Kpohọ eme nọ e riẹ eva

Kpohọ oria eware nọ e riẹe eva

UZOẸME UWUHRẸ 42

OLE AVỌ 103 Esẹro na Yọ Ezae nọ A rọ Kẹ Ekẹ

Dhesẹ nọ Iruo nọ Ezae nọ A ‘rọ Kẹ Ekẹ’ na A bi Ru E Were Owhẹ

Dhesẹ nọ Iruo nọ Ezae nọ A ‘rọ Kẹ Ekẹ’ na A bi Ru E Were Owhẹ

“Nọ o muvrẹ kpobọ ehru . . . , ọ tẹ rehọ ezae kẹ ekẹ.”ẸF. 4:8.

OWARE NỌ A JARIẸ TA KPAHE

Oghẹrẹ nọ idibo iruiruo, ekpako ukoko, gbe esẹro okogho a bi ro fiobọhọ kẹ omai, gbe epanọ ma sai ro dhesẹ nọ eware nọ a bi ru e da omai ẹro.

1. Ọghọ vẹ Jesu o ru kẹ omai no?

 OHWO-AKPỌ ọvo nọ o ru ọghọ te Jesu ọ riẹ hẹ. Okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ ọ jẹ hae rọ ogaga nọ o wo fiobọhọ kẹ ahwo gaga. (Luk 9:12-17) Ọghọ nọ ọ mae rro nọ Jesu o ru kẹ omai no họ ọ rọwo nọ a kpei fiki mai. (Jọn 15:13) Nọ a make kpare Jesu kpobọ odhiwu no, yọ o gbe bi fiobọhọ kẹ omai. Ọ ya eyaa nọ ọ te lẹ Jihova re ọ kẹ omai ẹzi ọfuafo riẹ. Ọ ta nọ ẹzi na o ti fiobọhọ kẹ omai riẹ eware buobu, jẹ sasa omai oma. Jesu o ru ẹme riẹ na gba. (Jọn 14:16, 17, ẹme-obotọ; 16:13) Nọ ma be hai kpohọ ewuhrẹ na, Jesu ọ be hae rọ ahwo nọ o ro mu wuhrẹ omai. A bi wuhrẹ omai oghẹrẹ nọ ma sai ro fiobọhọ kẹ ahwo re a jọ ilele Jesu evaọ akpọ na soso.—Mat. 28:18-20.

2. Amono jọ họ ezae nọ a rọ “kẹ ekẹ” nọ a ta ẹme riẹ evaọ Ahwo Ẹfisọs 4:7, 8 na?

2 Joma ta ẹme te okẹ ọfa nọ Jesu ọ kẹ omai. Pọl ukọ na o kere nọ, nọ Jesu o muvrẹ kpobọ odhiwu no, “ọ tẹ rehọ ezae kẹ ekẹ.” (Se Ahwo Ẹfisọs 4:7, 8.) Pọl ọ ta nọ Jesu ọ rehọ ezae nana kẹ omai re a ru eware nọ e rẹ lẹliẹ inievo ukoko na dikihẹ ga. (Ẹf. 1:22, 23; 4:11-13) Kọ amono họ ‘ezae nọ a rọ kẹ omai ekẹ’ na nẹnẹ? Ejọ họ idibo iruiruo, ekpako ukoko, gbe esẹro okogho. a Ma riẹ nọ ahwo nana yọ ahwo-akpọ nọ a gba ha wọhọ omai. Oware o rẹ sae thọ ae obọ. (Jem. 3:2) Rekọ Olori mai Jesu Kristi ọ be rehọ ae ru iruo. Ọ rehọ ai kẹ omai re a fiobọhọ kẹ omai.

