1-2. (a) Ẹvẹ Aizaya 41:10 u ro fiobọhọ kẹ oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Yoshiko? (b) Amono Jihova o kere eme yena kẹ?

U WO oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ o kruga ziezi evaọ ukoko na nọ a re se Yoshiko. Oma o ga riẹ tere he, ẹdẹjọ edọkita riẹ ọ tẹ ta kẹe nọ umutho emerae jọ ọvo i kiọkọ re o whu. Eme Yoshiko o ru? Ọ kareghẹhọ oria Ebaibol jọ nọ o rẹ were iẹe gaga, oyehọ Aizaya 41:10. (Sei.) Kẹsena ọ tẹ rọ unu kpotọ ta kẹ edọkita na nọ ozọ u bi mu ei hi, keme Jihova o kru rie obọ. * Eme omosasọ nọ e rrọ oria Ebaibol yena i fiobọhọ kẹ oniọvo oyoyou mai na fievahọ Jihova riẹriẹriẹ. Oria Ebaibol yena o sai ru udu te omai otọ nọ ebẹbẹ ilogbo i te te omai. Re ma riẹ epanọ oyena o sae rọ via, joma kake ta kpahe oware nọ o wha riẹ ze nọ Ọghẹnẹ ọ rọ rehọ Aizaya kere eme yena.

² Evaọ oke ọsosuọ, Jihova ọ rọ Aizaya kere eme yena re e jọ uduotahawọ kẹ ahwo Ju nọ a ti kpohọ igbo Babilọn. Dede na, Jihova o ru nọ a ro kere eme yena fihotọ re e jọ erere kẹ idibo riẹ kpobi rite oke mai na, orọnikọ ahwo Ju nọ a kpohọ igbo na ọvo ho. (Aiz. 40:8; Rom 15:4) Nẹnẹ, ma be rria “oke obẹbẹ nọ o [be] bẹ eyeri,” yọ ma gwọlọ uduotahawọ nọ o rrọ obe Aizaya na tube vi epaọ anwẹdẹ kpobi.—2 Tim. 3:1.

3. (a) Eyaa vẹ e rrọ obe Aizaya 41:10 nọ ma salọ kẹ uzoẹme ẹgbukpe mai orọ 2019? (b) Fikieme ma rọ gwọlọ imuẹro nana?

³ Ma te jọ uzoẹme nana tẹrovi esa evaọ usu eyaa Jihova  nọ e rrọ Aizaya 41:10 nọ e rẹ sae bọ ẹrọwọ mai ga. Jihova ọ ta nọ: (1) ọ te jọ kugbe omai, (2) ọye họ Ọghẹnẹ mai, (3) o ti fiobọhọ kẹ omai. Ma gwọlọ imuẹro * nana keme ebẹbẹ buobu i bi te omai wọhọ epanọ o via kẹ Yoshiko na. U te no ere no, eware iyoma buobu e be jọ akpọ na via nọ i bi kpomahọ omai. Otu egọmeti sa-sa a bi kpokpo inievo mai jọ re. Joma ta kpahe eyaa esa na unọjọ utọjọ.

4. (a) Eyaa hayo imuẹro vẹ ma te kake ta kpahe? (Rri ẹme-oruvẹ na re.) (b) Eme Jihova ọ ta ro dhesẹ nọ o wo ọdawẹ kẹ omai? (c) Ẹvẹ eme Jihova na e rrọ owhẹ oma?

⁴ Jihova ọ kake ya eyaa kẹ omai nọ: “Ozọ umu owhẹ hẹ, keme mẹ avọ owhẹ a gbẹ rọ.” * Jihova ọ be gaviezọ kẹ omai ziezi je dhesẹ ọdawẹ kẹ omai, yọ ọ be rọ enẹ dhesẹ nọ ọ rrọ kugbe omai. Muẹrohọ ẹme nọ ọ ta bi ro dhesẹ nọ o wo ọdawẹ kẹ omai. Jihova ọ ta nọ, ‘Whọ re ghaghae eva aro mẹ, who te je wo adhẹẹ, oye me je you owhẹ.’ (Aiz. 43:4) Oware ovuovo o rrọ idhiwu gbe akpọ na ha nọ o rẹ sai ru nọ Jihova o gbe ro you idibo riẹ hẹ; uyoyou nọ o wo kẹ ae o rẹ hiẹ hẹ. (Aiz. 54:10) Uyoyou riẹ gbe usu nọ o wo kugbe omai u bi ru omai wo udu. Ọ te thọ omai enẹna wọhọ epanọ ọ thọ Abram (Abraham) ogbẹnyusu riẹ. Jihova ọ ta kẹe nọ: “Ozọ u mu owhẹ hẹ, Abram, mẹ họ ojese ra.”—Emu. 15:1.

