1. Eme uzoge jọ o vuhumu nọ ọ gaviezọ kẹ ovuẹ jọ evaọ okokohọ ologbo nọ a ru evaọ 1935?

U WO uviuwou jọ nọ o jọ ukoko na oke nọ u kpemu. Oke yena odẹ nọ a jẹ hai se Isẹri Jihova họ, Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol. Ọsẹgboni na a yẹ emezae esa gbe emetẹ ivẹ. A wuhrẹ emọ na edhere Jihova gbe epanọ a sae rọ rehọ aro kele Jesu Kristi. Ọmọzae rai jọ ọ họ-ame evaọ 1926, oke yena ọ jọ ikpe ikpegberee. Uzoge nana ọ jẹ hae re ebrẹdi na jẹ da udi na evaọ etoke Emu Owọwọ Olori na, keme ere Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na kpobi a jẹ hai ru evaọ oke yena. Rekọ nọ ọ gaviezọ kẹ ovuẹ ogbotu jọ nọ a kẹ evaọ 1935 nọ uzoẹme riẹ o ta nọ “Otu Obuobu Na,” ọ tẹ ruẹ nọ o wo ẹruore obọ odhiwu hu. Brọda J. F. Rutherford ọye ọ kẹ ovuẹ ogbotu na evaọ Washington, D.C., obọ America. Eme Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na a vuhumu evaọ okokohọ yena?

2. Obọdẹ oware okpokpọ vẹ idibo Jihova a wuhrẹ evaọ ovuẹ nọ Brọda Rutherford ọ kẹ?

² Brọda Rutherford ọ jọ ovuẹ nọ ọ kẹ na fodẹ ahwo nọ a se “otu obuobu” (Ebaibol Ẹri Na), hayo “ogbotu obuobu” evaọ Eviavia 7:9. Anwẹdẹ a je roro nọ ahwo nana a ti kpobọ odhiwu rekọ a kiẹrẹe te epanọ a ti ro lele Jesu su hu. Brọda Rutherford o dhesẹ no Ebaibol na ze vevẹ inọ ogbotu obuobu na a ti kpobọ odhiwu hu. Ọ ta nọ  ahwo nana yọ igodẹ efa * Jesu nọ a te zọ evaọ etoke “uye ulogbo na,” a vẹ te rria otọakpọ na bẹdẹ bẹdẹ. (Evia. 7:14) Jesu ọ ta nọ: “Me wo igodẹ efa, enọ e rrọ uthuru nana ha; mẹ te rehọ eyena ze hrọ re, yọ a te gaviezọ kẹ urru mẹ, a vẹ te jọ uthuru ọvo, evaọ otọ othuru-igodẹ ọvo.” (Jọn 10:16) Igodẹ efa nọ ọ jọ etenẹ fodẹ na yọ idibo Jihova nọ i wo ẹruore inọ a te rria Aparadase evaọ otọakpọ na bẹdẹ bẹdẹ. (Mat. 25:31-33, 46) Joma ruẹ oghẹrẹ nọ oware okpokpọ nana nọ a wuhrẹ na u ro fiobọhọ kẹ idibo Jihova buobu, te uzoge ikpe ikpegberee nọ ma fodẹ ẹsiẹ na.​—Ol. 97:11; Itẹ 4:18.

3-4. Evaọ ukpe 1935, eme inievo buobu a vuhumu kpahe ẹruore rai, kọ ẹvẹ a ro vuhu onana mu?

³ Nọ Brọda Rutherford ọ kẹ ovuẹ na te oria jọ, ọ tẹ ta nọ: “Jọ enọ i wo ẹruore nọ a te rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ a kpama.” Oniọvo jọ nọ ọ jọ okokohọ na ọ ta nọ evaọ usu ahwo nọ a bu te oware wọhọ idu udhe (20,000) nọ e jariẹ na, ahwo nọ a kpama dikihẹ a bu vi abọvo. Kẹsena Brọda Rutherford ọ tẹ ta nọ: “Rri, otu obuobu na ọna!” Ogbotu na kpobi ọ tẹ koyẹ. Ogbotu ahwo nọ a kpama dikihẹ na a vuhumu nọ Ọghẹnẹ ọ salọ e rai inọ a ti kpobọ odhiwu hu. A riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi wholo ai hi. Okiokiọ riẹ, ahwo nọ a bu te egba eree gbe udhuvẹ (840) a tẹ họ-ame. Ibuobu ahwo nana yọ otu igodẹ efa na.

