kẹ omai na?

3. (a) Ẹvẹ ma sai ro wo ororokẹ vi epaọ anwẹdẹ? (b) Eme ma ti wuhrẹ evaọ uzoẹme nana?

³ Ma sae riẹ epanọ ma re dhesẹ ororokẹ kẹ amọfa ziezi nọ ma tẹ rọ aro kele Jihova Ọghẹnẹ avọ Jesu Kristi, Ọmọ riẹ. Jihova yọ Ọghẹnẹ nọ ọ vọ avọ uyoyou, yọ o fi oriruo nọ ọ mai woma hotọ kẹ omai. (1 Jọn 4:8) Jesu o wo uruemu  Ọsẹ riẹ gbagba. (Jọn 14:9) Okenọ ọ jọ otọakpọ, o dhesẹ ororokẹ nọ ohwo-akpọ ọ rẹ sae rọ aro kele. Ma te kake jọ uzoẹme nana ta kpahe oghẹrẹ nọ Jihova avọ Jesu a ro dhesẹ ororokẹ. Kẹsena ma vẹ te ta kpahe epanọ ma sae rọ rehọ aro kele ai.

4. Ẹvẹ Aizaya 63:7-9 u ro dhesẹ nọ Jihova ọ be daezọ epanọ eware e rrọ kẹ idibo riẹ?

⁴ Ebaibol na o wuhrẹ omai nọ Jihova ọ rẹ daezọ epanọ eware e rrọ kẹ idibo riẹ. Wọhọ oriruo, roro kpahe epanọ o jọ Jihova oma nọ ahwo Izrẹl a jẹ ruẹ uye. Ebaibol na ọ ta nọ: “Evaọ etoke uye rai kpobi, o jẹ kẹe uye re.” (Se Aizaya 63:7-9.) Uwhremu na, Jihova ọ tẹ rọ Zẹkaraya ọruẹaro na whowho nọ a tẹ be kẹ idibo riẹ uye, yọ ọyomariẹ a be kẹ uye na. Jihova ọ ta kẹ idibo riẹ nọ: “Ohwo kpobi nọ o dhobọte owhai yọ o bi dhobọte ọmọ-ẹro mẹ.” (Zẹk. 2:8) Rri oriruo nọ Jihova o ro dhesẹ epanọ o wo ọdawẹ kẹ idibo riẹ te!

5. Kẹ oriruo oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ jowọ re o fiobọhọ kẹ idibo riẹ nọ e jẹ ruẹ uye.

⁵ Orọnikọ Jihova o wo ọdawẹ kẹ idibo riẹ nọ uye o be bẹ ọvo ho. Ọ rẹ jowọ re o fiobọhọ kẹ ae. Wọhọ oriruo, okenọ ahwo Izrẹl a jọ igbo evaọ obọ Ijipti jẹ ruẹ uye, Jihova ọ riẹ uye nọ o jẹ bẹ ae, yọ u no rie eva ze re o si ai no uye na. Jihova ọ ta kẹ Mosis nọ: “Mẹ ruẹ oja nọ ahwo mẹ . . . a be re no, me te je yo oviẹ rai no . . . Mẹ riẹ edada nọ a be ruẹ uye rai vevẹ. Mẹ te nya re me siwi ai no obọ ahwo Ijipti.” (Ọny. 3:7, 8) Fikinọ Jihova o wo ọdawẹ kẹ idibo riẹ, o si rai no igbo. Nọ ikpe buobu e vrẹ no, nọ emọ Izrẹl a te Ẹkwotọ Eyaa na no, ewegrẹ e jẹ wọ ohọre bru ai. Eme Jihova o ru? Ebaibol ọ ta nọ: “Ohrọ rai o jẹ re Jihova fiki imẹ-idio nọ enọ i je kienyẹ ae gbe enọ i je gboja kẹ ae a jẹ wha se ai.” Jihova ọ wariẹ jowọ re o fiobọhọ kẹ idibo riẹ fiki ohrọ riẹ. Ọ rọ ibruoziẹ mu kẹ ae re a siwi emọ Izrẹl no obọ ewegrẹ rai.​—Ibr. 2:16, 18.

