1. Fikieme ma rẹ rọ romakpotọ kẹ Jihova?

MA RẸ romakpotọ * kẹ Jihova keme ọye họ Ọnọ ọ ma omai. Fikiere, o wo udu nọ o re ro fi izi họ kẹ emama riẹ. (Evia. 4:11) U te no ere no, emamọ ẹjiroro ọfa nọ ma re ro yoẹme kẹe họ, isuẹsu riẹ e mai woma. No anwae ze, ahwo-akpọ a bi su unọjọ utọjọ evaọ erẹwho sa-sa. Ma tẹ rọ isuẹsu rai wawo orọ Jihova, ma rẹ ruẹ nọ Jihova họ Osu nọ ọ mai wo areghẹ, uyoyou, ohrọ, gbe ọdawẹ kpaobọ.​—Ọny. 34:6; Rom 16:27; 1 Jọn 4:8.

2. Wọhọ epanọ Ahwo Hibru 12:9-11 o ta, fikieme ma rẹ rọ romakpotọ kẹ Jihova?

² Jihova ọ gwọlọ nọ ma yoẹme kẹe fikinọ ma you rie jẹ rehọ iẹe inọ ọye họ Ọsẹ oyoyou mai, orọnikọ fiki ozọ riẹ nọ u re mu omai rororo ho. Pọl ọ jọ ileta nọ o kere se ahwo Hibru dhesẹ nọ ma rẹ ‘rehọ evawere romakpotọ kẹ Ọsẹ na,’ keme o bi wuhrẹ omai “rọkẹ erere mai.”​—Se Ahwo Hibru 12:9-11.

3. (a) Ẹvẹ ma re ro dhesẹ nọ ma be romakpotọ kẹ Jihova? (b) Enọ vẹ ma te kuyo rai?

³ Ma te bi yoẹme kẹ Jihova evaọ oware kpobi, nọ ma gbẹ be rẹroso omobọ mai hi yọ ma be romakpotọ kẹ Jihova. (Itẹ 3:5) Ma tẹ be romatotọ wuhrẹ kpahe oghẹrẹ nọ Jihova ọ rrọ, o te jọ bẹbẹ kẹ omai hi re ma romakpotọ  kẹe. Fikieme? Keme emamọ iruemu nọ o wo i re dhesẹ oma via evaọ oware kpobi nọ o bi ru. (Ol. 145:9) Epanọ ma wuhrẹ kpahe Jihova te, ere ma re you rie te. Ma te you Jihova, o te gbẹ gwọlọ izi buobu hu re ma tẹ riẹ oware nọ u woma gbe onọ u yoma. Ma rẹ daoma ru re iroro gbe uruemu mai e hae wọ omai ru oware nọ u woma jẹ whaha oware nọ u yoma. (Ol. 97:10) Rekọ ẹsejọ, o rẹ lọhọ tere he re ma yoẹme kẹ Jihova. Fikieme o rọ rrọ ere? Kọ eme ekpako ukoko, esẹ, gbe ini a rẹ sai wuhrẹ mi Nehemaya ọba na; Devidi ovie na; gbe Meri, oni Jesu? Ma te jọ uzoẹme nana kuyo enọ yena.

4-5. Wọhọ epanọ o rrọ Ahwo Rom 7:21-23, fikieme o rẹ rọ jọ bẹbẹ ẹsejọ re ma romakpotọ kẹ Jihova?

⁴ Oware jọ nọ o sae rọ jọ bẹbẹ kẹ omai re ma romakpotọ kẹ Jihova họ, fiki uzioraha nọ ma reuku riẹ. Onana u ru nọ ma rẹ rọ gwọlọ ghẹmeeyo ẹsejọ. Nọ Adamu avọ Ivi a ghẹmeeyo kẹ Ọghẹnẹ jẹ re ubi-ure aghọ na, a rọ ere salọ nọ a rẹ jiroro kẹ omarai kpahe oware nọ u woma gbe onọ u yoma. (Emu. 3:22) Nẹnẹ, ahwo buobu a salọ nọ a re gbolaro kẹ izi Jihova jẹ jiroro kẹ omobọ rai kpahe oware nọ u woma gbe onọ u yoma.

