1. Fikieme o rọ rrọ bẹbẹ kẹ inievo jọ re a ru uwuhrẹ omobọ rai?

RE OHWO ọ sae ruẹ ugho nọ ọ rẹ rọ kuọ uviuwou riẹ nẹnẹ o lọhọ họ. Inievo mai buobu a bi ru iruo euwa buobu re eva e sae vọ. Yọ o rẹ rehọ amọfa oke buobu taure a te ti te oria iruo rai je kpo te uwou. Ejọ i re ru iruo egaga re a sae ruẹ ugho nọ a rẹ rọ kuọ omarai. Taure inievo nana kpobi a te ti te uwou yọ oma o rrọ rai no! Re a sai ru uwuhrẹ omobọ rai nọ a te te uwou o lọhọ tere he.

2. Oke vẹ who re ro ru uwuhrẹ omobọ ra?

² Rekọ uzẹme na họ, o gbahọ nọ ma rẹ ruẹrẹ oke họ nọ ma rẹ rọ romatotọ wuhrẹ Ebaibol gbe ebe ukoko na. Onana o roja otẹrọnọ ma gwọlọ wo usu okpekpe kugbe Jihova je wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. (1 Tim. 4:15) Kẹdẹ kẹdẹ ahwo jọ a rẹ kpama irioke frifri nọ a tẹ wezẹ ziezi no, nọ oria kpobi o gbẹ rrọ rirẹ re a ru uwuhrẹ. Amọfa a re fi omoke jọ họ taure a te ti kiẹzẹ re a jọ oria nọ edo ọ rrọ họ ru uwuhrẹ Ebaibol je roro didi.

3-4. Inwene vẹ a ru no kpahe unu ebe gbe ividio nọ a be kẹ omai, kọ fikieme?

³ Ababọ avro, whọ riẹ nọ u wuzou re who fi oke họ nọ who re ro ru uwuhrẹ. Kọ eme who re wuhrẹ? Ẹsejọhọ whọ te ta nọ, ‘Eware nọ ma wo nọ a re se i bu thesiwa. Mẹ be sai se ai re he.’ Inievo jọ a be sai se obe kpobi nọ a siobọno je rri ividio kpobi, rekọ o lọhọ kẹ inievo mai buobu hu re a sai ru ere. Utu Ẹruorote Na a riẹ onana. Oyejabọ nọ a rọ ta kẹle na nọ a ti gbe kere ebe bu tere he, yọ a ti gbe fi eware buobu họ itanẹte he.

⁴ Wọhọ oriruo, ma gbe bi kere Yearbook hu, keme ma be hae jọ oria itanẹte jw.org^® gbe JW Broadcasting^® ruẹ ikuigbe  inievo mai nọ e rẹ kẹ omai uduotahawọ. Enẹna isiasa ọvo ma bi wo uvitha ẹgbede Uwou-Eroro Na gbe Awake! evaọ ẹgbukpe. Orọnikọ a ru inwene nana re ma wo oke nọ ma re ro ru eware obọmai hi. A ru rai re ma wo oke ziezi ro ru “eware nọ e mae roja.” (Fil. 1:10) Joma ta kpahe epanọ whọ sae rọ rehọ eware nọ e mai wuzou karo gbe epanọ whọ sai ro wo erere ziezi no uwuhrẹ Ebaibol omobọ ra ze.

5-6. Ebe vẹ ma rẹ romatotọ wuhrẹ?

⁵ Eme ma rẹ mai se hayo wuhrẹ? U wuzou gaga re ma fi oke họ kẹdẹ kẹdẹ nọ ma re ro wuhrẹ Ebaibol na. Eria Ebaibol nọ a be hai fihọ kẹ omai nọ ma re se koka koka rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ ewuhrẹ i gbe bi bu tere he, re ma sai wo oke ziezi nọ ma re ro roro didi kpahe oware nọ ma se je ru ekiakiẹ. Orọnikọ thakpinọ ma se oria isase ẹkpoka yena ọvo ho, rekọ oware nọ o rẹ jọ omai oja họ re ẹme Ọghẹnẹ o te omai udu, je fiobọhọ kẹ omai si kẹle Jihova vi epaọ ọsosuọ.​—Ol. 19:14.

