1-2. Wọhọ epanọ o rrọ Iruẹru Ikọ 8:27-31, 35-38, eme ọ wọ ọzae Ẹtiopia na họ-ame?

KỌ WHỌ gwọlọ họ-ame re whọ jọ olele Jesu? Uyoyou gbe edẹro u fiobọhọ kẹ ahwo buobu ru onana no. Joma ta kpahe oriruo oletu jọ nọ ọ jẹ gbodibo kẹ ovie-aye obọ Ẹtiopia.

² Ọzae Ẹtiopia na o ru lele oware nọ ọ jọ Ikereakere na wuhrẹ ababọ oke oraha. (Se Iruẹru Ikọ 8:27-31, 35-38.) Eme ọ wọ riẹ ru onana? O rrọ vevẹ nọ o rri Ẹme Ọghẹnẹ ghaghae; o je se obe Aizaya evaọ akẹkẹ nọ ọ jọ. Nọ Filip ọ ta usi uwoma kẹe, ọzae nana o dhesẹ edẹro kẹ oware nọ Jesu o ru kẹe. Fikieme oletu nana o ro kpobọ Jerusalẹm? Fikinọ o wo uyoyou kẹ Jihova no anwẹdẹ. Ẹvẹ ma rọ riẹ? Obọ Jerusalẹm nọ o kpohọ nyae gọ Jihova o je no ze nọ Filip o ro zere iei na. Ọzae nana o no egagọ nọ ọ jọ, kẹsena o te kuomagbe orẹwho ovo nọ o roma mudhe kẹ Ọghẹnẹ uzẹme na. Uyoyou nọ o wo kẹ Jihova oye ovona u ru nọ ọzae nana o ro ru oware ofa jọ nọ u wuzou gaga, ọ họ-ame je zihe ruọ olele Jesu.​—Mat. 28:19.

3. Eme ọ rẹ sae whaha ohwo ame-ọhọ? (Rri ẹkpẹti na, “ Oghẹrẹ Udu Vẹ Who Wo?”)

³ Uyoyou nọ who wo kẹ Jihova o sae wọ owhẹ họ-ame re. Rekọ uyoyou o rẹ sae jẹ whaha owhẹ ame-ọhọ. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Joma kẹ iriruo jọ. Whọ sai you ahwo uviuwou gbe egbẹnyusu ra nọ e be gọ Jihova ha te epanọ whọ rẹ rọ ruawa nọ whọ tẹ họ-ame, a ti mukpahe owhẹ. (Mat. 10:37) Hayo o sae jọ nọ oghẹrẹ iruemu jọ nọ whọ riẹ nọ Ọghẹnẹ o mukpahe e were owhẹ gaga, o tẹ rrọ bẹbẹ kẹ  owhẹ re who siobọno iruemu yena. (Ol. 97:10) O sae jẹ jọ nọ ehaa jọ nọ who ru notọ ze i wobọ kugbe egagọ erue. Ehaa nana e sae were owhẹ gaga. O tẹ be jọ bẹbẹ kẹ owhẹ re who siomano ehaa nana nọ e were Ọghẹnẹ hẹ na. (1 Kọr. 10:20, 21) Onọ na họ, “Ono hayo eme whọ mai you?”

4. Eme ọ mai wuzou nọ o rẹ wọ owhẹ họ-ame?

⁴ U wo emamọ eware buobu nọ who you je rri ghaghae. Wọhọ oriruo, taure Isẹri Jihova a te ti mu Ebaibol họ ewuhrẹ kugbe owhẹ, o sae jọ nọ Ebaibol na ọ jọ ghaghae kẹ owhẹ. O sae jẹ jọ nọ who wo uyoyou kẹ Jesu. Nọ whọ riẹ Isẹri Jihova no na, ẹsejọhọ o be were owhẹ re who kuomagbe ai. Rekọ evawere nọ who wo kpahe eware nọ ma kele na ọvo u re ru owhẹ roma mudhe kẹ Jihova jẹ họ-ame he. Oware nọ o mai wuzou nọ o rẹ wọ owhẹ họ-ame họ, uyoyou nọ who wo kẹ Jihova Ọghẹnẹ. Who te you Jihova vi oware ofa kpobi, whọ te kuvẹ hẹ re ohwo jọ hayo oware jọ o whaha owhẹ egagọ Ọghẹnẹ. Uyoyou kẹ Jihova oye o te wọ owhẹ họ-ame je ru owhẹ ruabọhọ egagọ riẹ ribri.