⁵ Makọ ahwo nọ a riẹ Jihova je you rie dede, o rẹ jọ bẹbẹ kẹ ae ẹsejọ re a romakpotọ kẹ Jihova. O jọ ere kẹ Pọl ukọ na. (Se Ahwo Rom 7:21-23.) Wọhọ Pọl, ma gwọlọ ru oware nọ u kiehọ evaọ aro Jihova. Rekọ ma rẹ daoma ẹsikpobi re ma whaha ekpehre isiuru nọ i re ru omai ru oware uyoma.

6-7. Eme ọfa o re ru ei bẹbẹ kẹ omai re ma romakpotọ kẹ Jihova? Kẹ oriruo.

⁶ Oware ofa nọ u re ru ei bẹbẹ kẹ omai re ma romakpotọ kẹ Jihova họ, ma rẹ gwọlọ rọ aro kele iruemu ahwo nọ a rrọ oria nọ ma jọ whẹro. Eware nọ ahwo buobu a rẹ vuẹ omai nọ ma ru e rọwokugbe oreva Jihova ha, fikiere o gwọlọ omodawọ gaga re ma whaha iruemu gbe iroro ahwo yena. Joma ta kpahe oriruo jọ.

⁷ Evaọ eria jọ, a rẹ tuduhọ izoge na awọ re a rọ uzuazọ rai kpobi le efe. Ere o jọ kẹ oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Mary. * Taure o te ti wuhrẹ kpahe Jihova, o je kpohọ isukulu nọ e mae viodẹ evaọ orẹwho riẹ. Ahwo uviuwou riẹ a jẹ hae tuduhọ iẹe awọ nọ ọ daoma wo iruo nọ a rẹ jọ kẹe adhẹẹ jẹ hwae okposa. Oye họ oware nọ ọyomariẹ ọ gwọlọ re. Rekọ nọ o wuhrẹ kpahe Jihova je wo uyoyou kẹe no, utee riẹ u te nwene. O make rrọ ere na, ọ ta nọ: “Ẹsejọ mẹ rẹ ruẹ emamọ iruo nọ a sae jọ hwa omẹ okposa, rekinọ o te whaha omẹ egagọ Ọghẹnẹ. Fiki oghẹrẹ nọ a rọ yọrọ omẹ, o rẹ bẹ ẹsejọ re mẹ siọ iruo na. Mẹ vẹ lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omẹ siọ iruo nọ e rẹ whaha omẹ egagọ riẹ.”​—Mat. 6:24.

8. Eme ma be te ta kpahe?

⁸ O rẹ kẹ omai erere nọ ma tẹ be romakpotọ kẹ Jihova. Rekọ u wo ẹjiroro ọfa nọ ahwo nọ a kẹ udu-esuo wọhọ ekpako ukoko, esẹ, gbe ini a re ro ru lele ekpọvio Ọghẹnẹ. A wo uvẹ nọ a re ro fiobọhọ kẹ amọfa. Joma ta kpahe iriruo jọ evaọ Ebaibol na nọ i ti fiobọhọ kẹ omai riẹ oghẹrẹ nọ ma re ru ahwo  nọ a rrọ otọ mai re ma sai ru eva were Jihova.

9. Ebẹbẹ vẹ Nehemaya ọ rẹriẹ ovao dhe?

⁹ Jihova ọ kẹ ekpako ukoko owha-iruo jọ nọ u wuzou gaga, inọ a rẹrote ahwo riẹ. (1 Pita 5:2) Ekpako na a rẹ sai wuhrẹ eware buobu mi Nehemaya evaọ oghẹrẹ nọ o yerikugbe idibo Jihova. Ọba Juda Nehemaya ọ jọ, fikiere o wo udu-esuo. (Neh. 1:11; 2:7, 8; 5:14) Dai roro kpahe ebẹbẹ jọ nọ Nehemaya ọ rẹriẹ ovao dhe. O muẹrohọ nọ ahwo na a gbe etẹmpol na ku no, yọ a gbẹ jẹ rọ ugho ze nọ a rẹ rọ rẹrote ahwo Livae he wọhọ epanọ Uzi na o ta. Ahwo Ju na a gbe je koko uzi Ẹdijala ha, yọ ezae jọ a rehọ eyae erẹwho efa. O gwọlọ nọ Nehemaya ọba na o re ru oware jọ kpahe ebẹbẹ nana.​—Neh. 13:4-30.

