1-2. (a) Enọ vẹ ma te kẹ iyo rai evaọ uzoẹme nana? (b) Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Jihova ọ ginẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ omai?

 JIHOVA ọ sai fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ kpobi nọ i bi te omai, yọ eva e be were omai vrẹ. Eme o bi ru ro fiobọhọ kẹ omai? Kọ eme ma re ru re ma sai wo erere no eware nọ o bi ru kẹ omai na ze? Ma te kẹ iyo enọ nana evaọ uzoẹme nana. Rekọ re ma tẹ te kẹ iyo rai, joma kake kẹ uyo onọ jọ. Oye họ, kọ Jihova ọ ginẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ omai?

² Ẹme jọ nọ Pọl ukọ na ọ ta evaọ ileta nọ o kere se Ileleikristi nọ e jọ ahwo Hibru, u re fiobọhọ kẹ omai riẹ uyo onọ yena. Ọ ta nọ: “Jihova họ ọnọ o bi fiobọhọ kẹ omẹ; ozọ u re mu omẹ hẹ. Eme ohwo ọ rẹ sai ru omẹ?” (Hib. 13:6) Obe jọ nọ o rẹ fa otọ eme Ebaibol o ta nọ, ẹme nana nọ a jọ oria ikere nana fa “ọnọ o bi fiobọhọ” na, u dhesẹ epanọ ohwo ọ rẹ dhẹ bru ohwo nọ o bi bo nọ a fiobọhọ kẹe. Jihova ọ wọhọ ohwo nọ ọ be dhẹ ze ti fiobọhọ kẹ ohwo nọ ọ rrọ uye. Ẹme nana o dhesẹ nọ Jihova ọ ginẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ omai. Nọ orọnọ Jihova o bi fiobọhọ kẹ omai na, ma rẹ sai thihakọ ẹbẹbẹ kpobi, eva e vẹ jẹ were omai.

3. Idhere esa jọ vẹ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ omai re ma sai thihakọ ebẹbẹ?

³ Idhere jọ vẹ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ mai jẹ wereva? Re ma riẹ uyo onọ yena, joma ta kpahe eme jọ nọ e rrọ obe Aizaya keme eruẹaruẹ buobu nọ e riẹe eva i kiekpahe idibo Ọghẹnẹ nẹnẹ. Yọ oghẹrẹ eme nọ Aizaya o ro dhesẹ epanọ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ omai nẹnẹ, ma rẹ sae riẹ otọ rai lọlọhọ. Evaọ obe Aizaya izou 30, Aizaya ọ ta kpahe oghẹrẹ sa-sa nọ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ omai nẹnẹ. Orọ ọsosuọ, Jihova o bi yo olẹ mai. Orọ avọ ivẹ, o bi wuhrẹ omai. Orọ avọ esa, ọ be ghale omai enẹna, yọ ọ te ghale omai evaọ obaro. Oghẹrẹ nọ Aizaya ọ rọ ta  ẹme na, o rẹ wọhọ ẹsenọ whọ be ruẹ eware nọ ọ be ta ẹme riẹ na. Obọnana joma romatotọ ta kpahe eware esa nana nọ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ omai na.

4. (a) Ẹvẹ Jihova ọ ta nọ ahwo Ju na a rrọ, kọ eme ọ kuvẹ nọ o via kẹ ae? (b) Eme Jihova ọ ta nọ o ti ru kẹ idibo riẹ nọ i bi yoẹme riẹ? (Aizaya 30:18, 19)