5-6. (a) Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Jihova ọ gwọlọ fiobọhọ kẹ omai nọ ebẹbẹ i te te omai? (b) Eme oriruo Yoshiko na o rẹ sai wuhrẹ omai?

⁵ Ma riẹ nọ Jihova ọ gwọlọ fiobọhọ kẹ omai nọ ebẹbẹ i te te omai keme ọ ya eyaa kẹ idibo riẹ nọ: ‘Nọ whọ te nya ame vrẹ, me reti lele owhẹ jọ; gbe nọ whọ te nya ithẹ na vrẹ, i re le owhẹ hẹ; nọ whọ be nya udevie erae, e rẹ maha owhẹ hẹ, ebruerae na ọ rẹ sae to owhẹ hẹ.’ (Aiz. 43:2) Eme họ otọ eme nana?

⁶ Orọnikọ Jihova ọ ya eyaa nọ o ti si ebẹbẹ nọ e be kẹ omai uye no ho, rekọ ọ te kuvẹ re ame ebẹbẹ nọ e wọhọ “ithẹ” i  le omai no ho, hayo kuvẹ re edawọ nọ e wọhọ “erae” e wha ọraha ebẹdẹ bẹdẹ se omai hi. Ọ kẹ imuẹro nọ ọ te jọ kugbe omai, inọ o ti fiobọhọ kẹ omai “nya” ebẹbẹ yena kpobi vrẹ. Eme Jihova o ti ru? O ti si ozọ no omai ẹro, onọ u ti ru omai kru ẹgbakiete mai nọ ma tẹ make rẹriẹ ovao dhe uwhu. (Aiz. 41:13) Yoshiko nọ ma fodẹ ẹsiẹ na ọ ruẹ nọ enẹ o ginẹ rrọ. Ọmọtẹ riẹ ọ ta nọ: “Oghẹrẹ nọ udu o rọ jọ oni mai awọ u gbe omai unu. U gine mu omai ẹro nọ Jihova họ ọnọ o ru udu tei otọ na. Bẹsenọ o ro whu, oni mai ọ jẹ hae ta usi uwoma kẹ enọso nọ e jẹ rẹrotei gbe amọfa nọ e be mọ evaọ ẹsipito na. Ọ jẹ hae ta kẹ ae kpahe Jihova gbe eyaa riẹ.” Eme ma wuhrẹ no oriruo Yoshiko na ze? Ma te fievahọ eyaa nọ Jihova ọ ya inọ “me reti lele owhẹ jọ,” ma ti wo udu nọ ma tẹ be rẹriẹ ovao dhe edawọ.

7-8. (a) Ovẹ họ eyaa avọ ivẹ nọ ma te ta kpahe, kọ eme eyaa na i dhesẹ? (b) Fikieme Jihova ọ rọ ta kẹ ahwo Ju nọ a jọ igbo na nọ: “Ozọ umu owhẹ hẹ”? (c) Eme vẹ e rrọ Aizaya 46:3, 4 nọ e lẹliẹ udu kie idibo Ọghẹnẹ vi?

⁷ Muẹrohọ eyaa avọ ivẹ nọ Aizaya o kere fihotọ: “Who nyuhẹ hẹ, keme mẹ họ Ọghẹnẹ ra.” Eme ẹme nana nọ o kiekpahe enyuhu hayo awa-ọruọ na o dhesẹ? Evaọ ẹvẹrẹ ọsosuọ nọ a ro kere oria nana, ẹme na ‘enyuhu’ hayo ‘awa-ọruọ’ u dhesẹ epanọ “who re rri ẹkoko ra kpemu fiki ozọ inọ oware uyoma jọ o sae via kẹ owhẹ” hayo epanọ “who re rri wariẹ wọhọ ohwo nọ ozọ u bi mu.”