6. Kẹ oriruo oghẹrẹ nọ Jihova o ro dhesẹ ọdawẹ kẹ ohwo nọ o wo iroro ethọthọ.

⁶ Jihova ọ rẹ daezọ epanọ eware e  rrọ idibo riẹ oma, dede nọ a re roro thọ ẹsejọ. Joma ta kpahe oriruo Jona. Ọghẹnẹ o vi ọruẹaro riẹ re ọ nyai whowho ovuẹ ẹdhoguo kẹ ahwo Nanivi. Nọ ahwo Nanivi a kurẹriẹ, Ọghẹnẹ ọ tẹ ta nọ ọ te gbẹ raha ae he. Rekọ oware nana nọ Ọghẹnẹ o ru na o were Jona vievie he. “Eva e tẹ jẹ dhae gaga” fikinọ eruẹaruẹ riẹ inọ a te raha Nanivi no i rugba ha. Rekọ Jihova o thihakọ kẹ Jona, o fiobọhọ kẹe kpọ iroro riẹ vi. (Jona 3:10–4:11) Uwhremu na, Jona o te wo otoriẹ oware nọ Jihova o bi wuhrẹ iẹe na, ọye Jihova o tube ro kere iku nana fihotọ kẹ omai re ma wo erere noi ze.​—Rom 15:4. *

7. Imuẹro vẹ ma wo no oghẹrẹ nọ Jihova o ro yerikugbe idibo riẹ ze?

⁷ Oghẹrẹ nọ Jihova o ro yerikugbe idibo riẹ evaọ oke nọ u kpemu o kẹ omai imuẹro nọ o wo ohrọ-oriọ kẹ omai. Ọ riẹ uye nọ o be bẹ omai omomọvo gbe edada nọ e rrọ omai oma. Jihova họ ọnọ ọ “ginẹ riẹ udu ohwo-akpọ.” (2 Irv. 6:30) Ọ riẹ iroro ididi obeva mai, oware nọ o be kẹ omai uye, gbe epanọ ẹgba mai o te. Yọ “ọ rẹ kuvẹ hẹ re odawọ nọ [ma] rẹ sai thihakọ riẹ hẹ u te [omai].” (1 Kọr. 10:13) Eme nana e kẹ omosasọ kẹhẹ!

8-10. Eware esa vẹ i fiobọhọ kẹ Jesu wo ọdawẹ kẹ amọfa?

⁸ Nọ Jesu ọ jọ otọakpọ, o dhesẹ ororokẹ kẹ amọfa. U wo eware esa jọ nọ u muẹro nọ i fiobọhọ kẹe ru onana. Orọ ọsosuọ, wọhọ epanọ ma ta ẹsiẹ na, Jesu o wo iruemu Ọsẹ obọ odhiwu riẹ gbagba. Jesu o wo uyoyou kẹ amọfa wọhọ epanọ Ọsẹ riẹ o wo na. Dede nọ eware kpobi nọ o lele Jihova ma e were riẹ, “oware nọ o jẹ mae were [Jesu] oma kọ emọ ahwo.” (Itẹ 8:31) Uyoyou nọ Jesu o wo u ru nọ o ro wo ororokẹ kẹ ahwo-akpọ.

⁹ Orọ avọ ivẹ, Jesu ọ rẹ riẹ oware nọ o rrọ udu ahwo, wọhọ epanọ Jihova ọ rẹ riẹ na. Ọ rẹ riẹ ẹjiroro nọ ohwo o bi ro ru oware gbe epanọ o rrọ ohwo na oma. (Mat. 9:4; Jọn 13:10, 11) Fikiere, nọ Jesu ọ tẹ riẹ nọ ahwo a rrọ ọkora, ọdawẹ nọ o wo kẹ ae u re ru nọ ọ rẹ rọ sasa ae oma.​—Aiz. 61:1, 2; Luk 4:17-21.

¹⁰ Orọ avọ esa, ebẹbẹ jọ nọ i je te ahwo evao oke yena, i te Jesu re. Wọhọ oriruo, uviuwou nọ u wo ugho tere he Jesu ọ jọ whẹro. Josẹf, ọsẹ nọ ọ yọrọ Jesu o wuhrẹ i rie iruo ekapenta, Jesu ọ tẹ te riẹ epanọ a re ru iruo egaga. (Mat. 13:55; Mak 6:3) U te no ere no, o wọhọ nọ Josẹf o whu no taure Jesu o te ti ku iruo odibọgba riẹ họ evaọ otọakpọ. Fikiere, u muẹro nọ Jesu ọ riẹ epanọ o rẹ da te nọ ohwo nọ ma you o te whu. Jesu ọ tẹ jẹ riẹ epanọ ọ rẹ jọ nọ ahwo uviuwou a gbẹ rrọ egagọ evona ha. (Jọn 7:5) U muẹro nọ ebẹbẹ nana gbe efa nọ i te Jesu i ru nọ ọ rọ riẹ oghẹrẹ nọ eware e rrọ amọfa oma gbe epanọ o be kẹ ae uye te.

