1. Ẹvẹ Jihova o rri ahwo nọ a wo omaurokpotọ? Ru ei vẹ.

JIHOVA o you ahwo nọ a wo omaurokpotọ. Ahwo nọ a rẹ romakpotọ ọvo a rẹ sai wo usu okpekpe kugbe Ọghẹnẹ. Rekọ “ọ rẹ kẹnoma thabọ kẹ enọ e be wọ oma kpehru.” (Ol. 138:6) Mai kpobi ma gwọlọ ru eva were Jihova je wo usu okpekpe kugbei, fikiere o roja gaga inọ ma rẹ daoma wo omaurokpotọ.

2. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

² Ma te jọ uzoẹme nana kiyo enọ esa nana: (1) Eme họ omaurokpotọ? (2) Fikieme ma re ro wo uruemu nana? (3) Eme o rẹ sai ru ei jọ bẹbẹ kẹ omai re ma wo omaurokpotọ? Wọhọ epanọ ma bi ti wuhrẹ na, ma te wo omaurokpotọ ma re ru eva were Jihova, yọ o rẹ wha erere se omai re.​—Itẹ 27:11; Aiz. 48:17.

3. Ẹvẹ a rẹ sai dhesẹ ohwo nọ o wo omaurokpotọ?

³ Ohwo nọ o wo omaurokpotọ o re wo omorro ho, ọ rẹ ya-oma ha, yọ o re rri amọfa inọ a rro vi ei. Ebaibol na o dhesẹ nọ ohwo nọ o wo omaurokpotọ o re rri omariẹ inọ o te oware ovo ho evaọ aro Jihova, yọ o re rri amọfa vo ho. Ohwo nọ ọ rẹ romakpotọ o re vuhumu nọ u wo idhere jọ nọ amọfa a ro kpehru hayo woma vi ei.​—Fil. 2:3, 4.

4-5. Fikieme ma sae rọ ta nọ orọnikọ ovao a re ro vuhu ohwo nọ o wo omaurokpotọ họ?

⁴ Whọ tẹ ruẹ ahwo jọ, who re roro nọ a wo omaurokpotọ. Ahwo nana a rrọ dhedhẹ. A sae jẹ jọ wowolẹ fiki oria nọ a no ze gbe oghẹrẹ nọ a rọ yọrọ ae. O make rrọ ere  na, a sai wo omorro evaọ obeva. Nọ oke o be nyaharo na, a ve ti dhesẹ oghẹrẹ ohwo nọ a ginẹ rrọ via.​—Luk 6:45.

⁵ Evaọ abọdekọ riẹ, nọ ohwo ọ tẹ be hae ta oware nọ o riẹe eva ẹsiẹsiẹ, orọnikọ o nwani dhesẹ nọ o wo omorro ho. (Jọn 1:46, 47) O make rrọ ere na, o gwọlọ nọ ahwo nọ a rẹ ta ẹme ududu a rẹ yọroma re a gbẹ rẹroso omobọ rai hi. Te ma rrọ ohwo nọ a rẹ kaki yo urru riẹ hẹ hayo ọnọ ọ rẹ ta oware nọ o riẹe eva ababọ oke oraha, joma jọ ahwo nọ a gine wo omaurokpotọ.

6. Wọhọ epanọ o rrọ 1 Ahwo Kọrint 15:10, eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo Pọl ze?

⁶ Joma ta kpahe Pọl ukọ na. Jihova ọ rehọ e riẹ to ikoko họ evaọ ewho sa-sa. O sae tubẹ jọnọ o ru vi ikọ Jesu efa kpobi evaọ iruo odibọgba na. Ghele na, Pọl ọ wọ omariẹ kpehru vi ibe Ileleikristi riẹ hẹ. Ọ ta avọ omaurokpotọ nọ: “Mẹ họ ọnọ ọ mae kawo evaọ usu ikọ na, yọ me te ọnọ a re se ukọ họ, keme me je kpokpo ukoko Ọghẹnẹ.” (1 Kọr. 15:9) Kẹsena Pọl ọ tẹ ta nọ uwowou ulogbo Ọghẹnẹ u ru nọ o ro wo emamọ usu kugbe Jihova orọnọ fiki epanọ ọ daoma te he. (Se 1 Ahwo Kọrint 15:10.) Ma rẹ ginẹ ruẹ nọ Pọl o dhesẹ omaurokpotọ evaọ ileta nọ o kere se Ileleikristi obọ Kọrint na, maero nọ ma tẹ kareghẹhọ nọ ezae jọ a jẹ gwọlọ dhesẹ nọ a woma vi Pọl evaọ ukoko yena.​—2 Kọr. 10:10.