3. Eware jọ vẹ ma re ru ro fiobọhọ kẹ ezae nọ a rọ “kẹ ekẹ” na re a sai ru iruo rai ziezi?

3 Jesu ọ rehọ ezae nọ a rọ “kẹ ekẹ” na mu re a fiobọhọ kẹ omai re ẹrọwọ mai ọ jọ gaga. (Ẹf. 4:12) Rekọ ma sai fiobọhọ kẹ ae re, re owha nọ a wọ na o gbẹ gbẹdẹ ga hrọ họ. Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ae? Ma rọ oriruo jọ dhesẹ iẹe. Inievo jọ evaọ usu mai na a rẹ bọ Egwa Uvie. Re a sai ru iruo na ziezi, inievo jọ a re ru eware jọ ro fiobọhọ kẹ ae. Ejọ i re there emu kẹ ae. Ejọ e rẹ kẹ ae ugho ofa hayo rọ omoto rai wọ ae kpohọ iruo na. Yọ efa a bi ru eware efa kẹ ae re. Oware nọ ma be ta na ọna di: Mai kpobi ma rẹ sae ta ẹme hayo ru eware jọ ro fiobọhọ kẹ idibo iruiruo, ekpako ukoko, gbe esẹro okogho re a sai ru iruo rai ziezi. Ma te jọ uzoẹme nana ta ẹme te erere nọ o bi te omai fiki epanọ inievo nana a be daoma te. Ma te jẹ ta ẹme te epanọ ma sai ro dhesẹ nọ ma you Jesu gbe ezae nọ ọ rọ kẹ omai ekẹ na gaga.

IDIBO IRUIRUO A BI RU “IRUO OBUFIHỌ”

4. “Iruo obufihọ” vẹ idibo iruiruo a je ru evaọ oke ikọ na?

4 Evaọ ukoko Ileleikristi ọsosuọ na, a rọ inievo-emezae jọ mu idibo iruiruo. (1 Tim. 3:8) O wọhọ nọ ae a je ru “iruo obufihọ” nọ Pọl ọ ta ẹme te na. (1 Kọr. 12:28) Idibo iruiruo na a je ru eware jọ nọ e roja, o tẹ lẹliẹ ekpako na wo uvẹ nọ a re ro wuhrẹ inievo na jẹ tuduhọ ae awọ. Ẹsejọhọ idibo iruiruo a jẹ hai kere eme nọ e rrọ Ikereakere na fihọ iko-ebe efa, hayo dẹ eware nọ a re ro kere ze.

5. Iruo obufihọ vẹ idibo iruiruo na a bi ru nẹnẹ?

5 Roro kpahe iruo jọ nọ idibo iruiruo nọ e rrọ ukoko rai a bi ru. (1 Pita 4:10) Ejọ e rẹ rẹrote igho ukoko, efa a re kere epanọ ukoko na u ru ẹkwotọ usi uwoma rai te. Idibo iruiruo jọ a rẹ rẹrote ofẹ ikporakporo gbe ividio. Ejọ e rẹ rẹrote ahwo nọ a ziọ ewuhrẹ, je kele ai, efa kọ enọ i re ru epanọ a re ro ru Ọgwa Uvie na fo. A gbe ru eware nana ha, eware e sae nya kpatiẹ evaọ ukoko na ha. (1 Kọr. 14:40) U te no eware nana no, idibo iruiruo jọ a re ru ẹme evaọ Ewuhrẹ Uzuazọ gbe Usi Uwoma Ota, yọ ejọ a rẹ jẹ kẹ ovuẹ ogbotu re. Idibo iruiruo jọ a rrọ ethabọ esẹro utu. Yọ ẹsejọ idibo iruiruo jọ a re lele ekpako na nyae tuduhọ inievo na awọ.