⁴ Jihova ọ jọ obọ emuhọ obe Aizaya izou 30 na se ahwo Ju “emezae nọ i wo udu ogaga,” enọ i re “fi uzioraha ba uzioraha.” Ọ tẹ jẹ ta nọ “Ahwo ọwọsuọ a rrọ, . . . nọ e gwọlọ yo uzi Jihova ha.” (Aiz. 30:1, 9) Fikinọ ahwo Ju a jẹ rọwo yoẹme kẹ Ọghẹnẹ hẹ, Aizaya ọ tẹ ruẹaro nọ Jihova Ọghẹnẹ ọ te kẹ ae uvẹ re uye o bẹ ae. (Aiz. 30:5, 17; Jeri. 25:8-11) Yọ ere o ginẹ via. Egbaẹmo Babilọn a mu rai kpohọ igbo. Rekọ ahwo jọ nọ a je yoeme evaọ usu rai, Aizaya ọ ta ẹme jọ nọ o lẹliẹ udu te ae otọ. Ọ ta nọ Jihova o ti ru nọ a ti ro no igbo na zihe ziọ ẹkwotọ rai. (Se Aizaya 30:18, 19.) Nwanọ oware nọ o via oye. Jihova o ru nọ a ro siobọno ahwo Ju nọ e jọ igbo evaọ obọ Babilọn. Rekọ ikpe buobu e vrẹ taure onana o tẹ te via keme oria Ebaibol yena o ta nọ: “Jihova ọ be rọ odiri hẹrẹ owhai re o dhesẹ aruoriwo kẹ owhai.” Ikpe udhosa-gbikpe soso e vrẹ taure ahwo Babilọn a te ti siobọno ahwo Ju na jọ re a zihe kpobọ Jerusalẹm. (Aiz. 10:21; Jeri. 29:10) Evaọ oke nọ ahwo Ju a rọ jọ igbo evaọ obọ Babilọn na, eva e jẹ were ae he. Rekọ nọ a zihe kpobọ Jerusalẹm no, eva ọvo e jẹ were ae.

5. Eme Aizaya 30:19 o ta, nọ o rẹ lẹliẹ udu jọ omai awọ nọ ma te wo ẹbẹbẹ?

⁵ Ẹme jọ nọ Aizaya ọ ta o rẹ lẹliẹ udu jọ omai awọ nọ ma te wo ẹbẹbẹ. Ọ ta nọ: “O ti dhesẹ aruoriwo kẹ owhẹ hrọ nọ o te yo ubo nọ who bi bo kẹ obufihọ.” (Aiz. 30:19) Ẹme yena o dhesẹ nọ ma te bo se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai, ọ rẹ romatotọ gaviezọ kẹ omai, yọ o re yo olẹ mai ababọ oke oraha. Aizaya ọ tẹ jẹ ta nọ: “O ti yo kẹ owhẹ nọ ọ tẹ nwani yo ubo na.” Onana u dhesẹ nọ Jihova Ọsẹ mai na ọ ginẹ gwọlọ nọ o re fiobọhọ kẹ omai nọ uye o tẹ be bẹ omai. Ma tẹ be hae kareghẹhọ onana, o rẹ lẹliẹ omai thihakọ ebẹbẹ, yọ eva e be were omai.

6. Eme Aizaya ọ ta, nọ u dhesẹ nọ Jihova o re yo olẹ idibo riẹ omomọvo?

⁶ Oware ofa jọ vẹ ma rẹ sae jọ oria Ebaibol yena wuhrẹ, nọ o lẹliẹ omai riẹ nọ Jihova o ti yo olẹ mai? Oria Ebaibol yena o dhesẹ nọ orọnikọ olẹ ogbotu ọvo Jihova o re yo ho, rekọ o re yo olẹ nọ mai omomọvo ọ be lẹ sei. Fikieme ma rọ ta ere? Evaọ obọ emuhọ Aizaya izou 30, ubiẹme na “wha” oye a jariẹ fodẹ keme Jihova ọ jẹ jọ etẹe ta ẹme kẹ idibo riẹ kpobi. Rekọ evaọ owọ avọ 19, ma rẹ jariẹ ruẹ ubiẹme na “whọ” gbe “owhẹ.” Koyehọ Jihova ọ be ta ẹme na kẹ idibo riẹ kpobi omomọvo. Aizaya o kere nọ: “Whọ te viẹ vievie he. O ti dhesẹ aruoriwo kẹ owhẹ hrọ . . . o ti yo kẹ owhẹ.” Jihova Ọsẹ mai na o you omai gaga. Fikiere nọ uye u te te odibo riẹ jọ, ọ rẹ ta kẹe he inọ, “Whọ be ruẹ epanọ oniọvo ra o bi thihakọ na, daoma thihakọ ere re.” Ọ riẹ nọ oghẹrẹ ọvona mai kpobi ma rrọ họ. Fikiere o re yo olẹ nọ mai omomọvo ma lẹ sei wọhọ epanọ eware e rrọ kẹ omai.—Ol. 116:1; Aiz. 57:15.