⁴ Nọ a kẹ ovuẹ yena no, uzoge nọ ma fodẹ ẹsiẹ na gbe amọfa buobu a gbẹ re ebrẹdi jẹ da udi na evaọ Ekareghẹhọ na ofa ha. Oniọvo-ọmọzae jọ ọ ta nọ: “Emu Owọwọ ukpe 1935 na họ orọ urere nọ mẹ jọ re ebrẹdi jẹ da udi na. Me vuhumu nọ Jihova ọ rọ ẹzi riẹ wholo omẹ hẹ. Ukpoye, ẹruore otọakpọ me wo, nọ me ti ro kuomagbe amọfa zihe otọakpọ na ruọ aparadase.” Ere o jọ inievo buobu oma re. (Rom 8:16, 17; 2 Kọr. 1:21, 22) No umuo oke yena vrẹ, ogbotu obuobu na o te bi dhe ebuebu. A te je bi lele okiọkotọ * na ru iruo Uvie na.

5. Otẹrọnọ oniọvo jọ ọ jẹ re emu owọwọ vẹre, nọ ọ jẹ seba, kọ Jihova ọ rẹ jẹe rehọ?

⁵ Ẹvẹ Jihova o rri inievo nọ e siọ emu owọwọ na ba ẹre nọ 1935 ọ vrẹ no? Kọ Oleleikristi nọ ọ họ-ame no ọ tẹ be re emu owọwọ na anwẹdẹ fikinọ o roro nọ o wo ẹruore obọ odhiwu, kẹsena o te vuhumu nọ ere o rrọ họ? (1 Kọr. 11:28) U wo inievo jọ nọ e jẹ hae re emu owọwọ na fikinọ a roro nọ a wo ẹruore obọ odhiwu. Kọ a tẹ seba ẹre jẹ be rọ eva efuafo gọ Jihova, Jihova o ti kele ai kugbe otu igodẹ efa na? Ee. Dede nọ a gbẹ be re emu owọwọ na ha, a re kpohọ Ekareghẹhọ na ghele ro dhesẹ nọ oware nọ Jihova avọ Jesu a ru kẹ ae o da rai ẹro fia.

6. Eme Jesu ọ ta kẹ ikọ-odhiwu nọ a ru?

⁶ Uye ulogbo na u te otọ re no, fikiere  u ti woma re ma ta kpahe eware efa nọ obe Eviavia uzou avọ 7 o ta kpahe Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na gbe ogbotu obuobu ọrọ igodẹ efa na. Jesu ọ ta kẹ ikọ-odhiwu inọ a gbe kru ifou ene akpọ na. Ọ ta kẹ ae nọ a siobọno ifou ene ọraha nana ha bẹsenọ a re kpe oka họ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na kpobi no, koyehọ bẹsenọ Jihova o re kuenu kẹ ae inọ a kru ẹrọwọ rai te urere no. (Evia. 7:1-4) Kẹsena a vẹ te jọ ivie gbe izerẹ nọ i ti lele Kristi su evaọ obọ odhiwu. (Evia. 20:6) Nọ ahwo idu udhuhrẹ-gbene (144,000) na kpobi a te te obọ odhiwu no, eva e te were Jihova, Jesu gbe ikọ-odhiwu na gaga.

7. Wọhọ epanọ o rrọ Eviavia 7:9, 10, amono Jọn ọ ruẹ, kọ eme a je ru? (Rri uwoho nọ o rrọ uke emagazini na.)

⁷ Nọ Jọn ọ ta kpahe ahwo idu udhuhrẹ-gbene nọ e te jọ ivie gbe izerẹ na no, ọ tẹ ruẹ oware ofa nọ u gbe rie unu gaga. Ọ ruẹ “ogbotu obuobu” nọ e zọ evaọ ẹmo Amagidọn. Enana i wo ohẹriẹ no utu ọsosuọ na. Utu ọsosuọ na u wo unu. Rekọ ahwo nana nọ a wariẹ dhesẹ kẹ Jọn na a wo unu hu. (Se Eviavia 7:9, 10.) A “ku iwu ithethei efuafo họ,” onọ u dhesẹ nọ a bi yoẹme kẹ Ọghẹnẹ gbe Kristi jẹ “kare epe” evaọ akpọ Setan nana. (Jem. 1:27) A bi bo inọ Jihova, gbe Jesu nọ ọ rrọ Ọmogodẹ Ọghẹnẹ a siwi rai no. A kru eya iriẹ họ obọ, onọ u dhesẹ nọ a vuhumu nọ Jesu họ Ovie nọ Jihova o ro mu.​—Je rri Jọn 12:12, 13.

