1-2. Ebẹbẹ vẹ idibo Jihova a be rẹriẹ ovao dhe, kọ eme onana o rẹ sae wha ze?

RORO kpahe iriruo esa nana: Edọkita ọ ta kẹ oniọvo-ọmọzae jọ nọ ọ gbẹ rrọ uzoge nọ ekpehre ẹyao jọ ọ riẹe oma. Oniọvo-ọmọzae jọ nọ ọ kpako vrẹ ikpe udhuvẹ-gbikpe no nọ a si no iruo, ọ gwọlọ iruo efa bẹ no rekọ ọ be ruẹ hẹ. Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ ọ kpako no ọ gbẹ be sai ru te epanọ o je ru vẹre he evaọ egagọ Jihova.

² Otẹrọnọ who wo ẹbẹbẹ nọ ọ wọhọ ọjọ evaọ usu esa na, o rẹ sae jọ owhẹ oma nọ who gbe fioka ha. Ebẹbẹ itieye na e rẹ sai ru nọ whọ gbẹ rọ wereva ha, ru owhẹ rri omara inọ who fioka ha, jẹ sae tubẹ raha usu ra kugbe amọfa.

3. Ẹvẹ Setan avọ ahwo nọ o bi su a rri uzuazọ ohwo-akpọ?

³ Oghẹrẹ nọ ahwo-akpọ a bi rri uzuazọ o be nwani dhesẹ oghẹrẹ nọ Setan o rri uzuazọ. Notọ avọ otọ ze, Setan o se ahwo-akpọ gboware ovo ho. Ọ riẹ kekeke nọ Ivi ọ tẹ ghẹmeeyo kẹ Ọghẹnẹ o ti whu, ghele na ọ lẹliẹ e riẹ họ inọ o ti wo ufuoma. Setan họ ọnọ ọ be kpọ ekiọthuọ, isuẹsu, gbe egagọ akpọ na. Agbẹta nọ egba-ehreki, isu akpọ na gbe isu egagọ a gbe ro se ohwo-akpọ gbe oware ovo ho na.

4. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

⁴ Rekọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma rri omamai ghaghae, yọ o re fiobọhọ kẹ omai nọ ma te wo ebẹbẹ nọ e rẹ sae lẹliẹ  omai roro nọ ma fioka ha. (Ol. 136:23; Rom 12:3) Ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe epanọ Jihova o re ro fiobọhọ kẹ omai: (1) Nọ ẹyao ọ tẹ be lahiẹ omai, (2) nọ eware e tẹ rrọ gaga kẹ omai, gbe (3) nọ ma gbẹ be sai ru te epaọ ọsosuọ họ evaọ egagọ Jihova fiki owho. Rekọ joma kake ta kpahe oware nọ u ro mu omai ẹro nọ mai omomọvo ma rrọ ghaghae kẹ Jihova.

5. Ẹvẹ whọ rọ riẹ nọ ahwo-akpọ a rrọ ghaghae kẹ Jihova?

⁵ Dede nọ ẹkpẹ a rọ ma omai, a rẹ sae rọ uzuazọ mai kele ẹkpẹ vievie he. Ma ghare vi ẹkpẹ kpekufiẹ. (Emu. 2:7) Joma ta kpahe eware jọ nọ i ru omai riẹ nọ ma rrọ ghaghae kẹ Jihova. Ọghẹnẹ ọ ma ahwo-akpọ evaọ oghẹrẹ nọ a sai ro wo iruemu nọ ọyomariẹ o wo. (Emu. 1:27) Oyena u dhesẹ nọ ma ghare kẹe vi eware efa kpobi nọ ọ ma fihọ otọakpọ na, oyejabọ nọ o ro fi ohwo-akpọ họ ọnọ o wuzou eware nọ e rrọ otọakpọ na, te erao na.​—Ol. 8:4-8.

6. Eme ọfa o ru omai riẹ nọ Jihova o rri ahwo-akpọ ghaghae dede nọ a gba ha?

⁶ Nọ Adamu ọ make raha uzi no dede, Jihova o gbe rri ahwo-akpọ ghaghae ghele. Ma ghare kẹe te epanọ o ro siobọno Ọmọ oyoyou riẹ re ọ rọ uzuazọ riẹ ta omai no igbo uzioraha. (1 Jọn 4:9, 10) Jihova ọ te rọ ẹkwoma ẹtanigbo na kpare ahwo nọ a whu no fiki uzioraha Adamu ziọ uzuazọ, te “enọ i kiẹrẹe gbe enọ i kiẹrẹe he.” (Iruẹru 24:15) Ebaibol na o dhesẹ nọ ma rrọ ghaghae kẹe o tẹ make rọnọ ẹyao ọ be lahiẹ omai, eware e rrọ gaga kẹ omai, hayo nọ ma gbẹ be sai ru te epanọ ma je ru vẹre he fiki owho.​—Iruẹru 10:34, 35.