7. Eme Aizaya gbe Jesu a ta, nọ u dhesẹ nọ u fo re ma hae lẹ ẹsikpobi?

⁷ Nọ ẹbẹbẹ jọ o te te omai, nọ ma jẹ lẹ se Jihova kpahe iẹe, ẹsejọhọ ọ te nwani ku ẹbẹbẹ na họ okioke yena ha. Ọ sae kẹ omai ẹgba nọ ma re ro thihakọ riẹ. Yọ otẹrọnọ ẹbẹbẹ nọ ma be lẹ kpahe o gbe bi ro kuhọ  họ, u fo re ma hae gbẹ lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai thihakọ riẹ. Ere ọyomariẹ ọ gwọlọ nọ ma ru. Ẹme jọ nọ Aizaya ọ ta o lẹliẹ omai riẹ ere. Ọ ta nọ: “Wha [kẹ Jihova] uvẹ re o serihọ họ.” (Aiz. 62:7) Eme họ otọ ẹme riẹ na? Ẹme nọ ọ be ta na họ, ma tẹ gwọlọ nọ Jihova o ru oware jọ kẹ omai, ma rẹ lẹ sei kpahe oware na kẹse kẹse. O vẹ wọhọ nọ ma be tubẹ kẹe uvẹ re o serihọ họ. Jesu ọ ta oghẹrẹ ẹme nọ Aizaya ọ ta na evaọ oriruo nọ ọ kẹ evaọ obe Luk 11:8-10, 13. Jesu ọ jọ etẹe vuẹ omai nọ ma “ruabọhọ” olẹ jẹ hae yare Jihova inọ jọ ọ kẹ omai ẹzi ọfuafo riẹ. Yọ ma tẹ gwọlọ ru oware jọ, ma rẹ lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai wo areghẹ nọ ma re ro ru oware nọ u fo.

8. Ẹvẹ ẹme nọ ọ rrọ obe Aizaya 30:20, 21 o ro rugba evaọ oke ahwo Izrẹl?

⁸ Se Aizaya 30:20, 21. Oke nọ egbaẹmo Babilọn a wariẹ Jerusalẹm họ evaọ ẹgbukpe gbe emerae ezeza, uye nọ o jẹ bẹ ahwo Izrẹl u te zihe ruọ ebrẹdi gbe ame nọ a be ruẹ ẹsikpobi. Rekọ evaọ owọ avọ 20 gbe 21 na, Jihova ọ ta kẹ ahwo Ju na nọ a te kurẹriẹ jẹ siọ oware uyoma ba eru, o ti fiobọhọ kẹ ae. Aizaya ọ jọ oria Ebaibol yena se Jihova “Owuhrẹ Ologbo Oride” rai. Yọ Jihova ọ ta nọ o ti wuhrẹ ahwo Izrẹl, a vẹ riẹ oware nọ a re ru re egagọ rai e were iẹe. Oke nọ a siobọno ahwo Ju na no igbo ze, oware nọ Jihova ọ ta na o ginẹ via. Jihova ọ ginẹ jọ Owuhrẹ Ologbo Oride rai, keme o wuhrẹ i rai re a riẹ oghẹrẹ nọ a rẹ rọ gọe ziezi. A tẹ wariẹ mu ei họ ẹgọ evaọ oghẹrẹ nọ o rẹ were iẹe. Jihova Ọghẹnẹ họ Owuhrẹ Ologbo Oride mai re keme o bi wuhrẹ omai nẹnẹ.