5. Onọ vẹ ma be te ta kpahe?

⁵ Jesu ọ ta nọ ma rẹ rọ udu mai kpobi, uzuazọ mai, iroro mai, gbe ẹgba mai kpobi you Jihova. (Mak 12:30) Eme o rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ you Jihova te ere? Ma te roro kpahe uyoyou nọ Jihova o dhesẹ kẹ omai no, u re ru omai you rie re. (1 Jọn 4:19) Who te wo uyoyou utioye kẹ Jihova no, eme ọfa o re lele iei? *

6. Wọhọ epanọ o rrọ Ahwo Rom 1:20, edhere jọ vẹ whọ sai ro wuhrẹ kpahe Jihova?

⁶ Daoma rọ eware nọ Jihova ọ ma ro wuhrẹ kpahe iẹe. (Se Ahwo Rom 1:20; Evia. 4:11) Roro didi kpahe onaa nọ Jihova o ru fihọ ekakọ gbe erao, re whọ ruẹ epanọ o wo areghẹ te. Roro kpahe ugboma ra na re whọ ruẹ epanọ u gbunu te. (Ol. 139:14) Roro kpahe ẹgba nọ ọre na o wo, re whọ jẹ kareghẹhọ nọ ọre na yọ esi ọvo gheghe evaọ udevie isi nọ i bu thesiwa na. * (Aiz. 40:26) Nọ who bi roro kpahe eware nana, u ti ru owhẹ wo adhẹẹ odidi kẹ Jihova vi epaọ anwẹdẹ kpobi. Rekọ re whọ riẹ nọ Jihova o wo areghẹ gbe ogaga u te he, nọ whọ tẹ gwọlọ wo usu okpekpe kugbei. Re uyoyou nọ who wo kẹ Jihova o ga ziezi, o gwọlọ nọ whọ rẹ riẹ eware efa kpahe iẹe.

7. Re uyoyou nọ who wo kẹ Jihova o ga ziezi, eme u fo nọ u re mu owhẹ ẹro?

⁷ O gwọlọ nọ u re mu owhẹ ẹro nọ Jihova o gine you owhẹ. Kọ o rrọ bẹbẹ kẹ owhẹ re whọ rọwo nọ Ọnọ ọ ma odhiwu gbe akpọ na o you owhẹ je bi muẹrohọ owhẹ? O tẹ rrọ ere, kareghẹhọ nọ Jihova o “thabọ no omai omomọvo ho.” (Iruẹru 17:26-28) Ọ rẹ “kiẹ udu kpobi riwi,” yọ wọhọ epanọ Devidi ọ vuẹ Solomọn na, Jihova ọ ya eyaa kẹ owhẹ nọ “otẹrọnọ whọ kiẹ gwọlọ iẹe, o ti ru re whọ ruẹ e riẹ.” (1 Irv. 28:9) Uzẹme riẹ họ, Ebaibol nọ who bi wuhrẹ enẹna u dhesẹ nọ Jihova o ru ẹme riẹ gba nọ ọ ta nọ, “[Me] si owhẹ kẹle omamẹ.” (Jeri. 31:3) Who te bi muẹrohọ eware nọ Jihova o ru kẹ owhẹ no, uyoyou nọ who wo kẹe o te ga vi epaọ anwẹdẹ.

8. Ẹvẹ whọ sai ro dhesẹ nọ who you Jihova?