⁶ Eme ọfa ma rẹ romatotọ wuhrẹ? Ma rẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ Uwuhrẹ Uwou-Eroro na, Uwuhrẹ Ebaibol Ukoko, gbe eware efa nọ a ruẹrẹhọ kẹ ewuhrẹ udevie oka na. Ma rẹ jẹ daoma se uvitha Uwou-Eroro avọ Awake! kpobi.

7. Fikieme o gbẹ rọ kẹ omai uye he otẹrọnọ ma be sai se hayo rri eware kpobi nọ ukoko na u fihọ jw.org gbe JW Broadcasting hi?

⁷ Whọ sae ta nọ ‘Ginọ ere, rekọ ẹvẹ kpahe eware nọ a be hai fihọ oria itanẹte jw.org mai na, gbe JW Broadcasting? Eware na e rrọ buobu!’ Roro kpahe oriruo nana: A re there oghoghẹrẹ emu ọwewere sa-sa fihọ evaọ ehọtẹle. Ohwo nọ ọ nyae re emu evaọ ehọtẹle na ọ rẹ sae dawo emu kpobi nọ ọ rrọ etẹe he. Ejọ ọvo ọ te re. Epọvo na re, otẹrọnọ whọ be sai se hayo rri eware kpobi nọ ukoko na u fihọ itanẹte he, jọ o kẹ owhẹ uye he. Se utho ebe nọ whọ rẹ sai se je rri ividio nọ whọ rẹ sai rri. Obọnana joma ta kpahe oghẹrẹ nọ u fo nọ ma re ro wuhrẹ Ebaibol je wo erere no uwuhrẹ na ze ziezi.

8. Ẹvẹ ma sae rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ Uwuhrẹ Uwou-Eroro, kọ ẹvẹ onana o te rọ kẹ owhẹ erere?

⁸ Re a ru uwuhrẹ, ohwo ọ rẹ romatotọ se obe re o wuhrẹ obọdẹ oware jọ noi ze. Orọnikọ thakpinọ a rọ ugidi se obe je si usi fihọ iyo na no họ ẹme na ha. Wọhọ oriruo, nọ whọ tẹ be ruẹrẹ oma kpahe kẹ Uwuhrẹ Uwou-Eroro na, kaki se oria eware nọ ma ti wuhrẹ nọ o rrọ obọ emuhọ uzoẹme na je roro kpahe iẹe. Se uzoẹme uwuhrẹ na, izoẹme esese na, gbe enọ ọkiẹkpemu na. Kẹsena whọ vẹ romatotọ se idhe-eme na kpobi. Muẹrohọ uhie-ẹme ọsosuọ evaọ edhe-ẹme kpobi. Uhie-ẹme nana o ti dhesẹ oware nọ who ti se kpahe evaọ edhe-ẹme na. Nọ who bi se idhe-eme na, roro kpahe epanọ edhe-ẹme ọvuọvo ọ rọ rọwokugbe uzoẹme osese nọ o rrọ ehru riẹ gbe uzoẹme uwuhrẹ na. Kere ẹme kpobi nọ who wo otoriẹ riẹ hẹ fihotọ gbe oware kpobi nọ whọ gwọlọ gbe ru ekiakiẹ kpahe.

9. (a) Fikieme ma re ro muẹrohọ eria Ebaibol nọ e rrọ uwuhrẹ Uwou-Eroro na ziezi, kọ oghẹrẹ vẹ ma sai ro ru ere? (b) Wọhọ epanọ o rrọ Joshua 1:8, eme ọfa ma re ru u te no ese nọ ma re se oria Ebaibol no?