6. Emamọ iruo efa vẹ idibo iruiruo a bi ru nọ ma be re erere rai?

6 Irere vẹ i bi te inievo ukoko na fiki iruo nọ idibo iruiruo a bi ru? Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Beberly b nọ ọ be rria obọ Bolivia, ọ ta nọ, “Me te kpohọ ewuhrẹ, mẹ rẹ sae so ile, kẹ uyo, yo ẹme nọ a be jọ eplatfọmo ta, je wuhrẹ eware jọ no ividio gbe iwoho nọ a bi dhesẹ ze. Mẹ riẹ nọ iruo nọ idibo iruiruo a bi ru mẹ be re erere rai na. A re rou Ọgwa Uvie na re ahwo ugbarugba a se iẹe ba ẹruọ, yọ a re fiobọhọ kẹ ahwo nọ a rehọ ifonu gbe ekọmputa thuru kugbe ewuhrẹ na. A te ru ewuhrẹ no, a rẹ daoma ru Ọgwa Uvie na fo. A re kele igho nọ a ro ru unevaze. A re ru epanọ ebe nọ ma gwọlọ i re ro te omai obọ. Idibo iruiruo na a be daoma gaga.” Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Leslie nọ ọ rrọ obọ Colombia, nọ ọzae riẹ ọ rrọ ọkpako ukoko ọ ta nọ, “Fikinọ idibo iruiruo na a bi ru iruo rai ziezi jabọ nọ ọzae mẹ ọ be sai ro ru iruo riẹ na. Ogbẹrọ ae he, iruo ọzae mẹ e hai ti bu vi epanọ i bu te na. Fikiere me yere Ọghẹnẹ gaga inọ idibo iruiruo na a be rọ ajọwha gbe unevaze ru iruo nọ a kẹ rai.” Ma riẹ nọ ere who rri idibo iruiruo nọ e rrọ ukoko rai re.—1 Tim. 3:13.

7. Eme gbe eme ma rẹ sai ru nọ u re dhesẹ nọ iruo nọ idibo iruiruo a bi ru e da omai ẹro? (Rri uwoho na re.)

7 Nọ orọnọ iruo nọ idibo iruiruo a bi ru e da omai ẹro fia na, eme ma re ru? Ebaibol ọ vuẹ omai nọ: “Wha hai dhesẹ nọ wha wo edẹro.” (Kọl. 3:15) Ọkpako ukoko jọ nọ a re se Krzysztof nọ ọ be rria obọ Finland ọ ta nọ, “Ẹsejọ me re vi ekade uyere se ai, hayo rọ ifonu vi uyere se ai, me ve dhunu te oria ikere jọ, jẹ fodẹ oware jọ nọ a ru nọ o were omẹ.” Brọda Pascal avọ aye riẹ Jael nọ a be rria obọ New Caledonia a rẹ lẹ roro idibo iruiruo na. Brọda Pascal ọ ta nọ, “Anwọ uruosa jọ ze na, ma be lẹ roro idibo iruiruo gaga. Ma re yere Ọghẹnẹ kẹ eware nọ a bi ru, jẹ lẹ nọ ọ ghale ae.” Jihova o re yo elẹ itieye na gaga, yọ nọ ọ te ghale ae na, ukoko na kpobi o te re erere riẹ.—2 Kọr. 1:11.

EKPAKO UKOKO NỌ I “BI RU IRUO GAGA EVAỌ UDEVIE RAI”

8. Fikieme Pọl ọ rọ ta nọ ekpako nọ e jariẹ evaọ oke riẹ a je “ru iruo gaga”? (1 Ahwo Tẹsalonika 5:12, 13)

8 Ekpako ukoko nọ e jọ ukoko Ileleikristi ọsosuọ na a je ru iruo gaga evaọ ukoko na. (Se 1 Ahwo Tẹsalonika 5:12, 13; 1 Tim. 5:17) A jẹ “sẹro” ukoko na. Onana u dhesẹ nọ ekpako na a jẹ hai ru ewuhrẹ yọ a jẹ hai kuomagbe jiroro epanọ eware e rẹ rọ riẹ nya evaọ ukoko na. U te no ere no, a jẹ “hrẹ” inievo ukoko na. Koyehọ a tẹ ruẹ nọ oniọvo jọ ọ be nyathọ, a rẹ vuẹe vevẹ inọ o bi ru thọ, re o gbe kie ruọ ẹbẹbẹ hẹ. Rekọ orọnọ a re doku ei hi. (1 Tẹs. 2:11, 12; 2 Tim. 4:2) Nọ ekpako ukoko na a bi ru eware yena kpobi na, yọ a be jẹ dhogbo epanọ a sae rọ rẹrote uviuwou rai je ru epanọ ae omarai a sai gbe ro dikihẹ ga.—1 Tim. 3:2, 4; Tait. 1:6-9.

