1-2. (a) Eme Jihova ọ rẹ ruẹ nọ ima ahwo buobu a te kokohọ kẹ Emu Owọwọ Olori na? (Rri uwoho nọ o rrọ uke emagazini na.) (b) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

DAI roro oware nọ Jihova ọ rẹ ruẹ nọ ima ahwo buobu evaọ akpọ na soso a te kokohọ kẹ Emu Owọwọ Olori na. Orọnikọ ogbotu ahwo na ọvo ọ be ruẹ hẹ rekọ o bi muẹrohọ omomọvo. Wọhọ oriruo, ọ be ruẹ ahwo nọ a be hae daoma nyaze kukpe kukpe. Ejọ evaọ usu ahwo nana a be nyaze dede nọ a be rẹriẹ ovao dhe ukpokpoma ogaga. Amọfa jọ a sae jariẹ nọ a be sai kpohọ ewuhrẹ koka koka na ẹsikpobi hi, rekọ a rri Ekareghẹhọ na wọhọ oware nọ u wuzou gaga nọ u fo nọ a re ru. Jihova o re je muẹrohọ enọ e ziọ Ekareghẹhọ na fikinọ a gwọlọ riẹ epanọ o rẹ jọ, yọ onana họ orọ ọsosuọ nọ a rọ nyaze.

² Ababọ avro, eva e rẹ were Jihova nọ ọ tẹ ruẹ nọ ahwo buobu a ziọ Ekareghẹhọ na. (Luk 22:19) Ghele na, orọnikọ unu ahwo nọ a nyaze o mae rrọ Jihova oja ha. Oware nọ o mae rrọ Jihova oja họ ẹjiroro nọ a rọ nyaze, oware nọ o rrọ udu rai. Ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe onọ jọ nọ u wuzou gaga, oyehọ: Fikieme ma re ro kpohọ Ekareghẹhọ kukpe kukpe na gbe iwuhrẹ koka koka nọ Jihova o ru ọruẹrẹfihotọ riẹ kẹ enọ i you rie na?

3-4. (a) Fikieme ma re ro kpohọ iwuhrẹ? (b) Eme ewuhrẹ ọnya o re dhesẹ kpahe omai? (c) Wọhọ epanọ o rrọ 1 Ahwo Kọrint 11:23-26, fikieme ma gbẹ kuvẹ re Emu Owọwọ o vo omai hi?

³ Ẹjiroro nọ ọ mai wuzou nọ ma re ro kpohọ iwuhrẹ ukoko mai họ, iwuhrẹ nana yọ abọjọ egagọ mai. Ma rẹ jẹ nya keme Jihova họ ọnọ o bi wuhrẹ omai evaọ obọ ewuhrẹ. Ahwo omorro a rẹ gwọlọ nọ ohwo ọvo o wuhrẹ ai uvumọ  oware he. (3 Jọn 9) Mai idibo Jihova ma rrọ ere he, o rẹ were omai re Jihova avọ ukoko riẹ a wuhrẹ omai.—Aiz. 30:20; Jọn 6:45.

⁴ Ma tẹ be hai kpohọ ewuhrẹ, u re dhesẹ nọ ma wo omaurokpotọ, inọ ma gwọlọ nọ a wuhrẹ omai. Evaọ owọwọ ẹdẹ Ekareghẹhọ uwhu Jesu na, ma re kpohọ ewuhrẹ nana nọ o wuzou gaga na, orọnikọ fikinọ o gba omai họ inọ ma rẹ nya ha, rekọ fikinọ ma be rọ omaurokpotọ ru lele uzi nọ Jesu o jie, inọ: “Wha ru onana rọ kareghẹhọ omẹ.” (Se 1 Ahwo Kọrint 11:23-26.) Ewuhrẹ yena o re ru ẹruore nọ ma wo kpahe obaro ga ziezi jẹ kareghẹhọ omai epanọ Jihova o you omai te. Rekọ, Jihova ọ riẹ nọ ma gwọlọ uduotahawọ ẹsikpobi, orọnikọ ẹsiẹvo ẹgbukpe he. Oyejabọ nọ o ro ru ọruẹrẹfihotọ iwuhrẹ koka koka jẹ ta kẹ omai nọ ma hai kpohọ iwuhrẹ na ẹsikpobi. Omaurokpotọ u re ru omai ru lele oware nọ Jihova ọ vuẹ omai na. Ma rẹ rehọ euwa buobu ruẹrẹ oma kpahe je kpohọ iwuhrẹ nana koka koka.