 ⁸ Edhere jọ nọ ma re ro dhesẹ nọ ma you Jihova re họ, ma rẹ lẹ sei kẹse kẹse. Uyoyou nọ who wo kẹ Ọghẹnẹ o te ga ziezi nọ whọ tẹ be hae ta eva ra kpobi kẹe je yere iei fiki eware kpobi nọ o bi ru kẹ owhẹ. Kẹsena usu ra avọ Jihova o vẹ te kpekpe nọ whọ be ruẹ oghẹrẹ nọ ọ be rọ kuyo elẹ ra na. (Ol. 116:1) U ve ti mu owhẹ ẹro ziezi inọ Jihova ọ riẹ epanọ eware e rrọ kẹ owhẹ. Rekọ, re usu rai o ginẹ kpekpe ziezi, o gwọlọ nọ whọ rẹ riẹ iroro riẹ. Whọ rẹ jẹ riẹ oware nọ ọ gwọlọ nọ who ru. Ebaibol na nọ who re wuhrẹ whọ sae rọ riẹ eware nana.

9. Ẹvẹ whọ sai ro dhesẹ nọ who rri Ebaibol na ghaghae?

⁹ Daoma rri Ẹme Ọghẹnẹ, Ebaibol na ghaghae. Ebaibol ọvo whọ rẹ jọ ruẹ uzẹme na kpahe Jihova gbe oware nọ o wo họ iroro kẹ owhẹ. Nọ who te bi se Ebaibol na kẹdẹ kẹdẹ, ruẹrẹ oma kpahe taure ohwo nọ o bi wuhrẹ Ebaibol kugbe owhẹ ọ tẹ te nyaze, je bi fi eware nọ who wuhrẹ hiruo yọ who bi dhesẹ nọ who rri Ebaibol na ghaghae. (Ol. 119:97, 99; Jọn 17:17) Kọ who wo omaa isase Ebaibol? Kọ whọ be hai se Ebaibol na kẹdẹ kẹdẹ wọhọ epanọ whọ ma omaa riẹ?

10. Oware jọ vẹ u ru Ebaibol na woma gaga?

¹⁰ Oware jọ nọ u ru Ebaibol na woma gaga họ, whọ rẹ jariẹ se iku Jesu nọ ahwo nọ a rọ ẹro ruẹ e riẹ a kere fihotọ. Ebaibol na ọvo whọ sae jọ ruẹ iku egbagba nọ e ta kpahe oware nọ Jesu o ru kẹ owhẹ no. Nọ who bi wuhrẹ kpahe ẹme nọ Jesu ọ ta gbe eware nọ o ru na, onana u ti ru owhẹ mu usu kugbei.

11. Eme o ti fiobọhọ kẹ owhẹ you Jihova?

¹¹ You Jesu, uyoyou nọ who wo kẹ Jihova o vẹ te ga ziezi. Fikieme? Keme Jesu ọ rọ aro kele iruemu Ọsẹ riẹ gbagba. (Jọn 14:9) Fikiere, who te bi wuhrẹ kpahe Jesu, onana u ti fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ Jihova ziezi je si kẹle iẹe. Dai roro kpahe oghẹrẹ nọ Jesu o ro dhesẹ ohrọ-oriọ kẹ ahwo nọ a se gboware ovo ho, wọhọ iyogbe, enọ e jẹ mọ, gbe enọ e ga tere he.  Je roro kpahe ehrẹ nọ ọ kẹ owhẹ gbe epanọ i bi ro fiobọhọ kẹ owhẹ evaọ uzuazọ oke kpobi nọ who ru lele ehrẹ na.​—Mat. 5:1-11; 7:24-27.