9. Eware jọ vẹ ekpako ukoko a bi ru nẹnẹ?

9 Ekpako ukoko a bi ru iruo gaga nẹnẹ re. A be ta usi uwoma na. (2 Tim. 4:5) A se usi uwoma gboja gaga. A re je fiobọhọ kẹ ukoko rai re a riẹ epanọ a sae rọ ta usi uwoma evaọ ẹkwotọ usi uwoma ota rai. A re je wuhrẹ omai epanọ ma sae rọ ta usi uwoma je wuhrẹ ahwo ziezi. Ere ọvo ho, ekpako na a rẹ rọ ohwo nọ ọ nyathọ guẹdhọ evaọ ukoko na. A rẹ re ohrọ ohwo, yọ a re kienyẹ ohwo ọvo ho. Nọ oniọvo jọ ọ tẹ raha uzi ulogbo jọ, ekpako na a rẹ daoma fiobọhọ kẹe re o ru epanọ usu riẹ avọ Jihova o sae rọ wariẹ jọ ziezi. Ghele na, a rẹ daoma ru epanọ ukoko na o rẹ rọ jọ fuafo. (1 Kọr. 5:12, 13; Gal. 6:1) Iruo nọ e mai wuzou nọ ekpako a bi ru họ, epanọ a rẹ rọ rẹrote inievo na. (1 Pita 5:1-3) A te wo ẹme, a rẹ ruẹrẹ oma kpahe ziezi, a vẹ jẹ tae no Ebaibol ze. A rẹ jẹ daoma riẹ ohwo kpobi evaọ ukoko na jẹ hai weze bru ei re a tuduhọ iẹe awọ. Ekpako ukoko jọ a rrọ usu inievo nọ e rẹ bọ Egwa Uvie jẹ rẹrote ae. Ejọ e rẹ nya onya epanọ eware e rẹ rọ riẹ nya nọ a tẹ gwọlọ ru okokohọ ologbo. Ejọ e rrọ Egbẹgwae Ẹmeọta-Kugbe Ahwo Iwou-Imu. Efa jọ e tẹ rrọ Itu nọ I re Weze Bru Enọ E be Mọ. Iruo jọ ọvo ma kele na. Ekpako ukoko a bi gine ru iruo gaga fiki mai.

10. Eme ekpako ukoko a bi ru nọ o were omai gaga?

10 Jihova ọ ta fihotọ vẹre inọ o ti fi ahwo jọ họ nọ a rẹ rẹrote omai ziezi wọhọ epanọ ithuru-igodẹ e rẹ rẹrote igodẹ rai. Yọ o te whae ze nọ “ozọ u gbe ti mu [omai] hi.” (Jeri. 23:4) Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Johanna nọ ọ rrọ obọ Finland ọ ruẹ nọ oware nọ Jihova ọ ta na o be ginẹ via. Oni riẹ ọ jẹ mọ gaga. Oniọvo na ọ ta nọ: “Mẹ jẹ gwọlọ vuẹ ohwo ọvo epanọ oware na o be kẹ omẹ uye te he. Rekọ ọkpako ukoko jọ nọ mẹ riẹ tere he ọ romatotọ gaviezọ kẹ omẹ. O lele omẹ lẹ. Ọ tẹ jẹ tuduhọ omẹ awọ inọ Jihova o you omẹ. Mẹ nwane kareghẹhọ ẹme kpobi nọ ọ ta ha. Rekọ ẹme nọ ọ ta ẹdẹ yena o lẹliẹ udu te omẹ otọ. Me rri rie nọ Jihova ọye o vi rie ze te tuduhọ omẹ awọ oke yena keme oware nọ mẹ nwane gwọlọ oke yena oye.” Kọ oghẹrẹ vẹ ekpako ukoko ra a ro fiobọhọ kẹ owhẹ no?