5. Fikieme ahwo nọ a wo omaurokpotọ a re ro kokohọ kẹ iwuhrẹ nọ Jihova o te zizie ai?

⁵ Kukpe kukpe ahwo buobu nọ a wo omaurokpotọ a re kokohọ wọhọ epanọ Jihova ọ ta kẹ ae re o wuhrẹ ai. (Aiz. 50:4) O rẹ were ahwo nana re a kpohọ Ekareghẹhọ na, kẹsena a ve mu iwuhrẹ họ ẹnya koka koka. (Zẹk. 8:20-23) Eva e rẹ were omai nọ ma te kuomagbe re Jihova nọ ọ rrọ “obọufihọ gbe ọthothọ” mai na o wuhrẹ omai jẹ kpọ omai họ. (Ol. 40:17) Re a ta uzẹme, kọ oware jọ o riẹ nọ o were je wuzou te oma nọ ma re kokohọ kẹ iwuhrẹ nọ Jihova avọ Ọmọ riẹ nọ o you gaga na a zizie omai kẹ?—Mat. 17:5; 18:20; 28:20.

6. Ẹvẹ omaurokpotọ u ro fiobọhọ kẹ ọzae jọ ziọ Ekareghẹhọ?

⁶ Ma be hae daoma zizie ahwo buobu ziọ Ekareghẹhọ uwhu Jesu na kukpe kukpe. Ahwo buobu nọ a wo omaurokpotọ a wo erere no keme a jẹ uzizie na rehọ je kuomagbe omai. Wọhọ oriruo, ikpe jọ nọ i kpemu, oniọvo-ọmọzae jọ ọ kẹ ọzae jọ obe uzizie Ekareghẹhọ na, rekọ ọzae na ọ tẹ ta kẹ oniọvo na nọ ọ te sae nyaze he. Dede na, u gbe oniọvo-ọmọzae na unu evaọ owọwọ ẹdẹ Ekareghẹhọ na nọ ọ ruẹ ọzae nana nọ ọ be rueva Ọgwa Uvie. Oghẹrẹ nọ a ro dede ọzae na rehọ o were riẹ te epanọ o ro mu ewuhrẹ koka koka họ ẹnyaze. Evaọ ukpe nọ u lele i rie na soso, iwuhrẹ esa ọvo i vo rie. Eme o fiobọhọ kẹ ọzae na kpohọ iwuhrẹ nana kpobi? Omaurokpotọ riẹ u ru nọ o ro nwene iroro kẹsena ọ tẹ nyaze. Oniọvo nọ o zizie i rie na ọ ta uwhremu na nọ, “Ọzae na o wo omaurokpotọ kẹhẹ.” Ababọ avro, Jihova họ ọnọ o si ọzae nana ziọ egagọ riẹ na, yọ ọ họ-ame no enẹna.—2 Sam. 22:28; Jọn 6:44.

7. Ẹvẹ eware nọ ma be hai wuhrẹ evaọ obọ ewuhrẹ jẹ jọ Ebaibol se i re ro fiobọhọ kẹ omai wo omaurokpotọ?