7. Eware efa vẹ i ru omai riẹ nọ idibo Jihova a rrọ ghaghae kẹe?

⁷ U wo eware efa nọ i ru omai riẹ nọ ma rrọ ghaghae kẹ Jihova. O muẹrohọ nọ usi uwoma Uvie na o were omai, o te si omai kẹle oma. (Jọn 6:44) Nọ ma bi si kẹle Jihova na, o te bi si kẹle omai re. (Jem. 4:8) Ofariẹ, Jihova ọ romatotọ wuhrẹ omai eware buobu no, onọ u dhesẹ nọ ma rrọ ghaghae kẹe. Ọ riẹ oghẹrẹ ohwo nọ mai omomọvo ọ rrọ, yọ ọ riẹ emamọ iruemu nọ ma rẹ sai wo evaọ obaro. Ọ rẹ jẹ whọku omai fikinọ o you omai. (Itẹ 3:11, 12) Enana kpobi e kẹ omai imuẹro inọ ma rrọ ghaghae kẹ Jihova.

8. Ẹvẹ eme nọ e rrọ Olezi 18:27-29 e sai ro fiobọhọ kẹ omai nọ ma te wo ebẹbẹ?

⁸ Ahwo jọ a je rri Devidi nọ o fioka ha, rekọ ọ riẹ nọ Jihova o you rie je bi fiobọhọ kẹe. Onana u fiobọhọ kẹ Devidi thihakọ. (2 Sam. 16:5-7) Nọ ọkora ọ tẹ rrọ omai oma hayo nọ ma tẹ rẹriẹ ovao ku ebẹbẹ, Jihova ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ omai thihakọ, yọ ọ rẹ jẹ sai fiobọhọ kẹ omai fi ẹbẹbẹ kpobi kparobọ. (Se Olezi 18:27-29.) Nọ Jihova ọ tẹ rrọ omai emu, oware ovo o rẹ whaha omai hi nọ ma gbẹ rọ gọe avọ evawere he. (Rom 8:31) Obọnana, joma ta kpahe eware esa nọ o jọ mae gwọlọ nọ ma rẹ kareghẹhọ nọ Jihova o you omai je rri omai ghaghae.

9. Ẹvẹ ẹyao ọ rẹ sai ru omai rri omamai?

⁹ Ẹyao ọ rẹ sai fi ọkora họ omai oma, u ve ru omai rri omamai nọ ma gbe fioka ha. Oma o rẹ sae vuọ omai nọ ahwo a tẹ be ruẹ nọ ma be mọ, hayo nọ ẹyao na o  te ru omai fihọ oghẹrẹ nọ o rọ gwọlọ nọ amọfa a re fiobọhọ kẹ omai. O tẹ make rọnọ amọfa a riẹ nọ ma be mọ họ, o rẹ kẹ omai uye ghele inọ ma gbẹ be sai ru eware nọ ma je ru vẹre he. Evaọ oke obẹbẹ utioye, Jihova ọ rẹ sasa omai oma. Ẹvẹ o re ro ru ei?

10. Wọhọ epanọ o rrọ Itẹ 12:25, eme ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ omai nọ ma tẹ be mọ?

¹⁰ Nọ ma tẹ be mọ, “emamọ ẹme” ọ rẹ sae sasa omai oma. (Se Itẹ 12:25.) Jihova ọ ruẹrẹ emamọ eme buobu fihọ Ebaibol na nọ i re ru omai riẹ nọ ma rrọ ghaghae kẹe dede nọ ma be mọ. (Ol. 31:19; 41:3) Nọ ma tẹ be hai se eme nana, tube dhe ai esese, Jihova o ti fiobọhọ kẹ omai thihakọ ẹyao na je si ọkora no omai oma.

11. Ẹvẹ Jihova o ro fiobọhọ kẹ oniọvo jọ?