11. Eme ma re ru nọ u re dhesẹ nọ iruo nọ ekpako na a bi ru e da omai ẹro? (Rri uwoho na re.)

11 Jihova ọ gwọlọ nọ ma ru re ekpako na a riẹ nọ eva rai e be were omai gaga “fiki iruo rai.” (1 Tẹs. 5:12, 13) Oniọvo jọ nọ a re se Henrietta nọ ọ be rria obọ Finland ọ ta nọ: “Ekpako na a rẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ amọfa gaga. Orọnọ fikinọ ae a mai wo uvẹ, hayo ae a mai wo ẹgba, hayo a wo ẹbẹbẹ ọvo ho ho. Ẹsejọ mẹ tẹ ruẹ ọkpako ukoko, mẹ rẹ ta kẹe nọ: ‘Niọvo, whẹ yọ emamọ ọkpako ukoko gaga. Ma nọ mẹ rẹ tae kẹ owhẹ re who yo.’” Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Sera evaọ obọ Türkiye c ọ ta nọ: “Ekpako omarai a gwọlọ uduotahawọ re. Ẹsejọ ma sai kere ẹmẹme fihọ ekade ro se ai. Ma sae vuẹ ae nọ jọ a nyaze re ma gbẹ re emu kugbe. Ma sai je lele ai kpohọ usi uwoma re.” Kọ whọ riẹ ọkpako ukoko jọ nọ eware nọ o bi ru e be were owhẹ gaga? O tẹ rrọ ere, whọ daoma ta ẹme jọ hayo ru oware jọ nọ ọ rẹ rọ riẹ nọ iruo nọ o bi ru e da owhẹ ẹro fia.—1 Kọr. 16:18.

Whọ sae ta ẹme hayo ru oware nọ u re fiobọhọ kẹ ekpako ukoko na gbe ru iruo rai vrẹ (Rri edhe-ẹme avọ 7, 11, 15)


ESẸRO OKOGHO A BE TUDUHỌ INIEVO NA AWỌ

12. Eme a jọ ukoko na ru nọ u fiobọhọ kẹ Ileleikristi ọsosuọ na kruga? (1 Ahwo Tẹsalonika 2:7, 8)

12 Jesu Kristi ọ rehọ ezae efa jọ ‘kẹ omai ekẹ’ evaọ ukoko na. Evaọ oke anwae, Jesu o ru nọ ekpako nọ e jọ obọ Jerusalẹm a ro vi Pọl avọ Banabas gbe inievo efa bru inievo nọ e rrọ eria efa. (Iruẹru 11:22) Fikieme a ro vi ae nya? A vi rai re a ru oware ovona nọ a rọ fiki riẹ rehọ idibo iruiruo gbe ekpako ukoko mu na. Oye họ re a tuduhọ inievo na awọ. (Iruẹru 15:40, 41) Inievo yena a kpairoro vrẹ eware jọ nọ a hai ti ru kẹ omobọ rai re a sai wuhrẹ amọfa jẹ tuduhọ ae awọ. Ẹsejọ dede, a rẹ daezọ oware nọ o sae via kẹ ae he, thakpinọ a fiobọhọ kẹ inievo na.—Se 1 Ahwo Tẹsalonika 2:7, 8.

13. Iruo jọ vẹ esẹro okogho a bi ru?

13 Esẹro okogho a re no oria ruọ oria gaga. Ejọ i re kpohọ eria nọ i thabọ vi ikilomita udhusoi nyai rri ikoko. Koka koka esẹro okogho a rẹ kẹ evuẹ, yọ a rẹ nyae tuduhọ inievo na awọ. A rẹ jẹ gba ẹgwae kugbe ekobaro na gbe ekpako ukoko na re. Yọ re inievo na a te ti kpohọ usi uwoma, a re wuhrẹ ae oghẹrẹ nọ a rẹ rọ ta usi uwoma. U te no eyena no, a rẹ ruẹrẹ evuẹ nọ a te kẹ evaọ okokohọ kpahe, yọ a rẹ ruẹrẹ eware efa kpahe re ikokohọ esese gbe ilogbo e sae nya kpatiẹ. Ọsẹro okogho o re wuhrẹ inievo nọ i kpohọ isukulu ekobaro. Ọye ọvona ọ rẹ ruẹrẹ ẹgwae nọ a rẹ gba kugbe ekobaro na họ re a te ti kpohọ ikokohọ esese. Ẹsejọ uwou ogha o rẹ kẹe iruo efa. Yọ iruo jọ nọ a rẹ kẹe, a rẹ gwọlọ nọ o ru ai vẹrẹ vẹrẹ.