⁷ Eware nọ a bi wuhrẹ omai evaọ obọ ewuhrẹ gbe enọ ma bi se evaọ Ebaibol na e rẹ sai fiobọhọ kẹ omai wo omaurokpotọ. Umutho eka jọ taure ma te ti ru Ekareghẹhọ na, a rẹ jọ obọ ewuhrẹ ta kpahe oriruo Jesu gbe omaurokpotọ nọ o dhesẹ nọ ọ rọ rehọ uzuazọ riẹ ta omai no igbo. Yọ edẹ jọ taure ma te ti ru Ekareghẹhọ na, a tuduhọ omai awọ nọ ma hai se eria Ebaibol nọ e ta kpahe eware nọ e via evaọ etoke uwhu Jesu gbe ẹkparomatha riẹ. Eware nọ ma wuhrẹ evaọ iwuhrẹ itieye na gbe eware nọ ma se evaọ eria Ebaibol yena i re ru omai wo edẹro ziezi kẹ idhe ẹtanigbo na. Onana o rẹ wọ omai rọ aro kele omaurokpotọ riẹ je ru oreva Jihova, o tẹ make rrọ bẹbẹ kẹ omai.—Luk 22:41, 42.

8. Ẹvẹ Jesu o ro dhesẹ nọ o wo udu?

⁸ Ma rẹ jẹ daoma rọ aro kele Jesu wo udu. Roro kpahe oghẹrẹ nọ Jesu o ro dhesẹ nọ o wo udu emedẹ jọ taure o te ti whu. Ọ riẹ vevẹ nọ ewegrẹ riẹ a ti kpomovuọ họ iẹe oma, tehe iẹe, jẹ kare iẹe fihọ ure kpe. (Mat. 20:17-19) Ghele na, u no rie eva ze nọ o re whu. Nọ oke na u te, ọ tẹ ta kẹ ikọ riẹ nọ e jọ kugbei evaọ Gẹtsemane nọ: “Wha kpama ma nyavrẹ. Rri! Ọnọ o bi vivie omẹ ọ kẹle etenẹ no.” (Mat. 26:36, 46) Nọ otu ugbarugba na a nyaze ti mu ei, Jesu ọ tẹ nya lahwe, dhesẹ omariẹ, jẹ ta kẹ isoja na nọ jọ a kẹ ikọ riẹ uvẹ re a nyavrẹ. (Jọn 18:3-8) A rẹ ruẹ obọ udu nọ Jesu o wo ho! Nẹnẹ, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na gbe igodẹ efa na a be daoma rọ aro kele Jesu dhesẹ nọ a wo udu. Evaọ oghẹrẹ vẹ?

9. (a) Fikieme o rọ gwọlọ udu re ma sai kpohọ ewuhrẹ kẹse kẹse? (b) Ẹvẹ oriruo mai ọ sai ro kpomahọ inievo mai nọ a fihọ uwou-odi fiki ẹrọwọ rai?

⁹ Re ma sai kpohọ ewuhrẹ kẹse kẹse, o gwọlọ nọ ma re wo udu evaọ oke ebẹbẹ. Inievo mai jọ a be hai kpohọ ewuhrẹ ghelọ ọkora gbe ebẹbẹ ẹyao nọ e da rai oma fia. Efa e be gbaudu ziọ ewuhrẹ dede nọ ahwo uviuwou rai hayo otu egọmeti a be wọso ae gaga. Dai roro kpahe epanọ oriruo mai o re kpomahọ inievo mai nọ a mu fihọ uwou-odi fiki ẹrọwọ rai. (Hib. 13:3) Nọ a te yo nọ ma gbẹ be gọ Jihova ghelọ ebẹbẹ nọ i bi te omai, o rẹ sae bọ ẹrọwọ rai ga, ru ai wo udu, je ru nọ a re ro kru ẹgbakiete rai. Oware utiona o via kẹ Pọl ukọ na. Nọ ọ jọ uwou-odi evaọ obọ Rom, eva e jẹ hae were iẹe gaga nọ o te yo nọ ibe Ileleikristi riẹ a ruabọhọ egagọ Ọghẹnẹ. (Fil. 1:3-5, 12-14) Omoke jọ taure Pọl o te ti no uwou-odi hayo nọ ọ nwani no uwou-odi no, o kere ileta se Ileleikristi nọ e rrọ ahwo Hibru. Ọ jọ ileta na tuduhọ ibe Ileleikristi riẹ awọ inọ a “gbẹ hai dhesẹ uyoyou-inievo,” gbe nọ a du gbabọkẹ omakokohọ rai vievie he.—Hib. 10:24, 25; 13:1.