9. Edhere jọ vẹ Jihova o bi ro wuhrẹ omai nẹnẹ?

⁹ Ẹme nọ Aizaya ọ ta u dhesẹ nọ ma wọhọ emọ isukulu nọ Jihova o bi wuhrẹ, yọ idhere ivẹ o bi ro wuhrẹ omai. Aizaya ọ fodẹ edhere ọsosuọ. Ọ ta nọ: “Whọ te rọ ibiaro obọra ruẹ Owuhrẹ Ologbo Oride ra.” Ẹme yena o dhesẹ nọ, o wọhọ ẹsenọ Jihova o dikihẹ aro mai bi wuhrẹ omai. Jihova o bi gine wuhrẹ omai nẹnẹ, yọ o be lẹliẹ eva were omai. Ẹvẹ o bi ro ru ei? Ukoko riẹ o bi ro wuhrẹ omai. Eware nọ ukoko na u bi wuhrẹ omai e rrọ vevẹ, yọ i bi fiobọhọ kẹ omai gaga. Ma be hai kpohọ ewuhrẹ, gbe ikokohọ, je rri ividio ukoko na, te JW Broadcasting®, gbe eware efa nọ ukoko na u bi ro wuhrẹ omai. Eware nana kpobi i re fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ yọ eva e be were omai.

10. Oghẹrẹ vẹ Jihova ọ be rọ ta ẹme kẹ omai no obemu ze?

 ¹⁰ Aizaya ọ fodẹ edhere avọ ivẹ nọ Jihova o bi ro wuhrẹ omai. Ọ ta nọ: “Ezọ obọra i ti yo ẹme jọ evaọ obemu ra.” Ẹme nọ Aizaya ọ ta na o dhesẹ nọ o wọhọ ẹsenọ Jihova ọ rrọ obemu mai bi muẹrohọ omai, ma tẹ rrọ obaro riẹ. Ọ tẹ be vuẹ omai nọ, ‘Wha nya rri enẹ,’ re ma sae riẹ ofẹ nọ ma rẹ nya rri. Nẹnẹ na, o wọhọ ẹsenọ Jihova ọ be ta ẹme kẹ omai no obemu ze. O rrọ ere keme eme nọ Jihova ọ rọ ahwo kere fihọ Ebaibol na, u kri akpọ no nọ a ro kere ae. O wọhọ ẹsenọ e rrọ obemu mai. Fikiere nọ ma te bi se Ebaibol, o rẹ wọhọ ẹsenọ Jihova ọ be ta ẹme kẹ omai no obemu ze.—Aiz. 51:4.

11. Eme ma re ru re ma sai thihakọ ebẹbẹ jẹ wereva, kọ fikieme?

¹¹ Eme ma re ru re eware nọ Jihova ọ be rọ Ebaibol na gbe ukoko riẹ wuhrẹ omai na, ma sai wo erere no ai ze ziezi? Ma rẹ kareghẹhọ ẹme jọ nọ Aizaya ọ ta. Ọ fodẹ eware ivẹ jọ. Orọ ọsosuọ, “Ọnana họ edhere na.” Orọ avọ ivẹ, “wha nya evaọ eva riẹ.” (Aiz. 30:21) Ma tẹ riẹ “edhere na” no, u no etẹe kuhọ họ. Ma rẹ jẹ “nya evaọ eva riẹ.” Jihova ọ be rọ ukoko riẹ wuhrẹ omai re ma sae riẹ eware nọ e rrọ Ebaibol na ziezi je ru ai. Ma tẹ be rọ ere riẹ oware nọ ọ gwọlọ nọ ma ru. Ma tẹ riẹ eware nọ ukoko na u bi wuhrẹ omai na no, yọ u re no ho. Ma re je ru ai. Ma te ru ere, ma te sai thihakọ yọ ẹsiẹe Jihova ọ te rọ ghale omai.

12. Oghẹrẹ vẹ eghale nọ Jihova ọ ta kpahe evaọ Aizaya 30:23-26 na i ro te ahwo riẹ obọ?

¹² Se Aizaya 30:23-26. Oghẹrẹ vẹ eruẹaruẹ nọ e rrọ oria Ebaibol nana i ro rugba nọ ahwo Ju a no igbo Babilọn ze no? Jihova ọ kẹ rai eware buobu. O ru nọ a ro wo emu buobu nọ a jẹ re. U te no ere no, ọ rọ ẹme riẹ wuhrẹ ae ziezi. Ẹmẹrera na, a tẹ te wariẹ mu ei họ ẹgọ wọhọ epanọ a jẹ gọe vẹre. Yọ oware nọ o mai wuzou oye. Usu rai avọ Ọghẹnẹ o kpekpe ziezi evaọ oke yena vi epanọ o jọ vẹre. Yọ wọhọ epanọ owọ avọ 26 o ta na, Jihova o wuhrẹ i rai ziezi, a tẹ riẹ uzi riẹ vi epaọ ọsosuọ. (Aiz. 60:2) Eware nọ Jihova o ru kẹ idibo riẹ na o wha riẹ ze nọ eva e jẹ rọ were ae gaga. A tẹ jẹ gọe ziezi “fiki evawere nọ e rrọ udu [rai].”—Aiz. 65:14.