⁹ Uwuhrẹ Uwou-Eroro na u re fiobọhọ kẹ omai wo otoriẹ Ebaibol na. Fikiere muẹrohọ eria Ebaibol nọ a fodẹ evaọ uwuhrẹ na, maero kọ enọ a te jọ  obọ Ọgwa Uvie se na. Je muẹrohọ epanọ igogo eme nọ e rrọ eria Ebaibol na e rọ rehọ oware nọ o rrọ edhe-ẹme na lahwe. U te no ere no, rehọ oke ziezi ro roro didi kpahe eria Ebaibol nọ who se gbe epanọ whọ sai ro fi ai họ iruo evaọ uzuazọ.​—Se Joshua 1:8.

10. Wọhọ epanọ obe Ahwo Hibru 5:14 o ta, fikieme esẹgbini a rẹ rọ rehọ oke jọ evaọ egagọ uviuwou rai ro wuhrẹ emọ rai epanọ a re ru uwuhrẹ omobọ rai je ru ekiakiẹ?

¹⁰ Esẹgbini a rẹ gwọlọ nọ emọ rai a reawere Egagọ Uviuwou nọ a re ru koka koka na. Dede nọ o gwọlọ nọ esẹgbini a re wo oware nọ a bi ti wuhrẹ evaọ Egagọ Uviuwou họ iroro, u du gwọlọ nọ a re ru oware obọdẹ jọ koka koka ha. Dede nọ a sai rri ividio JW Broadcasting amara jọ hayo ku oware jọ wọhọ okọ Noa, u wuzou gaga re inọ esẹgbini a re wuhrẹ emọ rai epanọ a re ru uwuhrẹ omobọ rai. Wọhọ oriruo, o gwọlọ nọ emọ na a re wuhrẹ epanọ a rẹ rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ iwuhrẹ ukoko na, hayo epanọ a sai ro ru ekiakiẹ kpahe ẹme jọ nọ ọ romavia evaọ obọ isukulu. (Se Ahwo Hibru 5:14.) A tẹ be hae rehọ oke jọ ru uwuhrẹ evaọ obọ uwou, u re fiobọhọ kẹ emọ na gaviezọ ziezi evaọ iwuhrẹ ukoko, ikokohọ okogho gbe erọ ubrotọ, maero nọ a te bi ru ẹme nọ a jọ dhesẹ ividio ho. Uzẹme riẹ họ, ikpe emọ na gbe epanọ a rẹ sae gaviezọ lehie te oye u re dhesẹ epanọ uwuhrẹ na u re kri te.

11. Fikieme u ro wuzou re ma wuhrẹ emọ-uwuhrẹ Ebaibol mai epanọ a rẹ romatotọ ru uwuhrẹ omobọ rai?

¹¹ U fo nọ ahwo nọ ma bi wuhrẹ Ebaibol kugbe a rẹ jẹ riẹ epanọ a re ru uwuhrẹ omobọ rai. Otẹrọnọ a muhọ ewuhrẹ obọ, eva e rẹ were omai nọ ma tẹ ruẹ nọ a si usi fihọ iyo enọ na okenọ a jẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ obe-uwuhrẹ rai hayo iwuhrẹ ukoko. Rekọ o gwọlọ nọ ma re wuhrẹ ai epanọ a re ru ekiakiẹ gbe epanọ a rẹ romatotọ ru uwuhrẹ omobọ rai. Ma te ru ere, nọ a te wo ẹbẹbẹ, a gbẹ dhẹ bru amọfa evaọ ukoko na re a vuẹ ae oware nọ a re ru hu, keme a riẹ epanọ a rẹ rọ jọ ebe ukoko na gwọlọ ehrẹ nọ i re fiobọhọ kẹ ae.

12. Ẹjiroro sa-sa vẹ ma re ro ru uwuhrẹ?