10-11. (a) Amono ma re zizie ziọ Ekareghẹhọ? (b) Kọ ẹjiroro vẹ o rrọ Ahwo Ẹfisọs 1:7 nọ ma re ro ru ere?

¹⁰ Ma re dhesẹ nọ ma wo udu nọ ma te zizie imoni mai, ibe iruiruo mai, gbe ahwo nọ ma gbẹ rrọ oria ziọ Ekareghẹhọ na. Fikieme ma re ro zizie ae? Oware nọ Jihova avọ Jesu a ru kẹ omai o da omai ẹro fia, te epanọ ma rẹ rọ dawo ẹgba mai kpobi re ma zizie amọfa ziọ Ekareghẹhọ na. Ma gwọlọ nọ amọfa a rẹ riẹ epanọ ae omarai a sai ro wo erere no “uwowou ulogbo” Jihova ze, onọ ọ rọ ẹtanigbo na dhesẹ kẹ omai na.—Se Ahwo Ẹfisọs 1:7; Evia. 22:17.

¹¹ Ma tẹ be hae gbaudu kuomagbe dede nọ o rẹ sae jọ bẹbẹ ẹsejọ, yọ ma bi dhesẹ nọ ma wo obọdẹ uruemu ofa jọ, onọ Ọghẹnẹ avọ Ọmọ riẹ a bi dhesẹ evaọ edhere nọ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ.

12. (a) Ẹvẹ iwuhrẹ i re ro fiobọhọ kẹ omai you Jihova avọ Jesu vi epaọ anwẹdẹ? (b) Eme 2 Ahwo Kọrint 5:14, 15 o tuduhọ omai awọ nọ ma ru?

¹² Uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova avọ Jesu u re ru omai kpohọ iwuhrẹ. Yọ eware nọ ma wuhrẹ evaọ obọ ewuhrẹ i re ru omai you Jihova avọ Ọmọ riẹ vi epaọ anwẹdẹ. Kẹse kẹse a rẹ jọ obọ ewuhrẹ kareghẹhọ omai eware nọ Jihova avọ Jesu a ru kẹ omai no. (Rom 5:8) Emu Owọwọ Olori na o rẹ kareghẹhọ omai epanọ uyoyou nọ a wo kẹ omai u diwi te. Orọnikọ mai ọvo a dhesẹ uyoyou nana kẹ hẹ, rekọ te ahwo nọ a re riẹ epanọ ẹtanigbo na ọ ghare te he. Re ma dhesẹ nọ uyoyou nọ a wo kẹ omai na o da omai ẹro, ma rẹ daoma rọ aro kele Jesu evaọ oghẹrẹ nọ ma re yeri uzuazọ mai kẹdẹ kẹdẹ. (Se 2 Ahwo Kọrint 5:14, 15.) U te no ere no, oma o rẹ wọ omai jiri Jihova kẹ ọruẹrẹfihotọ ẹtanigbo na. Edhere jọ nọ ma re ro jiri ei họ, uyo nọ ma rẹ kẹ no udu ze evaọ obọ iwuhrẹ.

13. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma you Jihova avọ Ọmọ riẹ gaga? Ru ei vẹ.

¹³ Ma rẹ sai dhesẹ nọ ma you Jihova avọ Jesu gaga nọ ma tẹ be hae daoma siobọno eware jọ fiki rai. Ẹsibuobu o rẹ gwọlọ nọ ma siobọno eware jọ re ma sai kpohọ iwuhrẹ. Iwuhrẹ ikoko buobu i kiefihọ ẹdẹ nọ ahwo buobu a re kpohọ iruo, nọ oma o rẹ rrọ ae no taure oke ewuhrẹ u te ti te. Ewuhrẹ ọfa ọ rẹ jọ urere oka nọ amọfa a bi serihọ. Kọ Jihova o gbe bi muẹrohọ nọ ma bi kpohọ iwuhrẹ ghelọ oma nọ o rrọ omai no? Ee! Uzẹme na họ, epanọ ma gba oma họ kpohọ iwuhrẹ te ghelọ oma nọ o be hae rrọ omai, ere uyoyou nọ ma be rọ onana dhesẹ kẹ Jihova o be dae ẹro te.—Mak 12:41-44.