13. Oghẹrẹ vẹ eruẹaruẹ nọ e ta nọ ahwo Ju a ti no igbo ze na i ro rugba evaọ oke mai na?

¹³ Kọ eruẹaruẹ nọ e ta nọ ahwo Ju na a ti no igbo ze na i te omai nẹnẹ re? Uyo na  họ Ee. Evaọ oghẹrẹ vẹ? No anwọ ukpe 1919 C.E. ze, ahwo buobu gbidi gbidi a no igbo Babilọn Ologbo na no, koyehọ egagọ erue nọ e rrọ akpọ na soso. Nọ a no igbo na no, a tẹ rrọ aparadase egagọ Ọghẹnẹ. Aparadase nana o woma vi Ẹkwotọ Eyaa nọ ahwo Ju a zihe kpohọ nọ a no igbo ze no. (Aiz. 51:3; 66:8) Eme họ aparadase egagọ Ọghẹnẹ na?

14. Eme họ aparadase egagọ Ọghẹnẹ na, kọ amono a riẹe eva nẹnẹ? (Rri Ẹme nọ A Ru Vẹ na.)

¹⁴ Anwọ ukpe 1919 C.E. ze, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a rọ rrọ aparadase egagọ Ọghẹnẹ. b Nọ u te oria jọ no, “igodẹ efa” na, koyehọ ahwo nọ a te rọ otọakpọ na reuku a te kuomagbe enọ a rọ ẹzi wholo na. Aikpobi a tẹ rrọ aparadase egagọ Ọghẹnẹ na. Yọ Jihova ọ be ginẹ ghale ae gaga.—Jọn 10:16; Aiz. 25:6; 65:13.

15. Diẹse aparadase egagọ Ọghẹnẹ na ọ rrọ?

¹⁵ Diẹse aparadase egagọ Ọghẹnẹ na ọ rrọ evaọ akpọ na? Orọnọ oria ọvuọvo idibo Jihova a rrọ họ evaọ akpọ na. Fikiere orọnikọ oria ovo jọ aparadase egagọ Ọghẹnẹ na ọ rrọ họ. Rekọ o rrọ oria kpobi nọ idibo Jihova a rrọ evaọ akpọ na. Oria kpobi nọ ma rrọ kẹhẹ evaọ akpọ na, ma te bi ru eware nọ i dhesẹ nọ ma be gọ Jihova evaọ oghẹrẹ nọ ọ gwọlọ, kiyọ aparadase egagọ Ọghẹnẹ na ma rrọ na.

16. Eme ma re ru re ma hai roro kpahe epanọ aparadase egagọ Ọghẹnẹ na o woma te?

¹⁶ Eme ma re ru re ma gbẹ jọ aparadase egagọ Ọghẹnẹ na? Oware jọ họ, ma re ru eware nọ i dhesẹ nọ ukoko Jihova o be were omai. Ẹvẹ ma sai ro ru ere? Ma rẹ hai roro kpahe epanọ ukoko Jihova u woma te, orọnọ iruthọ inievo ukoko na ma re fiẹrohọ họ. (Jọn 17:20, 21) Fikieme o rọ roja gaga re ma hai ru ere? Joma kẹ oriruo jọ. Ma te rri ọgbọ nọ ire gbe ekakọ e rrọ, orọnọ oghẹrẹ ovona ire gbe ekakọ na kpobi e rẹ jọ họ. Ere ọvona re, mai kpobi nọ ma rrọ aparadase egagọ Ọghẹnẹ na, ma wọhọ ire nọ e rrọ ọvuọ oghẹrẹ riẹ. Yọ onana o be whae ze nọ ukoko na u bi ro siuru.  (Aiz. 44:4; 61:3) Ma rẹ hae daoma muẹrohọ emamọ uruemu nọ inievo na a wo, orọnọ iruthọ rai hi. Ma te ru ere, o rẹ wọhọ ẹsenọ ma bi rri erru nọ ọ rrọ ọgbọ ekakọ na soso, orọnọ eware nọ e thọ evaọ ekakọ jọ ma bi rri hi. Joma hai roro kpahe epanọ ukoko Jihova u woma te. Ma du rọ fiki iruthọ mai gbe erọ inievo na ta nọ ukoko na u woma ha ha.