¹² Otẹrọnọ obe-use ogaga o rẹ were owhẹ tere he, whọ sai roro nọ uwuhrẹ Ebaibol omobọ ra o te were owhẹ hẹ. Rekọ uwuhrẹ na o sae were owhẹ! Who te muhọ, whọ sae rehọ oke kakao ru uwuhrẹ na, kẹsena whọ vẹ rọ ẹmẹrera fiba oke na. Roro kpahe ẹjiroro nọ who bi ro ru uwuhrẹ  na. Ẹjiroro nọ ọ mai wuzou nọ ma bi ro ru ei họ, re ma si kẹle Jihova. Ẹsejọ whọ rẹ sai ru uwuhrẹ re whọ sae kuyo onọ jọ nọ ohwo ọ nọ owhẹ, hayo ru ekiakiẹ kpahe ẹbẹbẹ jọ nọ o te owhẹ.

13. (a) Eme uzoge ọ rẹ sai ru re ọ jọ obọ isukulu ta kpahe oware nọ ọ rọwo? (b) Ẹvẹ whọ sai ro ru lele ohrẹ nọ o rrọ Ahwo Kọlọsi 4:6?

¹³ O sae jọnọ whẹ yọ uzoge nọ ọ rrọ isukulu. Ẹsejọhọ emọ eklase ra kpobi a rẹ rehọ owhẹ se ẹkoko fikinọ whọ rẹ so ole orẹwho na ha. Ẹsejọhọ whọ gwọlọ dhesẹ oware nọ Ebaibol ọ ta kpahe onana kẹ ae rekọ whọ riẹ epanọ who re ro ru ei hi. Whọ sae kiẹ kpahe onana. Ẹjiroro ivẹ who re ro ru onana: (1) whọ rẹ daoma riẹ oware nọ u ro fo re who siomano akpọ na, (2) whọ rẹ riẹ emamọ edhere nọ whọ rẹ rọ vuẹ ae oware nọ Ebaibol ọ ta kpahe iẹe. (Jọn 17:16; 1 Pita 3:15) Whọ sae kake nọ omara nọ, ‘Eme emọ eklase mẹ a ta nọ o be lẹliẹ ae so ole orẹwho na?’ Kẹsena whọ vẹ jọ ebe ukoko na kiẹ ziezi. Ẹsejọhọ re whọ ta oware nọ whọ rọwo kẹ ae o te ga te epanọ who roro ho. Emọ isukulu buobu a rẹ so ole orẹwho rai fikinọ iticha rai ọ vuẹ rai nọ a ru ere. Oware ovo hayo ivẹ nọ whọ kiẹ via o sai fiobọhọ kẹ owhẹ ta eme nọ i re te udu ohwo nọ ọ ginẹ gwọlọ riẹ oware nọ who gbe bi ro kuomagbe ai so ho.​—Se Ahwo Kọlọsi 4:6.

14-16. (a) Ẹvẹ whọ sai ro wo otoriẹ eware nọ e rrọ obe Ebaibol nọ whọ nwane riẹ tere he? (b) Rehọ eria Ebaibol nọ a fodẹ na dhesẹ oghẹrẹ nọ whọ sai ro wo otoriẹ obe Emọs ziezi. (Je rri ẹkpẹti na “ Jọ Iroro Ra Ruẹ Eware nọ Whọ be Jọ Ebaibol Se”)

¹⁴ Dae rehọ iẹe nọ kẹle na, ma bi ti wuhrẹ kokodo kpahe ọruẹaro jọ evaọ usu enọ i kere eruẹaruẹ ekpẹkpẹe nọ e rrọ Ebaibol na, yọ ẹsejọhọ whọ nwane riẹ kpahe ọruẹaro na tere he. Oware ọsosuọ nọ who re ru họ, whọ rẹ daoma riẹ oware nọ ọruẹaro na o kere kpahe. Ẹvẹ whọ te sai ro ru onana?

¹⁵ Orọ ọsosuọ, nọ omara nọ: ‘Eme mẹ riẹ kpahe ohwo nọ o kere obe na? Oghẹrẹ ohwo vẹ ọ jọ, diẹse ọ rria, didi iruo o je ru?’ Oghẹrẹ uzuazọ nọ o yeri u ti ru owhẹ riẹ oware nọ o ro kere eme jọ hayo etadhesẹ jọ. Nọ who bi se obe Ebaibol yena, daoma muẹrohọ eme jọ nọ i dhesẹ oghẹrẹ ohwo nọ ọruẹaro na ọ jọ.