14. Eme esẹro okogho a bi ru nọ o be were omai oma?

14 Kọ ẹvẹ ikoko na a bi ro wo erere no emamọ iruo nọ esẹro okogho na a bi ru ze? Oniọvo-ọmọzae jọ evaọ obọ Türkiye ọ ta ẹme jọ kpahe esẹro okogho. Ọ ta nọ: “Oke kpobi nọ a tẹ nyaze ukoko mai, oma o rẹ were omẹ keme u re ru nọ me re ro fiobọhọ kẹ inievo na vi epanọ me je ru vẹre. Esẹro okogho buobu a rri ukoko mai no. Rekọ mẹ re ruẹ ọvuọvo nọ o bi ru wọhọ ẹsenọ o wo uvẹ nọ ọ te rọ gaviezọ kẹ omẹ hẹ hẹ fiki iruo nọ e vọ otọ kẹe.” Johanna nọ ma ta ẹme te ẹsiẹ na o lele ọsẹro okogho jọ kpohọ usi uwoma. Rekọ a di ohwo ọvo họ uwou ẹdẹ yena ha. Ọ ta nọ: “Oware nọ o via ẹdẹ yena o sae thọrọ omẹ ẹro ho. Inievo-emetẹ ivẹ mẹ a kwa kpohọ ofẹ ọfa no, yọ ẹro rai o je vo omẹ gaga. Rekọ ẹme nọ ọsẹro okogho na ọ vuẹ omẹ, o were omẹ gaga. Yọ u fiobọhọ kẹ omẹ riẹ nọ, o tẹ make rọnọ oria nọ ohwo o bi jo ru iruo Jihova o thabọ no ahwo uwou riẹ, ubroke gheghe. Keme evaọ akpọ okpokpọ na, ma ti wo oke nọ ma ti ro ru eware kugbe evaọ ikpe buobu nọ ma sai kele he.” Esẹro okogho buobu a ta ẹme jọ hayo a ru oware jọ kẹ inievo jọ no nọ o rẹ thọrọ ae ẹro ho.—Iruẹru 20:37–21:1.

15. (a) Wọhọ epanọ 3 Jọn 5-8 o ta, ẹvẹ ma re ro dhesẹ nọ iruo nọ esẹro okogho a bi ru e were omai? (Rri uwoho na re.) (b) Fikieme ma re ro yere eyae inievo-emezae nọ i bi ru iruo gaga evaọ ukoko na? (Rri ẹkpẹti na “ Kareghẹhọ Eyae Rai.”)

15 Jọn ukọ na ọ vuẹ Geyọs nọ jọ o dede inievo nọ e nyaziọ ukoko rai rehọ. Ọ tẹ jẹ vuẹe nọ, “nọ a te ruọ edhere, fiobọhọ kẹ ae evaọ oghẹrẹ nọ o rẹ were Ọghẹnẹ.” (Se 3 Jọn 5-8.) Edhere jọ nọ ma sai ro dede inievo na rehọ họ, ma re zizie ọsẹro okogho ziọ uwou mai ti lele omai re emu. Oware ofa ona, ma rẹ hae wọ lahwe re ma lele ai kpohọ usi uwoma. Leslie nọ ma ta ẹme te ẹsiẹ na, o ru eware jọ nọ i dhesẹ nọ eware nọ esẹro okogho na a bi ru e were riẹ. Ọ ta nọ: “Nọ mẹ tẹ be lẹ se Jihova mẹ rẹ lẹ nọ Jihova ọ rẹrote ai.” Ọ ta re nọ: “Mẹ avọ ọzae mẹ ma re kere ileta ro se ae re ma vuẹ ae epanọ ẹnyaze rai u fiobọhọ kẹ omai te.” Kareghẹhọ nọ epanọ ma wo ebẹbẹ na, ere esẹro okogho a wo re. Ẹsejọ a rẹ mọ jẹ ruawa. Yọ ẹsejọ dede, a re roro nọ a te gbẹ sai ru iruo na ha. Fikiere ẹsejọ nọ whọ tẹ kẹ ọsẹro okogho omoware jọ hayo whọ tẹ tuduhọ iẹe awọ, o sae jọ nọ yọ edhere jọ nọ Jihova o bi ro yo olẹ riẹ.—Itẹ 12:25.