8. Eme obe Eviavia 7:11, 12 o ta nọ a je ru evaọ obọ odhiwu nọ a ruẹ ogbotu obuobu na?

⁸ Se Eviavia 7:11, 12. Eme ikọ-odhiwu na kpobi a ru nọ a ruẹ ogbotu obuobu na? Jọn ọ ruẹ nọ eva e were rai gaga, a te bi jiri Ọghẹnẹ. Eva e te were Jihova, Jesu, gbe ikọ-odhiwu na kpobi gaga nọ a te ruẹ nọ ogbotu obuobu na a zọ evaọ etoke uye ulogbo na wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ na.

9. Wọhọ epanọ o rrọ Eviavia 7:13-15, eme ogbotu obuobu na a bi ru nẹnẹ?

⁹ Se Eviavia 7:13-15. Jọn ọ ta nọ ogbotu obuobu na “a fọrọ iwu ithethei rai je ru ae fo no evaọ azẹ Omogodẹ na.” Onana u dhesẹ nọ a kiẹrẹe evaọ aro Jihova. (Aiz. 1:18) Ahwo nana yọ Ileleikristi nọ e roma mudhe jẹ họ-ame no, a te je fi ẹrọwọ họ idhe ẹtanigbo Jesu gaga je wo emamọ usu kugbe Jihova. (Jọn 3:36; 1 Pita 3:21) Oyejabọ nọ a ro dikihẹ aro agbara-uvie Ọghẹnẹ je “bi ru iruo ọrẹri kẹe te aso te uvo.” Obọ otọakpọ obonẹ a rrọ ru onana. Obọnana ae a mai bu, yọ a be rọ ajọwha ta usi uwoma kẹ ahwo buobu je bi wuhrẹ ahwo zihe ruọ ilele nẹnẹ. Iruo Uvie na e rrọ ae oja vi oware ofa kpobi.​—Mat. 6:33; 24:14; 28:19, 20.

10. Ẹvẹ ogbotu obuobu na a rọ riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ te rẹrote ai, kọ eyaa vẹ Ọghẹnẹ ọ ya kẹ ae nọ i ti rugba?

¹⁰ Ogbotu obuobu nọ a zọ evaọ etoke uye ulogbo na a riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ te rẹrote ai keme Ebaibol na ọ ta nọ: “Ọnọ ọ keria agbara-uvie na ọ te rehọ uwou-udhu riẹ ruru ai.” Evaọ oke yena, eyaa nọ Ọghẹnẹ ọ ya kẹ ae nọ a bi rẹro riẹ anwẹdẹ na i ve ti rugba, inọ: “O ti ririe irui-oviẹ kpobi no aro rai, uwhu o gbẹ te jọ ofa ha, yọ uweri hayo oviẹ hayo edada e gbẹ te jọ ofa ha.”​—Evia. 21:3, 4.

11-12. (a) Wọhọ epanọ o rrọ Eviavia 7:16, 17, eghale vẹ e be hẹrẹ ogbotu obuobu na? (b) Eme igodẹ efa na a rẹ sai ru evaọ Ekareghẹhọ na, kọ fikieme?

¹¹ Se Eviavia 7:16, 17. Obọnana, ohọo  ogaga o be lahiẹ idibo Jihova jọ fiki ẹgaga akpọ hayo fiki ẹmo gbe ozighi nọ ọ be romavia evaọ eria sa-sa. A mu efa fihọ uwou-odi fiki ẹrọwọ rai. Rekọ eva e be were ogbotu obuobu na gaga keme a riẹ nọ oke nọ Ọghẹnẹ ọ tẹ raha akpọ omuomu nana no, emu ọ te dafia a ve ti je wo uvẹ nọ a te rọ gọ Jihova avọ ufuoma. Oke nọ a te raha akpọ omuomu nana, “ẹrrorro ọgaga” ofu Ọghẹnẹ nọ o ti te erẹwho na o ti te ogbotu obuobu na ha. Uye ulogbo na u te kuhọ no, Jesu o ve ti su enọ e zọ na kpohọ “ame uzuazọ,” koyehọ o ve ti fiobọhọ kẹ ai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Ẹruore nọ ogbotu obuobu na o wo o gbunu kẹhẹ! Evaọ usu ima ahwo gbidi gbidi nọ e rria akpọ na no, ahwo nọ a te jọ usu ogbotu obuobu nana a te rọ ẹro ruẹ uwhu vievie he nọ a te gbe yoẹme kẹ Jihova.​—Jọn 11:26.