17. Eme mai kpobi na ma re ru re ma hai lele ohwohwo riẹ yeri ziezi evaọ ukoko na?

¹⁷ Eme u fo nọ mai kpobi na, ma re ru re ma hai lele ohwohwo riẹ yeri ziezi evaọ ukoko na? Ma rẹ hai ru epanọ udhedhẹ o rẹ rọ jariẹ. (Mat. 5:9; Rom 12:18) Ma tẹ be hae daoma ru epanọ ma re ro lele inievo na rria dhedhẹ, o rẹ lẹliẹ aparadase egagọ Ọghẹnẹ na siuru. Ma rẹ kareghẹhọ nọ ohwo kpobi nọ ọ rrọ ukoko na, Jihova o ru nọ ọ rọ rrọ ukoko na. (Jọn 6:44) Fikiere nọ Jihova ọ tẹ ruẹ nọ ma be daoma ru epanọ udhedhẹ o rẹ rọ jọ ukoko na, re ma lele ohwohwo riẹ yeri ziezi, eva mai e rẹ were iẹe wo umuo ho. Ọ rẹ rọ omai idibo riẹ zaro vievie he.—Aiz. 26:3; Hag. 2:7.

18. Eme u fo nọ ma rẹ hai roro kpahe ẹsikpobi, kọ fikieme?

¹⁸ Eme ma re ru re eware nọ Jihova o bi ru kẹ omai na, ma sai wo erere no ai ze ziezi? Ma rẹ hae romatotọ se Ebaibol gbe ebe ukoko na, ma ve je roro didi kpahe eware nọ ma se. Ma te bi ru ere, o rẹ lẹliẹ omai wo emamọ uruemu nọ u fo nọ Oleleikristi o re wo. Ma ve ti wo “uvi uyoyou-inievo” kẹ ohwohwo evaọ ukoko na. (Rom 12:10) Ma rẹ hai je roro kpahe eware nọ Jihova o bi ru kẹ omai. Ma te bi ru ere, ma te kẹle Jihova ziezi. Yọ ma tẹ be hai roro kpahe emamọ eware nọ Jihova o ti ru kẹ omai evaọ obaro, u ti mu omai ẹro viere inọ oke o be tha nọ ma te rọ gọe bẹdẹ bẹdẹ. Eware nana kpobi i re fiobọhọ kẹ omai gọ Jihova yọ eva e be were omai ghelọ ebẹbẹ nọ i bi te omai kẹhẹ.

19. (a) Wọhọ epanọ Aizaya 30:18 o ta, eme ma riẹ nọ Jihova o ti ru? (b) Eme o ti fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ yọ eva e be were omai?

¹⁹ Jihova ọ “te kparoma” re ọ raha akpọ omuomu nana no, jẹ rọ ere ku ebẹbẹ mai kpobi họ. (Aiz. 30:18) Jihova yọ “Ọghẹnẹ uvioziẹ.” Fikiere ma riẹ nọ oke nọ o fihọ o te te, ọ te raha akpọ omuomu nana no. Makọ ẹdẹvo dede ọ te kpahe iẹe he. (Aiz. 25:9) Joma gbe thihakọ hẹrẹ Jihova bọo oke nọ ọ te raha akpọ na. Taure oke yena o te ti te, joma hae lẹ se Jihova ẹsikpobi, ma du rri olẹ vo vievie he. Joma hae romatotọ wuhrẹ ẹme Ọghẹnẹ je ru oware nọ ma wuhrẹ. Ma vẹ jẹ hai roro kpahe eware iwoma nọ Jihova o bi ru kẹ omai gbe enọ o ti ru kẹ omai evaọ obaro. Ma te ru ere, Jihova o ti fiobọhọ kẹ omai gọe avọ evawere.