11. Eme Jesu o ru nọ u gine dhesẹ vevẹ nọ o wo ọdawẹ? Kẹ oriruo. (Rri uwoho nọ o rrọ uke emagazini na.)

¹¹ Ma rẹ ruẹ vevẹ nọ Jesu o gine wo ọdawẹ nọ ma te roro kpahe iruo igbunu riẹ. Orọnikọ Jesu o je ru iruo igbunu fikinọ o gba riẹ họ nọ o re ru ere he. “Ohrọ” ahwo nọ a jẹ ruẹ uye na o re Jesu. (Mat. 20:29-34; Mak 1:40-42) Wọhọ oriruo, dai roro epanọ ohrọ o re Jesu te nọ ọ rehọ ọzae jọ nọ o diezọ no  udevie ogbotu, o te siwi ei, kẹsena ọ tẹ jẹ kpare ọmọzae ọvo ayeuku jọ no uwhu ze. (Mak 7:32-35; Luk 7:12-15) Ohrọ ahwo na o re Jesu, ọ tẹ gwọlọ nọ o re fiobọhọ kẹ ae.

12. Ẹvẹ Jọn 11:32-35 u ro dhesẹ nọ Jesu o wo ororokẹ kẹ Mata avọ Meri?

¹² Jesu o dhesẹ ororokẹ kẹ Mata avọ Meri. Nọ ọ ruẹ e rai nọ a bi weri fikinọ Lazarọs oniọvo rai o whu no, “irui-oviẹ i te no Jesu aro ze.” (Se Jọn 11:32-35.) Orọnikọ fikinọ ogbẹnyusu ọkpekpe riẹ o whu no ọvo ọ jẹ rọ viẹ hẹ. Ọ riẹ nọ ọ be te kpare Lazarọs no uwhu ze. Oware nọ o jẹ lẹliẹ Jesu viẹ na họ, ọ riẹ epanọ uwhu Lazarọs na o da inievo riẹ te.

13. Fikieme ma re ro wo uduotahawọ nọ ma te roro kpahe ọdawẹ Jesu?

¹³ O rẹ kẹ omai uduotahawọ nọ ma te roro kpahe epanọ Jesu o wo ọdawẹ te. Ma riẹ nọ Jesu yọ ohwo ọgbagba rekọ ma gba ha. Dede na, ma you rie fiki oghẹrẹ nọ o ro yerikugbe ahwo. (1 Pita 1:8) O rẹ sasa omai oma nọ ma tẹ kareghẹhọ nọ enẹna Jesu yọ Ovie ọrọ Uvie Ọghẹnẹ. Kẹle na, o ti si uye kpobi notọ. Jesu họ ohwo nọ ọ mai fo nọ o re fiobọhọ kẹ ahwo-akpọ no otọ uye-oruẹ nọ esuo Setan ọ wha ze, keme ọ jọ obọ otọakpọ obonẹ okejọ. Evaọ uzẹme, a rẹ ruẹ unu gbiku eghale riẹ hẹ, nọ ma ro wo Osu nọ “ọ rẹ sai roro kẹ omai . . . evaọ oria nọ ma jọ ga ha.”​—Hib. 2:17, 18; 4:15, 16.

14. Wọhọ epanọ Ahwo Ẹfisọs 5:1, 2 o ta, eme ma gba riẹ mu nọ ma re ru?

¹⁴ Nọ ma te roro kpahe oriruo nọ Jihova avọ Jesu a fihotọ, u re ru omai gbaemu nọ ma rẹ daoma dhesẹ ọdawẹ vi epaọ anwẹdẹ. (Se Ahwo Ẹfisọs 5:1, 2.) Ma sae riẹ oware nọ o rrọ udu ahwo ho wọhọ Jihova avọ Jesu. Ghele na, ma rẹ sae daoma riẹ epanọ eware e rrọ ahwo oma gbe oware nọ a gwọlọ. (2 Kọr. 11:29) Ma rẹ jọ wọhọ ahwo akpọ nana nọ a vọ avọ oriobọ na ha, ukpoye ma rẹ daoma gaga re ma gbẹ “gwọlọ ewoma [obọmai] ọvo ho, rekọ ewoma amọfa re.”​—Fil. 2:4.

15. Amono o mae gwọlọ nọ a re dhesẹ ororokẹ?

¹⁵ Ekpako ukoko o tubẹ mae gwọlọ nọ a re dhesẹ ororokẹ kẹ amọfa. A riẹ nọ a ti gu epanọ a ru te kẹ Jihova kpahe igodẹ riẹ nọ o mu họ ae obọ. (Hib. 13:17) Re ekpako na a sai fiobọhọ kẹ inievo ukoko na, o gwọlọ nọ a re wo ọdawẹ. Ẹvẹ ekpako a sai ro dhesẹ nọ a wo ororokẹ?