¹² Otu igodẹ efa na a wo obọdẹ ẹruore yọ onana o be lẹliẹ ae yere Ọghẹnẹ gbe Jesu. A salọ e rai kpobọ odhiwu hu, rekọ orọnọ onana u dhesẹ nọ Ọghẹnẹ o you rai tere he he. Itu ivẹ nana a rẹ sai jiri Ọghẹnẹ gbe Kristi. Edhere jọ nọ a sai ro ru onana họ, nọ a te kpohọ Ekareghẹhọ na.

13-14. Fikieme u ro fo re ohwo kpobi o kpohọ Ekareghẹhọ uwhu Jesu?

¹³ Anwọ ikpe jọ ze na, omọvo ọ be hae re emu owọwọ na evaọ usu ahwo odu ọvo (1,000) nọ a kokohọ bi ru Ekareghẹhọ na. Ikoko buobu a re wo ohwo nọ ọ rẹ re emu owọwọ na ha. Ibuobu ahwo nọ a bi ru Ekareghẹhọ na a wo ẹruore inọ otọakpọ na a te jọ. O tẹ rrọ ere, kọ fikieme a bi ro kpohọ Ekareghẹhọ na? Oware nọ o be hae lẹliẹ ahwo kpohọ ehaa orọo na oye ovona o be wọ ae nya. Eme ọ rẹ lẹliẹ ohwo kpohọ ehaa orọo? Ohwo o re kpohọ ehaa orọo fikinọ o you ahwo nọ a be te rọo na yọ ọ gwọlọ lele ae ghọghọ. Epọvo na re, igodẹ efa na a re kpohọ Ekareghẹhọ na fikinọ a you Kristi gbe enọ a rọ ẹzi wholo na, yọ a gwọlọ lele ae ghọghọ. Oware ofa nọ o be lẹliẹ igodẹ efa na kpohọ Ekareghẹhọ na họ, fikinọ idhe ẹtanigbo Jesu na e da rai  ẹro fia. A vuhumu nọ fiki idhe nana a te sai ro wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ na.

¹⁴ Oware ofa nọ o be lẹliẹ igodẹ efa na kpohọ Ekareghẹhọ na họ, a gwọlọ ru oware nọ Jesu ọ ta. Oke nọ Jesu o mu Emu Owọwọ na họ kugbe ikọ riẹ, ọ ta kẹ ae nọ: “Wha hai ru onana rọ kareghẹhọ omẹ.” (1 Kọr. 11:23-26) Fikiere a re ru Ekareghẹhọ na bẹsenọ enọ a rọ ẹzi wholo na kpobi a re kpobọ odhiwu no. U te no ere no, igodẹ efa na a re zizie amọfa re a kuomagbe ai ru Ekareghẹhọ na.

15. Ẹvẹ ma sai ro jiri Ọghẹnẹ gbe Kristi evaọ Ekareghẹhọ na?

¹⁵ Ile nọ ma rẹ so gbe olẹ evaọ etoke Ekareghẹhọ na yọ edhere jọ nọ ma re ro jiri Ọghẹnẹ gbe Kristi. Uzoẹme nọ a te rọ kẹ ovuẹ Emu Owọwọ enukpe nana họ, “Dhesẹ Edẹro kẹ Oware nọ Ọghẹnẹ avọ Kristi A Ru kẹ Owhẹ!” O te lẹliẹ omai rri oware nọ Jihova avọ Jesu a ru kẹ omai na ghaghae. Oke nọ a te wọ ebrẹdi gbe udi na wariẹ na, ma te kareghẹhọ nọ i dikihẹ kẹ ugboma Jesu gbe azẹ riẹ. Ma te jẹ kareghẹhọ nọ Jihova o vi Ọmọ riẹ ze ti whu kẹ omai re ma wo uzuazọ. (Mat. 20:28) Ohwo kpobi nọ o you Ọsẹ obọ odhiwu mai gbe Ọmọ riẹ o re kpohọ Ekareghẹhọ na.