¹¹ Roro kpahe oware nọ o via kẹ oniọvo-ọmọzae nọ a re se Jorge. Nọ ọ jọ uzoge, okpẹyao jọ o kie rie nọ o rehọ e riẹ oma kpobi no. Jorge ọ ta nọ: “Me rẹro ẹdẹvo ho inọ ẹyao otiọna o ti kie omẹ nọ o te lẹliẹ ahwo hai rri omẹ je ru oma vuọ omẹ. Nọ ẹyao na o bi dhe ẹgẹga na, mẹ tẹ be ruawa kpahe oghẹrẹ nọ uzuazọ mẹ o te jọ. Onana o kẹ omẹ uye gaga, mẹ tẹ lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omẹ.” Ẹvẹ Jihova o ro fiobọhọ kẹe? Jorge ọ ta nọ: “Fikinọ iroro mẹ e tahaku, emeria nọ e ta kpahe epanọ Jihova ọ be rọ rẹrote idibo riẹ ọvo mẹ jẹ sai se evaọ obe Ilezi. Me je dhe eria yena esese kẹdẹ kẹdẹ, yọ e jẹ sasa omẹ oma gaga. Nọ oke o be nyaharo na, amọfa a te bi muẹrohọ nọ ovao mẹ o be sasa vi epaọ ọsosuọ. A tubẹ ta nọ evawere nọ me bi wo na o be kẹ ae uduotahawọ. Mẹ ruẹ nọ Jihova o yo olẹ mẹ no. O fiobọhọ kẹ omẹ nwene oghẹrẹ nọ me je rri omamẹ. Mẹ tẹ jẹ tẹrovi eria sa-sa evaọ Ebaibol  na nọ i dhesẹ oghẹrẹ nọ o rri omẹ ghelọ ẹyao mẹ na.”

12. Nọ ẹyao ọ tẹ be lahiẹ owhẹ, ẹvẹ Jihova ọ sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ?

¹² Otẹrọnọ ẹyao ọ be lahiẹ owhẹ, jọ u mu owhẹ ẹro nọ Jihova ọ riẹ oware nọ who bi thihakọ riẹ. Lẹ sei re o fiobọhọ kẹ owhẹ rri omara epanọ o rri owhẹ, inọ whọ rrọ ghaghae. Kẹsena whọ vẹ jọ Ebaibol na se emamọ eme nọ ọ ruẹrẹhọ kẹ owhẹ. Tẹrovi eria nọ i dhesẹ nọ idibo Jihova a rrọ ghaghae kẹe. Who te ru ere, whọ te ruẹ nọ Jihova o bi ru oware uwoma kẹ ahwo kpobi nọ a be gọe.​—Ol. 84:11.

13. Nọ a te si ọsẹ uwou no iruo, ẹvẹ ọ rẹ sai rri omariẹ?

¹³ Ọsẹ uwou kpobi ọ gwọlọ nọ ọ rẹ rẹrote uviuwou riẹ. Rekọ dae rehọ iẹe nọ a si oniọvo jọ no iruo dede nọ o ru oware ovo ho. Ọ gwọlọ iruo efa bẹ no, rekọ ọ re ruẹ hẹ. Onana o rẹ sae lẹliẹe roro nọ o fioka ha. Ẹvẹ eyaa Jihova nọ ọ rẹ tẹrovi o sai ro fiobọhọ kẹe?

14. Ẹjiroro sa-sa vẹ Jihova o re ro koko eyaa riẹ?

¹⁴ Jihova o re ru eyaa riẹ gba ẹsikpobi. (Jos. 21:45; 23:14) U wo ẹjiroro sa-sa nọ o re ro ru ere. Orọ ọsosuọ, o gbe ru eyaa riẹ gba ha, o sae raha odẹ riẹ. Jihova ọ ya eyaa no inọ ọ te rẹrote idibo riẹ, yọ o rri rie nọ o gbahọ nọ o re ru eyaa na gba. (Ol. 31:1-3) U te no ere no, Jihova ọ riẹ nọ ọ gbẹ rẹrote omai nọ a rrọ ahwo uviuwou riẹ hẹ, o te kẹ omai uye gaga. Ọ ya eyaa nọ ọ te kẹ omai eware nọ ma rẹ rọ kuọ omamai, je wuhrẹ omai eware nọ i re fiobọhọ kẹ omai gọe ziezi. Yọ oware ovo nọ o rẹ whaha iẹe nọ o gbe ro ru eyaa yena gba ha o rrọ họ.​—Mat. 6:30-33; 24:45.

15. (a) Ẹbẹbẹ vẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a wo? (b) Imuẹro vẹ Olezi 37:18, 19 o kẹ omai?

 ¹⁵ Ma tẹ kareghẹhọ eware nọ i re ru Jihova koko eyaa riẹ, o rẹ kẹ omai imuẹro nọ o ti fiobọhọ kẹ omai nọ eware e tẹ rrọ gaga kẹ omai. Roro kpahe oware nọ o via kẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ. Nọ ukpokpoma ulogbo u te ukoko nọ o jọ Jerusalẹm, “ilele na kpobi a tẹ vahabọ . . . ajokpaọ ikọ na.” (Iruẹru 8:1) Dai roro kpahe ẹgaga nọ onana o wha ze. Ẹsejọhọ a le inievo na no iwou rai jẹ raha ekọ ku ai. Ghele na, Jihova ọ nyasiọ ae ba ha; yọ inievo na a gbẹ jẹ wereva. (Iruẹru 8:4; Hib. 13:5, 6; Jem. 1:2, 3) Jihova ọ rẹrote Ileleikristi yena, yọ ọ te rẹrote omai re.​—Se Olezi 37:18, 19.