¹⁶ Ofariẹ, whọ tẹ daoma riẹ oke nọ a ro kere obe Ebaibol yena, u ti fiobọhọ kẹ owhẹ. Who te kpohọ “Ọruẹrẹhọ Ebe Ebaibol Na” nọ o rrọ obọ ekuhọ Ebaibol Efafa Akpọ Ọkpokpọ ọrọ Ikereakere Efuafo Na, whọ te ruẹ oke nọ a ro kere ebe Ebaibol na. U te no ere no, whọ sai je rri echate eruẹaro gbe ivie nọ o rrọ Ẹme-Ofiba A6. Otẹrọnọ obe Ebaibol nọ who bi wuhrẹ kpahe na o ta kpahe eruẹaruẹ, u ti woma re whọ kiẹ kpahe oghẹrẹ uzuazọ nọ ahwo a je yeri evaọ oke nọ a ro kere eruẹaruẹ na. Eware iyoma vẹ ahwo a je ru nọ ọruẹaro na ọ jẹ gwọlọ kpọvi na? Amono ọfa a jọ uzuazọ evaọ oke yena? Whọ tẹ gwọlọ riẹ eware yena totọ, o te gwọlọ nọ whọ kiẹ ebe Ebaibol na efa. Wọhọ oriruo, whọ tẹ gwọlọ gbẹ riẹ kpahe eware nọ e jẹ via evaọ oke Emọs ọruẹaro na, whọ sai se eria obe 2 Ivie gbe 2 Iruẹru-Ivie nọ a jọ obe Emọs 1:1 riobọhọ na. Ofariẹ, whọ sai je se eware nọ Hosia o kere, ọnọ ọ rria evaọ etoke Emọs. Eware nana kpobi i ti fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ oghẹrẹ uzuazọ nọ ahwo a je yeri evaọ oke Emọs.​—2 Iv. 14:25-28; 2 Irv. 26:1-15; Hos. 1:1-11; Emọs 1:1.

17-18. Rehọ iriruo nọ e rrọ idhe-eme nana hayo orọ obọra jọ ro dhesẹ nọ, ma tẹ be daoma riẹ eware ekpokpọ evaọ uwuhrẹ omobọ mai, o rẹ lẹliẹ uwuhrẹ na were omai.

¹⁷ Nọ who te bi se Ebaibol na, daoma riẹ eware ekpokpọ. Wọhọ oriruo, dae rehọ iẹe nọ who bi se obe Zẹkaraya uzou avọ ikpegbivẹ, nọ a jọ ruẹaro kpahe uwhu Mesaya na. (Zẹk. 12:10) Nọ who se te owọ avọ ikpegbivẹ, who te se nọ “unuwou Netan” u ti weri gaga evaọ okenọ Mesaya na o ti ro whu. Ukpenọ whọ rẹ nwani se ẹme na vrẹ ọvo, fọ re whọ nọ omara nọ: ‘Ẹvẹ unuwou Netan u ro wobọ kugbe Mesaya na? Edhere jọ ọ riẹ nọ mẹ sae rọ gbẹ riẹ kpahe onana?’ Who ve ru wọhọ ohwo nọ ọ be kiẹ otọ oware. Whọ vẹ te ruẹ nọ oria Ebaibol yena o riobọhọ obe 2 Samuẹle 5:13, 14 nọ u dhesẹ nọ Netan yọ ọmọzae Devidi jọ. Oria avọ ivẹ nọ o riobọhọ họ Luk 3:23, 31, onọ u dhesẹ nọ Netan yọ ọsẹ-ode Meri, oni Jesu. (Rri “Josẹf, ọmọzae Hilai,” ẹme nọ a ru vẹ evaọ Luk 3:23, nwtsty.) * Ẹsiẹvo na, akpọ o te gbe owhẹ unu! Whọ riẹ nọ a ruẹaro nọ uyẹ Devidi oye Jesu o ti no ze. (Matiu 22:42) Rekọ emezae nọ Devidi o yẹ i bu vi udhe. U gbunu kẹhẹ inọ Zẹkaraya ọ fodẹ unuwou  Netan gbiae inọ u ti weri gaga evaọ oke uwhu Jesu!