10. Eme Nehemaya o ru kpahe ebẹbẹ nọ ọ rẹriẹ ovao dhe?

¹⁰ Nehemaya ọ rọ udu-esuo riẹ fi izi obọriẹ họ kẹ idibo Ọghẹnẹ hẹ. Ukpoye, ọ lẹ se Jihova re ọ vuẹe oware nọ o re ru, o te je wuhrẹ ahwo na izi Jihova. (Neh. 1:4-10; 13:1-3) U te no ere no, Nehemaya ọ rọ omaurokpotọ lele ibe eg’Ọghẹnẹ riẹ ru iruo, o tube kuomagbe ai evaọ okenọ a jẹ wariẹ bọ igbẹhẹ Jerusalẹm.​—Neh. 4:15.

11. Wọhọ epanọ o rrọ 1 Ahwo Tẹsalonika 2:7, 8, ẹvẹ ekpako a re lele ibe Ileleikristi rai yeri?

¹¹ Ebẹbẹ nọ ekpako ukoko a rẹ rẹriẹ ovao dhe e sai wo ohẹriẹ no erọ Nehemaya na, rekọ u wo idhere buobu nọ a sae rọ rehọ aro kele iei. Wọhọ oriruo, a re ru iruo gaga ro fiobọhọ kẹ ibe Ileleikristi rai. Yọ a rẹ kuvẹ re owha-iruo nọ a wo u ru ai fu uke he. Ukpoye, a rẹ rọ uwowou yerikugbe ibe Ileleikristi rai. (Se 1 Ahwo Tẹsalonika 2:7, 8.)  O gwọlọ nọ a rẹ ta ẹme kẹ amọfa avọ uyoyou gbe omaurokpotọ. Andrew nọ ọ rrọ ọkpako ukoko kri no ọ ta nọ: “Me muẹrohọ nọ inievo na a re ru oware nọ u fo nọ ekpako na a tẹ be rọ edhere owowou avọ oma ogbẹnyusu ta ẹme kẹ ae. Iruemu nana i re fiobọhọ kẹ inievo ukoko na yoẹme kẹ ekpako na.” Tony nọ ọ rrọ ọkpako ukoko kri no re ọ ta nọ: “Mẹ be daoma fi ẹme nọ ọ rrọ Ahwo Filipai 2:3 họ iruo jẹ daoma rri amọfa inọ a rro vi omẹ. Onana u bi fiobọhọ kẹ omẹ nọ mẹ gbẹ rọ gba amọfa họ ru ẹgwọlọ mẹ hẹ.”

12. Fikieme o rọ roja inọ ekpako ukoko a re wo omaurokpotọ?

¹² O gba ekpako ukoko họ nọ a re wo omaurokpotọ wọhọ epanọ Jihova o wo omaurokpotọ na. Dede nọ Jihova họ Ọghẹnẹ Erumeru na, o re “ruwẹ totọ” re ọ “kpare oruori na no ovu.” (Ol. 18:35; 113:6, 7) Evaọ uzẹme, ohwo kpobi nọ o wo omorro ọ rẹ tọtọ Jihova oma.​—Itẹ 16:5.

13. Fikieme o rọ gwọlọ nọ ọkpako ukoko “ọ rẹ kpọ ẹrọo riẹ”?

¹³ Ọkpako ukoko nọ ọ be romakpotọ kẹ Jihova “ọ rẹ kpọ ẹrọo riẹ.” O gbẹ rrọ ere he, ọ sae ta ẹme oyoma kẹ ohwo nọ o rri rie vo. (Jem. 1:26; Gal. 5:14, 15) Andrew nọ ma fodẹ ẹsiẹ na ọ ta nọ: “Ẹsejọ, ẹme oyoma ọ rẹ gwọlọ no omẹ unu ze kẹ oniọvo nọ o rri omẹ vo. Rekọ me roro didi kpahe emamọ iriruo ahwo nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na no, yọ onana u fiobọhọ kẹ omẹ ruẹ nọ u wuzou gaga re mẹ hae romakpotọ jẹ jọ wowolẹ.” Ekpako ukoko a re dhesẹ nọ a be romakpotọ kẹ Jihova nọ a tẹ be hae rọ uyoyou gbe ẹwolẹ ta ẹme kẹ inievo ukoko na, te ibe ekpako rai.​—Kọl. 4:6.