16. Eme ọ rẹ sai ru omai roro nọ ma gbe wo iruo kẹ Jihova tere he?

¹⁶ Nọ ma be kpako na, o sae jọ omai oma nọ ma gbe wo iruo kẹ Jihova tere he. Ẹsejọhọ ere o jọ kẹ Devidi ovie na re. (Ol. 71:9) Ẹvẹ Jihova ọ sai ro fiobọhọ kẹ omai?

17. Eme oware nọ o via kẹ oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Jheri o rẹ sai wuhrẹ omai?

¹⁷ Joma ta kpahe oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Jheri. Nọ a zizie ei kpohọ ẹgwae nọ a rẹ jọ wuhrẹ ahwo epanọ a rẹ rọ rẹrote Egwa Uvie, ọ jẹ gwọlọ nya ha. Ọ ta nọ: “Mẹ who no, mẹ yọ aye-uku, yọ me wo onaa ovo nọ mẹ sai ro ru iruo kẹ Jihova ha. Me gbe wo iruo ho.” Evaọ aso taure ẹdẹ ẹgwae na o te ti te, o horie eva riẹ kẹ Jihova. Nọ o te Ọgwa Uvie na okiokiọ riẹ, o gbẹ jariẹe oma nọ u fo nọ ọ rẹ ziọ ẹgwae na ha. Nọ a mu ẹgwae na họ no, oniọvo jọ evaọ usu inievo nọ i je wuhrẹ  na o ru rie vẹ nọ onaa nọ o mai wuzou nọ ma re wo họ, nọ ma te fi oma hotọ kẹ Jihova inọ o wuhrẹ omai. Jheri ọ ta nọ: “Mẹ tẹ jọ udu mẹ ta nọ, ‘whaọ me wo onaa yena!’ Nọ me vuhumu nọ Jihova o yo olẹ mẹ no na, irui-oviẹ i te su no omẹ aro ze. Ọye ọ be tuduhọ omẹ awọ na inọ me wo oware aghare jọ nọ mẹ rẹ sae kẹe, u te je noi eva ze nọ o re wuhrẹ omẹ!” Jheri ọ ta epanọ oware na o jariẹ oma vẹre, inọ: “Nọ mẹ ruọ Ọgwa Uvie na, udu u je bru omẹ, yọ eva e jẹ were omẹ tere he. Rekọ nọ ẹgwae na o kuhọ no, udu o tẹ ruọ omẹ awọ, o tẹ jọ omẹ oma nọ kpakọ mẹ yọ ohwo jọ re.”

18. Ẹvẹ Ebaibol na o ro dhesẹ nọ omodawọ mai evaọ egagọ Jihova o da riẹ ẹro dede nọ ma kpako no?

¹⁸ Nọ ma be kpako na, jọ u mu omai ẹro nọ Jihova o gbe wo iruo nọ ọ gwọlọ nọ ma ru kẹe. (Ol. 92:12-15) Jesu o wuhrẹ omai nọ o tẹ make rọnọ ma wo onaa tere he hayo ma bi ru te epanọ ma gwọlọ họ, oware kpobi nọ ma bi ru evaọ egagọ Jihova o rẹ dae ẹro. (Luk 21:2-4) Fikiere, ru onọ ẹgba ra o te. Wọhọ oriruo, whọ sae ta usi uwoma kẹ ahwo kpahe Jihova, lẹ roro inievo ra, jẹ tuduhọ inievo na awọ re a dikihẹ ga evaọ egagọ Jihova. Jihova o rri owhẹ nọ whẹ yọ ibe oruiruo riẹ fikinọ who bi yoẹme kẹe, orọnikọ fiki epanọ who bi ru te he.​—1 Kọr. 3:5-9.

19. Imuẹro vẹ e rrọ obe Ahwo Rom 8:38, 39?

¹⁹ Eva e be were omai gaga inọ ma be gọ Jihova, Ọghẹnẹ nọ o rri ohwo kpobi nọ ọ be gọe ghaghae. Ọ ma omai re ma ru oreva riẹ, yọ egagọ efuafo i re ru omai ginẹ wereva evaọ uzuazọ. (Evia. 4:11) Dede nọ ahwo-akpọ a sai rri omai nọ ma fioka ha, Jihova o rri omai ere he. (Hib. 11:16, 38) Otẹrọnọ ẹyao ọ be lahiẹ omai, eware e rrọ gaga kẹ omai, hayo ma be sai ru te epaọ ọsosuọ họ fiki owho, joma kareghẹhọ nọ oware ovo o rẹ sae hẹriẹ omai no uyoyou Ọsẹ obọ odhiwu mai na ha.​—Se Ahwo Rom 8:38, 39.