⁸ Fikieme Jihova ọ rọ ta kẹ ahwo Ju nọ a bi ti kpohọ igbo Babilọn inọ jọ a “nyuhẹ” hẹ? Keme ọ riẹ nọ ozọ u ti mu ahwo kpobi nọ a te jọ Babilọn. Eme ọ te wha ozọ yena ze? Ubrobọ ekuhọ ikpe udhosa gbikpe nọ ahwo Ju a te rọ jọ igbo na, egbaẹmo Midia avọ Pasia a te wọ ohọre ziọ Babilọn. Jihova ọ te rọ egbaẹmo nana si idibo riẹ no igbo Babilọn. (Aiz. 41:2-4) Evaọ okenọ ahwo Babilọn gbe ahwo erẹwho efa nọ a jọ Babilọn oke yena a riẹ nọ ewegrẹ rai e be tha, a jẹ ta kẹ ohwohwo nọ, jọ “udu u bru owhẹ hẹ” rọ daoma tuduhọ ohwohwo awọ. A jẹ rọ edhọ vi kugbe enọ a wo no vẹre, bi rẹro nọ enana e te thọ ae. (Aiz. 41:5-7) Evaọ oke yena, Jihova ọ tẹ ta kẹ ahwo Ju nọ: “Izrẹl, odibo mẹ, . . . ozọ umu owhẹ hẹ [wọhọ ahwo erẹwho edekọ], keme mẹ họ Ọghẹnẹ ra.” (Aiz. 41:8-10) Muẹrohọ nọ Jihova ọ ta nọ, ‘Mẹ họ Ọghẹnẹ ra.’ Ọ rọ ẹme nana kẹ idibo riẹ imuẹro inọ a re thọrọ iẹe ẹro ho, ọ gbẹ rrọ Ọghẹnẹ rai yọ a gbẹ rrọ idibo riẹ. Ọ vuẹ rai nọ: “Mẹ rẹ te wọ owhai me veti siwi [owhai].” Ababọ avro, eme uduotahawọ nana e jọ ọbọga kẹ ahwo Ju nọ a jọ igbo na.—Se Aizaya 46:3, 4.

9-10. Fikieme u gbe ro fo re ozọ u mu omai hi? Kẹ oriruo.

⁹ Ahwo buobu a be ruawa nẹnẹ vi epaọ anwẹdẹ fikinọ eware i bi dhe eyeyoma evaọ akpọ na. Uzẹme na họ, ebẹbẹ nana i bi te omai re. Rekọ u du gwọlọ nọ ozọ u mu omai hi. Jihova ọ ta kẹ omai nọ: “Mẹ họ Ọghẹnẹ ra.” Fikieme onana o rọ rrọ obọdẹ ẹme nọ u re ru udu te omai otọ?

¹⁰ Roro kpahe oriruo nana: Ma rehọ iẹe nọ Jim avọ Ben a rrọ evaọ arupre nọ ọ rrọ ehru rra, nọ ofou ọgaga o bi nyuhu. Nọ ofou na ọ be wọ arupre na kpotọ kpehru na, ọnọ ọ be dhẹ arupre na o te whowho kẹ ahwo na nọ: “Wha sa ifi egbara na mu oma. Ma be rra evaọ oria nọ ofou ọ te jọ nuhu arupre na omoke jọ.” Ozọ u  te bi mu Jim gaga. Rekọ ohwo nọ ọ be dhẹ arupre na ọ tẹ ta re inọ: “Wha jọ ozọ u mu owhai hi. Mẹ nọ mẹ be dhẹ owhai na mẹ be ta ẹme na.” Kẹsena Jim o te nuhu uzou jẹ ta nọ, “Kinọ didi oghẹrẹ eme?” Dede na, Jim ọ ruẹ nọ ozọ u bi mu Ben vievie he. Ọ tẹ nọ Ben nọ: “Fikieme udu o rọ rrọ owhẹ awọ enẹ?” Ben o te kpohwẹ ku unu jẹ ta nọ: “Fikinọ mẹ riẹ ohwo nọ ọ be dhẹ arupre na ziezi. Ọsẹ mẹ ọye!” Ben ọ tẹ ta nọ: “Jọ me dhesẹ oghẹrẹ ohwo nọ ọsẹ mẹ ọ rrọ kẹ owhẹ. U mu omẹ ẹro nọ whọ tẹ riẹ ọsẹ mẹ gbe epanọ ọ riẹ arupre ẹdhẹ te, udu o te jọ owhẹ awọ re.”

11. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo imava nọ e ruọ arupre na ze?

¹¹ Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo nana ze? Wọhọ Ben, udu u bi te omai otọ keme ma riẹ Jihova Ọsẹ obọ odhiwu mai ziezi. Ma riẹ nọ o ti fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ sa-sa nọ e wọhọ ofou ọgaga nọ i bi nuhu omai evaọ edẹ urere nana. (Aiz. 35:4) Ma fievahọ Jihova, fikiere udu u bi bru omai hi, dede nọ ozọ u bi mu ahwo-akpọ nẹnẹ. (Aiz. 30:15) Wọhọ Ben, ma rẹ jẹ vuẹ amọfa oware nọ ma ro fievahọ Ọghẹnẹ. Kẹsena u ve ti mu ai ẹro nọ Jihova ọ te thọ ae ghelọ ebẹbẹ nọ a te rẹriẹ ovao dhe kẹhẹ.

12. (a) Ovẹ họ eyaa avọ esa nọ ma be te ta kpahe? (b) Eme “ugbobọ” Jihova nọ Aizaya ọ fodẹ na o kareghẹhọ omai?

¹² Muẹrohọ eyaa avọ esa nọ e rrọ obe Aizaya na. Jihova ọ ta nọ: “Mẹ te kẹ owhẹ ogaga, me ti fiobọhọ kẹ owhẹ.” Aizaya o dhesẹ oghẹrẹ nọ Jihova ọ te rọ kẹ idibo riẹ ogaga no vẹre inọ, ‘ỌGHẸNẸ ọ be tha avọ ogaga, ugbobọ riẹ u bi su.’ (Aiz. 40:10) Ẹsibuobu, a rẹ jọ Ebaibol na  rọ “ugbobọ” dhesẹ ogaga. Fikiere ẹme na ‘ugbobọ riẹ u bi su’ o kareghẹhọ omai nọ Jihova họ Ovie nọ o wo ogaga ulogbo. Ọ rọ ogaga riẹ nọ u wo ibe he na thọ idibo riẹ evaọ oke nọ u kpemu, yọ ọ gbẹ be thọ jẹ bọ ahwo nọ a fievahọ iẹe ga nẹnẹ.—Izie. 1:30, 31; Aiz. 43:10.

13. (a) Oke vẹ Jihova ọ rẹ mai ro koko eyaa riẹ inọ ọ te kẹ omai ogaga? (b) Eyaa vẹ e be kẹ omai ẹgba gbe udu?

¹³ Nọ ewegrẹ i te bi kpokpo omai, ẹsiẹe Jihova ọ rẹ mai koko eyaa riẹ nọ ọ ta nọ: “Mẹ te kẹ owhẹ ogaga.” Evaọ abọjọ akpọ na nẹnẹ, ewegrẹ mai a be daoma epanọ a rẹ rọ whaha iruo usi uwoma ota mai, hayo iruẹru ukoko mai. O make rrọ ere na, ọwọsuọ otiọye na o bi ru omai ruawa vrẹta ha. Jihova ọ kẹ omai imuẹro nọ i bi ru omai wo ẹgba gbe udu. Ọ ya eyaa nọ: “Ekuakua ẹmo ọvo nọ a gali vi owhai nọ i re wo iruo e [rrọ] họ.” (Aiz. 54:17) Eyaa nana e kareghẹhọ omai eware esa jọ nọ i wuzou gaga.