14. Eme Jesu o ru ro dhesẹ nọ o you ilele riẹ nọ o rrọ oriruo kẹ omai?

¹⁴ Jesu o siobọno eware buobu fiki ikọ riẹ jẹ rọ ere fi oriruo hotọ kẹ omai. U no rie eva ze inọ o re whu fiki ilele riẹ, yọ oghẹrẹ nọ o yeri uzuazọ riẹ kẹdẹ kẹdẹ u dhesẹ nọ ọ rọ ẹgwọlọ rai karo. Wọhọ oriruo, ọ jọ kugbe ikọ riẹ dede nọ oma o rrọ riẹ no yọ ọ jẹ rova fiki eware nọ ọ be te rẹriẹ ovao dhe. (Luk 22:39-46) Ọ tẹ jẹ tẹrovi oghẹrẹ nọ ọ sai ro fiobọhọ kẹ amọfa, viukpọ epanọ a sai ro fiobọhọ kẹe. (Mat. 20:28) Nọ uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova gbe ibe Ileleikristi mai o tẹ ga tere, ma ti ru oware kpobi re  ma ruẹ nọ ma kpohọ Emu Owọwọ Olori na gbe iwuhrẹ ukoko na efa kpobi.

15. Amono o mae rrọ omai oja nọ ma re fiobọhọ kẹ?

¹⁵ Mai họ utu Ileleikristi uzẹme ọvuọvo nọ ọ rrọ akpọ-soso, yọ o rẹ were omai re ma raha oke ziezi ro zizie ahwo buobu ze ti kuomagbe omai. Dede na, oware nọ o mae rrọ omai oja họ epanọ ma re ro fiobọhọ kẹ “enọ ma gbẹ rrọ ẹrọwọ na” nọ e siọ ewuhrẹ hayo usi uwoma ota ba no anwọ oke jọ ze na. (Gal. 6:10) Ma re dhesẹ kẹ ae nọ ma you rai nọ ma tẹ be hae tuduhọ ae awọ re a ziọ ewuhrẹ, maero kọ Ekareghẹhọ na. Wọhọ Jihova avọ Jesu, o rẹ were omai gaga nọ ahwo otiọye na a te zihe bru Jihova, Ọsẹ oyoyou mai nọ ọ be rẹrote omai wọhọ Othuru-igodẹ na.—Mat. 18:14.

16. Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ohwohwo, kọ eme iwuhrẹ ukoko i ti fiobọhọ kẹ omai ru? (b) Fikieme u ro fo nọ oke nana evaọ ẹgbukpe na ma rẹ rọ kareghẹhọ ẹme Jesu nọ ọ rrọ Jọn 3:16?

¹⁶ Evaọ umutho eka jọ nọ e be tha na, daoma zizie ahwo buobu ziọ Ekareghehọ na, onọ ma ti ru evaọ owọwọ Edisoi-Oka Ane 19, 2019. (Rri ẹkpẹti na, “ Kọ Who ti Zizie Ai?”) Evaọ ukpe notha na soso, joma kpohọ iwuhrẹ ukoko na kpobi nọ Jihova ọ ruẹrẹ fihọ kẹ omai na, re ma rọ enẹ tuduhọ ohwohwo awọ. Nọ uyerakpọ nana u bi te ekuhọ na, o gwọlọ nọ ma re kpohọ iwuhrẹ re i fiobọhọ kẹ omai wo omaurokpotọ, udu, gbe uyoyou. (1 Tẹs. 5:8-11) Joma rọ eva mai kpobi dhesẹ via nọ uyoyou nọ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ nọ Jihova avọ Ọmọ riẹ a wo kẹ omai o da omai ẹro fia!—Se Jọn 3:16.