14. Owha-iruo vẹ Jihova ọ kẹ esẹ, kọ eme ọ gwọlọ mi ai?

¹⁴ Jihova ọ rehọ ọsẹ mu ọnọ o wuzou uviuwou, yọ ọ gwọlọ nọ ọsẹ o re wuhrẹ emọ riẹ jẹ whọku ai. (1 Kọr. 11:3; Ẹf. 6:4) Rekọ udu-esuo ọsẹ u wo umuo. Ọ te niyẹrẹ kẹ Jihova, ọnọ ọ kẹ uviuwou kpobi odẹ. (Ẹf. 3:14, 15) Nọ esẹ e tẹ be rọ udu-esuo rai ru oware nọ o rẹ were Ọghẹnẹ yọ a bi dhesẹ nọ a be romakpotọ kẹ Jihova. A sai wuhrẹ eware buobu nọ a te roro kpahe uzuazọ nọ Devidi ovie na o yeri.

15. Fikieme Devidi ovie na ọ rọ rrọ emamọ oriruo nọ esẹ i re roro kpahe?

¹⁵ Jihova ọ rehọ Devidi mu ọnọ o wuzou uviuwou riẹ gbe osu orẹwho Izrẹl soso. Nọ Devidi ọ rrọ ovie na, u dhesẹ  nọ o wo udu-esuo ulogbo. U wo oke jọ nọ ọ rehọ udu-esuo riẹ na ru oware nọ u fo ho. (2 Sam. 11:14, 15) Rekọ ọ jẹ ọwhọkuo rehọ, onọ u dhesẹ nọ ọ be romakpotọ kẹ Jihova. Ọ ta eva riẹ kpobi kẹ Jihova evaọ olẹ. Yọ ọ daoma kpobi re o ru lele ọkpọvio Jihova. (Ol. 51:1-4) U te no ere no, ọ jọ ohwo omaurokpotọ nọ ọ rẹ gaviezọ kẹ ohrẹ, orọnikọ ohrẹ nọ u no obọ ezae ze ọvo ho rekọ te eyae re. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Devidi o wuhrẹ no iruthọ riẹ ze jẹ rọ egagọ Jihova karo evaọ uzuazọ riẹ.

16. Eme esẹ e rẹ sai wuhrẹ mi Devidi?

¹⁶ Whai esẹ, eme wha rẹ sai wuhrẹ no oriruo Devidi ovie na ze? Wha rọ udu-esuo nọ Jihova ọ kẹ owhai ru iruo thọthọ họ. Wha rọwo iruthọ rai nọ oware o tẹ thọ owhai obọ re wha je fi ohrẹ Ebaibol nọ amọfa a kẹ owhai hiruo. Wha te ru ere, ahwo uviuwou rai a te kẹ owhai adhẹẹ fiki omaurokpotọ rai. Hae ta eva ra kpobi kẹ Jihova nọ whọ tẹ be lẹ kugbe ahwo uviuwou ra, re a hai vuhumu nọ whọ rẹroso ẹe. Maero na, jọ egagọ Jihova e jọ oware nọ whọ rọ karo evaọ uzuazọ. (Izie. 6:6-9) Emamọ oriruo ra họ okẹ nọ o mai woma nọ whọ rẹ sae kẹ uviuwou ra.

17. Didi owha-iruo Jihova ọ kẹ ini?

¹⁷ Jihova ọ kẹ oni-uwou obọdẹ owha-iruo evaọ uviuwou gbe umutho udu nọ ọ rẹ rọ kpọ emọ riẹ. (Itẹ 6:20) Ẹme nọ oni ọ ta hayo oware nọ o ru o rẹ sai kpomahọ emọ riẹ oke lelehie. (Itẹ 22:6) Joma ta kpahe oware nọ ini e rẹ sai wuhrẹ mi Meri, oni Jesu.

18-19. Eme ini e rẹ sai wuhrẹ mi Meri?

¹⁸ Meri ọ riẹ Ikereakere na ziezi. O wo adhẹẹ odidi kẹ Jihova, o te je wo usu okpekpe kugbei. U no rie eva ze inọ o re ru oware nọ Jihova ọ ta kẹe, dede nọ onana u ti nwene uzuazọ riẹ.​—Luk 1:35-38, 46-55.