14. Fikieme u gbe bi ro gbe omai unu hu inọ ewegrẹ Ọghẹnẹ a be họre omai?

¹⁴ Orọ ọsosuọ, nọ ma rrọ ilele Jesu na, ma rẹro nọ ahwo a ti mukpahe omai. (Mat. 10:22) Jesu ọ ta nọ a ti kpokpo ilele riẹ gaga evaọ edẹ urere na. (Mat. 24:9; Jọn 15:20) Orọ avọ ivẹ, eruẹaruẹ Aizaya na e ta nọ, ewegrẹ mai a te rọ ekwakwa ẹmo sa-sa họre omai orọnikọ omukpahọ ọvo ho. Eware jọ nọ e rrọ usu ekwakwa ẹmo nọ a te rọ họre omai na họ, eviẹhọ, erue, gbe olahiẹ ogaga. (Mat. 5:11) Jihova ọ te whaha ewegrẹ mai hi nọ a gbẹ rọ rehọ ekwakwa nana fi omai ẹmo ho. (Ẹf. 6:12; Evia. 12:17) Rekọ u du gwọlọ nọ ozọ u mu omai hi. Fikieme?

15-16. (a) Eme họ oware avọ esa nọ ma rẹ kareghẹhọ, kọ ẹvẹ Aizaya 25:4, 5 o rọ kẹ imuẹro onana? (b) Eme Aizaya 41:11, 12 o ta nọ o te via kẹ ahwo kpobi nọ a be họre omai?

¹⁵ Muẹrohọ oware avọ esa nọ u fo nọ ma rẹ kareghẹhọ. Jihova ọ ta nọ “ekuakua ẹmo ọvo” nọ a gale vi owhai ‘nọ i re  wo iruo e rrọ họ.’ Wọhọ epanọ igbẹhẹ uwou e rẹ thọ omai nọ oso avọ okpofou e tẹ be raha eware na, ere Jihova ọ rẹ thọ omai no “ofou otu nọ ọ kare ohrọ na.” (Se Aizaya 25:4, 5.) Ewegrẹ mai a te sai ru oware ovo nọ o te wha ọraha ebẹdẹ se omai hi.—Aiz. 65:17.

¹⁶ Jihova ọ tẹ jẹ ta oware ofa nọ u re ru omai fievahọ iẹe ziezi, o dhesẹ oware nọ o be te via kẹ enọ i wo “evadha” kpahe omai. (Se Aizaya 41:11, 12.) Ghelọ epanọ ewegrẹ mai a họre omai te hayo epanọ ohọre na o ga te kẹhẹ, oware ovona u ti noi ze. Ewegrẹ idibo Ọghẹnẹ kpobi “a rẹ te jọ wọhọ oware ufofe, a ve ti vru.”

17-18. (a) Ẹvẹ Ebaibol nọ ma re se o sai ro ru omai fievahọ Jihova ziezi? Kẹ oriruo. (b) Ẹvẹ uzoẹme ẹgbukpe 2019 nọ ma re roro didi kpahe o sai ro fiobọhọ kẹ omai?

¹⁷ Ma ti fievahọ Jihova ziezi nọ ma tẹ daoma riẹe ziezi. Yọ edhere ọvuọvo nọ ma sae rọ riẹ Ọghẹnẹ ziezi họ, ma rẹ romatotọ se Ebaibol na je roro didi kpahe eware nọ ma se. Ma rẹ jọ Ebaibol na ruẹ iku uzẹme kpahe oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ thọ idibo riẹ evaọ oke nọ u kpemu. Iku yena e rẹ kẹ omai imuẹro inọ ọ te sẹro mai re.

¹⁸ Roro kpahe emamọ oriruo jọ nọ Aizaya o ro dhesẹ oghẹrẹ nọ Jihova ọ be rọ thọ omai. Ọ ta nọ Jihova yọ othuru-igodẹ, idibo riẹ kọ imigodẹ. Ọ ta kpahe Jihova nọ: “O re ti koko imigodẹ na họ obọ riẹ, ọ vẹ te wọ ae họ igbama riẹ.” (Aiz. 40:11) Ma te vuhumu nọ Jihova ọ rọ abọ ologbo riẹ wowo omai fihọ igbama, udu u re te omai otọ. Re udu o sae gbẹ jọ omai awọ nọ ebẹbẹ i te bi te omai, ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na ọ salọ obe Aizaya 41:10 re o jọ uzoẹme ẹgbukpe mai orọ 2019, o ta nọ: “Who nyuhẹ hẹ, keme mẹ họ Ọghẹnẹ ra.” Hai roro didi kpahe eme uduotahawọ nana. E te kẹ owhẹ udu thihakọ ebẹbẹ nọ e rrọ obaro tha.