16. Eme ọkpako ukoko nọ o wo ọdawẹ o re ru, kọ fikieme onana u ro wuzou?

¹⁶ Ọkpako ukoko nọ o wo ọdawẹ ọ rẹ raha oke kugbe inievo ukoko na. Ọ rẹ nọ ae enọ jẹ romatotọ gaviezọ kẹ ae. Onana o mae tubẹ roja nọ oniọvo jọ ọ tẹ gwọlọ ta oware nọ o be kẹe uye rekọ ẹme na ọ be bẹe ẹta. (Itẹ 20:5) Nọ ọkpako ọ tẹ be raha oke ziezi kugbe inievo na, u re ru nọ a re ro fievahọ iẹe, you rie, je wo usu okpekpe kugbei.​—Iruẹru 20:37.

17. Eme inievo buobu a ta nọ o rẹ mae were ae evaọ oma ekpako ukoko? Kẹ oriruo jọ.

¹⁷ Inievo buobu a ta nọ uruemu nọ o rẹ mae were ae evaọ oma ekpako ukoko họ, ororokẹ nọ a re wo kẹ amọfa. Fikieme o rọ rrọ ere? Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Adelaide ọ ta nọ: “O rẹ jọ lọlọhọ re who lele ọkpako otiọye ta ẹme keme whọ riẹ nọ ọ te ginẹ riẹ oghẹrẹ nọ eware e rrọ owhẹ oma.” Ọ ta re nọ: “Oghẹrẹ nọ a re ru nọ who te bi lele ai ta ẹme u re ru owhẹ riẹ nọ a gine wo ororokẹ.” Oniọvo-ọmọzae jọ nọ ọkpako ukoko ọ gaviezọ kẹ ziezi ọ ta nọ: “Irui-oviẹ i je no ọkpako  ukoko na aro ze nọ me je horie eva mẹ kẹe. Oware yena o rẹ thọrọ omẹ ẹro vievie he.”​—Rom 12:15.

18. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma wo ororokẹ kẹ amọfa?

¹⁸ Uzẹme na họ, orọnikọ ekpako ukoko ọvo họ ahwo nọ a re dhesẹ ororokẹ hẹ. Mai kpobi ma sai wo uruemu nana. Ẹvẹ ma sai ro ru ere? Daoma riẹ oghẹrẹ nọ eware e rrọ kẹ ahwo uviuwou ra gbe inievo ukoko na. Daoma se izoge nọ e rrọ ukoko ra gboma, te enọ e be mọ, enọ e kpako no, gbe enọ ahwo a whu ku. Nọ ae epanọ eware e rrọ kẹ ae. Gaviezọ ziezi nọ a be ta ebẹbẹ rai kẹ owhẹ na. Dhesẹ kẹ ae nọ oware nọ o be kẹ ae uye na u duobọte owhẹ gaga. Ru oware kpobi nọ whọ sai ro fiobọhọ kẹ ae. Ma te ru ere, yọ ma bi dhesẹ nọ ma wo uvi uyoyou.​—1 Jọn 3:18.

19. Eme ma rẹ hae kareghẹhọ nọ ma be daoma fiobọhọ kẹ amọfa na?

¹⁹ Nọ ma be daoma fiobọhọ kẹ amọfa na, ma rẹ kareghẹhọ nọ ahwo kpobi a rrọ epọvo na ha. Ahwo jọ a rẹ ta oware nọ o be kẹ ae uye, rekọ amọfa a rẹ gwọlọ ta ebẹbẹ rai via ha. Fikiere, dede nọ ma gwọlọ fiobọhọ, ma rẹ whaha enọ nọ ma rẹ rọ kiotọ amọfa. (1 Tẹs. 4:11) Ẹsejọhọ, makọ enọ e be ta eva kẹ omai dede a ti rri eware epanọ ma bi rri rai hi. Ghele na, ma re vuhumu nọ ere ae omarai a rri oware na. O gwọlọ nọ ma rẹ gaviezọ ziezi, yọ ma rẹ rọ okpakpa ta ẹme he.​—Mat. 7:1; Jem. 1:19.

20. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?

²⁰ U te no inievo ukoko na nọ ma re dhesẹ ororokẹ kẹ no, o gwọlọ nọ ma re dhesẹ emamọ uruemu nana evaọ usi uwoma ota mai. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ ororokẹ nọ ma te bi wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo? Ma te jọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ta kpahe oyena.