MA GWỌLỌ EZAE NỌ A RỌ “KẸ EKẸ”

16. Inievo-emezae a te roro kpahe ẹme nọ ọ rrọ Itẹ 3:27, enọ vẹ a rẹ sai roro kpahe?

16 Evaọ akpọ na soso, ma gbẹ gwọlọ ezae nọ a rọ “kẹ ekẹ” nọ i re ru iruo evaọ ukoko na. Otẹrọnọ whẹ yọ oniọvo-ọmọzae nọ ọ họ-ame no, kọ who “wo ogaga nọ whọ sai ro fiobọhọ”? (Se Itẹ 3:27.) Kọ whọ be daoma re who te odibo oruiruo? Kọ otẹrọnọ whẹ yọ odibo oruiruo, kọ whọ gbẹ daoma re who te ọkpako ukoko re who fiobọhọ kẹ inievo ra ziezi? d Kọ whọ gbẹ daoma fi obe họ kẹ Isukulu Rọkẹ Etausiuwoma Uvie Na? A te jọ isukulu na wuhrẹ owhẹ epanọ whọ gbẹ sai ro ru iruo ziezi kẹ Jesu. Kọ otẹrọnọ who roro nọ who te ohwo nọ o re ru iruo na ha? Lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ owhẹ re whọ sai ru iruo kpobi nọ a kẹ owhẹ.—Luk 11:13; Iruẹru 20:28.

17. Eme iruo nọ ezae nọ a rọ “kẹ ekẹ” na a bi ru, u dhesẹ kpahe oghẹrẹ Ovie nọ Jesu Kristi ọ rrọ?

17 Iruo nọ inievo-emezae nọ Jesu ọ rọ “kẹ ekẹ” na a bi ru, i dhesẹ nọ o bi su omai evaọ edẹ urere nana. (Mat. 28:20) Jesu Kristi Ovie mai na o you omai, yọ o re ru ọghọ. Ọ riẹ oware nọ ma gwọlọ, ọ tẹ be jẹ rọ inievo-emezae nọ o ro mu fiobọhọ kẹ omai. Kọ oma o gbẹ be were owhẹ inọ ma wo Ovie otiọye na? Fikiere gwọlọ epa kpobi nọ who re ro dhesẹ nọ iruo nọ a bi ru na e were owhẹ. Hae kareghẹhọ yere Jihova nọ ọ rẹ kẹ “okẹ uwoma kpobi gbe okẹ ogbagba kpobi” na.—Jem. 1:17.

OLE AVỌ 99 Ogbotu Obuobu ọrọ Inievo

a Ekpako ukoko nọ e rrọ Utu Ẹruorote na, enọ e rrọ ofiobọhọ kẹ Utu Ẹruorote na, enọ e rrọ Ogbẹgwae Uwou Ogha, gbe enọ i bi ru iruo efa evaọ ukoko na yọ ezae nọ a rọ “kẹ ekẹ.”

b Ma nwene edẹ na jọ.

c Turkey a je sei vẹre.

d Re whọ sae riẹ eware nọ who re ru re who te odibo oruiruo hayo ọkpako, se uzoẹme na “Inievo-Emezae, kọ Wha be Daoma re Wha Te Odibo Oruiruo?” gbe “Inievo-Emezae, kọ Wha be Daoma re Wha Te Ọkpako Ukoko?” Whọ te ruẹ e rai evaọ Uwou-Eroro Akpegbọvo 2024.