16. Eme u dhesẹ nọ oghẹrẹ ovona Jihova o rri igodẹ efa na gbe enọ a rọ ẹzi wholo na?

¹⁶ Ọghẹnẹ o rri enọ a rọ ẹzi wholo na inọ a woma vi igodẹ efa na ha. Itu ivẹ na a rrọ ghaghae kẹ Ọghẹnẹ. Oware ovona Jihova ọ rọ ta itu ivẹ na no igbo, oye họ azẹ Ọmọ ọghaghae riẹ. Ohẹriẹ nọ o rrọ itu ivẹ nana kpobi họ, ọvuọ ẹruore riẹ a wo. Enọ a rọ ẹzi wholo na gbe igodẹ efa na a re yoẹme kẹ Ọghẹnẹ gbe Kristi. (Ol. 31:23) Kareghẹhọ re nọ iruo nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ sae rọ enọ a rọ ẹzi wholo na ru, ọ rẹ sae rọ igodẹ efa na ru ai re. Onana u dhesẹ nọ Jihova ọ be kẹ odibo riẹ kpobi ẹgba ẹzi ọfuafo nọ ọ sai ro ru iruo kpobi nọ ọ kẹ riẹ.

17. Eme enọ a rọ ẹzi wholo nọ i kiọkọ otọakpọ na a bi rẹro riẹ?

¹⁷ Orọnikọ a yẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na avọ ẹruore obọ odhiwu hu. Rekọ nọ u te oria jọ, ẹsiẹe Ọghẹnẹ o ro ru ai wo ẹruore nana. A bi roro kpahe ẹruore nana, a be lẹ kpahe iẹe je bi roro gaga kpahe oke nọ a ti ro kpobọ odhiwu. A riẹ oghẹrẹ nọ oma ẹzi nọ a ti wo na o te jọ họ. (Fil. 3:20, 21; 1 Jọn 3:2) Dede na, a bi rẹro oke nọ a te rọ ruẹ Jihova, Jesu, ikọ-odhiwu gbe ibe Ileleikristi rai nọ a rọ ẹzi wholo nọ a kpare kpobọ  odhiwu no. A bi je rẹro oke nọ a te rọ rehọ ẹta rai evaọ Uvie odhiwu.

18. Eme igodẹ efa na a bi rẹro riẹ?

¹⁸ Igodẹ efa na a wo ẹruore inọ a te rria otọakpọ na bẹdẹ bẹdẹ. A yẹ ohwo-akpọ kpobi avọ ẹruore nana. (Ọtausi. 3:11) A bi rẹro oke nọ a ti ro ru otọakpọ na kpobi fihọ aparadase. Oke nọ a te rọ bọ iwou, kọ egbọ je yẹ emọ nọ ẹyao ọ rẹ lahiẹ hẹ. (Aiz. 65:21-23) A te riẹ kpahe emama Ọghẹnẹ buobu. Wọhọ oriruo, a te hai kpohọ ugheriwo evaọ obọ igbehru, ewhawho gbe ebade na je wuhrẹ eware buobu kpahe eria nana. Evaọ oke yena, a te ruẹ nọ usu rai kugbe Jihova u bi dhe ẹgẹga, yọ onana họ oware nọ o te mae wha evawere se ai.

19. Ẹvẹ Ekareghẹhọ na o wuzou te, kọ oke vẹ a ti ro ru ei evaọ enukpe nana?

¹⁹ Jihova ọ kẹ idibo riẹ kpobi nọ e roma mudhe kẹe no obọdẹ ẹruore. (Jeri. 29:11) Fikiere, jọ mai kpobi daoma kpohọ Ekareghẹhọ uwhu Kristi na. Joma rọ uvẹ yena jiri Ọghẹnẹ gbe Kristi rọkẹ oware nọ a ru kẹ omai re ma sai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ na. Ekareghẹhọ na họ oware nọ o mai wuzou nọ Ileleikristi a re kuomagbe ru. A ti ru ei evaọ Ẹdẹ-Ọmaha, Asa 27, 2021 nọ ọre o te kiediwi no. Enukpe nana ahwo buobu a ti kpohọ Ekareghẹhọ na avọ ufuoma. Yọ amọfa a ti ru ei ghele dede nọ a bi kpokpo ai. Efa jọ a ti ru Ekareghẹhọ na evaọ uwou-odi. Oghẹrẹ kpobi nọ o rrọ kẹhẹ, inievo, jọ mai kpobi ma ru Ekareghẹhọ na. Nọ Jihova, Jesu, gbe ikọ-odhiwu a jẹ ruẹ omai, eva e vẹ were ae.