¹⁹ Whai ini, wha sae rọ aro kele Meri. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Orọ ọsosuọ, hae daoma ru uwuhrẹ Ebaibol omobọ ra jẹ hae lẹ kẹ omobọ ra re usu ra avọ Jihova o kpekpe ziezi. Orọ avọ ivẹ, jọ u no owhẹ eva ze inọ who re ru inwene nọ o gwọlọ re whọ sai ru eva were Jihova. Wọhọ oriruo, ẹsejọhọ okenọ whọ jọ ọmaha ọsẹgboni ra a re kri ofu emu hu, yọ a jẹ hae kpahe ẹme ọgaga kẹ owhai emọ na. Fikiere whọ sai roro nọ ere a rẹ rọ yọrọ emọ. Dede nọ who wuhrẹ kpahe izi Jihova no, o sae gbẹ jọ bẹbẹ kẹ owhẹ re whọ jọ wolẹ je wo odiri kẹ emọ ra, maero nọ a te bi ru ugberuo  evaọ okenọ oma o rrọ owhẹ no. (Ẹf. 4:31) Oke utioye o mae rọ gwọlọ nọ whọ rẹ lẹ se Jihova kẹ obufihọ. Oni jọ nọ a re se Lydia ọ ta nọ: “Ẹsejọ mẹ rẹ lẹ gaga, re mẹ gbẹ rọ ofu ta ẹme no unu ze he nọ ọmọzae mẹ ọ tẹ ghẹmeeyo kẹ omẹ. Ẹme evedha ọ rẹ joma no omẹ unu ze no, me ve bru ei dhe jẹ lẹ nọ Jihova o fiobọhọ kẹ omẹ. Olẹ u re fiobọhọ kẹ omẹ rọ udu kpotọ.”​—Ol. 37:5.

20. Ẹbẹbẹ vẹ ini jọ a wo, kọ ẹvẹ a sai ro fi ei kparobọ?

²⁰ Ẹbẹbẹ ọfa nọ ini e rẹ sai wo họ, o rẹ jọ bẹbẹ kẹ ae re a dhesẹ uyoyou kẹ emọ rai. (Tait. 2:3, 4) Nọ ini nana jọ a jọ emaha, esẹgbini rai a dhesẹ uyoyou kẹ ae he. Otẹrọnọ ere a rọ yọrọ owhẹ, whọ wariẹ uruemu nana kẹ emọ ra ha. Oni nọ ọ be romakpotọ kẹ Jihova ọ rẹ daoma wuhrẹ epanọ o re ro dhesẹ uyoyou kẹ emọ riẹ. O sae jọ bẹbẹ kẹ oni otiọna re o nwene iroro gbe uruemu riẹ evaọ ẹme nana. Rekọ ọ sai ru ei, yọ inwene nana e te wha erere se ọyomariẹ gbe uviuwou riẹ.

21-22. Wọhọ epanọ o rrọ Aizaya 65:13, 14, irere vẹ ma re wo nọ ma tẹ romakpotọ kẹ Jihova?

²¹ Devidi ovie na ọ riẹ nọ o rẹ kẹ erere nọ ma tẹ romakpotọ kẹ Jihova. O kere nọ: “Ijaje nọ i no obọ Jihova ze i kiẹrẹe, i re ru udu na ghọghọ; izi Jihova e rrọ fuafo, i re rovie ohwo aro. A rehọ e rai vẹvẹ odibo ra unu no; ekoko rai o rẹ wha osohwa ulogbo ze.” (Ol. 19:8, 11) Nẹnẹ, ma be ruẹ ohẹriẹ nọ o rrọ ahwo nọ a be romakpotọ kẹ Jihova gbe enọ e be ghẹmeeyo kẹe. Enọ e romakpotọ kẹ Jihova a re “bo ubo oghọghọ fiki evawere nọ e rrọ udu na.”​—Se Aizaya 65:13, 14.

²² Nọ ekpako ukoko, esẹ, gbe ini a tẹ romakpotọ kẹ Jihova, uzuazọ rai u re woma, a re wo evawere evaọ uviuwou rai, yọ ukoko na kpobi u re wo okugbe. Mai wuzou na, a re ru eva were Jihova. (Itẹ 27:11) Oware nọ o rẹ kẹ evawere vi enẹ o rrọ họ!