12. Nọ who bi wuhrẹ kpahe Jesu na, eme onana o te wọ owhẹ ru?

¹² Uyoyou nọ who wo kẹ Jesu o te ga ziezi nọ who te roro didi kpahe uzuazọ riẹ nọ o ro dhe idhe re a sae rọ izieraha mai vrẹ omai. (Mat. 20:28) Nọ whọ tẹ riẹ nọ u no Jesu eva ze re o whu fiki ra, onana o sai ru owhẹ kurẹriẹ no izieraha ra jẹ lẹ se Jihova re ọ rọvrẹ owhẹ. (Iruẹru 3:19, 20; 1 Jọn 1:9) Nọ uyoyou nọ who wo kẹ Jihova avọ Jesu o be ga na, onana u ti ru owhẹ si kẹle amọfa nọ a you rai re.

13. Eme Jihova o ti fiobọhọ kẹ owhẹ wo?

¹³ You ahwo nọ a you Jihova. Ẹsejọhọ ahwo uviuwou ra gbe ahwo nọ a jọ egbẹnyusu ra vẹre, nọ a be gọ Jihova ha, a riẹ oware nọ whọ rọ gwọlọ roma mudhe kẹ Jihova ha. A sae tubẹ wọso owhẹ. Jihova o ti ru owhẹ wo ahwo nọ a te jọ wọhọ uviuwou ra. Who te si kẹle ibe Ileleikristi ra nana, a ti you owhẹ ziezi je fiobọhọ kẹ owhẹ. (Mak 10:29, 30; Hib. 10:24, 25) Nọ oke o be nyaharo na, ẹsejọhọ ahwo uviuwou ra a ti kuomagbe owhẹ gọ Jihova je yoẹme kẹe.​—1 Pita 2:12.

14. Wọhọ epanọ o rrọ 1 Jọn 5:3, eme who vuhumu no kpahe izi Jihova?

¹⁴ Daoma wo adhẹẹ kẹ izi Jihova re who je koko ai. Taure whọ tẹ te riẹ Jihova, ẹsejọhọ whẹ ọvo whọ jẹ hae jiroro kẹ omara kpahe eware nọ who rri nọ i woma hayo i yoma, rekọ enẹna whọ ruẹ no inọ Jihova họ ọnọ ọ mae riẹ eware nọ i fo kẹ omai. (Ol. 1:1-3; se 1 Jọn 5:3.) Dai roro kpahe ehrẹ nọ a jọ Ebaibol na kẹ ezae, eyae, esẹgbini, gbe emọ. (Ẹf. 5:22–6:4) Nọ who bi ru lele ehrẹ yena, kọ whọ gbẹ ruẹ nọ eware e be riẹ nya evaọ uviuwou ra? Nọ who bi ru lele ohrẹ Jihova nọ o ta nọ who mu emamọ egbẹnyusu na, kọ whọ gbẹ ruẹ nọ uruemu ra u bi dhe ewewoma? Kọ eva e gbẹ be were owhẹ vi epaọ anwẹdẹ? (Itẹ 13:20; 1 Kọr. 15:33) Ababọ avro, Ee who ti yo.

15. Eme whọ rẹ sai ru, nọ whọ tẹ gwọlọ riẹ oghẹrẹ nọ who re ro fi ehri-izi Ebaibol hiruo?

¹⁵ Ẹsejọ o sae jọ bẹbẹ kẹ owhẹ re whọ riẹ oghẹrẹ nọ who re ro fi ehri-izi Ebaibol nọ who bi wuhrẹ hiruo. Oyejabọ nọ ukoko Jihova u bi ro kere ebe sa-sa nọ i bi ru Ebaibol na vẹ, enọ e rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ oware uwoma gbe uyoma. (Hib. 5:13, 14) Whọ tẹ be romatotọ wuhrẹ ebe nana, whọ te ruẹ idhere sa-sa nọ who re ro fi ehri-izi Ebaibol hiruo avọ irere nọ i re noi ze, whọ vẹ te gwọlọ jọ ukoko Jihova.

16. Ẹvẹ Jihova ọ ruẹrẹ idibo riẹ fihọ?