7. Ẹvẹ oniọvo jọ nọ a riẹ ziezi evaọ oke mai na o ro dhesẹ nọ o wo omaurokpotọ?

⁷ Ikuigbe uzuazọ Brọda Karl F. Klein nọ ọ jọ omọvo Utu Ẹruorote na e kẹ idibo Jihova buobu uduotahawọ no. Brọda Klein ọ ta avọ omaurokpotọ nọ u wo eware sa-sa nọ e thọ riẹ obọ, gbe ebẹbẹ nọ i te rie. Wọhọ oriruo, ukpe 1922 o ro mu usi uwoma ota no uwou ruọ uwou họ,  rekọ oghẹrẹ usi uwoma ota nana o jọ bẹbẹ kẹe gaga, fikiere ọ tẹ seba evaọ ikpe ivẹ. Oke ofa nọ ọ jọ iruo Ebẹtẹle, oniọvo jọ ọ kẹ riẹ ohrẹ nọ u ru eva dhae te epanọ ọ jẹ rọ jẹ oniọvo na egrẹ. U te no ere no, okejọ o jariẹ nọ ọkora ọgaga ọ jariẹ oma. Ghelọ enana kpobi, o wo ewha-iruo sa-sa nọ i wuzou evaọ ukoko na. Re oniọvo nana nọ a riẹ ziezi na ọ sae rọ unu riẹ ta eware sa-sa nọ e thọ riẹ obọ, u dhesẹ nọ o gine wo omaurokpotọ. Inievo buobu a rẹ kareghẹhọ Brọda Klein gbe ikuigbe uzuazọ riẹ nọ o jo si oware ovo no ho na. *

8. Ẹvẹ 1 Pita 5:6 o ro fiobọhọ kẹ omai riẹ nọ omaurokpotọ o rẹ were Jihova?

⁸ Oware nọ o mai wuzou nọ o rẹ lẹliẹ omai wo omaurokpotọ họ, o rẹ were Jihova. Pita ukọ na o ru onana vẹ. (Se 1 Pita 5:6.) Obe na ‘Nyaze Whọ Jọ Olele Mẹ’ o ta kpahe ẹme Pita nana inọ: “Omorro o wọhọ enua. O rẹ raha ohwo kuotọ. Ohwo nọ ọ maki wo onaa ziezi o te wo omorro, o re gbe fioka ha evaọ aro Ọghẹnẹ. Evaọ abọdekọ riẹ, makọ owhrori o te wo omaurokpotọ, ọ rẹ jọ ghaghae kẹ Jihova. . . . Ọ te ghale owhẹ kẹ omaurokpotọ ra.” * Kọ oware jọ u gine woma vi Jihova nọ ma re ru eva were?​—Itẹ 23:15.

9. Ẹvẹ omaurokpotọ u re ro ru ahwo si kẹle omai?

⁹ U te no Jihova nọ omaurokpotọ mai o rẹ were no, irere buobu i re je te omai re nọ ma te wo omaurokpotọ. Omaurokpotọ u re ru amọfa si kẹle omai. Re ma riẹ oware nọ o rọ rrọ enẹ, dai roro kpahe iruemu nọ e rẹ were owhẹ evaọ oma amọfa. (Mat. 7:12) Ohwo nọ ọ rẹ rọwo orọ amọfa ha ọ rẹ were ahwo buobu hu. Evaọ abọdekọ riẹ, oma o rẹ were omai nọ ma tẹ rrọ kugbe ibe Ileleikristi mai nọ i “wo ororokẹ kẹ ohwohwo, wo uyoyou-inievo, uvi ọdawẹ, gbe omaurokpotọ.” (1 Pita 3:8) Otẹrọnọ ahwo otiọye a rẹ were omai, kiyọ ma te were ai re nọ ma te wo omaurokpotọ.

10. Ẹvẹ omaurokpotọ u re ro ru akpọ lọhọ kẹ omai?