¹⁸ Joma ta kpahe oriruo ọfa. Obe Luk uzou ọsosuọ o ta nọ ukọ-odhiwu nọ a re se Gebriẹl o weze bru Meri, ọ tẹ ta kẹe kpahe ọmọzae nọ o bi ti yẹ inọ: “Ọ te jọ ruaro, yọ a ti sei Ọmọ Ọnọ Ọ Mai Kpehru na, yọ Jihova Ọghẹnẹ ọ te kẹe agbara-uvie Devidi ọsẹ riẹ, ọ te jọ Ovie nọ o ti su uwou Jekọp bẹdẹ bẹdẹ.” (Luk 1:32, 33) Ma te bi se iku na, ẹsejọhọ abọ ọsosuọ ẹme Gebriẹl na ma te mae tẹrovi, inọ a ti se Jesu “Ọmọ Ọnọ Ọ Mai Kpehru na.” Rekọ Gebriẹl ọ ta re inọ Jesu “ọ te jọ Ovie.” Ma sae nọ omamai nọ, ‘Ẹvẹ Meri o rri ẹme nana nọ Gebriẹl ọ ta na? Kọ o je roro nọ Jesu ọ te rehọ ẹta Herọd ovie na hayo omọfa jọ nọ o ti su evaọ Izrẹl?’ Otẹrọnọ Jesu o ti su, kiyọ Meri ọ te jọ oni ovie, yọ uviuwou Meri soso o te nyae rria ighẹ ovie. Ghele na, oria ovuovo u dhesẹ nọ Meri o lele Gebriẹl ta te obei hi; yọ ma jọ oria ovuovo se nọ Meri ọ ta nọ a kẹe ọkwa ologbo jọ evaọ Uvie na ha, wọhọ epanọ ilele Jesu ivẹ i ru. (Mat. 20:20-23) Ẹme nana o kẹ omai imuẹro inọ Meri o gine wo omaurokpotọ gaga!

19-20. Wọhọ epanọ o rrọ obe Jemis 1:22-25 gbe 4:8, ẹjiroro sa-sa vẹ ma rẹ kareghẹhọ nọ ma te bi ru uwuhrẹ omobọ mai?

¹⁹ Joma kareghẹhọ nọ ẹjiroro nọ ma be mai ro wuhrẹ Ebaibol na gbe ebe ukoko na họ, re ma si kẹle Jihova. U te no ere no, ma gwọlọ riẹ “oghẹrẹ ohwo nọ” ma ginẹ rrọ gbe inwene nọ u fo nọ ma re ru re ma sai ru Ọghẹnẹ eva were. (Se Jemis 1:22-25; 4:8.) Fikiere, ẹsikpobi nọ ma te bi mu uwuhrẹ omobọ mai họ, u fo nọ ma rẹ lẹ re Jihova ọ kẹ omai ẹzi riẹ. Ma rẹ lẹe re o fiobọhọ kẹ omai wo erere ziezi no uwuhrẹ na ze, jẹ ruẹ eware nọ u fo nọ ma re nwene evaọ uzuazọ mai.

²⁰ Jọ mai kpobi ma jọ wọhọ odibo Ọghẹnẹ nọ ọso-ilezi na ọ ta kpahe inọ: “Uzi Jihova o rẹ were iẹe, yọ ọ rẹ rọ unu kpotọ se uzi Riẹ te aso te uvo. . . . Oware kpobi nọ o ru u re woma kẹe.”​—Ol. 1:2, 3.