¹⁶ Jọ ukoko Jihova o were owhẹ re who je ru ẹkẹ abọ ra evaọ ukoko na. Jihova ọ ruẹrẹ idibo riẹ họ ikoko sa-sa; yọ Jesu Ọmọ riẹ họ ọnọ o wuzou ikoko na kpobi. (Ẹf. 1:22; 5:23) Jesu ọ rọ umutho ezae jọ nọ a rọ ẹzi wholo mu re a kobaro evaọ iruo nọ ọ gwọlọ nọ ilele riẹ a re ru nẹnẹ. Jesu o se utu ahwo nana “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ.” (Mat. 24:45-47) Jesu ọ kẹ rai iruo inọ jọ a rọ ẹme Ọghẹnẹ wuhrẹ owhẹ je fiobọhọ kẹ owhẹ wo usu okpekpe kugbe Jihova, yọ a se iruo nana gboja gaga. Edhere jọ nọ ọrigbo nọ a re fievahọ na ọ be rọ rẹrote owhẹ họ, ọ be rọ ezae nọ i te mu ekpako re a sẹro ra. (Aiz. 32:1, 2; Hib. 13:17; 1 Pita 5:2, 3) Ekpako nana a be daoma taso tuvo re a ruẹse tuduhọ owhẹ awọ je fiobọhọ kẹ owhẹ wo usu okpekpe kugbe  Jihova. Rekọ oware jọ nọ u wuzou gaga nọ a bi ru kẹ owhẹ họ, obọ nọ a bi fihọ kẹ owhẹ re whọ sai wuhrẹ amọfa kpahe Jihova.​—Ẹf. 4:11-13.

17. Wọhọ epanọ o rrọ Ahwo Rom 10:10, 13, 14, fikieme ma re ro wuhrẹ amọfa kpahe Jihova?

¹⁷ Fiobọhọ kẹ amọfa you Jihova. Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ jọ a wuhrẹ amọfa kpahe Jihova. (Mat. 28:19, 20) Ohwo ọ rẹ sai ru onana fikinọ o gba riẹ họ. Rekọ nọ uyoyou ra kẹ Jihova u bi dhe ẹgẹga na, oma o te jọ owhẹ wọhọ Pita avọ Jọn ikọ na nọ a ta nọ: “Ma rẹ sae siọ ẹme ba ẹta kpahe eware nọ ma ruẹ je yo ho.” (Iruẹru 4:20) A rẹ ruẹ obọ evawere nọ ma re wo ho nọ ma te fiobọhọ kẹ ohwo zihe ruọ odibo Jihova! Avro ọ riẹ hẹ, eva e were Filip ọtausiuwoma na gaga nọ o fiobọhọ kẹ ọzae Ẹtiopia na wuhrẹ uzẹme nọ o rrọ Ikereakere na jẹ họ-ame! Whọ tẹ rọ aro kele Filip be ta usi uwoma kẹ ahwo wọhọ epanọ Jesu ọ ta nọ ma ru, yọ who bi dhesẹ nọ whọ gwọlọ jọ Osẹri Jihova. (Se Ahwo Rom 10:10, 13, 14.) Who te mu usi uwoma họ ẹta no, ẹsejọhọ whọ te nọ oghẹrẹ onọ ọzae Ẹtiopia na inọ: “Eme ọ rẹ whaha omẹ ame-ọhọ?”​—Iruẹru 8:36.

18. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?

¹⁸ Whọ tẹ jiroro nọ whọ rẹ họ-ame, yọ iroro nọ e mai wuzou evaọ uzuazọ whọ jẹ na. Fikinọ onana yọ oware nọ a rẹ rọ zaharo ho, o gwọlọ nọ whọ rẹ romatotọ roro kpahe oware nọ onana o gwọlọ mi owhẹ. Eme u fo nọ whọ rẹ riẹ kpahe ame-ọhọ? Eme o gwọlọ nọ who re ru taure whọ tẹ te họ-ame gbe okenọ whọ tẹ họ-ame no? Ma te kuyo enọ nana evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na.