MA RẸ jọ Ebaibol ruẹ iku ohwo Ju jọ nọ a riẹ odẹ gaga, nọ a re se Mọdekae evaọ obe Ẹsta. Ọ jọ usu ahwo Ju nọ a jọ igbo, yọ o je ru iruo evaọ ighẹ ovie Pasia. Onana o via “evaọ oke Ahasuirọs [ovie na]” koyehọ omoke jọ nọ ukpe 500 B.C.E. o vrẹ no. Ahasuirọs họ ovie nọ ahwo buobu a re se Xerxes I. Oke nọ ahwo jọ a jẹ ma omaa epanọ a re ro kpe ovie na no, Mọdekae ọ tẹ fere omaa na via. Oware nọ o ru na o were ovie na. O tẹ so ẹe ze nọ o ro bru ọghọ họ Mọdekae oma. U wo ọzae jọ nọ a re se Heman nọ o mukpahe Mọdekae gbe ahwo Ju nọ i kiọkọ. Nọ a kpei no, a tẹ rehọ Mọdekae mu ethabọ ovie na. Udu yena Mọdekae o ro jie uzi nọ u ru nọ a gbe ro kpe ahwo Ju nọ e jọ ẹkwotọ esuo Pasia ha.—Ẹsta 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.

Evaọ ikpe buobu nọ i kpemu, ahwo jọ nọ a re gbiku eware anwae a ta nọ eware nọ a gbiku rai evaọ obe Ẹsta na e via ha. A tẹ jẹ ta nọ Mọdekae ọ jọ akpọ oke ovo ho. Rekọ o wọhọ nọ eware nọ ahwo jọ a kiẹ ku evaọ ukpe 1941 u dhesẹ nọ Mọdekae ọ ginẹ jọ akpọ wọhọ epanọ Ebaibol ọ ta na. Eme a kiẹ ku?

A kiẹ ku ewẹ-ekpala nọ a rehọ ẹvẹrẹ Pasia kere eme fihọ. Yọ a jariẹ fodẹ ọzae jọ nọ a re se Marduka. A rẹ rọ Oyibo sei Mordecai, Isoko kọ Mọdekae. Ọ jọ ohwo ologbo egọmeti. O sae jọ nọ ohwo nọ o re kere oghẹrẹ nọ a raha igho ọ jọ evaọ Shushan. Arthur Ungnad nọ ọ riẹ iku ahwo obei na gaga ọ ta nọ “oyena o jọ orọ ọsosuọ nọ a rọ ruẹ odẹ Mọdekae evaọ oria ofa, u te no Ebaibol na no.”

Anwọ oke nọ Ungnad ọ rọ ta ẹme yena, ahwo nọ a rẹ kiẹ otọ eme Ebaibol a fa eme buobu nọ a rehọ ẹvẹrẹ Pasia kere fihọ ewẹ-ekpala no. A fa eme jọ nọ a kere fihọ ewẹ-ekpala ọviẹ jọ nọ a ruẹ evaọ oria jọ kẹle igbẹhẹ ẹwho nọ a re se Persepolis. A ta nọ a kere eme nana evaọ oke nọ Xerxes I o je su. Ẹvẹrẹ ahwo Elam a ro kere iei, yọ a jariẹ ruẹ edẹ ahwo buobu nọ e rrọ obe Ẹsta. a

A jọ ewẹ-ekpala Persepolis buobu fodẹ Marduka, nọ ọ jọ okere-obe evaọ ighẹ ovie nọ o jọ Shushan evaọ oke nọ Xerxes I o je su. A jọ ẹwẹ-akpala jọ ta nọ Marduka ọ jọ ọfefafa. Onana u tho oghẹrẹ iruo nọ Ebaibol ọ ta nọ Mọdekae o je ru. Ebaibol ọ ta nọ o je ru iruo evaọ ighẹ Ahasuirọs ovie na koyehọ Xerxes I. Yọ o tẹ kawo, ọ te riẹ evẹrẹ ivẹ. Ọ jẹ hae keria unuẹthẹ ighẹ ovie na evaọ Shushan. (Ẹsta 2:19, 21; 3:3) A bọ unuẹthẹ ighẹ ovie na ruaro nọ ahwo a jẹ hae jọ ru iruo.

Ma ruẹ nọ eme nọ a ta kpahe Marduka evaọ ewẹ-ekpala na e wọhọ eme nọ a ta kpahe Mọdekae evaọ Ebaibol. Oria nọ Ebaibol ọ ta nọ Mọdekae ọ jẹ rria na oye a jọ ewẹ-ekpala na ta nọ ọ jẹ rria na, iruo evona a ta nọ a je ru na, yọ oke ovona gbe oria ovona a ta nọ a jẹ jọ ru iruo na. Eware nọ ahwo na a kiẹ ku na kpobi i tho eware nọ a ta kpahe Mọdekae evaọ obe Ẹsta.