¹⁰ Omaurokpotọ u re je ru akpọ lọhọ kẹ omai. Uzẹme riẹ họ, ma sai muẹrohọ eware jọ evaọ uzuazọ nọ e rẹ wọhọ okienyẹ.  Solomọn ovie owareghẹ na ọ ta nọ: “Mẹ ruẹ idibo evaọ ehru enyenya rekọ emezae-ivie e be nya owotọ wọhọ idibo.” (Ọtausi. 10:7) Ahwo nọ a wo onaa gaga, ẹsejọ odẹ rai u re do ho. Yọ enọ i wo onaa tere he a rẹ mae kẹ adhẹẹ. O make rrọ ere na, Solomọn ọ ta nọ ma rehọ eware epanọ e rrọ ukpenọ ma rẹ dheva kpahe eware nọ i kiehọ omai oma ha. (Ọtausi. 6:9) Ma te wo omaurokpotọ, o te mae lọhọ kẹ omai re ma rehọ eware epanọ e rrọ ukpenọ ma re roro kpahe epanọ u fo nọ e rẹ jọ.

11. Eme u fo nọ ma re ru nọ a tẹ kẹ omai ohrẹ?

¹¹ Kẹdẹ kẹdẹ, eware sa-sa e rẹ via nọ ma rẹ sae jọ dhesẹ nọ ma wo omaurokpotọ. Joma ta kpahe iriruo jọ. Nọ a tẹ kẹ omai ohrẹ. Joma kareghẹhọ nọ, oware u te te epanọ ohwo jọ ọ rọ kẹ omai ohrẹ kpahe iẹe, kiyọ ẹsejọhọ u yoma vi epanọ ma roro no. Evaọ oke utioye, ẹsejọhọ ma te nwani roro nọ ohrẹ na u fo kẹ omai hi. Ma sae fuọ ohwo nọ ọ kẹ omai ohrẹ na hayo ta nọ ọ riẹ ohrẹ na kẹ hẹ. Rekọ ma te wo omaurokpotọ, ma re bruoma kpiroro.

12. Wọhọ epanọ o rrọ Itẹ 27:5, 6, fikieme eva e rẹ rọ were omai nọ a tẹ kẹ omai ohrẹ? Kẹ oriruo.

¹² A tẹ kẹ ohwo nọ o wo omaurokpotọ ohrẹ, o rẹ were iẹe. Wọhọ oriruo, dae rehọ iẹe nọ whọ rrọ Ọgwa Uvie. Nọ who lele inievo sa-sa ta ẹme no, oniọvo jọ evaọ usu rai o te se owhẹ họ akotọ jẹ lẹlẹ ta kẹ owhẹ nọ ohẹhẹ emu o tamu owhẹ akọ. Ababọ avro, oma o te dina vuọ owhẹ. Dede na, kọ o gbẹ te were owhẹ nọ ọ vuẹ owhẹ? Uzẹme riẹ họ, o te jọ owhẹ oma nọ dodokọ ohwo jọ ọ vuẹ owhẹ no anwẹsiẹ. Epọvo na re, nọ oniọvo jọ ọ tẹ gbaudu nyabru omai ze jẹ kẹ omai ohrẹ nọ u fo, jọ omaurokpotọ u ru omai jẹ ohrẹ na rehọ. Ma re rri ohwo otiọye wọhọ ogbẹnyusu orọnikọ ọwegrẹ hẹ.​—Se Itẹ 27:5, 6; Gal. 4:16.

13. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ omaurokpotọ nọ amọfa a te wo ewha-iruo evaọ ukoko na?

¹³ Nọ amọfa a te wo ewha-iruo evaọ ukoko na. Brọda Jason nọ ọ rrọ ọkpako ukoko ọ ta nọ: “Mẹ tẹ ruẹ inievo nọ a kẹ owha-iruo jọ evaọ ukoko na, o rẹ jọ omẹ oma nọ mẹ a hae kẹ owha-iruo na.” Kọ o jọ owhẹ oma ere no ẹdẹjọ? O thọ họ nọ oniọvo ọ tẹ be “daoma re o te” ọnọ o re wo ewha-iruo efa evaọ ukoko na. (1 Tim. 3:1) Dede na, o gwọlọ nọ ma rẹ yọroma.  O gbẹ rrọ ere he, ma sai wo omorro evaọ udu mai. Wọhọ oriruo, oniọvo-ọmọzae jọ ọ sai muhọ eroro inọ ọye họ ọnọ ọ mai te kẹ owha-iruo jọ evaọ ukoko na. Hayo oniọvo-ọmọtẹ ọ sai roro nọ, ‘Ọzae mẹ o te kẹ owha-iruo na vi oniọvo yena!’ Rekọ, ma te gine wo omaurokpotọ, ma te whaha uruemu omorro yena.

14. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oware nọ Mosis o ru ze evaọ okenọ a kẹ amọfa ewha-iruo?

¹⁴ Ma sai wuhrẹ no oware nọ Mosis o ru ze evaọ okenọ ewha-iruo i te amọfa obọ. Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Mosis nọ o su orẹwho Izrẹl, yọ Mosis o rri owha-iruo na ghaghae. Rekọ ẹvẹ o jọ Mosis oma nọ Jihova ọ salọ amọfa inọ a kuomagbei ru iruo na? O re rai ihri hi. (Ik. 11:24-29) U te no ere no, omaurokpotọ nọ o wo u ru nọ ọ rọ kuvẹ re amọfa a fiobọhọ kẹe bruoziẹ ahwo Izrẹl. (Ọny. 18:13-24) Onana o jọ obufihọ ulogbo kẹ ahwo Izrẹl nọ a wo ẹdhọ. Onana u dhesẹ nọ ewoma ahwo na kpobi o jọ Mosis oja orọnikọ epanọ o re ro wo ewha-iruo ho. Emamọ oriruo o fihotọ kẹ omai na! Joma kareghẹhọ nọ re Jihova ọ tẹ rehọ omai ru iruo ziezi, omaurokpotọ mai u re vi oghẹrẹ onaa kpobi nọ ma wo. Ebaibol na ọ ta nọ: “Dede nọ Jihova o kpehru, o re muẹrohọ enọ e be romakpotọ.”​—Ol. 138:6.

15. Inwene vẹ inievo buobu a rọ ẹro ruẹ no?

¹⁵ Nọ inwene e tẹ romavia. Evaọ imikpe jọ ze na, a nwene ewha-iruo inievo buobu nọ e rrọ ukoko na kri no. Wọhọ oriruo, evaọ 2014, a nwene owha-iruo esẹro ubrotọ kpobi avọ eyae rai. No umuo ukpe yena vrẹ, esẹro okogho nọ i te ikpe udhosa-gbikpe no a rẹ gbẹ jọ iruo ọsẹro okogho ho. Yọ oniọvo-ọmọzae nọ o te ikpe udhone hayo vrẹ ere no ọ rẹ gbẹ jọ ọnọ o re koko iruẹru ugboma ekpako na họ họ. U te no ere no, no umuo ikpe jọ  ze na, a vi inievo buobu nọ e jọ Ebẹtẹle kpohọ iruo ọkobaro no. Efa i no iruo odibọgba oke-kpobi ọrọ obọdẹ na no fiki ẹyao, ewha-iruo uviuwou, hayo eware efa.

16. Ẹvẹ inievo mai a ro dhesẹ nọ a wo omaurokpotọ nọ eware i nwene kẹ ae?

¹⁶ O nwane lọhọ kẹ inievo buobu hu re a ru inwene nana. Iruo nọ a je ru vẹre na e were rai gaga, yọ ibuobu rai a ru iruo na ikpe buobu no. Ọkora ọ jọ inievo jọ oma evaọ okenọ a ru inwene na obọ. Rekọ nọ oke o be nyaharo na, owha-iruo okpokpọ na u te mu ai họ ẹwere. Ẹvẹ onana o rọ lọhọ? Oware nọ o mae whae ze họ, uyoyou nọ a wo kẹ Jihova. A riẹ nọ Ọghẹnẹ a roma mudhe kẹ, orọnikọ owha-iruo hayo ọkwa jọ họ. (Kọl. 3:23) A ruabọhọ egagọ Jihova avọ omaurokpotọ, ghelọ owha-iruo kpobi nọ a wo kẹhẹ. A “gbolo awaọruọ rai kpobi kẹe,” keme a riẹ nọ ọ be daezọ rai.​—1 Pita 5:6, 7.

17. Fikieme eva e be rọ were omai inọ Ebaibol na ọ tuduhọ omai awọ nọ ma wo omaurokpotọ?

¹⁷ Kọ eva e gbẹ be were omai inọ Ebaibol na ọ tuduhọ omai awọ nọ ma wo omaurokpotọ? Ma te wo emamọ uruemu nana, o rẹ wha erere se omai gbe amọfa. U re fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ. Maero na, u re si omai kẹle Ọsẹ obọ odhiwu mai. Eva e be were omai gaga inọ dede nọ Jihova họ “Ọnọ o kpehru thesiwa na,” o you idibo riẹ nọ i wo omaurokpotọ, a tẹ jẹ rrọ ghaghae kẹe.​—Aiz. 57:15.